Yrd. Doç. Dr. Osman ÖZKARACA İş Sağlığı ve Güvenliği ABD Başkanı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ’NE GENEL BAKIŞ VE GÜVENLİK KÜLTÜRÜ Yrd. Doç. Dr. Osman ÖZKARACA İş Sağlığı ve Güvenliği ABD Başkanı

Eğitimin Amacı Katılımcıların iş sağlığı ve güvenliğinin temel prensiplerini ve güvenlik kültürünün önemini kavramalarına yardımcı olmaktır.

Öğrenim Hedefleri Bu dersin sonunda katılımcılar; 1 İş sağlığı ve güvenliğinin temel prensiplerini sıralar. 2 Güvenlik kültürünü tanımlar ve faydalarını açıklar. 3 Güvenlik kültürünün oluşturulmasının ve sürdürülmesinin gerekliliği sonucunu çıkarır.

KONU BAŞLIKLARI İş sağlığı ve güvenliği temel prensipleri 1 Sağlıklı ve güvenli yaşam 2 İş sağlığı ve güvenliği alanında yaşam boyu öğrenme 3 İş sağlığı ve güvenliğine bütünsel yaklaşım 4 İş sağlığı ve güvenliğinin işletme yönetimindeki yeri 5 İşyerinde risk önleme kültürü 6 Güvenlik kültürünün önemi ve günlük yaşamdaki yeri 7 Güvenlik kültürünün oluşturulması ve devamının sağlanması 8 Güvenlik kültürünün oluşturulmasında ulusal kurum ve kuruluşlara düşen görevler 9

ÖNEMLİ BİLGİLER 4857 Sayılı iş kanunu iyi bilinmelidir.(Çalışma Süreleri, İzin Süreleri, Sözleşmelerin fesihi, bunlara ne zaman süreler içinde dava açılabileceği, vs.) 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iyi okunmalıdır. ILO(Uluslararası çalışma örgütü) ile Türkiye’nin onayladığı ve imzaladığı sözleşmelerin iyi bilinmesi gerekmektedir. (Özellikle, 155 ve 161 sayılı sözleşmeler). Çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı tarafından yayımlanmış 37 ilgili bakanlıklarca yayımlanmış 7 olmak üzere toplam 44 yönetmelik iyi bilinmelidir. Güncel yönetmelikler gözden geçirilmelidir.

ÖNEMLİ BİLGİLER İş Güvenliği Uzmanı (Doğru) İş Güvenlik Uzmanı (Değil) İş Güvenliği ve sağlığı uzmanı(Değil) Risk Değerlendirmesi (Doğru) Risk Analizi (Yanlış) Acil Durum Planı (Doğru) Acil Eylem Planı (Yanlış) http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/ http://www.ilo.org/ankara/lang--tr/index.htm

İSG NEDEN ÖNEMLİ???

İSG NEDEN ÖNEMLİ??? Her yıl 100.000 İş Kazası 1500-1600 Ölüm 3500-4000 Malul 2012 yılında iş kazası ve meslek hastalığı sonucu kaybedilen iş günü sayısı 1.865.115; 2013 yılında ise 1.589.000’dir.

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI Rakamlar bir işyerinde SGK’ya kayıtlı işçilerin içindeki oranı gösterir. TÜİK istatistiklerine göre ülkemizde çalışanların % 43’ü kayıtdışıdır. TÜİK’in bir araştırmasında, bir yıl içinde istihdam edilenlerin % 2,9’unun işle ilgili kaza veya rahatsızlığa maruz kaldığı tespit edilmiştir. Meslek hastalıklarının çoğu teşhis edilememektedir.

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 6 saatte de bir işçimiz hayatını kaybetmektedir. Evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini sağlamak için çalışmaya giden 4 işçimiz akşamları evine dönememektedir. İstatistikler her 2,5 saatte 1 işçinin iş göremez hale geldiğini açıklamaktadır. Ölümlü iş kazaları istatistiklerinde Avrupa'da ilk sırayı, dünyada ise 3. sırayı almaktayız.

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İş kazaları ve meslek hastalıklarının sosyal güvenlik sistemimizde yarattığı kayıp yıllık 4 MİLYAR TL’dir. TÜİK’in GSMH rakamlarına göre toplam kayıp yılda yaklaşık 35 milyar TL’yi bulmaktadır

İŞ KAZALARININ ÜLKE EKONOMİSİNE ETKİLERİ TÜİK VERİLERİNE GÖRE; 2010 YILI 1454 KİŞİ 2011 YILI 1710 KİŞİ 2012 YILI 745 KİŞİ 2013 YILI 1360 KİŞİ 2014 YILI 1886 KİŞİ 2015 YILI 1730 KİŞİ ALTI YILDA TOPLAM 8885 KİŞİ İŞ KAZALARI SONUCUNDA ÖLMÜŞTÜR.

İŞ KAZALARININ ÜLKE EKONOMİSİNE DOĞRUDAN (GÖRÜNEN) ZARARLARI Meydana gelen bir iş kazası sonucunda yaralanma, ölüm ve malzeme kaybı ile ilgili tüm giderler, doğrudan zararları ihtiva etmektedir. Makine-teçhizat hasarı Tazminat ödemeleri İlk yardım masrafları Diğer tıbbi masraflar Doktor masrafları İlaç masrafları

İŞ KAZALARININ ÜLKE EKONOMİSİNE DOLAYLI (GÖRÜNMEYEN)ZARARLARI Maliyet yönüyle hesaplama zorluğu olan iş kazası sonucunda ilk anda hissedilemeyen ancak zaman içerisinde maddi ve manevi yükümlülükler sebebiyle iş yerinde ve toplum içinde etkisini gösteren zararlardır. Kaybolan iş günü, Kaybolan iş gücü, Üretim kayıpları, Toplumun uğradığı zararlardır.

!!! UNUTMA !!! ÖNLEMEK ÖDEMEKTEN DAHA UCUZ VE İNSALCILDIR…

GÜVENLİK KÜLTÜRÜ”

İSG Kanunu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 30.06.2012 tarihinde TBMM’nin kabulü ile Resmi Gazete'de yayımlanıyor. İş Sağlığı ve güvenliği kanunu yürürlük tarihi olan 31.12.2012 tarihi itibariyle işyeri ile ilgili risk değerlendirmesi yapılmalı ve olası riskler belirlenmelidir. Bu kanuna göre; Risklerin ortadan kaldırılması bir maliyeti gerektiriyorsa, yeterli ödenek sağlanarak gereken önlemler alınmalıdır. Bununla birlikte, yükümlülüğün doğmasıyla birlikte iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulmalı; aynı mekânda birden fazla işveren/alt işverenin faaliyet gösterdiği yerlerde iş sağlığı ve güvenliği koordinasyonu sağlanmalıdır. Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir. Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardıma ilişkin düzenlemeler yapılmalıdır. Kasten veya taksirle iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmamış olmasından çalışanın vücut bütünlüğüne zarar gelmesi halinde, (somut) kamu işvereni, TCK’na (md:81-89; 257) göre, suçlanabilecektir. Kanun, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin kamu işyerleri için 01.07.2016 tarihinden sonra uygulanacağına yer vermiştir.

1– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ İSG; işin yürütülmesi sırasında doğan sağlığa zarar verecek koşullardan ve güvenliği tehlikeye düşürecek durum ve davranışlardan korunmak, üretimin devamlılığını sağlamak ve verimliliği arttırmak amacıyla yürütülen sistemli ve bilimsel çalışmalardır. On prensip üzerinden yapılmalıdır.

1– İŞ SAĞLIĞI VE ĞÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ İş Sağlığı ve Güvenliğinin Çalışmalarının Amacı Çalışanları Korumak Üretim Güvenliğini Sağlamak İşletme Güvenliğini Sağlamak İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel prensibi çalışanların toplu olarak korunmasını sağlamaktır.

1– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ Çok disiplinli (multidisipliner) bir bilim dalıdır. İlgili tarafların katkısı ile gelişir (çalışanlar, devlet ve işverenler ve örgütleri) Düzeltmekten ziyade koruyucudur.

1– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ Tehlikeli hareket ve tehlikeli durumların önlenmesi . 2 İş kazalarının  %88’ini tehlikeli hareket, %10’u tehlikeli durum, %2’si sebebi kaçınılmaz ve bilinmeyen nedendir. 3 Kaza sonucu meydana gelecek zararın büyüklüğü kestirilemez, bu tamamen tesadüfe bağlıdır. 4 Ağır yaralanma/ölümle neticelenen her kazaya karşılık temelinde 29 uzuv kaybı, 300 yaralanma olmayan olay vardır. 5 Tehlikeli hareketlerin nedenleri. 

1– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ 6 Kazalardan korunma metodu. 7 Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim, kalite kontrolü metotları benzerlik ve paralellik arz eder. 8 İSG ile ilgili çalışmalara, kurallara ve alınacak tedbirlere üst düzey yönetici katılmalı-sorumluluğa ortak olmalı . 9 Formen, ustabaşı ve benzeri ilk kademe yöneticiler kazalardan korunmada en önde gelen personeldir. 10 İSG çalışmalarına yön veren insani duyguların yanında, İG’nin sağlanmasında itici rol oynayan 2 mali faktör vardır. 

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-1) Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumların Önlenmesi Kaza zinciri İnsan bünyesinin tabiat şartları karşısında zayıf olması Şahsi özürler (Dikkatsizlik, pervasızlık, asabiyet, dalgınlık, önemsemezlik, ihmalkarlık vs.) İş güvenliği, kazaların önlenmesinde «Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumları» düzeltmeyi hedef alır.  

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE ĞÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-2) İş kazalarının  %88’ini tehlikeli hareket, %10’u tehlikeli durum, %2’si sebebi kaçınılmaz ve bilinmeyen nedendir. Bu prensip iş güvenliği önlemlerinde, tehlikeli hareket ve tehlikeli durumların önemli olduğunu göstermektedir. %10 Tehlikeli Durum  %2 Sebebi Bilinmeyen  %88 Tehlikeli Hareket   

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-2) TEHLİKELİ HAREKETLER  Emniyetsiz çalışma (vaziyet alma), 1 Gereksiz şekilde hızlı çalışma, 2 Emniyet donanımını kullanılmaz hele getirme, 3 Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma, 4 Emniyetsiz taşıma, yükleme, istifleme yapma, 5 Tehlikeli yerlerde çalışma, 6 Şaşırma, kızgınlık, üzgün, telaş, şakalaşma, 7 KKD(Kişisel koruyucu Donanım) kullanmama, 8

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-2) TEHLİKELİ DURUMLAR   Uygun olmayan KKD, 1 Koruyucusuz çalışma, 2 Kusurlu alet, makine, techizat kullanma, 3 Emniyetsiz yapılmış alet-makineler, 4 Yetersiz ve bakımsız bina, alet ve makine, 5 Yetersiz ve/veya fazla aydınlatma, 6 Yetersiz havalandırma, 7 Emniyetsiz yöntem-şartlar, 8

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-3) Kaza Sonucu Meydana Gelecek Zararın Büyüklüğü Kestirilemez, Bu Tamamen Tesadüflere Bağlıdır. Bu prensip İSG’nin yaptığı faaliyetlerdeki amacının;  kazayı hafif atlatmak değil, kazayı meydana getiren sebepleri ortadan kaldırılmaya dönük olması gerektiğini söylemektedir. 

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-4) Ağır yaralanma ya da ölümle neticelenen her kazanın temelinde 29 uzuv kaybı, 300 yaralanma olmayan (ramak kala) olay vardır. Bu prensipten özellikle «ramak kala» olayların nedenlerinin iyi incelenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.  1 Ağır Yaralanma / Ölüm olayının öncesinde, 29 Uzuv Yaralanmalı Olay  ve 300 Yaralanma Meydana Gelmeyen Olay (Ramak Kala Olay!) vardır.

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-5) Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri İnsan önce güvensiz koşullar oluşturmakta, sonrada bu koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına yakalanmaktadır. Kaza kusur oranlarının belirlenmesinde tehlikeli hareketlerin nedenleri incelenmelidir.  Bilgi ve ustalık yetersizliği  İşçinin bünyesinden ve yaradılışından gelen şahsi kusurları (dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlık) Fiziki yetersizlikler,   Uygunsuz mekanik koşullar

Mühendislik Revizyon İkna ve teşvik 1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-6) Kazalardan Korunma Metodu İSG mevzuatımızda yapılan yeni düzenlemelerle bu konu geniş bir şekilde ele alınmıştır.  1 Mühendislik 2 Revizyon 3 İkna ve teşvik

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-6) 4 Ergonomi 5 İş-işçi uyumu 6 Tehlikeli durumların bilinmesi 7 Tehlikeli durumların  analizi 8 Tedbirlerin belirlenmesi 9 Tedbirlerin uygulanması  10 Gerekli kontrollerin sağlanması

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-6) 11 Eğitim ve öğretim çalışmaları 12 Çeşitli yarışmaların düzenlenmesi  13 Uyarı levhaları ve afişler,  14 Propaganda 15 Ödüllendirme ve özendirme 16 Uygun ekipman ve makina 17 Disiplin kuralları

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-7) Kazalardan Korunma Yöntemleri ile Üretim ve Kalite Kontrolü Metotları Benzerlik ve Paralellik Arz Eder.»  Kalite yönetim ve benzeri sistemleri işyerine kazandırmak iş kazalarını azaltıcı nedenlerdendir.

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-8) Tedbirlere Üst Düzey Yönetici Katılmalı ve Sorumluluğa Ortak Olmalıdır.  İSG çalışmaları sadece işyerinde bu amaçla görevlendirilen personele sınırlı kalmamalıdır. Özellikle üste düzey yönetim, orta düzey yönetim İSG desteklemelidir.

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-9) Formen, Ustabaşı ve Benzeri İlk Kademe Yöneticiler, Kazalardan Korunmada En Önde Gelen Personeldir. Bu prensip işçiye en yakın ilk kontrol elemanının iş güvenliğini sağlamadaki önemini, eğitim, teşvik, ikna ve disiplin çalışmalarının hangi seviyede gerekli olduğuna işaret etmektedir.

1.2– İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ (PRENSİP-10) İSG Çalışmalarına Yön Veren İnsani Duyguların Yanında, İSG’nin Sağlanmasında İtici Rol Oynayan 2 Mali Faktör Vardır.» Güvenli bir işletmede üretim artacak, maliyet düşecektir, Kazalarda meydana gelen zarar, yapılan ödemelerin 5 katıdır.

2– SAĞLIKLI VE GÜVENLİKLİ YAŞAM T.C. ANAYASASI MADDE 56.– Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.

2– SAĞLIKLI VE GÜVENLİKLİ YAŞAM Dünya Sağlık Teşkilatının (WHO) Sağlık Tanımı; Sadece bir hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, aynı zamanda bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir huzur ve iyilik halidir.

2– SAĞLIKLI VE GÜVENLİKLİ YAŞAM İş Kanununun 81. maddesi, işyeri örgütlenmesi konusunda en önemli düzenlemedir. İşverenler, devamlı olarak en az elli işçi çalıştırdıkları işyerlerinde alınması gereken İSG önlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, işçilerin ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla, işyerindeki işçi sayısı, işyerinin niteliği ve işin tehlike sınıf ve derecesine göre; a) İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturmakla, b) Bir veya birden fazla işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık personelini görevlendirmekle, c) Sanayiden sayılan işlerde iş güvenliği uzmanı olan bir veya birden fazla mühendis veya teknik elemanı görevlendirmekle yükümlüdürler.

2– SAĞLIKLI VE GÜVENLİKLİ YAŞAM ILO(International Labour Organization)’nun 161 Sayılı “İşçi Sağlığı Hizmetleri Sözleşmesi”, “171 Sayılı Tavsiye Kararı”, AB İSG Çerçeve Direktifi (89/391/EEC) ve ulusal yasalar, birçok Avrupa ülkesinde işverenlerin işletmeye ait veya dışarıdan işçi sağlığı hizmeti almasını zorunlu kılmaktadır.

2– SAĞLIKLI VE GÜVENLİKLİ YAŞAM Çalışmaya aday kişilerde, fiziksel uygunluk (boy, kilo vb.), yaş, cinsiyet, ruhsal durum, eğitim düzeyi, zeka ve algılama yeteneği, fobiler gibi kişisel özelliklere de bakılmalıdır. Bu özelliklerden hangilerinin önemli olduğu, işe başvuran kişilerde istenen ve istenmeyen özelliklerin neler olduğu; işin tehlike derecesine, üretim biçimlerine, işyerindeki fiziksel koşullara, işçinin yerine getireceği görevlere, işçinin kullanacağı makine ve teçhizatın özelliklerine, iş yoğunluğuna, kullanılan malzemelere göre değişecektir.

2.1 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI Planlanmamış ve beklenmeyen bir olay sonucunda sakatlanmaya ve zarara neden olan durumdur (ILO/Uluslar arası Çalışma Örgütü). İnsanların yaralanmasına veya ölmesine, malzeme hasarına, maddi kayıplara neden olan, önceden planlanmayan, kasıtlı olmayan beklenmedik olaydır. (WHO/Dünya Sağlık Örgütü) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13/A Maddesinde yapılan tanıma göre ise “İş Kazası, aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence ve ruhca arızaya uğratan olaydır.” (SGK/Sosyal Güvenlik Kurumu)

İş Kazasını Oluşturan Durumlar Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada İşveren tarafından yürütülmekte olan iş veya görevi nedeni ile sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş veya çalışma konusu nedeni ile işyeri dışında Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda Emzikli sigortalı kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere geliş gidişi sırasında

2.1 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI SSGSSK 14. madde: (Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu) Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

2.1 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI ILO’ya göre, her yıl işyerlerinde 335 bini ölümle sonuçlanan 250 milyon iş kazası olmakta; 160 milyon hastalıktan bir milyon insan ölmektedir. Endüstrileşmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyeti, GSMH’larının %1’i ile %5’i arasında değişmektedir. Her yıl dünya gelirinin % 4’ü yani yaklaşık 1.25 trilyon dolar kaybedilmektedir.

EN ÇOK ZARAR GÖREN ORGANLARIMIZ %15 % 15 %8 %10 %3 %15 %15 %34

YARALANMA TÜRLERİNE GÖRE İŞ KAZALARI Kırık Çıkık Burkulma Ve gerilerek Zorlanma Uzuv Kaybı Ezilme Kesik Delinme,Batma Yanık Derin Olmayan Yaralanma Kas Yırtılması İç Organlarda Yaralanma Ve Kanama Beyin Sarsıntısı Kalp Krizi (Yapılan işle Bağlantılı) Solunum İle İlgili Bozukluk Zehirlenme Çapak Kaçması ve Batması Diğer.......

NEDENLERİNE GÖRE İŞ KAZALARI Kişinin Düşmesi Parça Düşmesi Sabit bir Nesneye veya kişiye Çarpma Bir Nesnenin delmesi veya Batması Hareketli nesne ile Kişinin Çarpışması Zararlı Ve Zehirli maddelere Maruz Kalma Tehlikeli Maddeye maruz kalma Göze kimyasal sıçraması Yanıcı maddelerin ateş alması Aşırı kas zorlaması Çapak Sıçraması Elektrik akımına Maruz Kalma İki nesne arasına sıkışma Ortam koşullarının olumsuzluğu Aşırı Sıcak İle temas Servis Kazaları

ÇALIŞMA ORTAMI EKSİKLERİ Makine koruyucularının kullanılmaması Vinç kancalarında emniyet mandalı olmaması Yeterli ve uygun havalandırma bulunmaması Yıpranmış elektrik kablolarının kullanılması Kişisel koruyucu donanımların kullanılmaması Kırık fiş priz bulunması Operatör belgesi olmayanların vinç, forklift kullanması Uygun olmayan yükseklikte ve şekilde istifleme yapılması Elektrikli el aletlerinin kaçak akım rölesi olmadan kullanılması Acil çıkış yollarının ve kapılarının işaretlenmemiş olması

MEVZUAT UYGULAMA EKSİKLİKLERİ Risk değerlendirme raporunun olmaması ya da uygulama planının yapılmaması Mesleki eğitim almamış olanların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması Yönetmeliğe uygun iş sağlığı ve güvenliği eğitim belgelerinin bulunmaması İşyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturulmaması Geçerli sertifikaya sahip işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının görevlendirilmemesi İş sağlığı ve güvenliği kurulunun olmaması İş sağlığı ve güvenliği kurulunun düzenli toplanmaması Basınçlı kap ve kaldırma makinelerinin test ve kontrollerinin düzenli olarak yapılmaması Gürültü, toz, gaz vb. ortam ölçümlerinin yapılmaması Elektrik ve topraklama tesisatının kontrolünün yapılmaması Acil durum planlarının olmaması Tatbikatların yapılmaması

Ramak kala Hafif yaralanma Ölüm Önemli yaralanma

ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Ülkemizde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin yılda yaklaşık 5,5 Milyar TL olduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye’de Gerçekleşen Bazı Kazalar

Türkiye’de Gerçekleşen Bazı Kazalar

Türkiye’de Gerçekleşen Bazı Kazalar

KAZA ZİNCİRİ İnsanın doğal yapısı (insanın doğa karşısındaki zayıflığı) Kişisel kusurlar Güvensiz yada tehlikeli hareket ve güvensiz şartlar Kaza olayı Yaralanma (zarar veya hasar)

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARININ NEDENLERİ TEHLİKELİ DAVRANIŞLAR Sorumsuz biçimde görev verilmeden ya da uyarılara aldırmadan güvensiz çalışmak Tehlikeli hızda çalışma ya da alet kullanma Güvenlik donanımını kullanılmaz duruma sokma Tehlikeli cihazlar kullanmak ya da donanımı güvensiz biçimde yönetmek Güvensiz yükleme, istif, karıştırma, yerleşme vb. davranışlar Güvensiz durum ya da duruşlar Hareketli ya da tehlikeli yerlerde çalışmak Şaşırmak, kızgınlık, suiistimal, irkilme gibi davranışlar Güvenliği önemsememek ya da kişisel koruyucu malzemeyi kullanmamak

Tehlikeli Davranışların Nedenleri

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARININ NEDENLERİ GÜVENSİZ KOŞULLAR İş yerinde koruyucunun kötü yapılmış olması Koruyucunun hiç yapılmamış olması Kusurlu, pürüzlü, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler Güvensiz yapılmış makine, alet, tesis vb. Güvensiz düzen, yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmış geçitler Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran ışık kaynakları Güvenli iş elbisesi ya da gözlük, eldiven ve maske vermemek, yorucu yüksek topuk vb. Yetersiz havalandırma, çevre, hava kaynakları vb. Güvensiz yöntemler ve mekanik, kimyevi, elektriksel, nükleer koşullar

2.2 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLER İş Kazası Sayıları

2.2 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLER Meslek Hastalıkları Sayıları

2.2 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLER Ölümlerin Ölüm Sebebine Göre Dağılımı

2.2 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLER İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Sonucu Kaybedilen İş Günü Sayıları

2.2 – İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLER

%98’in % 50’side kolaylıkla önlenebilir şeklindedir.

ÇAY MOLASI

Nedir Bu «GÜVENLİK KÜLTÜRÜ» ???

3– İSG ALANINDA YAŞAM BOYU ÖĞRENME Çalışma yaşamında kalite ve verimliliğin sağlanması ve sürdürülmesinde en temel öğe öğretisinin kazandırılması amacına erişebilmek için, küçük yaşlardan itibaren İSG konusunda eğitim ve duyarlılığın artırılması maksadıyla AB’de bütün gençlere en az 8’er saat İSG eğitimi verilmektedir (AB 2010 strateji belgesi).

3– İSG ALANINDA YAŞAM BOYU ÖĞRENME Keza, Avrupa birliğinin son yıllardaki strateji hedeflerinde İSG kültürü hakkında özetle: İşyerlerinde risk önleme kültürünü oluşturmak, Sağlık ve güvenlik anlayışına global bir yaklaşım getirmek, Serbest piyasa şartlarında eşitlik sağlama hükümleri bulunmaktadır.

3– İSG ALANINDA YAŞAM BOYU ÖĞRENME Türkiye olarak, özellikle son on yıl içinde oldukça belirginleşen, iş sağlığı ve güvenliği hedeflerinde, çalışma hayatında ve toplumda ortak bir “Güvenlik Kültürünün” oluşturulması ve sağlıklı ve güvenli davranışın bir alışkanlık haline getirilmesi ve yaşam boyu bu kültüre sahip çıkılması amaçlanmıştır.

İSG çok disiplinli (multidisipliner) bir bilim dalıdır. 4– BÜTÜNSEL YAKLAŞIM İSG çok disiplinli (multidisipliner) bir bilim dalıdır. İSG'nin bilimsel dayanakları : Mühendislik Tıp Ekonomi Hukuk Psikoloji Sosyoloji

İlgili tarafların katkısı ile gelişir. 4– BÜTÜNSEL YAKLAŞIM İlgili tarafların katkısı ile gelişir. Devlet İşveren Çalışanlar Üniversiteler Meslek kuruluşları

5.1- İSG VE İNSAN KAYNAKLARI Modern şirketler, modern spor takımları gibidir. Rekabet edebilmek için işçi almalı, istihdam etmeli ve mümkün olan en iyi personeli yetiştirmelidirler. Böyle yaparken onların yeteneklerinden yararlanabilmek için çalışma ortamlarının sağlıklı ve güvenli tutmaları gereklidir. Güvenli ve sağlıklı bir çevrede çalışan yetenekli insanlar, devamlı sağlık ve güvenlik problemleri ile uğraşmak durumunda kalan aynı yetenekteki insanlara göre daha fazla rekabet edebilirliğe sahiptirler.

5.2- İSG, ÜRETKENLİK VE MALİYET Üretkenlik, insan, teknoloji ve yönetim stratejileri fonksiyonudur. Güvenlik ve sağlık ilk ikisi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. İşin maliyet yönüne bakıldığında, daha güvenli ve sağlıklı uygulamalara sahip şirketler, kaynaklarını tıbbi harcamalar, çevre temizliği, sağlık ve güvenlik ile ilgili davalara harcamak durumunda kalanlara kıyasla daha çok avantajlı olacaklardır.

7- GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMİ VE GÜNLÜK YAŞAMDAKİ YERİ Kültür, günlük hayatta sıklıkla kullandığımız ancak bazen anlamını etraflıca düşünmediğimiz bir kavram olarak gözükmektedir. Birçok tanımı olmasına rağmen en sık kullanılan tanımı Kroeber ve Kluckhohn (1952) tarafından yapılmıştır. Bu tanıma göre Kültür ’İnsan gruplarının, özgün yapılarını ortaya koyan, yaratılan ve aktarılan sembollerle ifade edilen düşünce, duygu ve davranış biçimleridir.

8- GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE DEVAMININ SAĞLANMASI Güvenlik kültürü işyerinde güvenliğe karşı davranışları, tutumları ve inançları kontrol etmeye yarayan önemli bir yönetim aracıdır ( Beck ve Woolfson, 1999). Hale (2000)’ye göre iyi bir güvenlik kültürü; bütün çalışanların ilgisi, güvenlik personelinin rolü, iletişimde açıklık, güvenlik düzenlemelerine inanç, örgüt içinde güvenlik entegrasyonunu içermektedir.

7.1- GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ Güvenlik kültürü, grup veya daha üst seviyelerde, örgütün bütün üyeleri ve gruplarının hepsi tarafından paylaşılan değerleri ifade eden bir kavramdır. 2 Güvenlik kültürü, bir örgütteki formel güvenlik sorunlarıyla da ilgilidir. 3 Güvenlik kültürü, bir organizasyondaki her seviyedeki herkesin katılımı üzerinde durmaktadır. 4 Güvenlik kültürü, örgüt üyelerinin işteki davranışını etkiler. 5 Güvenlik kültürü, ödül sistemleri ve güvenlik performansı arasındaki ilişkiyi de yansıtır. 6 Güvenlik kültürü, bir organizasyonda kazalardan ve hatalardan öğrenme ve gelişmeyle ilgili gönüllülüğü yansıtır. 7 Güvenlik kültürü, değişime karşı oldukça dayanıklı, sabit ve dirençlidir (Wiegmann, 2002).

7.2- POZİTİF GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ 1 İyi bir güvenlik kültürünün varlığı, güvenlik politikaları, 2 Yönetimin güvenlik için görünür kararlılığı, 3 Demokratik uygulamalar ve yetkinliği, 4 Güvenlik yönelimli değerler, tutumlar ve bağlılık, 5 Zorunluluk ve sorumlulukların açık tanımı, 6 Güvenlik ve üretim arasındaki denge, 7 Yetkin çalışanlar ve eğitim,

Güvenlik Kültürü

Güvenlik kültürü; iş sağlığı ve güvenliğinin temel bir konu olarak eğitime entegrasyonu ile mümkün olabilir.

EKİP ÇALIŞMASI ORTAK TAAHHÜT EĞİTİM

7.2- POZİTİF GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ 8 Yüksek motivasyon ve iş tatmini, 9 Yönetim ve çalışanlar arasında karşılıklı güven ve adil yaklaşım, 10 Kalite, kural ve düzenlemelerin güncellenmesi, 11 Düzenli ekipman bakımı, 12 Gerekli olay (örneğin, atlatılan kaza) ve küçük bile olsa kazaların rapor edilmesi ve etkin yorumu, 13 Farklı kurumsal seviyelerden ve görevlilerden sağlıklı bilgi akışı, 14 Uygun tasarım,

7.2- POZİTİF GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ 15 Yeterli kaynak ve sürekli iyileştirme, 16 Gerektiğinde otorite ile olan iş ilişkileri

7- GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMİ VE GÜNLÜK YAŞAMDAKİ YERİ İş kazalarının önlenmesi için, geçmişten günümüze pek çok yasal ve kurumsal düzenleme yapılmıştır. Ancak yapılan bu düzenlemelerin çok fazla başarıya ulaşamadığı meydana gelen iş kazası istatistiklerinden anlaşılmaktadır. Bu durum, sorunun yalnızca teknik bir mesele olarak ele alınmasının yeterli olmadığını göstermektedir. Çalışma hayatında “insan” faktörünün en az teknik boyut kadar dikkate alınması kaçınılmazdır. Meydana gelen iş kazalarının %80-95’i çalışanların güvensiz davranışlarından kaynaklandığı ifade edilmektedir. Bu yüzden, iş kazalarının önlenmesi konusunda, bir davranış düzenleyicisi olarak kabul edilen “kültür”ün önemi yadsınamaz.

8- GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI VE DEVAMININ SAĞLANMASI Pozitif güvenlik kültürü örgütlerde güvenliğin sağlanmasında önemli bir araçtır. Pozitif güvenlik kültürünün amacı, çalışanların işyerlerindeki risklerin farkında olduğu, sürekli olarak bu tehlikelere karşı dikkatli olduğu ve güvenli olmayan davranışlardan sakındığı bir çalışma ortamı yaratmaktır ( Muniz , 2007).

Devlet İşveren Çalışanlar Üniversiteler Meslek odaları 9 – GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASINDA ULUSAL KURUM VE KURULUŞLARA DÜŞEN GÖREVLER 1 Devlet 2 İşveren 3 Çalışanlar 4 Üniversiteler 5 Meslek odaları

9.1- DEVLET Kayıt dışı istihdamın önlenmesi 2 Çocuk işçiliğinin yok edilmesi 3 Cinsiyet ayrımcılığının yok edilmesi 4 Sosyal güvenliğin desteklenmesi 5 Gelir dağılımı adaletsizliğinin azaltılması 6 Yaşanabilir bir asgari ücretin saptanması 7 Çalışan sayısına bakmadan, herkesin İSG hizmeti almasını sağlama

9.1- DEVLET Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi 8 Kamu sağlık hizmetlerinin düzenlenmesi 9 Güvenilir bir kayıt sistemi kurulması 10 Hekim iş müfettişi istihdamı 11 İş kazalarının bilimsel analizi 12 İSG Enstitülerinin kurulması/yaygınlaştırılması 13 Yasalarda çalışanların korunması

9.2- İŞVEREN 1 Üretim süreçlerinde “Önce verimlilik” yerine “Önce insan” yaklaşımının benimsenmesi 2 Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımının benimsenmesi 3 İşyerinde çalışan işçi sayısına bakılmaksızın, her çalışanın İSG hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması 4 İşyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin desteklenmesi 5 İlk ve acil yardım hizmetlerinin organizasyonu 6 Çalışanların eğitimi 7 Veri akışının sağlanması ve iş kazalarının bilimsel analizi

9.3- ÇALIŞANLAR 1 İşyeri, iş kolu ve üretim süreci ile ilgili bilgi sahibi olunması 2 Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi süreçlerine katılması 3 İş güvenliği etkinliklerine katılma (eğitim…vb) 4 Kişisel koruyucu ekipmanın kuralına uygun biçimde kullanılması

9.4- ÜNİVERSİTELER 1 İş sağlığı iş güvenliği – Sosyal politikalara katkı 2 Güvenilir bir kayıt sistemi kurulmasına bilimsel altyapı 3 İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün temel eğitimi 4 İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitimine katkı 5 İşçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili araştırmalar işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili akademik ortam

9.5- MESLEK ODALARI 1 İş sağlığı iş güvenliği – Sosyal politikalara katkı 2 İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi süreçlerine katkı 3 İşçi sağlığı ve iş güvenliği alanında çalışacak insan gücünün mezuniyet sonrası sürekli eğitiminin organizasyonu 4 İş kazalarının bilimsel analizine katkı

ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ESENYURT-İSTANBUL14.03.2012 11 İŞÇİ ÖLDÜ

ÜLKEMİZDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ OSTİM-ANKARA 04.02.2011 7 İŞÇİ ÖLDÜ

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

TRAJİ KOMİK

SONUÇ

SABRINIZ İÇİN TEŞEKÜR EDERİZ….