 H.HÜSEYİN ÇEVİK 24Ağustos Ortaokulu Sosyal Bilgiler Öğretmeni

ÇANAKKALE SAVAŞI ( )

1.DÜNYA SAVAŞI ÇANAKKALE SAVAŞLARI TARAFLAR CEPHELER ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN NEDENLERİ DENİZ SAVAŞLARI KARA SAVAŞLARI ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN ÖNEMİ RESIMLER DEĞERLENDIRME

Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı içinde, tarihin en kanlı bölümü ve Birinci Dünya Savaşını uzatan savaş olarak bilinir. Ancak, Dünya savaş tarihi açısından büyük önem taşıyan ve Mustafa Kemal komutasındaki Türk ordu birliklerinin dünyayı şaşırtan cesaret ve kahramanlıklar gösterdiği savaşdır.Çanakkale M.Kemal’in tarih sahnesine askeri dehasıyla çıktığı savaştır. 1. DÜNYA SAVAŞI

Çanakkale savaşı, Türk’ün sayısız zafer, şan ve şerefle dolu tarihinin EN PARLAK SAYFASIDIR. İşte Çanakkale Zaferini yaratan kuvvet; 1914 yazında küçümsenen, değeri hakkında yanlış teşhis konan “TÜRK ORDUSU” “TÜRK ORDUSU”dur.

 I. dünya Savaşı sırasında 19 Şubat Ocak 1916 yılları arasında,  Gelibolu Yarımadası'nda,  Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan,  deniz ve  kara savaşlarıdır. ÇANAKKALE SAVAŞLARI

 Britanya İmparatorluğu (İngiltere)  Fransa  Hindistan  Avustralya  Yeni Zelanda  Newfoundland  Osmanlı Devleti TARAFLAR

 Seddülbahir Cephesi  1.Kirte  2.Kirte  3.Kirte  1.Kerevizdere  Zığındere  2.Kerevizdere  Kirte Bağları CEPHELER

 Arıburnu Cephesi(M.Kemal)  Kanlı sırt  Sarı Bayır  Kılıçbayır  Kocaçimen tepe  Conk Bayırı ( M.Kemal)

 Anafartalar Cephesi  I. Anafartalar(M.Kemal)  II. Anafartalar

Birinci dünya savaşının nedenleri yanında İtilaf devletlerinin Boğazı geçerek hem müttefikleri Rusya’ya yardım etme hemde boğazdan İstanbul’a ulaşarak Osmanlı Devletini savaş dışı bırakma en önemli nedenlerdir. Birinci dünya savaşının nedenleri yanında İtilaf devletlerinin Boğazı geçerek hem müttefikleri Rusya’ya yardım etme hemde boğazdan İstanbul’a ulaşarak Osmanlı Devletini savaş dışı bırakma en önemli nedenlerdir.

İngiliz ve Fransızların İstanbul’u ele geçirmek istemesi, Bulgar ordularının İstanbul kapılarını zorlaması ve bunun sonucu olarak; İngiliz ve Fransızların İstanbul’u ele geçirmek istemesi, Bulgar ordularının İstanbul kapılarını zorlaması ve bunun sonucu olarak; İstanbul ve boğazların güvenliğinin tehlikeye girmesi. İstanbul ve boğazların güvenliğinin tehlikeye girmesi.

Ekonomisi kötüye giden Rusya’ya gerekli yardımı götürmek ve Anadolu’daki ve Anadolu’ya yakın (Musul-Kerkük) petrol yataklarını ele geçirmek. Ekonomisi kötüye giden Rusya’ya gerekli yardımı götürmek ve Anadolu’daki ve Anadolu’ya yakın (Musul-Kerkük) petrol yataklarını ele geçirmek. Balkan Savaşları’ nda yara almış, Balkan Savaşları’ nda yara almış, Osmanlı devleti’ne ikinci darbeyi vurarak tamamen çökertmek. Bu sayede de Ortadoğu’ya açılabilme emellerini gerçekleştirmek.

İki Alman gemisinin Akdeniz’de İngiliz ve Fransız donanmasından kaçarak Türk bayrağı altında Rus limanlarını bombalaması. İki Alman gemisinin Akdeniz’de İngiliz ve Fransız donanmasından kaçarak Türk bayrağı altında Rus limanlarını bombalaması. Osmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayı savaşa girmek zorunda kalması ve müttefiği olduğu Almanya’nın savaşı kazanacaklarına inanması. Osmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayı savaşa girmek zorunda kalması ve müttefiği olduğu Almanya’nın savaşı kazanacaklarına inanması.

Çanakkale Savaşı; 18 Mart 1915'e kadar yapılan "Deniz Savaşları" ve 18 Mart 1915'e kadar yapılan "Deniz Savaşları" ve Sonrasındaki "Kara Savaşları" olmak üzere iki ana bölüme ayrılır. Sonrasındaki "Kara Savaşları" olmak üzere iki ana bölüme ayrılır.

DENİZ SAVAŞLARI

İtilaf Devletleri’nin deniz harekatı;  19 Şubat 1915’te başladı.  13 Mart 1915’e kadar düşman gemileri tabyaları top ateşine tuttu, mayın tarama gemileri olabildiğince yol açtı.  Boğazları zorlayarak geçebileceklerine inanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençli bir karşılık almaları bu işin o kadar da kolay olmadığını gösteriyordu.

18 Mart 1915’e kadar geçen bu dönemde boğazın girişinde bulunan Rumeli yakasındaki Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile, Anadolu yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları tahrip edilmişti. Boğaza giriş kapıları aralanmış ama istenen başarı elde edilememişti.Düşmanın yenilgisinde Seyit onbaşının üstün çabasını unutmamak gerekir.

İtilaf devletleri, bir sonraki saldırıyı 18 Mart 1915’de gerçekleştirmişlerdir. Hedef, Çanakkale Boğazı'nın sadece 1 mil genişliğindeki en dar noktasıdır. Admiral de Robeck komutasındaki aşağı yukarı 16 savaş gemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeye kalkmıştır.

Ancak, her gemi Nusrat(Nusret) adlı Türk mayın gemisinin boğazın Asya tarafına yerleştirdiği deniz mayınları tarafından hasar almıştır. Bazı balıkçılar, İngilizler tarafından mayın toplama işiyle görevlendirilmiştir; ama Türk ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır.

Yerinde kalmış bu mayınlar İngiliz HMS Ocean, HMS Irresistible ve Fransız Bouvet adlı üç savaş gemisini batırmıştır. Ayrıca, İngiliz HMS Inflexible ve Fransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois çok ağır bir şekilde hasar almıştır.Savaşamayacak hale gelmiştir. Ayrıca, İngiliz HMS Inflexible ve Fransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois çok ağır bir şekilde hasar almıştır.Savaşamayacak hale gelmiştir.

Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine, Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini göstermiştir. İngiliz donanmasının yenilmesi Türk askerlerine inanılmaz bir moral olmuştur.

Sonuç olarak, 18 Mart 1915'te İtilaf devletleri, Türkler tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Böylece İtilaf devletleri, kara operasyonlarına girişerek kıyıyı toplardan temizlemeyi hedeflemişlerdir.

KARA SAVAŞLARI

İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerine çıkarak Türkleri karadan yenmeyi planlamışlardır. Gelibolu Yarımadası’nda Müttefik çıkartmaları yarımadanın güney bölümündeki altı kumsala, iki cephede yapılmıştır.

Seddülbahir Cephesi'ne 29. İngiliz Tümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız Doğu Sefer Kuvveti) çıkartma yaparken Arıburnu Cephesi'nde ise Anzaklar Kolordusu çıkartma yapmıştır. Her iki cephedeki kanlı çatışmalar ardından 1915 yılının Temmuz Ayı sonlarında cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü.

Gelibolu Yarımadası’nda bir sonuç elde edebilmek için İngiliz General Sir Lan Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği duymuş, Suvla Koyu'nda çıkartma yaparak Anafartalar Cephesi'ni açmıştır. Fakat bu cephede M Kemal ve askerlerinin gösterdiği kahramanlıklar sonucu yenilmişlerdir. Fakat bu cephede M Kemal ve askerlerinin gösterdiği kahramanlıklar sonucu yenilmişlerdir.

6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşları bu bölgeye kaymış, Arıburnu'ndaki Anzak Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri, dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. Gelibolu Yarımadası'nın Müttefik kuvvetlerce tahliyesine kadar asıl çatışmalar bu bölgede olmuştur.

Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına karşın kara harekatı Müttefikler açısından bir sonuç getirmemiş, Türk kuvvetlerinin direnci karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir.

İtilaf Devletleri, zaten 2 yıldır ilerleme kaydetmeden sürekli zayiat verdiklerini de hesaba katarak Aralık 1915'te geceleri yavaş yavaş ve sessiz sedasız Gelibolu'dan ayrılmışlardır.

Böylece 2 yıldır süren şiddetli ve kanlı çarpışmalar, Türklerin galibiyetiyle sona ermiştir.

 Çanakkale Zaferi, müttefikleriyle Rusya'nın irtibatını önlemiş, dolayısıyla savaş iki yıl uzamış, bu arada çıkan Bolşevik ihtilali ile Rusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum ihtilal Rusyası ile müttefiklerini birbirinden ayırmış, Kurtuluş Savaşı yıllarında kuzeyde güvenliğimizi sağlamış ve zafere ulaşmamızı kolaylaştırmıştır.  Bu savaşlar, İngiliz ve Fransız kuvvetlerini Gelibolu Yarımadasına bağlamış, Almanya ve müttefiklerinin savaş yükleri azalmıştır.

 Düşmana çok büyük insan ve malzeme zayiatı verdirilmiştir.  Türk ordusunun zaferi, İngiltere ve Fransa'nın sömürgelerindeki prestjlerine bir darbe, esir milletlere bir ümit ve istiklal ışığı olmuştur.

 Çanakkale Zaferi, Türk askerinin direnme gücünün, fedakarlık ruhunun ve vatanseverlik şuurunun bir abidesidir. Harpten önce kıymeti üzerinde tereddüt edilen Türk ordusu, iyi sevk ve idare edildiği zaman ehliyetli ellerde, bin bir yokluk ve zarurete rağmen neler yapmaya muktedir olduğunu dünyaya göstermiş ve Balkan yenilgisinin kara lekesini tertemiz kanıyla silmiştir.

 Bilindiği gibi, büyük hadiseler olağanüstü şahsiyetleri, büyük ve müstesna kabiliyetleri meydana çıkarmaktadır. Mustafa Kemal'in ortaya çıkışında Çanakkale savaşları kader tayin edici bir merhale olarak gözümüze çarpmaktadır.  Çanakkale Milli Mücadele de Anadolu insanının M.Kemal’i lider olarak kabul etmesini kolaylaştırmıştır.

 Çanakkale Zaferleri, Mustafa KEMAL'in ordu içinde olduğu kadar tüm milletçe de tanınmasına vesile olmuştur. Bu suretle Türk Milleti, 1699'dan beri makus istikamette gelişen talihini yenecek olan liderlerini bulmuştur. Ordu ve millet, Anafartalar Kahramanı'nın bu işte bu güven, ATATÜRK'ün Milli Mücadele'yi zaferle sonuçlandırmasında genç, dinamik ve yepyeni modern bir devlet kurmasında en büyük ilham ve kuvvet kaynağı olmuştur.

 Çanakkale, Milli mücadelenin bir nevi başlangıcı sayılmaktadır. Çanakkale, Türk'ün vatanseverliğinin, cesaretinin, mücadele azminin ve kahramanlığının  Çanakkale, Milli mücadelenin bir nevi başlangıcı sayılmaktadır. Çanakkale, Türk'ün vatanseverliğinin, cesaretinin, mücadele azminin ve kahramanlığının sembolüdür.  Bize bu vatanı emanet eden M.Kemal Atatürk’ü kahraman,silah arkadaşlarını ve şehitlerimizi bir kez daha rahmetle anıyor,manevi huzurlarında saygıyla eğiliyoruz.

 1.Çanakkale Savaşının türk tarihi açısından önemi nedir?  2.M.Kemal’in Çanakkale savaşında hangi cephelerde savaşmıştır?  3.Çanakkale savaşının dünya tarihi açısından önemini belirtiniz?  4.M Kemal’ in Çanakkale Savaşında rütbesi nedir?  5.Düşmanın nerden çıkarma yapacağını bilmesi M.Kemal’in hangi kişilik özelliğini gösterir?

TEŞEKKÜR EDERİM…