AKRAN İLİŞKİLERİNDE SOSYAL STATÜ

AKRAN İLİŞKİLERİ Çocuğun zihinsel, fiziksel ve duygusal alanda gelişmesi için arkadaşları olması şarttır ve çocuk için arkadaş, hayati bir ihtiyaçtır. Arkadaşa duyulan ihtiyaç, sadece onunla vakit geçirmek içindir Arkadaş seçimi ise çocuğun gelişiminde önemli bir yer tutar. Çünkü arkadaş ilişkileri ona toplumsal yasam içinde kabul gören davranışları ve is birliğini öğretir. Liderlik, sorumluluk, grup çalışması gibi yetenekler arkadaşlar sayesinde kazanılır eğil; bilgi ve deneyim kazanmak içindir.

Arkadaş ilişkileri yoluyla kendini ve diğerlerini tanıma fırsatı bulan çocuk, farklılıklara hoşgörü ile bakmayı öğrenir. Genelde ilkokul döneminde çocukların su özellikleri taşıyan arkadaşlar edinme eğiliminde oldukları konusunda bazı araştırmalar bulunmaktadır: • Aynı cinsiyet • Eş düzeyde duygusal ve sosyal olgunluk • Benzer kişilik özelliklerinin taşınmasıdır.

Sınıf arkadaşları gibi bir süredir birlikte olan çocuk grupları incelendiğinde çocuklar arasında net bir sosyal yapının oluştuğu görülür. Gruptaki çocuklardan bazıları neredeyse diğer herkes tarafından sevilmekte, bazıları ise pek çok grup üyesi tarafından sevilmemekte hatta dışlanabilmektedir. Araştırmacılar, akran gruplarındaki sosyal yapıyı anlamak ve her bir çocuğun grup içindeki sosyal statüsünü değerlendirmek için bazı teknikler geliştirmişlerdir.

Bunlardan en yaygın olanı çocuklara“En çok hangi arkadaşının yanında oturmak ya da onunla oynamak istersin?” şeklinde sorular sormaktır. Diğer bir soruda da çocuğun en sevmediği arkadaşının kim olduğu sorgulanır. Bu şekilde gruptaki her çocuğun bir diğeri hakkında ne hissettiği ortaya çıkarılmış olur ve daha sonra arkadaşlardan edinilen bulgulara dayanarak her bir çocuğun elde ettiği sosyal konum ile kişisel özellikleri karşılaştırılır. Bu çalışmalar sonucunda akran gruplarında her bir çocuğun sosyal statü olarak 4 farklı kategoriden birine sahip olduğu bulunmuştur.

1-Popüler çocuk:Diğer çocukların çoğu tarafından yanında oturmayı ya da birlikte oynamayı en çok istediği arkadaşı olarak isimlendirilen çocuklardır. 2-Dışlanan Çocuk: Diğer çocuklar tarafından olumlu oy çok az alan genelde hakkında olumsuz bildirimde bulunulan çocuklardır. Bu çocuklar diğerleri tarafından aktif şekilde sevilmemektedir.

3. Görmezden Gelinen Çocuk(İhmal Edilen) : Olumlu ya da olumsuz anlamda hakkında çok az yorum yapılan çocuklardır. Bu çocuklar arkadaşları tarafından sevilmemek değil daha çok ihmal edilme şeklinde bir konuma sahiptir. 4-Tartışmalı Çocuk: bazı akranlarından olumlu bazılarından olumsuz yorumlar duyulan çocuklardır.

Araştırmalar, akran ilişkilerinde başarılı olan çocukların akranlarla ilişkileri kötü olan çocuklara göre yetişkinlikte psikolojik açısından daha sağlıklı ve uyumlu bir performans sergilediğini göstermiştir. Pek çok çalışma, okul çağında akranlar arasında sahip olunan sosyal statünün;gelecekteki sosyal ve zihinsel beceriler, okul başarısı, ergenlikte sosyal ilişki kurma kapasitesi ve kişisel olarak kendinden memnuniyet gibi özelliklerle yakından ilişkili olduğunu bulmuştur.

SOYOMETRİK DENEY VE DEĞERLENDİRİLMESİ

PROBLEM CİNSİYETE GÖRE POPÜLER ÇOCUK DEĞİŞİR Mİ?

HİPOTEZ POPÜLERİTE HEMCİNSE BAĞLIDIR.

KATILIMCILAR VE YÖNTEM 9 KIZ 7 ERKEK -SOSYOMETRİK DENEY

OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL RAZİYE GÜLSÜM MEDİNE ÖĞRENCİ İSİMLERİ OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL RAZİYE GÜLSÜM MEDİNE 2-MELİKE ESRA HASAN 3-MİRAÇ MEHMET FATİH AZRA BİLGE 4-MEHMET SALİH AHMET 5-ESRA MİRAÇ 6-AZRA BİLGE SUKEYNA MELİKE 7-AHMET 8-MEHMET FATİH MEHMET SALİH YOK 9-GÜLSÜM MEDİNE MURAT 10-HAYRUNNİSA 11-HASAN 12-HALİDE NAZ 13-MUSA 14-SUKEYNA HAYRUNNİSA 15-MURAT 16-RAZİYE HALİDE NAS

OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL 2-MELİKE 4 3-MİRAÇ ÖĞRENCİ İSİMLERİ OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL 2-MELİKE 4 3-MİRAÇ 4-MEHMET SALİH 2 5-ESRA 1 6-AZRA BİLGE 7-AHMET 8-MEHMET FATİH 9-GÜLSÜM MEDİNE 10-HAYRUNNİSA 11-HASAN 3 12-HALİDE NAZ 13-MUSA 14-SUKEYNA 15-MURAT 16-RAZİYE 5

OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL --- ---- 2-MELİKE ÖĞRENCİ İSİMLERİ OYNAMAK İSTENEN OYNAMAK İSTENMEYEN 1-ZUHAL --- ---- 2-MELİKE 3 KIZ ,1 ERKEK 3-MİRAÇ 2 KIZ ,2 ERKEK 4-MEHMET SALİH 2 ERKEK 5-ESRA 1 KIZ 6-AZRA BİLGE 1 ERKEK 7-AHMET 8-MEHMET FATİH 9-GÜLSÜM MEDİNE 2 KIZ 10-HAYRUNNİSA 11-HASAN 2 ERKEK, 1KIZ 1 KIZ , 1ERKEK 12-HALİDE NAZ 13-MUSA 14-SUKEYNA 15-MURAT 16-RAZİYE 4 KIZ ,1 ERKEK

POPÜLER ÇOCUK İHMAL EDİLMİŞ ÇOCUK DIŞLANMIŞ ÇOCUK TARTIŞMALI ÇOCUK KIZ= RAZİYE(4 KIZ, 1 ERKEK) ERKEK=HASAN(1 KIZ, 2 ERKEK) KIZ=ZUHAL(oynamak isteyen 0, oynamak isteyen 0) AZRABİLGE (oynamak isteyen 0, oynamak isteyen 1 ERKEK) ERKEK=MUSA(oynamak isteyen 0, oynamak isteyen 0) MURAT(oynamak isteyen 0, oynamak isteyen 1 KIZ) KIZ=MELİKE(3 KIZ, 1ERKEK) ERKEK=MİRAÇ(2 KIZ, 2 ERKEK) ERKEK=AHMET(oynamak isteyen 1 ERKEK, oynamak istemeyen 1 ERKEK)

DEĞERLENDİRME Grafiklerde görüldüğü gibi popülerite cinsiyete bağlı olarak Raziye’yi 4 kız 1 erkek seçerken;Hasanı 2 erkek 1 kız seçmiştir. SONUÇ OLARAK POPÜLERİTE DE CİNSİYET ÖNEMLİDİR. BÖYLECE POPÜLERİTE HEMCİNSE BAĞLIDIR. HİPOTEZİMİZ DOĞRULANMIŞTIR.