Politika Oluşturma, Planlama, Bütçe Hazırlama

Politika? Davranış biçimi, düşünce yapısı (TDK) Kütüphane politikası?? ◦Kütüphane politikası ◦Kütüphane yönetimi politikası ◦Kütüphane yönetimi stratejisi ◦Politika dokümanı 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 2

Kütüphane Önemli/ilgili materyallerin toplandığı, organize edildiği, bu kaynaklara erişim için danışmanlık yapılan ve bu kaynakların korunduğu ortam Politika kütüphanenin hangi aşamalarında nasıl gerekli? ◦Kütüphanenin kurulması ◦Ödünç verme hizmeti ◦Danışma hizmeti ◦Sağlama hizmeti ◦Kataloglama hizmeti 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 3

Derme Politikaları Derme geliştirme politikası Derme yönetimi politikası Derme geliştirme politikası kütüphane kurulmadan önce, derme yönetimi politikası ise varolan kütüphane için hazırlanır. ◦Farklı ve ortak yönler neler olabilir? 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 4

Derme Geliştirme Politikası Kütüphanenin kullanıcı ihtiyaçlarını belirleyerek zaman ve bütçe olanakları çerçevesinde kaynak seçimi, sağlanması, ayıklanması gibi süreçlerini içeren yazılı belge Önemli noktalar; ◦Zaman ve bütçe ◦Kullanıcı ihtiyaçlarını anlamak ◦Kaynak sağlama 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 5

Yazılı Politika Ne İşe Yarar? Kişilerden bağımsız kurumsal anlamda tutarlılıkları olan bir belge olduğu için baskı gruplarına karşı kalkan görevi görür. Dermenin güçlü ve zayıf yönleri belirlenerek önceliklere karar verilebilir, yazılı bir politika karar vermeye yardımcı bir araç olarak kullanılabilir. Zamanı geldiğinde hangi kaynakların derme dışında bırakabilineceğini belirler. Kullanıcılardan gelebilecek baskılara karşı da kalkan görevi görebilir. Zaman, bütçe ve personel kaynaklarının etkin kullanımı sağlar. 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 6

Derme Geliştirme Süreci 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 7 Kullanıcı Kitlesi Analizi Seçim Politikası SeçimSağlamaAyıklamaDeğerlendirme Kullanıcı Kitlesi Analizi Kütüphane personeli

Derme Geliştirmenin Fonksiyonları Kütüphane için bir planlama dokümanı olarak derme geliştirme Bir seçim aracı olarak derme geliştirme Kütüphanenin korunması için bir araç olarak derme geliştirme Karar vermeye yardımcı bir araç olarak derme geliştirme 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 8

Derme Geliştirmeye Başlarken... Kütüphanenin örgütsel yapısını belirle. 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 9

Derme Geliştirmeye Başlarken... İhtiyaçların analizini yap ◦Hangi kaynaklar? ◦Kim için? ◦Hangi kanalla? İhtiyaç analizi araçları ◦SWOT analizi ◦Kıyaslama 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 10

SWOT Analizi Güçlü yanlar Zayıf yanlar Fırsatlar Tehditler 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 11

Kıyaslama (Benchmarking) Rakiplerin/paydaşların analizi «Birincil rakipler ya da sınıfında lider olarak bilinen örgütlerin üretim, hizmet ve uygulamalarının sürekli ölçülmesi süreci» Beytepe anaokuluna kütüphane kuracaksınız. Derme geliştirme öncesi kıyaslamayı hangi kütüphane ile yaparsınız? 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 12

Politika Oluştururken Cevaplanması Gereken Sorular Kütüphane dermesinin amacı ve hedefleri nelerdir? Politikadan kim sorumlu olacak? ◦Derme geliştirme politikasından sorumlu personel? ◦Seçim, sağlama, ayıklama, kullanıcı kitlesi analizi personeli? Hangi türde kaynaklar dermeye dahil edilecek? Bu kaynaklar nasıl sağlanacak? Kaynakların değerlendirilmesinde hangi kriterler uygulanacak? Tartışmalı kaynakların sağlanmasında karar merci kim olacak? Derme öncelikleri neler? 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 13

Derme Geliştirme Politikasının Uygulanması 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 14

Örnek Derme Geliştirme Politikası Hacettepe Üniversitesi Kütüphaneleri derme geliştirme politikası; H.Ü. Kütüphaneleri, Üniversitede yapılan eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerini doğrudan desteklemektedir. H.Ü. Kütüphaneleri’nin koleksiyon oluşturmadaki temel ilkeleri aşağıdaki gibidir: ◦Öğretimi ve entelektüel faaliyetleri desteklemek amacıyla kitap, süreli yayın, elektronik kaynak ve görsel işitsel kaynak sağlamak, ◦Her konu için temel ve yardımcı kaynakları sağlamak, ◦Her konu ile ilgili referans kaynaklarını sağlamak. 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 15

Örnek Derme Geliştirme Politikası 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 16

Bütçe Hazırlama Kaynaklar pahalı ◦Sağlanan kaynak mutlaka kullanılmalı ◦Seçim, sağlama ve ayıklama işlemi bütçeye ve kullanıcı kitlesine uygun yapılmalı Bütçenin amacı nedir? ◦Gelirlerin rasyonel olarak dağıtımını sağlamak ◦Derme geliştirmenin temel dayanağını oluşturmak ◦Şeffaflık ve sayılabilirliği sağlamak 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 17

Bütçe Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Kurumun derme gereklerinin anlaşılması Pratik ve uygulanabilir olmalı Esnek olmalı Yönetimle ters düşmemeli ya da savunulabilir olmalı 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 18

Örnek Bütçe 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 19

Örnek Bütçe 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 20

Haftaya... Derme geliştirmede kullanıcı kitlesi analizi 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 21

Kaynaklar Evans, G.E. ve Saponaro, M.Z. (2005). Developing library and information center collections (5. bs.). Greenwood Village, CO: Libraries Unlimited. IFLA. (2001). Guidelines for a collection development policy using the conspectus model. Library of Congress. (2008). Introduction to collections policy statements. van Zijl, C. (1998). The why, what, and how of collection development policies. South African Journal of Library & Information Science, 66(3), 99 10/03//2015BBY364 DERME YÖNETIMI 22

Politika Oluşturma, Planlama, Bütçe Hazırlama