Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 1 Bölüm 5. yerleşim düzeni 1. Hemşire odası 5.Ana giriş 3. Hasta odaları 2. Ambulans giriş 4. Çamaşırhane 6.Mutfak.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 2 Genel bir yaklaşım Her ne zaman var olan bir tesis renovasyona tabi tutulursa veya yeni bir tesis açılırsa o zaman süreçteki akışı iyileştirmek için ve israf edilen alanı minimize etmek için bir şans var demektir. Bina çizimi yapılırken yerleşim düzeni dikkate alınmalıdır. Binanın kullanım alanı ve şekli yerleşim düzeni alternatiflerini ciddi bir şekilde etkilemektedir.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 3 Genel bir yaklaşım Bir yerleşim düzeni belirlemede ana hedefler fonksiyonellik ve tasarruftur Fonksiyonellik birbiriyle yakından ilişkili bölümlerin yakın konulmasıdır. Fonksiyonellik uzak olması gereken bölümlerin de uzak tutulması anlamına gelir.. Fonksiyonellik yerleşim düzeninin kolaylıkla ölçülemeyecek boyutları olan iletişimi kolaylaştırma ve çalışanların moralini artırma gibi boyutları bulunmaktadır.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 4 Etkin olmayan durumlar (Yüksek maliyet, kaybı) Kazalar ve sağlığa zararlı durumlar Yeni sunulan hizmetler Hasta sayısındaki değişiklikler Yöntem ve teknoloji değişimleri Çevre ve kanunlardaki değişimler Moral problemleri Yeniden tasarım yeni yerleşim düzeni için gerekçeler

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 5 Bu hedeflerin başlıca iki elemanı yer tasarrufu ve bölümler arası mesafenin azaltılmasıdır. Departmanlar genelde alan için rekabet ederler ve aldıkları alanı en iyi şekilde kullanmak durumundadırlar. Kötü tasarlanmış yerleşim düzeni verimlilik ve kaliteyi zayıflatır. Diğer yandan bölümler arası mesafe uzun vadede çok maliyetli olabilir. Bu aynı zamanda çalışanların morali üzerinde de olumsuz etki yapar. Diğer yönler

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 6 Ne tür bir yerleşim düzeni seçmeliyiz? Ürün odaklı yerleşim Sabit pozisyonlu yerleşim Süreç odaklı yerleşim

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 7 Ürün odaklı yerleşim Yüksek düzeyde standartlaştırılmış süreçlerde kullanılır Hızlı ve yüksek miktarda üretim yapıldığında geçerlidir. Hastanelerin destek hizmetlerinde kullanılabilir. Laboratuvar, eczane, ve kafeteryalarda kullanımı yaygındır.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 8 Burada üzerinde çalışılan unsur sabit kalır ve işçileri malzeme, ve ekipman bu unsurun bulunduğu yere taşınır. Mesela tüm araç gereç ve malzeme ve ekipmanın hastanın bulunduğu gere getirildiği durum sabit yerleşim düzenine örnek olarak verilebilir. Sabit yerleşim düzeni

9 Ürüne göre yerleştirmenin avantajları  İş yeri düzeni işlemlerin sırasına göre düzenlendiği için düzgün ve akla yatkın bir akış hattı ortaya çıkar.  Malzeme ulaşım giderleri düşüktür.  Üretim için az işyeri alanına gereksinim vardır.

10 Ürüne göre yerleştirmenin avantajları  Üretim planlama ve kontrol kolaydır.  Üretim kısa süreli ve ucuzdur.  Hazırlık ve işlem süreleri kısadır.

11 Ürüne göre yerleştirmenin dezavantajları  Esneklik azdır veya hiç yoktur.  Ürün tasarımında yapılmak istenen küçük bir değişiklik düzende büyük değişikliklere neden olur.  Üretim ve üretim süresi en yavaş makineye göre düzenlenir. Tersi durumda makinelerin fazladan boş süreleri olur.

12 Ürüne göre yerleştirmenin dezavantajları  Bir makinenin bozulması o makineyi izleyen tüm hattın durmasına neden olur.  Tamirlerinin yapılması zordur.  İşçiler tek düze işler yapmak zorundadır. Monotonluk sıkıcıdır.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 13 Süreç odaklı yerleşim Farklı işlem gereksinimleri olan ürün/hastanın işlem görmesini veya tedavi edilmesini kolaylaştıran bir yerleşim düzenidir. Hastane veya kliniklerde servisler uzmanlık alanlarına göre hekimleri, hemşireleri ve ekipmanı biraraya getirmiştir.

 Bu düzenlemeye göre bir hastanın önceden hangi servislere uğrayacağını kestirmek güçtür ihtiyacına göre değişik servislere giderek tedavisini tamamlar. hastalıkların değişkenlik göstermesi böyle bir durumu gerekli kılar. Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 14 Süreç odaklı yerleşim

15 Sürece göre yerleştirmenin avantajları  Her bölümde uzmanlaşma.  Daha etkili denetim.  Geniş hizmet sunum olanakları vardır.  Belirli görevlere işgücü ve makine atanmasında esneklik.

16 Sürece göre yerleştirmenin dezavantajları  Uzun akış hatları ve bu nedenle daha pahalı üretim söz konusudur.  Taşıma maliyetleri yüksektir.  Yüksek işgücü becerisine gerek vardır.  İşleri planlamak, bölümlerde işleri sıralamak zordur

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 17 Süreç odaklı yerleşim düzenlemesinde kullanılan araçlar-ilişki matrisi Kalitatif faktörler ilişki matrisinde kolaylıkla analiz edilebilir. Bu matris Richard Muther (1962) tarafından geliştirilmiştir. Ve sistematik yerleşim planlaması olarak isimlendirilir. Bu matris istenilen bölümlerin birbirine yakın, istenmeyeneerin ise uzak yerleştirilmelerini hedefler. Bazı bölümler için yakınlık arzu edilmeyen bir durumdur. Aşağıdaki kodlar iki departmanın birbirine ne kadar yakın olması gerektiğini göstermektedir  A-mutlak gerekli= 4  E – çok önemli=3  I – önemli=2  O – fark etmez=1  U- önemsiz=0  X – imkansız=-10

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 18 Süreç yerleşim düzeni araçları Örnek: 200*400 feet boyutunda bir yerleşim yeri düzenlenecektir. Her bir bölümün boyutları ve bu departmanlar arası ilişkiler şekilde verilmiştir. yerleşimi düzenleyiniz.

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 19 Şekil: tesisinin yerleşim düzeni için müsait alan 400 ft 200 ft

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan Hemşire odası 2. Ambulans giriş 3. Hasta odası 4. çamaşrhane 5. Ana giriş 6. Diyet bölümü A A E İlişki diyagramı E O E I U U U X X X I I Amutlak gerekli Eçok önemli Iönemli Ofark etmez Uönemli değil Xarzu edilmez ALAN Bölüm

Chapter 5: Quantitatve Methods in Health Care Management Yasar A. Ozcan 21 AX A ve X’leri belirle

22 ÖRNEK YERLEŞİM  Bir hastanenin zemin katında sekiz adet bölümden oluşan yeni bir yerleşim yapılmak istenmektedir.  Bu 8 bölüm, misafir odası, hediye mağazası, hematoloji, otopsi, morg, ilk yardım odası, röntgen ve pediatri den oluşmaktadır.

 Bu yerleşim düzenlemesini yapmak için öncelikle bölümler arası ilişki kodlarını kullanarak aşağıdaki faaliyet ilişki grafiğini oluşturabiliriz.  Bu grafikte analist görüşü önem kazanacaktır. Hangi bölümlerin hangi kodla birbirleri ile ilişkileri olduğu bu grafikte açıkça görülecektir.

 YERLEŞİM ALANI A B C D E F G H

 Bunu sağlamak için, öncelikle A koduna sahip olan ilk yardım ile röntgen bölümlerini yerleşim alanının ortalarında bir yere yerleştiririz.  Sonra yine ayni şekilde misafir salonu ile hediye mağazasını da diğer tarafa ortalarda bir yere yerleştiririz. Ortaya çıkan yerleşim planı aşağıdaki gibidir.

A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Misafir Salonu Hediye Magaza

 Bu yerleşimde dikkat edilmesi gereken, yerleşimin hiçbir X ilişkisi içermemiş olmasıdır. Yerleşimde yakın durumda görülen İlk yardım ile Misafir salonunun ve Röntgen ile Hediye mağazasının X kodu içerip içermediği ilişki grafiğinden kontrol edilir.

29 A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Misafir Salonu Hediye Magaza

 İlişki grafiğinde, İlk yardım ile Misafir salonunun I koduna sahip olduğu, yine Röntgen ile Hediye mağazasının da I koduna sahip olduğu görülmektedir. Bu yerleşimde X kodlu bir durum ortaya çıkmadığından düzenlemeye devam edilebilir.

31  Diyelim ki;  İlk yardım ile Misafir Salonu X kodu taşımış olsun…  Bu durumda, düzenlemede gerekli değişiklikler hemen yapılmalıdır..

32 A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Misafir Salonu Hediye Magaza

33 A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Misafir Salonu Hediye Magaza

 Bundan sonraki adımda, ilk yardım odasının yanına hangi bölümü yerleştireceğimize karar vermek için tekrar ilişki grafiğine bakmamız gerekir.  Yerleştirmenin toplam değerini maksimum yapmak için bu aşamada öncelikle ilk yardım ile yüksek değerli bir ilişkiye sahip olan bölümü buraya yerleştirmeliyiz.

 Bu bölümün E kodu içeren Hematoloji olması doğru olacaktır. Plandaki (yere hematoloji bölümünü yerleştiririz.

A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Pediatri Hediye Magaza Hema- toloji Misafir Salonu

37  Sonra, ayni düşünce ile Misafir salonunun yanındaki yere hangi bölümü yerleştirmemiz gerektiği kararı için yine ilişki grafiğine bakarız.

 Bu bölüm, E kodlu pediatri olacaktır.

39 A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Pediatri Hediye Magaza Hema- toloji Misafir Salonu

 Bu yerleşim planında, bizim sonradan yerleşime kattığımız iki bölüm olan Hematoloji ve Pediatri bölümlerinin de X kodu taşımaması gerekir.  Bunu kontrol edersek, bu iki bölümün U kodlu ilişki taşıdıkları ve bu şekilde yerleşimlerinin sakıncalı olmadığı görülmektedir.

 Son olarak, planda şu anda boş olarak görülmekte olan yerlere hangi bölümleri yerleştirmemiz gerektiğine karar vermeliyiz.  Daha önceki düşüncemizi burada da uygularsak, Otopsi ve Morg bölümlerinin buralara yerleştirilmesinin bu iki bölüm arasında da E kodlu ilişki olması sebebi ile bir sakıncası yoktur.

A B C D E F G H İlk Yardım Rontgen Pediatri Hediye Magaza Hema- toloji Misafir Salonu Otopsi Morg