ÇAKIL SU KIRLI ANIL CAN AKKAYA SENA ÖNDER ÇAĞRI KUÇAT CEREN ERGİN DORUK ERTÜRK

Joomla, PHP ve MySQL ile MVC (Model View Controller) olarak geliştirilmiş açık kaynaklı bir içerik yönetim sistemidir. Joomla bugüne kadar 1 terabayt ziyaretçi trafiğine dayanabilen ilk bağımsız özgür içerik yönetim sistemidir. Google'ın desteği ile Joomla birçok dilde kullanılabilir hale gelmiştir. Joomla’nın WordPress’den sonra internette en çok kullanılan ikinci içerik yönetim sistemi olduğu tahmin edilmektedir.

İlk sürümü (Joomla 1.0.0) 22 Eylül 2005 tarihinde yayımlanmıştır. Bu sürüm Mambo sürümünün çeşitli iyileştirmelerle tekrar yayımlanmış olan sürümüdür. Joomla sürümünün yayımlandığı 17 Ekim 2005 tarihinden Temmuz 2007 tarihine kadar yazılıma hiçbir yeni özellik eklenmemiştir. Sebebi ise Joomla çekirdek yapısının artık adım adım kendi özgün yapısına kavuşması adına yapılan çalışmalardı.

Bu iki yıl boyunca içerik yönetim sistemleri alanında pek çok yenilikler oldu ve buna bağlı olarak Joomla geliştiricileri bütün gayretlerini yeni çekirdek yapısı olan Joomla 1.5 sürümüne sarfetmeyi tercih etmişlerdir. Joomla 1.5 versiyonu 22 Ocak 2008’de yayınlandı. Bu versiyonun en son sürümü 27 Mart 2012’de yayınlanan , desteğin sonlandırıldığı tarih ise 3.0’ın yayınlandığı Nisan 2013 idi.

Joomla adına önemli bir gelişme de 2011 in başlarında yaşandı. Joomla çekirdek ekibi 1.6 kararlı sürümünü çıkartarak geri bildirimde bulunan Joomla kullanıcılarının taleplerini dinlemiş oldu. Bu sürümün en önemli özelliği içerikleri üye seviyelerine göre gösterebilmekti. Joomla 1.6 versiyonu 10 Ocak 2011’de yayınlandı. Bu versiyonla tam “erişim kontrol listesi” fonksiyonu ile admin arayüz iyileştirmeleri eklenmiş oldu. Bir diğer önemli değişiklik ise bölüm yapısının kaldırılarak kullanıcı tanımlı kategorik hiyerarşiye geçilmesi idi.

Bundan 6 ay sonra 1.7 versiyonu yayınlandı. Bu versiyonda güvenlik artırıldı ve migrasyon araçları iyileştirildi. Joomla 1.7.0’dan da 6 ay sonra 24 Ocak 2012’de Joomla 2.5 yayınlandı. Bu bir LTS (Long Term Support) sürümü idi. Normalde sürümü olması gerekirken, her LTS sürümünün X.5 sürümü olmasını öneren yeni versiyonlama politikasına uygun olarak versiyon 2.5 olarak adlandırıldı. Öte yandan bu versiyon MySQL dışında başka veritabanlarında da çalışan ilk versiyon oldu. Bu versiyon 2014 sonuna kadar desteklendi.

Gönüllü geliştiriciler tarafından Ocak/Temmuz yayınlama politikası yerine Mart/Eylül tercih edildiğinden Joomla 3.0 Temmuz yerine Eylül 2012’de yayınlandı. Etiketleme (Tagging) yanısıra birkaç yeni özelliğin eklendiği 3.1 versiyonu Nisan 2013’te yayınlandı. İçerik versiyonlamayı öne çıkaran Joomla 3.2 versiyonu Kasım 2013’te yayınlandı. Nisan 2014’te yayınlanan 3.3 versiyonunda iyileştirilmiş password hashing ile MediaWiki Translate extension ile çalışan mikrodata ve dokümantasyon yer aldı.

Joomla Proje Ekibi 25 nisan 2014’te sonraki versiyonlar için Semantik Versiyonlama’ya (SemVer) geçtiklerini duyurdu. Bundan sonra versiyonlamada LTS ve STS (Short Term Support) yaşam döngüsü (lifecycle) politikası izlenmedi. Joomla versiyonu bu yeni geliştirme stratejisi altında yayınlanan ilk versiyon oldu.

Gelişmiş güvenlik iyileştirmeleri, Google’ın No CAPTCHA reCAPTCHA özelliği ile birkaç yeni özelliğin yer aldığı Joomla 3.4 Şubat 2015’te yayınlandıktan sonra büyük güvenlik revizyonlarına yer verilen v3.4.5 Ekim 2015’te yayınlandı. Yakın zamanda yayınlanan, web sitesi hızını ciddi anlamda hızlandıran PHP7 Scripting Language desteğini de içeren 34 yeni özelliğin sunulduğu Joomla 3.5 versiyonu 21 Mart 2016’da yayınlanan son Joomla versiyonudur. Bundan sonra yayınından sonra raporlanan hataların tamiri için 5 Nisan’da bug fix sürümü de çıkmıştır.