YANGIN

YANMANIN TANIMI YANMA : Yanıcı maddenin oksijen ile ısı altında belirli oranlarda birleşmesi sonucu meydana gelen kimyasal bir reaksiyondur. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGIN İSE; Yangın ise kontrolümüz dışındaki yanma olayıdır. Gerekli olan şartların meydana gelmesinden oluşan şekle “YANGIN ÜÇGENİ” adı verilir. YETERLİ OKSİJEN YETERLİ ISI YANICI MADDE YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGIN ÜÇGENİN AÇILIMI YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGIN SINIFLARI A SINIFI YANGINLAR Katı madde yangınları Normal Katı Yanıcı Maddeler: Ağaç, tahta, mobilya , kağıt, üretilmiş tekstil maddeler, plastikler YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

A Sınıfı Yangınlarda En Etkili Söndürme Maddesi Nedir? Bu tür yangınların söndürülmesinde en etkili ve en çok kullanılan söndürücü SUDUR. SÖNDÜRME TEKNOLOJİSİ

B SINIFI YANGINLAR Sıvı madde yangınları Yanabilir sıvı maddeler Benzin, mazot, Fuel –oil, Boya, Vernik, Alkol, Tiner,solventler vs. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

B SINIFI YANGINLAR İÇİN HANGİ SÖNDÜRME MADDESİ KULLANILIR? Sıvı yangınlar için en ideal söndürücü KÖPÜKTÜR. Fakat başlangıç ve küçük çaplı yangınlarda KARBONDİOKSİT ve KURU KİMYEVİ TOZ kullanılabilir. SÖNDÜRME TEKNOLOJİSİ

C SINIFI YANGINLAR Gaz Yangınları Yanabilir Gazlar Alevli yanan gaz halindeki Yanıcı maddeler; Doğalgaz, Metan, Propan, Asetilen, LPG vs. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

C SINIFI YANGINLAR İÇİN EN UYGUN SÖNDÜRME MADDESİ NEDİR? En uygun söndürme tekniği; GAZI KAYNAĞINDAN KESMEK VE DAHA SONRA UYGUN SÖNDÜRME MADDESİ İLE OLUŞTURDUĞU ALEVE MÜDAHALE ETMEKTİR. –KKT başlangıç CO2 SÖNDÜRME TEKNOLOJİSİ

D SINIFI YANGINLAR Metal yangınları Hafif Ve Aktif Metaller (Oldukça tehlikeli katı maddelerdir) Alüminyum, Demir çapakları vs. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

D DINIFI YANGINLAR İÇİN HANGİ TÜR SÖNDÜRME MADDESİ KULLANILIR? Söndürme maddesi olarak içinde Sodyum klorür, Potasyum klorür, Baryum klorür ve Grafit tozu bulunan metaller için üretilmiş D TÜRÜ KURU KİMYEVİ TOZ kullanılır. Kuru kum ve döküm talaşı da bu sınıf yangınlar için kullanılabilir. SÖNDÜRME TEKNOLOJİSİ

E SINIFI YANGINLAR Elektrik Yangınları Uluslar arası standarlarda kabul edildiği gibi 1999 yılından beri TS’de de kabul ediliyor. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGININ EVRELERİ Başlangıç Evresi Yayılma Evresi (Kararlı halde yanma evresi) Korlaşma Evresi (İçten yanma evresi) YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGININ EVRELERİ Başlangıç Evresi Yangının ilk evresidir İlk tutuşan maddelerle sınırlıdır Az miktarda gazlar açığa çıkar Biraz ısı oluşur YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

Yayılma Evresi Kararlı halde yanma evresidir Bol miktarda oksijen vardır Alev ve ısı yayılması görülür Bol miktarda yanıcı ve zehirli gaz açığa çıkar Sıcaklık daha çok yukarılarda olduğundan yere yakın yerler daha az tehlikelidir YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

FLASH OVER (Alev Topu) FLASH OVER (alev topu) Ortamda yanmayan gazlar vardır Tutuşma sıcaklığına ulaştıklarında aniden tutuşurlar YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

Korlaşma Evresi İçten yanma evresidir Alevlerde azalma görülür Daha çok duman ve gaz çıkışı görülür Oksijen gittikçe azalarak yangın sönmeye başlar BACK DRAFT (Geri tepme) gibi tehlikeli durumlar ortaya çıkar YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

Backdraft (Geri tepme) Kapıları açarken dikkatli ol ! Yangının korlaşma evresinde (içten yanma evresi), yangının devam etmesi için yeterli oksijen olmadığından tam yanma olmaz. Ancak, kararlı halde yanma evresinde oluşan ısı devam etmektedir ve içeri oksijen girdiği anda yanacak olan yanmamış karbon parçacıkları ve diğer parlayıcı yanma ürünleri de vardır. Havanın uygun olmayan şekilde, örneğin kapı açılarak yada cam kırılarak girmesi tehlikeli hallere yol açar. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

Yangının Yayılması KONDÜKSİYON (Katı cisimler vasıtası ile ısının nakli) KONVEKSİYON ( Isının hava sirkülasyonu yolu ile nakli) RADYASYON ( Işın nakli) Yrd. Doç. Dr. Sedef A. BİRİNCİ YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

KONDÜKSİYON (Katı Cisimler Vasıtası İle Isının Nakli) Isı bir cisimden diğerine veya iki cismin birbirine temasıyla veya aralarında bulunabilecek bir iletkenle taşınabilir. Isı odadan odaya, kattan kata (yüzeyden yüzeye) aradaki taşıyıcılar vasıtası ile temas yolu ile iletilerek yayılır. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

KONVEKSİYON (Isının hava sirkülasyonu ile nakli) Konveksiyon, hava veya sıvı hareketinin neden olduğu bir ısı nakli türüdür. Bir binada meydana gelen yangında, bina içindeki hava ısındıkça genleşir ve yükselir. Bu nedenle konveksiyon yolu ile yangının yayılması genelde yukarı yönde olur, ama hava akımları ısıyı her yöne taşıyabilir. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

RADYASYON ( Işın Nakli) Enerjinin elektromanyetik dalgalar yolu ile transferine radyasyon adı verilir. Radyasyon boşluktan geçtiği zaman diğer her hangi bir cins enerjiye dönüşmez ve yolundan saptırılamaz. Havanın zayıf bir iletken olmasına rağmen, ısının her yerde hareket edebileceği bilinen bir gerçektir. Isı ve ışık dalgaları yapı olarak birbirine benzer. Ama uzunlukları farklıdır. Isı dalgaları, ışık dalgalarından uzundur ve bunlara kızıl ötesi ışınlar denir. YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANGIN YERİNDEKİ TEHLİKELER Yangının yayılma tehlikesi Çökme tehlikesi Elektrik tehlikesi Gazların yayılması tehlikesi Patlama tehlikesi Kimyasal madde tehlikeleri YANMA VE YANGIN BİLGİSİ

YANMA ÇEŞİTLERİ YAVAŞ YANMA : -YANICI MADDENİN YAPISI İTİBARİYLE, YANICI BUHAR VEYA GAZ OLUŞTURMADIĞI DURUMLARDA, - ORTAMDA BULUNAN ISININ YETERSİZ KALMASI HALLERİNDE, -ORTAMDA YETERLİ OKSİJEN OLMADIĞI DURUMLARDA MEYDANA GELİR. DEMİR, BAKIR GİBİ METALLERİN OKSİJENLE NEMLİ ORTAMDA BİRLEŞMESİ OLAYI “ YAVAŞ YANMA” ya ÖRNEK VERİLEBİLİR.

YANMA ÇEŞİTLERİ KENDİ KENDİNE YANMA : -YAVAŞ YANMANIN ZAMAN İÇERİSİNDE HIZLI YANMA OLAYINA DÖNÜŞMESİDİR. Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler, hava içerisindeki oksijenle normal hava ısısında birleşerek çürümeye (oksitlenme) başlarlar. Bu oksitlenme ilerledikçe zaman içerisinde ortamda ısı yükselir. İşte ortamdaki ısı alevlenmeye yetecek dereceye ulaştığı zaman kendi kendine yanma olayı gerçekleşir. Örnek: Samanlık yangınları, uygun havalandırma ile önlenebilir.

YANMA ÇEŞİTLERİ HIZLI YANMA : PARLAMA : -YANMANIN BÜTÜN BELİRTİLERİYLE BAŞLADIĞI OLAYDIR. BURADA YANMANIN BELİRTİLERİ OLAN ALEV, ISI, IŞIK VE KORLAŞMA MEVCUTTUR. PARLAMA : -KOLAY ALEV ALABİLEN MADDELERİN (PARLAYICI MADDELER) BELLİ ORANDA HAVA İLE HOMOJEN KARIŞIMLARI, ÇOK KOLAY ALEV ALARAK YANMASINA SEBEP OLURLAR. BU TÜR YANMA OLAYINA PARLAMA DENİR.

Parlama noktası: Sıvının yüzeyindeki buharın tutuşabilmesi için gereken en düşük sıcaklık Patlama: Kısa sürede çok hızlı ve kontrol edilemeyen enerjinin açığa çıkmasıdır. Alt yanabilme limiti: Karışımda yakıt gereken orandan az ise  Fakir (ince) karışım. Üst yanabilme limiti: karışımdaki yakıt gerekenden fazla ise  Zengin karışım Yanabilme aralığı: Alt ve üst yanabilme limitleri arasındaki bölme

PATLAMANIN SINIFLANDIRILMASI Patlama olayını patlayan maddenin cinsine göre 5 ana grupta inceleyebiliriz. PATLAMA Gaz Patlamaları Toz Patlamaları Katı madde patlamaları Basınç patlamaları Kimyasal madde patlamaları Metalik Toz Organik Toz

PARLAYICI GAZ PATLAMALARI Parlayıcı gaz tankı patladığında içinde sıvılaştırılmış olarak bulunan sıvı haldeki ama kaynamış gaz ortama yayılır. Bu gaz BLEVE (Boiling liquid expanding vapour explotion)(Kaynayan sıvı genleşen buhar patlaması) oluşur. Bir bleve olayının ne şekilde sonuçlanacağı tam olarak kestirilemez

YANGININ SEBEPLERİ KORUNMA ÖNLEMLERİNİN ALINMAMASI BİLGİSİZLİK İHMAL KAZALAR SABOTAJ

YANGINLA MÜCADELE 1- YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ 2- YANGININ KISA SÜREDE TESPİTİ 3- YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ 4- YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ 5- YANGIN SIRASINDA TAHLİYE

YANLIŞ DOĞRU

ERKEN ALGILAMA VE İHBAR manuel ihbar butonları otomatik yangın ihbar ve alarm sistemi; dedektörler, alarm cihazları, kontrol paneli kapalı devre kamera sistemi

MANUEL İHBAR BUTONLARI Camı Kırınız, Düğmeye Basınız esasına göre çalışan Manuel İhbar Butonları direkt sirene veya Kontrol Paneline bağlıdır. Manuel İhbar Butonları yangın kaçış yollarına, herhangi bir noktadan uzaklık 50 m. yi geçmeyecek aralıklarla tesis edilmelidir.

OTOMATİK YANGIN İHBAR VE ALARM SİSTEMİ DEDEKTÖRLER Otomatik Yangın İhbar ve Alarm Sisteminin bir parçası olan dedektörler yangının ilk başladığı yerde daha büyümeden, dumanlar etrafı sarmadan haber alınmasına imkan vermektedir.

UYARICI İKAZ LEVHALARI RİSKLİ YERLERE UYARICI İKAZ LEVHALARI ASILMALIDIR

Yapı bina tesis ve işletmelerden on bağımsız bölümü bulunan konutlar ile elli kişiden fazla insan bulunan her türlü yapı bina tesis ve işletmelerde aşağıdaki ekipler oluşturulur. Söndürme Ekibi Kurtarma Ekibi Koruma Ekibi İlkyardım Ekibi

Acil Durum Koordinatörü Acil Durum Organizasyonu Acil Durum Koordinatörü Söndürme Ekibi İlk Yardım Ekibi Koruma Ekibi Kurtarma Ekibi Haberleşme Ekibi Tahliye Ekibi Teknik Kontrol Ekibi Acil Durum Koord. Yrd.

SULU YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ Yağmurlama Sistemi Yangın Dolapları Yangın Hidrantları

YANGIN DOLAPLARI TS EN 671-2 DOLAP TS EN 671-1 DOLAP

Yağmurlama sistemi tasarımının TS EN 12845’e göre yapılması gerekir.

TAŞINABİLİR SÖNDÜRME CİHAZLARI Düşük tehlike sınıfında her 500 m2, orta tehlike ve yüksek tehlike sınıfında her 250 m² yapı inşaat alanı için 1 adet olmak üzere, uygun tipte 6 kg’lık kuru kimyevî tozlu veya eşdeğeri gazlı yangın söndürme cihazları bulundurulması gerekir. Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrıca tekerlekli tip söndürme cihazı bulundurulması mecburidir.

YANGIN KOMPARTIMANLARI MADDE 4- YANGIN KOMPARTMANI NEDİR? BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK YANGIN KOMPARTIMANLARI MADDE 4- YANGIN KOMPARTMANI NEDİR? Yangın kompartımanı: Bir bina içerisinde, tavan ve taban döşemesi dâhil olmak üzere, her yanı en az 60 dakika yangına karşı dayanıklı yapı elemanları ile duman ve ısı geçirmez alanlara ayrılmış bölge. YANGININ YAYILMASINI ÖLEMEK İÇİNDİR.

MADDE 19- DÜŞÜK TEHLİKE SINIFI BİNA NEDİR? Düşük yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip malzemelerin bulunduğu, en az 30 dakika yangına dayanıklı ve tek bir kompartıman alanı 126 m2’den büyük olmayan yerlerdir. Okullar ve diğer eğitim kurumları, bürolar, hapishaneler ORTA TEHLİKE SINIFI BİNA NEDİR? Orta derecede yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip yanıcı malzemelerin bulunduğu yerlerdir. Örnek :Otopark, oteller, hastaneler, konutlar…. YÜKSEK TEHLİKE SINIFI BİNA NEDİR? Yüksek yangın yüküne ve yanabilirliğe sahip ve yangının çabucak yayılarak büyümesine sebep olacak malzemelerin bulunduğu yerlerdir. Örnek: Plastik, plastik köpük ve benzeri madde üretim yerleri ile boyahaneler….

MADDE 38- Kaçış merdivenlerinin duvar, tavan ve tabanında hiçbir yanıcı malzeme kullanılamaz ve bu merdivenler, yangına en az 120 dakika dayanıklı duvar ve en az 90 dakika dayanıklı duman sızdırmaz kapı ile diğer bölümlerden ayrılır. MADDE 54- Kazan dairesi, binanın diğer kısımlarından, yangına en az 120 dakika dayanıklı bölmelerle ayrılmış olarak merkezi bir yerde ve bütün hâlinde bulunur. MADDE 56- Yakıt depoları, yangına dayanıklı bölmelerle korunmuş bir hacme yerleştirilir. Yakıt deposu ile kazan dairesinin yangına 120 dakika dayanıklı bir bölme ile ayrılmış olması gerekir. MADDE 57- Mutfak ve çay ocakları binanın diğer kısımlarından en az 120 dakika süreyle yangına dayanıklı bölmeler ile ayrılmış biçimde konumlandırılır.

Söndürme Maddesi A B C D Elk. SU

CO2 nin SÖNDÜRME ETKİSİ - + D C B A 1m 5m CO2 Elk. 1000 Y.G V SÖNDÜRME MADDESİ

KÖPÜKLERİN YANGINA ETKİSİ Söndürme Maddesi A B C D Elk. KÖPÜK

KURU TOZLARIN YANGIN SINIFLARINA ETKİSİ SÖNDÜRME MADDESİ A B C D Elk. 1000 V Y.G ABC + - 1m - BC 1m 5m - -