Bilimsel Araştırma Yöntemleri De ğ işkenler İ smail GÜLEÇ
De ğ işken: De ğ işebilen yani, en az iki de ğ er alabilen her şey. Gözlemden gözleme farklılık gösteren özellikler Belirlenen araştırma soruları; Bir durumu betimlemeye yöneliktir, Ö ğ rencilerin alınan e ğ itime yönelik görüşleri nelerdir? Olaylar veya olgular arası ilişkilere yönelik olabilir. Ö ğ rencilerin olumlu ve olumsuz düşünceleri ile başarılar arasında bir ilişki var mıdır?
De ğ işken; Farklı durumlarda farklılık gösteren bir özelliktir. Türkçe dersinde kullanılan yöntemin ö ğ renci başarısındaki etkisi nedir? ◦ Türkçe dersi de ğ işir mi? ◦ Yöntem de ğ işir mi? ◦ Ö ğ rencilerin başarısı de ğ işir mi? Hayır cevabı tüm ö ğ rencileri kapsar, evet ise ö ğ renciden ö ğ renciye de ğ işir. De ğ işenlere de ğ işken diyoruz.
Değişkenlerin Sınıflandırılması De ğ işkenler Yapı/Özellik NicelNitelDe ğ erSürekliSüreksizNeden/SonuçBa ğ ımlıBa ğ ımsız
Yapısına göre Nicel: Sayı ve miktar olarak açıklanabilir. Başarı puanları, yaş, uzunluk, a ğ ırlık vs. Nitel: Sınıflandırılabilir. Cinsiyet, başarılı/başarısız, medeni durum, do ğ um yeri, din vs.
Aldıkları de ğ erlere göre; Süreksiz/geçişsiz de ğ işkenler Ölçülen özellikle ilgili sadece sınırlı sayıda de ğ er alır. Cinsiyet: Kız veya erkek Sürekli/geçişli de ğ işkenler İ ki ölçüm arasında sonsuz sayıda de ğ er alabilir. Bir ailenin sahip oldu ğ u çocuk sayısı Sınav sonuçları, cinsiyet Ö ğ rencilerin boyları, yaşları vs.
Neden/sonuca göre; Ba ğ ımsız de ğ işkenler (Neden) Araştırmacının ba ğ ımlı de ğ işken üzerinde etkisini test etmek istedi ğ i de ğ işken. Ba ğ ımlı de ğ işkenler (Sonuç) Ba ğ ımsız de ğ işkenin etkisi incelenen de ğ işkendir. Ö ğ rencilerin başarıları ve derse karşı tutumları uygulanan ö ğ retim yöntemine ve cinsiyete ve başarıya göre farklılık göstermekte midir? Ö ğ retim yöntemi, cinsiyet ve başarı: Ba ğ ımsız Başarı ve tutum: Ba ğ ımlı
Ba ğ ımsız De ğ işkenler De ğ iştirilebilen: Araştırmacı müdahale edebilir. Niteldir. Ö ğ retim yöntemi Seçilmiş: Araştırmacının müdahele etmedi ğ i, ortamda var olan, nicel-nitel olabilir. Cinsiyet, yaş, okula devam vs. Düzenleyici: Ba ğ ımlı ve ba ğ ımsız de ğ işken arasındaki ilişkiyi düzenler, ikinci düzey ba ğ ımsız de ğ işken. Sınav deneyimi, ö ğ renme stilleri Dışsal/Kontrol: Ba ğ ımlı de ğ işkenle ilgili olan, ancak araştırmada etkisi test edilmeyen, kontrol altına alınmaya çalışılan de ğ işken. Gürültü, ışık, farklı özellikte bilgisayar vb.