/ 261 Yrd. Do. Dr. Zeliha Cansever Mevlana Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Konya Sağlık Hizmetlerinin Koordinasyonu

SAĞLIK HİZMETLERİ Kişilerin ve toplumların sağlığını korumak, hastalandıklarında tedavilerini yapmak, sakat kalanların başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmelerini sağlamak ve toplumların sağlık düzeyini yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tümüne sağlık hizmetleri denir. / 26 2

Sağlık hizmetlerinin üç boyutu vardır Koruma, tedavi ve rehabilitasyon. / 26 3

WHO (WORLD HEALTH ORGANIZATION- Dünya Sağlık Örgütü ) II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuştur. Birleşmiş milletler sağlık sorunlarının çözümünün gereğine inanarak bu örgütü kurmuştur. Irk, milliyet, din ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanları ve ulusları, en yüksek sağlık düzeyine ulaştırmak bu kuruluşun ilkelerinden birisi ve en önemlisidir. WHO’nun anayasa taslağı 1946’da yapılırken resmi kuruluşu da 7 Nisan 1948’dir. Merkezi Cenevre olup 200’ü aşkın üyesi bulunmaktadır. Ayrıca Avrupa, Güneydoğu Asya, Doğu Akdeniz, Amerika ve Pasifik ülkeleri için bölgesel konseyleri ve kuruluşları vardır. / 26 4

UNESCO (UNİTED NATIONS EDUCATION SCIENTIFIC AND CULTURAL ORGANIZATIONS- Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu) UNESCO, 1946 yılında eğitim, bilim ve kültür alanında uluslar arası işbirliği sağlayarak dünya barışına katkıda bulunmak üzere kurulmuştur. Merkezi Paris’tedir. / 26 5

UNESCO’nun Görevleri: Dünyada okur-yazar oranını yükseltmek, uluslar arası barışı gerçekleştirmek Temel ve teknik eğitimde görev alacak öğretmenleri eğitmek Ülkelerin eğitim düzeylerini yükseltmek, uluslar arası barışı gerçekleştirmek Önemli sanat olaylarını desteklemek.( tiyatro, sinema, televizyon ve basın gibi sanatla ilgili iletişim araçlarının gelişmesi hakkındaki araştırmalara yardım etmek gibi) Var olan kültür varlıklarını korumak. / 26 6

WHO’nun Görevleri: Ülkelerin sağlık kuruluşlarını güçlendirmek Bulaşıcı hastalıkla savaşmak, aşı, serum ve ilaçlar sağlamak Ana- çocuk sağlığı ve aile planlaması konularında çalışmalar yapmak Ruh sağlığına önem vermek Temiz su kaynaklarından yararlanma konusunda planlar geliştirmek ve ülkelere destek vermek Halk sağlığı eğitimi programları oluşturmak ve geliştirmek Sağlıkla ilgili bilimsel araştırmalar planlamak, geliştirmek ve araştırmaları desteklemek Epidemiyoloji ve istatistik hizmetleri geliştirmek. / 26 7

Karın ağrısı olan bir hastanın Bir cerraha Bir psikiyatriste Bir gastroenteroloğa veya Bir eczacıya ihtiyacı olabilir Hastamızı uygun kaynağı kendisinin bulması uygun değildir ve bu lüksümüz de yoktur! / 268 McWhinney I

Amaç – Hedefler Bu ders sonunda katılımcıların aile hekimliğinin sağlık hizmeti sunum prensiplerinden sağlık hizmetlerinin koordinasyonu hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır. Hedefler Aile hekimliği uygulamasında hekimin koordinasyon rolünü düzenleyen yönetmelik maddesini açıklayabilmeli Türk sağlık sisteminde hizmetlerin koordinasyonuyla ilgili düzenlemeyi açıklayabilmeli Sağlık hizmetlerinde koordinasyonun faydalarını açıklayabilmeli / 269

Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği MADDE 4 – (3) Aile hekimi, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde; … ğ) Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk eder, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirir, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlar, / Mayıs 2010 SALI Resmî Gazete Sayı : A2

Aile sağlığı elemanının görev, yetki ve sorumlulukları MADDE 5 – … d) Poliklinik hizmetlerine yardımcı olur, tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlar / 2611

/ 2612

/

Sağlık Bakanlığı Taşra Teşkilatı /

Hasta Sevk Kağıdı (Form 019) Ocak hekimliği tarafından, tedavi kurumlarına ve dispanserlere hasta sevk işlemlerinde kullanılan bu form 3 parçadan oluşur (A, B, C). A kısmı sağlık ocağında saklanır. B ve C sevkedilen sağlık kurumuna gönderilir. B sağlık kurumunda saklanır. C kısmı ise sağlık ocağına geri gönderilir. Bu formun dolduruluşu sırasında A ve B kısımlar; arasına karbon kağıdı konur. / 2615

Sağlık ocağındaki bulgular ve tanı yazıldıktan sonra sevk kağıdının B kopyası hastaya verilerek bölge hastanesine ya da tedavi kurumuna sevk edilir. Tedavi kurumu ya da hastanenin bulgu ve tanısı formun B kısmının en alt bölümüne yazılır. Bu kopya ilgili tedavi kurumunda kalır. Formun C kısmı tedavi kurumu tarafından doldurularak sağlık ocağına iade edilir. Formun C kısmındaki bilgiler sağlık ocağı hekimi tarafından «Kişisel Sağlık Fişi (Form 004)»ne işlenir. / 2616 SÜMBÜLOĞLU V, AKYÜZ K, SÜMBÜLOĞLU K. SAĞLIK KAYITLARI VE VERİ TOPLAMA FORMLARI DOLDURMA VE DENETLEME KILAVUZU. Sağlık Bakanlığı, Ankara

Koordinasyonun Faydaları Hastayla ilişkili Hastane hekimi ile ilişkili Aile hekimiyle ilişkili Ödeme sistemi ile ilişkili Sağlık yönetimi ile ilişkili / 2617

Koordinasyonun Ölçülmesi Boyutlar: Kabul edilebilirlik Alınan hizmet Hastanın kavraması Hastanın kapasitesi Doktor Hizmet sunucu / 2618 McGuiness C, Sibhthorpe B. Development and initial validation of a measure of coordination of a measure of coordination of health care. International Journal for Quality in Health Care 2003;15(4):

/ 2619

/ 2620

Sağlığın koordinasyonu için ana stratejiler Hizmet sunucuları arasında iletişim Koordinasyonu sağlamak için sistemler kullanma Klinik aktivitelerin koordinasyonu Hizmet sunucuların desteklenmesi Hastaların desteklenmesi Hizmet sunucular arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi Ortak planlama, kaynak bulma, yönetme Kurumlar arası anlaşmalar Sağlık sisteminin organizasyonu / 2621 Davies GP, Harris M, Perkins D, Roland M, Williams A, Larsen K, McDonald J. COORDINATION OF CARE WITHIN PRIMARY HEALTH CARE AND WITH OTHER SECTORS: A SYSTEMATIC REVIEW

ABD’de sağlık hizmetlerinin koordinasyonu “zayıf” olarak tanımlanmaktadır. Sonuçta hastalar ve hizmet sunucular için olumsuzluklar ortaya çıkmaktadır. / 2622 O'Malley AS, Tynan A, Cohen GR, Kemper NM, Davis MM. Coordination of Care by Primary Care Practices: Strategies, Lessons and Implications. Health System Change. Research Brief No. 12 April

Koordinasyonu engelleyen faktörler Hastayla ilgili Bazı hastaların kendi kendilerine çeşitli uzmanlara başvurma eğilimi Ekonomik ve sosyal ihtiyaç gibi ihtiyacı fazla olan topluluklar Tıbbi olarak karmaşık hastalar Hasta uyumsuzluğu, riskli davranışlar ve hekim önerilerinin anlaşılmaması / 2623

Hekimle ilgili Hekimin iletişim ve koordinasyon konusundaki kültürü Ödeme sisteminde koordinasyonun desteklenmemesi Muayeneye sıkça gelmeyen hastaların koordinasyon sorumluluğunu almayı istememe Tavsiyelere uymayan hastaların koordinasyon sorumluluğunu almayı istememe Konsültan hekimin geribildirim verme kalitesi Tıp eğitiminde sağlığın koordinasyonuna önem verilmemesi / 2624

Sistemle ilgili Ödeme sisteminde teşvik olmaması Ne kadar hasta bakarsan o kadar para kazanırsın. Koordinasyon hizmeti için kimse para vermiyor Koordinasyon faaliyetleri uzun vadede sağlık sisteminin masraflarını azaltmakla birlikte ilk etapta hekime yük oluşturacaktır / 2625

Sağlık politikalarındaki sık yapılan değişklikler İlaç politikaları ve içeriklerinde ani değişimler Sevk almak için yönetsel bürokratik zorluklar / 2626

/ 2627

Koordinasyonu nasıl artırabiliriz? Sağlık hizmetinin sürekliliğine önem vererek Birden fazla hekime görünme koordinasyon için bir risktir Hastanın ekip üyelerini tanımasını sağlayın Hizmet sunucuları konuyla ilgili eğitin Bir yöntem herkese uygun olmayabilir. Esnek olun. Hekim liderliğine ve kurumsal kültüre önem verin / 2628

Hizmet ve ortam standardizasyonu için sistem desteği sağlayın Küçük ofislerde bürokrasi daha az Aile hekimleri ve branş uzmanları arasındaki ilişkileri düzenleyin Randevuyla çalışma ve hasta ulaşımını sağlama arasındaki dengeyi iyi sağlayın Eelktronik sağlık kayıtları kullanın Takip çizelgeleri hazırlayın Aile ve arkadaşları dahil edin Aile hekimlerini ekonomik olarak teşvik edin / 2629

OECD ülkelerinin çoğu daha etkin ve etkili bir sağlık hizmeti sunumu için koordinasyonu vazgeçilmez bir politika olarak benimsemiştir. / 2630 Hofmarcher MM, Oxley H, Rusticelli E. IMPROVED HEALTH SYSTEM PERFORMANCE THROUGH BETTER CARE COORDINATION. OECD Health Working Papers

Özet Aile hekimliği uygulama yönetmeliği koordinasyon açısından hekime nasıl bir sorumluluk yüklemektedir? Türkiye’de sağlık hizmetleri koordinasyonu nasıl sağlanmaktadır? Sağlık hizmetlerinde koordinasyonun faydaları nelerdir? / 2631