Öğretim Tasarımı ve Teknolojisi Sistemi: ‘ASSURE Modeli’ Bölüm 3 Öğretim Tasarımı ve Teknolojisi Sistemi: ‘ASSURE Modeli’

ASSURE Modeli: Öğretimde Medya ve Teknolojinin Sistematik Kullanımı Ünitenin içeriği: Öğrenenlerin analizi Hedefleri ve kazanımları belirleme Yöntem, medya ve materyallerin seçimi Medya ve materyallerin kullanılması Öğrenci katılımını sağlama Değerlendirme ve revizyon

Öğretim Tasarım ve Teknolojisi Sistemi Öğretim tasarım ve teknolojisine sistematik açıdan bakmak gerekir. Bu anlamda bakıldığında sistemde yer alan öğeler ve bunların aşamalı bir şekilde oluşturulması sağlanmalıdır. Öğelerin planlanması için Heinrich (haynriç)ve diğerleri (2002) ASSURE Modelini önermişlerdir.

ASSURE Modeli 1. Öğrenenlerin analizi (Analyze learners) 2. Hedefleri belirleme (State objectives) 3. Yöntem, araç ve materyallerin seçimi (Select methods-media-materials) 4. Medya ve materyallerin kullanılması (Utilize media and materials) 5. Öğrenci katılımını sağlama (Require learner participation) 6. Değerlendirme ve gözden geçirme (Evaluate and revise)

I. Öğrenenlerin Analizi (A) Genel özellikleri için öğrenenin yaşına, işine, makamına, kültürüne, eğitim seviyesine, vb bakmak gerekir. (B) Giriş yeterliliği için öğrenende olması gereken şartlara bakılır: O eğitimi almak için yetenekleri var mı? O eğitimi alabilecek durumda mı?... (C) Öğrenme çeşitleri için öğrenenin farklı bir olaya psikolojik olarak nasıl bir tepki gösterdiği; kızgınlık veya sevinçlerini nasıl ifade ettiği vb özellikler göz önüne alınır.

(1-A) Genel Özellikler Eğitim verilecek kitlenin yüzeysel bir analizinin bile seçilecek eğitim metodunda, ortamında büyük yardımları olur. Örneğin standardın altında, okuma-yazma bilmeyen öğrenciler, yazma gerektirmeyen bir ortamda daha verimli bir şekilde yetiştirilir.

Fiziksel özellikler de öğrenmeyi etkiler: Cinsiyet farkı, sağlık ve çevresel faktörler öğrenmeyi etkileyen etkenlerdir. Erkek ve kızlar çeşitli sınıf deneyimlerine farklı tepki verme eğilimindedirler. Örneğin erkekler kızlara göre daha yarışmacı, saldırgan ve sonuç olarak yarışmalarda daha başarılı olurlar. Açlık, hastalık, sıcaklık, gürültü, ışık, günün hangi saati olduğu, gibi etkenler de dikkat ve öğrenme kabiliyetini etkiler.

(1-B) Giriş Yeterlilikleri Öğrenen kitlesinin daha önce ne bildiği analiz edilerek uygun metot ve ortamlar seçilebilir. Ön bilgileri, yetenekleri, öğrencilerin eğitimden maksimum faydayı sağlamak için önceden ve süreç içerisinde kontrol edilmeli, eksiklikler tamamlanmalıdır. Öğrencilerin dersteki başarıları için giriş yeterliliklerindeki eksiklikler tamamlanmalıdır.

(1-C) Öğrenme Çeşitleri Kişisel öğrenme stilleri öğrenme kabiliyetini etkileyebilir. Öğrenciler çoklu zeka kuramında olduğu gibi farklı guruplarda bulundukları için onların ilerlemelerinde farklı kriterler belirlenmeli ve farklı hedefler olmalıdır.

1-C1 Çoklu Zeka Kuramı Çoklu zeka kuramı; öğrencilerin farklı öğrenme stillerine sahip olduklarının göstergesidir. Gardner’in (1983) teorisine göre zeka, sadece bilişsel değil aynı zamanda güdüsel ve duygusal faktörlerden etkilenir. Örneğin; bir öğrencinin matematik dersinde başarısız olması, bazen utangaçlık veya rekabet duygularının olumsuz etkilerinden kaynaklanabilir.

1-C1 Çoklu Zeka Kuramı Zekanın kültürel ve sosyal bir dizi değişkenin olumlu ya da olumsuz etkisiyle farklı yönlerde gelişebileceği görüşünü savunan Gardner’a göre farklı zeka türleri vardır. Bizim gibi heterojen sınıf yapılarına sahip ülkeler için derslerin çeşitlendirilerek işlenmesi gerekir. Okuldaki aktiviteler, öğrencinin gerçek dünyada değer verdiği şeylerle ilgili olmalıdır. Dil bilim zekası, Mantık matematik zekası, Uzamsal (görsel) zeka, Bedensel zeka, Müzik zekası, Sosyal zeka, Öze-dönük zeka, Doğa zekası.

Nasıl bir eğitim istedikleri, Kişisel istekleri, Öğrenme çeşitleri ile ilgili olarak öğrencilerin algısal tercih ve eğilimlerinin de dikkate alınması gerekir. Bunlar, öğrencilerin; Nasıl bir eğitim istedikleri, Kişisel istekleri, Nasıl anlayabilecekleri, Nasıl bir fiziksel ortamda olmak istedikleri, ile ilgili özelliklerdir. 1. Bilgileri işleme alışkanlığı, 2. Motivasyonla ilgili faktörler, 3. Fiziksel özellikler, öğrenme çeşitleri ile ilgili diğer konulardır.

1-C2 Bilgileri İşleme Alışkanlığı Bireylerin bilgiyi işleme durumuna göre dört kategori var: 1. Somut seri, 2. Somut rastgele, 3. Soyut seri, 4. Soyut rastgele.

1-C2 Somut seri öğrenciler mantıksal bir sıra halinde sunulan bilgiyi öğrenme eğilimindedirler. Somut rastgele öğrenciler deneyerek ve hata yaparak en iyi öğrenirler. Daha çok oyun, simülasyon, bireysel projeler ve araştırma yaparak öğrenmeyi seçerler. Soyut seri öğrenciler sözlü ve sembolik mesajlarla öğrenmeyi tercih ederler. Okumak ve sunuları dinlemek tercih metotlarıdır. Soyut rastgele öğrenciler sunumlardan çok iyi anlamlar çıkarmalarıyla diğerlerinden ayırt edilir. Bunlar, mesajın içeriği kadar tona ve konuşmacının sitiline önem verirler. Grup tartışmaları, soru cevap, konferanslarda video ve televizyonda oldukça iyidirler.

1-C3 Motivasyonla ilgili faktörler Motivasyon deyince bir işi başarmak için içten gelen hisler anlaşılır. Ayrıca bir hedefe ulaşmak için gereken çabayı ifade eder. Motivasyon içsel ve dışsal motivasyon olmak üzere ikiye ayrılır.

İçsel motivasyonu üst seviyede olan öğrenci, kazanacağı deneyimi ve görevin zorluklarını nasıl aşabileceğini düşünür. Dışsal motivasyonu yüsek olan öğrenci ise; deneyimden ziyade daha çok alacağı nota ve dışarıda nasıl tanınacağına bakar.

Motivasyonla ilgili 4 özellik: DİKKAT: Öğrencilerin öğretilen konuyu ilginç ve dikkate değer bulup bulmadığı ile ilgilidir. İLGİ: Öğrencilerin kişisel ihtiyaçlarını veya hedeflerini karşılayıp karşılayamadığını ifade eder. GÜVEN: Kendi çabaları sonucu öğrencilerin başarıp başaramayacağını içerir. TATMİN: Eğitimden alınan içsel ve dışsal ödüller anlaşılır.

2. Hedefleri ve Kazanımları Belirleme Eğitimin sonunda her öğrenci ne öğrenmeyi bekliyor, ne gibi yeni yeteneklere sahip olacak konusu önemlidir. Hedef, öğretmenin dersine koyduğu bir cümle değil, öğrencinin ders sonunda kazanması gereken kazanım olmalıdır. Hedefler; öğrencilere kazandırılacak özellikleri, kazanımlar; öğrenende eğitim süreci ve sonucunda oluşan performanslar şeklinde tanımlanabilir.

Eğitimde neden hedef ve kazanımlar belirlenir? Öğrenenlerin niçin eğitim gördüklerini anlamaları, Öğretmenin derste rehberlik yapmasında dersle ilgili dikkate alacağı özellikleri bilmesi, Ders sürecindeki etkinlikler, yöntem ve tekniklerin seçimi, Derste kullanılacak medya ve materyallerin seçimi ve düzenlenmesi, Uygun değerlendirmeler yapmak. Hedef ve kazanım açık ve anlaşılır olmalı, öğrenene dönük ifade edilmeli, öğrenenin yapacaklarına ve kazanacaklarına işaret etmeli ve değerlendirilebilmelidir.

İyi Belirlenmiş Hedeflerin Özellikleri İyi bir hedef kimin hedef kitle seçildiği ile başlar. Sonra gösterilecek olan davranış ve kabiliyeti, Hangi ortam ve şartlarda gösterileceği, Son olarak kazanılacak yeteneğin derecesi belirlenir.

(2-A) KİTLE Eğitim, öğrenciler fiziksel ve ruhsal olarak hazır olduklarında başlar. Hedefin başarılma derecesi öğrencilerin sonuçta ne yapacakları ile ortaya çıkacağından, hedef belirlenirken hangi grubun yeteneğinin değişeceğini tespit etmek önemlidir.

(2-B) DAVRANIŞ Hedefin esası, eğitimden sonra hedef kitlenin kazanacağı yeni yeteneklerdir. Hedefte belirtilen (öğrencilerin gösterecekleri) tepki gerçeğe yakın olmalıdır. Suni değil gerçekçi olmalıdır.

(2-C) ŞARTLAR Hedefte mutlaka şartlar da belirtilmelidir. Örneğin; (yalnızca cetvel ve pergel kullanarak), bir doğruya, dışındaki bir noktadan dikme indirme.

(2-D) DERECE İyi test edilmiş bir hedefin en son ihtiyacı derecedir. Ne kadar doğrulukla öğrenecekler? Zaman ve kazanımlar önemli boyutlardır.

3. Yöntem, Medya ve Materyallerin Seçimi A-Öğretilecek konu için en uygun yöntemin seçilmesine karar verilmesi B-Yöntemi başarıyla devam ettirecek bir medya şeklinin (formatının) seçilmesi C-Medya formatı içinde niteleyici ya da dizayn edilmiş özel materyallerin seçimi. biçiminde üç aşama dikkate alınmalıdır.

(3-A) Yöntem Seçimi Derslerde birden fazla yöntem kullanılabilir. Örneğin, dersin başında ilgiyi çekmek için taklit aktivitesi yapılabilir, sonra yeni bilgiyi sunmak için bir gösteri kullanılabilir veya bilgisayar destekli aktiviteler hazırlanabilir.

(3-B) Medya Formatı Seçimi Medya formatı; içinde bir mesajın yer aldığı ve sergilendiği bir fiziki yapıdır. Medya formatları; yazılı metinleri, projeksiyon sunumlarını, video ve müziği, bilgisayar multimedyasını (grafikler, tekstler, bir monitörde hareket eden şekiller) içerebilir. Öğrenenlerin çeşitliliği ve hedeflerin farklılığına uygun medya formatı seçmek zor bir iştir.

(3-C) Özel Materyalleri Elde Etme Genellikle üç alternatiften biri: 1-Hazır materyalleri elde etme 2-Varolan materyalleri yeniden düzenleme 3-Yeni materyaller dizayn etme

1. Eğer materyaller önceden hazırsa, onları kullanma zaman, para, iş tasarrufu açısından anlamlı ve faydalı olur. 2. Mevcut materyaller öğrenciler için uygun değil ya da sizin hedefiniz ile tam olarak örtüşmediği zaman var olan materyaller revize edilebilir. 3. Eğer bunlar uygulanamazsa, son alternatif kendi materyalinizi dizayn etmektir. Bu, zaman olarak fazla ve pahalı olmasına rağmen hedeflerinizi tam olarak yerine getirmek için gereklidir.

Yöntemler Sunma (presentation) Gösteri (demonstration) Tartışma (discussion) Alıştırma ve uygulama (drill and practice) Bireysel öğrenme (tutorial) İşbirlikli öğrenme (cooperative learning) Oyun (gaming) Benzetme (simulation) Keşfetme (discovery) Problem çözme (problem solving)

Yöntemler SUNMA yönteminde kaynak bilgiyi çeşitli şekillerde öğrenene verir. Bunlar; ders kitabı, ses bandı, video, teyp, film, öğretmen konuşması vb. GÖSTERİ yönteminde öğrenenler gerçek yaşamdan örnekler, beceriler veya yöntemler öğrenirler. Örneğin, mikroskopta öğretmenin gözlem yaptırması ve sonra öğrenenlerin yapması gibi.

Yöntemler TARTIŞMA öğrenenlerin birbirleri ve öğretmen ile fikir alış verişi yapmasıdır. ALIŞTIRMA ve UYGULAMA tekniğinde öğrenenler alıştırma egzersizleri serisine yönlendirilir.

Yöntemler BİREYSEL ÖĞRENME için bir öğretici (bir kişi, bilgisayar yazılımı, özel yazılı materyal vb.) içeriği, problemi ya da soruyu sorar, öğrenenden cevabı alır, analiz eder, uygun dönütler verir ve öğrenen yeterli oluncaya kadar uygulama sağlar.

Yöntemler İŞBİRLİKÇİ ÖĞRENME küçük gruplar halinde öğrenenlerin birlikte çalışmasıdır. Temel ilkeleri; heterojen grup anlayışı, gruba ödül vermek, grup bilincini geliştirmek, bilenlerin bilmeyenlerle birlikte çalışmalarını sağlamak ve öğrenenlerin aktif olmalarını sağlamaktır.

Yöntemler OYUN öğrencilerin belirtilen kuralları izlediği amaca uygun eğlenceli bir ortam sağlar. Bu yöntem bilhassa sıkıcı ve tekrarla dolu içerikler için yüksek bir motivasyon tekniğidir. BENZETME yöntemi, öğrencilere gerçek hayat durumlarını küçülterek sunar. Katılımcıların iletişimleri, materyallerin ve donanımın kullanımı veya bilgisayarla etkileşim gibi durumları içerir.

Yöntemler KEŞFETME mevcut problemleri deneme yanılma ile çözmede kullanılır. PROBLEM ÇÖZME öğrencilerin gerçek hayatta yer alan gerçek bir problemle yüzleşmelerinde aktif rol oynamayı içermektedir.

4. Medya ve Materyallerin Kullanılması Medya bir iletişim kanalıdır. İletişim, bir kaynak ile alıcı arasında herhangi bir bilgiyi iletmektir. Örneğin, Video, TV, yazılı materyaller, bilgisayarlar. Medya Portfolyosu (belli bir zaman sürecinde yapılan öğrenci çalışmalarını gösteren bir kolleksiyon) oluşturulabilir. Şiir, hikaye, araştırma kağıtları, medya sunumları (slayt, fotoğraf vb), tartışma kağıtları, panel veya sözel sunum kağıtları, video kayıtları ve benzeri materyallerden oluşabilir.

Aşağıdaki medya ve materyallerin kullanılması ile ilgili ilkeler, hem öğretmen hem de öğrenci merkezli uygulanabilir: Gözden geçirme (Materyaller gözden geçirilmeden kullanılmamalıdır...) Hazırlama (Materyallerin ders sürecinde kullanımına yönelik hazırlıklar, öğrencilerin erişebileceği yere yerleştirme, vb.) Ortamı hazırlama (Dersten önce öğrenme ortamının her açıdan gözden geçirilmesi ve materyal kullanımına uygun hale getirilmesi) Öğrencileri hazırlama (Dersin başında öğrenenlerin dikkatini çekme) Öğrenme yaşantıları oluşturma (Çok şey bilmekten daha önemli olan, bilinenlerin öğrenenlere ne oranda aktarılabildiğidir)

Öğrenme yaşantıları için sınıfı hazırlama ustalığı önemlidir: Planlama Öğrencileri inceleme Sunuşun gerekçelerini açıklama Temel noktaları belirleme (5-9 nokta) Düzen içinde olma (özet, sunuş, özet)

Sunuş İçin Öneriler ENDİŞE: Başarıyı arttırır Fazlasını kontrol etmek için uygun planlama ve hazırlık gerekir Beden dilinizi kullanın Sakin ve derin nefes alın

Sunuş İçin Öneriler MESAJ İLETİMİ: Sunuş yaparken ayakta olun (ilgi toplarsınız) Yüzyüze gelin, göz teması kurun Ayaklarınız açık ve ağırlığınızı eşit taşımalı Eller dışarıda, kollarınız iki yanda olmalı Tahtada arkanız dönükse konuşmayın; tahtaya yazın, sonra konuşun Masanın bir kenarında durun. Bu durum, öğrencilerle daha kişisel bir ilişkinizin olmasını ve görülmenizi sağlar Konuşurken hareket edin, ama abartmayın!

Sunuş İçin Öneriler SES: Doğal ve karşılıklı konuşma içerikli bir üslup izleyin Sırf bilgi transferi varsa öğrencilerinize birer kopya verin Tek tonlu konuşmayın; bu tedirgin olmanız demek Uygun hızda konuşun En arkadakilere ulaşabilecek kadar yüksek sesle konuşun Önemli bir noktayı verdikten sonraki sessizlik mükemmel bir vurgulama şeklidir!

Sunuş İçin Öneriler GÖZ TEMASI: Göz teması kurmanız birebir konuşmak gibidir! Bir ders boyunca 1 öğrenciye en az 3 sn bakmalı Onların arkasındaki duvara, perdeye bakmayın Tahtaya yazı yazmanız gerekiyorsa konuşmayı kesin, bu göz temasınızın etkisini korur

Sunuş İçin Öneriler İŞARETLER: Doğal olun Ellerinizi cebinize koymayın, arkanızda bağlamayın Kalem veya başka şeyle oynamayın

Sunuş İçin Öneriler GÖRSELLER: (Dikkat çekmeye yardım eder) Gereksiz kelimeleri kullanmayın En arkadakilerin okuyabileceği kadar büyük yazın En çok 36 kelime içeren görseller hazırlayın (6x6) Yazı tahtasındakiyle işiniz bittiyse tahtayı silin Uzun süre kullanmayacağınız malzemeleri son bir kez gösterin ve üstünü kapatın Bir materyali öğrenciler arasında elden ele dolaştırmaktansa siz dolaşın ve gösterin

5. Öğrenci Katılımını Sağlama Aktif katılım öğrenmeyi arttırır. Davranışçı, bilişsel ve oluşturmacı bakış açılarının hepsinde ortak ilke aktif öğrenci katılımını sağlamaktır. Aktif katılımda dönüt önemlidir. Yüz yüze gerçekleşen kişisel geribildirimler daha etkilidir.

6. Değerlendirme ve Revizyon Araç ve metotların değerlendirilmesi: Değerlendirmeye eğitim araç ve metotla-rından elde edilen düşünceler de dahil edilir. «Sizin eğitimsel materyaliniz etkili mi? Geliştirilmesi gerekiyor mu? Öğrenci başarısında etkili mi? Sizin tanıtımınız onun gerçek değerinden daha fazla zaman alıyor mu?» gibi soruların sorulması gerekir.

6. Değerlendirme ve Revizyon Özellikle eğitim materyallerinin ilk kullanımının ardından gelecekte kullanılıp kullanılamayacakları ve yeniliklere izin verip vermediklerinin saptanmasına gereksinim vardır.

Gözden Geçirme (Revizyon): Eğitimde gerçek ölçmede son basamak öğretmenin toplanan değerlendirme verilerini incelemesidir. Öğrenciler, öğretmenin eğitimsel metotlarına ve materyallerine nasıl tepki gösterdiler? Öğretmen seçtiği materyallerin değerine güveniyor mu? Materyalin tüm unsurlarını derse yansıtabildi mi? Bu durumlar gözden geçirilmeli ve gereken değişikliklerin yapılması sağlanmalı.

UYGULAMA Alanınızla ilgili size verilen konuda (bir sonraki slaytta), 12 dk ders için hedef ve kazanımlarınızı belirleyin. Ders sürecini tasarlayın. (ASSURE modelinden yararlanın).