OSMANLI İMPARATORLUĞU GERİLEME DÖNEMİ ISLAHATLARI XVIII. YÜZYIL

Gerileme Dönemi; OSMANLI’DA 18. YÜZYIL GERİLEME DÖNEMİ’DİR. Yaklaşık 100 yıl sürmüştür. Gerileme Dönemi; 1699 Karlofça Antlaşması'yla başlar, 1792 Yaş Antlaşması'yla sona erer.

18. Yüzyıldaki Islahatların Genel Özellikleri -İlk kez Avrupa’daki gelişmelerden yararlanıldı. -Genel olarak askeri alanda yapıldı. -Bu durumun nedeni savaşların yenilgiyle sonuçlanması ve savaşlarda toprak kaybedilmesidir. -Şiddet ve baskı yoktur. -Kişilere bağlı kaldı, fakat Duraklama dönemine göre daha kalıcı oldu. -Avrupa’nın askeri ve teknik üstünlüğü kabul edildi.

Gerileme Dönemi Islahatçıları III. Ahmet (1703-1730) I. Mahmut (1730-1754) III. Mustafa (1757-1774) I. Abdülhamit (1774-1789) III. Selim (1789-1807)

LÂLE DEVRİ (1718-1730) 1718 yılında Avusturya ile yapılan Pasarofça Antlaşması’yla başlayıp, 1730 Patrona Halil İsyanı’yla sona eren döneme “Lâle Devri” denir.

Dönemin padişahı 3. Ahmet, Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. Damat İbrahim Paşa

Batı’nın üstünlüğü kabul edilerek Batı tekniğinin alındığı dönemdir. Lâle Devri, ilk kez Batı’nın üstünlüğü kabul edilerek Batı tekniğinin alındığı dönemdir. Dönemin simgesi lâle oldu.

- Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi. Bu dönemde - Avrupa’ya ilk kez geçici elçiler gönderildi. İlk elçi Fransa’ya gönderilen 28 Mehmet Çelebi’dir.

-İbrahim Müteferrika tarafından ilk matbaa kuruldu (1727). Vankulu Lügati -İbrahim Müteferrika tarafından ilk matbaa kuruldu (1727). Matbaada basılan ilk eser “Vankulu Lügati” denen Türkçe-Arapça sözlüktür.

Lâle Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır. -El yazması kitap yazan hattatların tepkilerini engellemek için matbaada dini eserlerin basımı yasaklandı. -Yalova’da ilk kâğıt fabrikası açıldı. -Değişik semtlerde kütüphaneler açıldı. - İlk kez çiçek aşısı uygulandı.

- Kumaş fabrikaları ve çini imalathane- leri açıldı. - Yeniçerilerden oluşan ilk itfaiye bölüğü oluşturuldu. - Kumaş fabrikaları ve çini imalathane- leri açıldı.

-Sivil mimari gelişti. Avrupa’nın Barok, Gotik ve Rokoko tarzı kullanıldı. İshak Paşa Sarayı AĞRI/ Doğu Beyazıt 3.Ahmet Çeşmesi İstanbul

sosyal ve kültürel alanda Batı tarzında ıslahatlar Osmanlı’da sosyal ve kültürel alanda Batı tarzında ıslahatlar Lâle devrinde yapıldı. Batı’nın üstünlüğü kabul edildi.

Zamanın ünlü şairi Nedim’dir. Bu neşeli devri şiirlerinde terennüm etmiştir. Nedim, bu yeni yaşama anlayışını şu mısrası ile ne güzel anlatmıştır: “Gülelim, oynayalım, kâm alalım dünyadan” Bu zamanda minyatür de çok gelişti. Levni, minyatürleriyle büyük ün kazandı. Minyatür, çoğunlukla yazma kitaplarda görülen, ışık, gölge ve hacim duygusu yansıtmayan küçük, renkli resim sanatıdır.

Patrona Halil İsyanıyla Lâle Devri Patrona Halil İsyanıyla Sona erdi (1730). Bu dönem 12 yıl sürdü. Sarayın eğlenceye düşmesi, batılılaşmaya olan tepkiler, halktan ağır vergilerin alınması ve İran’la yapılan savaşın kaybedilmesi üzerine isyan çıktı.

İsyan halk tarafından da desteklendi. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve şeyhülislâm isyancılar tarafından idam edildi. 3.Ahmet tahttan indirilerek yerine 1.Mahmut tahta geçirildi. ÖZET

I. Mahmut Dönemi Islahatları (1730-1754) Humbaracı Ahmet Paşa öncülüğünde ilk kez subay yetiştirmek için “Kara Mühendishanesi ” açıldı.

yararlanma yoluna gidildi. bir çeşit topçu ocağıdır. İlk defa yabancı uzmanlardan yararlanma yoluna gidildi. Humbaracı, bir çeşit topçu ocağıdır. I.Mahmut Döneminde ilk kez Batı tarzında askeri nitelikli ıslahatlar yapıldı. - Humbaracı ocağı ıslah edildi. - Ordu bölük, tabur, alay gibi onluk bölümlere ayrıldı.

3.Mustafa Dönemi Islahatları (1757-1774) Maliyeyi düzeltmek için ilk kez iç borçlanmaya gidildi.

-Baron dö Tot tarafından Sürat Topçuları Ocağı açıldı. -Tersane ıslah edildi ve savaş gemileri yapıldı. -Deniz subayları yetiştirmek için “Mühendishane-i Bahri Hümayun” yani Deniz Mühendishanesi açıldı.

I.Abdülhamit Dönemi Islahatları (1774-1789) Sürat topçuları, lağımcı ve humbaracı ocağı ıslah edildi.

- Sadrazam Halil Hamit Paşa tarafından orduya destek hizmeti sağlayacak eleman yetiştirmek için “İstihkâm Okulu” açıldı. - Ulûfe alım satımı yasaklandı. - Haksız ulûfe alımını önlemek için yeniçerilerin sayımı yapıldı.

3. Selim Dönemi Islahatları (1789-1807) III.Selim döneminde yapılan ıslahatlara “Nizam-ı Cedit” denir.

- Londra, Paris ve Viyana’ya sürekli elçiler gönderildi. - Batılılaşma anlayışıyla oluşturulan ilk ordu olan Nizam-ı Cedit kuruldu. - Bu ordunun masraflarını karşılamak için İrad-ı Cedit hazinesi oluşturuldu. Nizam-ı Cedit, Yeni Düzen demektir.

- Kara ve Deniz Mühendishanesi genişletildi. - Nizam-ı Cedit askerlerinin yetiştirilmesi için Fransa ve İsveç’ten subaylar getirildi. - Kara ve Deniz Mühendishanesi genişletildi. - İlk kez askerlerin kıyafetlerinde değişiklik yapılarak kırmızı ceket, mavi pantolon, püsküllü fes ve yemeni giymeleri zorunlu kılındı. NİZAM-I CEDİT ORDUSU

denen yenilik karşıtı bir kişinin çıkarmış olduğu isyan sonucunda 3.Selim, Kabakçı Mustafa Paşa denen yenilik karşıtı bir kişinin çıkarmış olduğu isyan sonucunda öldürüldü. İsyanı 3.Selim taraftarı Alemdar Mustafa Paşa bastırdı. - İlk kez okullarda yabancı dil (Fransızca) okutuldu. - Matbaa-i Amire adında ilk devlet matbaası kuruldu. - Yerli malı alım satımı teşvik edildi.

18. Yüzyıl Islahatları Kültürel-Eğitsel-İktisadî Askerî İdarî (Siyasî) 1727’de ilk Türk matbaası kuruldu. Avrupa’dan kitaplar tercüme edildi ve kütüphaneler kuruldu. Kumaş ve kâğıt fabrikaları kuruldu. Osmanlı’da çiçek aşısı yapıldı. Mimaride Barok ve Rokoko tarzı yaygınlaştı. Devlet iç borçlanmaya gitti. Avrupa’dan askeri danışman getirildi. Topçu ve İstihkâm ocağı düzenlendi. Nizamıcedit kuruldu. Subay yetiştirmek amacıyla Kara ve Deniz Mühendishaneleri kuruldu. Avrupa’da geçici ve daimi elçilikler kuruldu. Sadrazam konağı Babıâli adıyla önem kazandı, şeyhülislâm divana dahil edildi. Reisülküttap ve Kalemiye yönetimce etkin hale getirildi. Taşra teşkilatında Tımar sistemi bozuldu. Âyanlık ve malikâne sistemi önem kazandı.

FAYDALI OLMASI ÜMİDİYLE… Beyşehir Mesleki Teknik ve HAZIRLAYAN AHMET ARSLAN Beyşehir Mesleki Teknik ve Anadolu Lisesi