TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 Ünite 8 : Tam Zamanlı ve Yalın Üretim İşletme Bölümü GÜZ

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 2 Çizelge: Ne Öğreniyoruz?... Tam zamanlı ve Yalın Üretim nedir? Tarihsel Süreç Bu iki üretim sisteminin amaçları Türkiye’de JİT uygulayan bazi firmalar Bu iki sistemin doğma nedenleri Bu iki sistemin kullanım faydaları Başarılı jıt için sosyal faktörler JIT için uygulanan teknikler Çekme ve İtme modelleri

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 3 Henry Ford Alfred Sloan Taiichi Ohno Shigeo Shingo Richard Schonberger Kiyoshi Suzaki James Womack Toyota Üretim sistemi TZU-1970 İmalat sistemlerinin gelişimi NUMMI Highland Park Yığın üretim sistemi 1800 Emek yoğun üretim sistemi Eli Whitney James Watt Tarihçe Yalın - Dünyayı Değiştiren Makina

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 4 Maliyet + Kar = Fiyat Fiyat- Maliyet = Kar Rekabet Edebilirlik JIT (TZÜ): Temel mantık

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 5 Tam Zaman ve Yalın üretim modelleri Günümüzde uluslar arası rekabet hızla büyümektedir. Bu rekabet şartlarında var olabilmenin ön koşulu daima en önde koşabilmektir. Bunun için de çağın dinamik yapısına ayak uydurmak, değişiklik ve yeniliklere açık olmak gereklidir. Globalleşmeye de bağlı olarak artan rekabet ortamında firmalar güçlü olabilmek için değişik stratejiler geliştirmektedir. Tüketicinin her geçen gün bilinçlenmesi ve rekabet şartları firmaları daha kaliteli ürünler üretmeye zorlamaktadır. Bunun bilinci ile firmalar düşük maliyetle yüksek kaliteli ürünler üretmek için her an teknolojik değişimlere ve yeni üretim sistemlerine yönelmektedir.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 6 Tam Zaman ve Yalın üretim modelleri 1920 yılına kadar emek yoğun üretim (craft production) I.Dünya Savaşından sonra Henry Ford ve General Motors’dan Alfred Sloan dünya otomotiv sanayiini yüzlerce yıldır Avrupalı firmaların öncülüğünde seri üretim çağı 1920 yılından sonra ise Henry Ford ve Alfred Sloan yığın (kitle) üretim (Mass Productıon) II.Dünya Savaşından sonra, Japonya ‘da Toyota Motor İşletmesinden Eiji Toyoda ve Taiiclıi Ohno yalın üretim 1980 lerde ABD ‘de yaygınlık kazandı.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 7 JIT (TZÜ) TANIMI Üretim için gerekli olan malzemenin gerektiği anda ihtiyaç noktasında bulunmasını temin eden ve sıfır envanteri hedef alan bir malzeme yönetim sistemi. En az kaynak kullanımıyla, en kısa zamanda, en ucuz ve hatasız üretimi, müşteri taleplerine cevap verecek şekilde en az israfla ve tüm üretim faktörlerini en esnek şekilde kullanıp potansiyellerin tümünden yararlanmak

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 8 JIT (TZÜ) TANIMI

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 9 TZÜ- KULLANAN ABD ŞİRKETLERİ

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 10 TZÜ- KULLANAN ABD ŞİRKETLERİ Harley-Davidson firması Ford Motor fabrikası Hewlett-Packard, SP (Stockless Production)

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları TÜRKİYE’DE JIT UYGULAYAN BAZI FİRMALAR TOFAŞ MERCEDES TOYOTA VESTEL RENAULT KORTEKS B PLAS 11

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 12 TZÜ- JIT AMAÇLARI  Tam zamanında üretimin ana stratejisi üretim hızını artırıp, akış süresini azaltarak, kalite, maliyet, teslimat performansını aynı anda iyileştirmektir.  JIT şu israfları azaltmayı amaçlar: 1.Hurdalar 2.Fazla üretim 3.Gereksiz malzeme taşımaları 4. Yarı mamul ve bitmiş ürün stokları 5. Gereksiz, katma değer yaratmayan operasyonlar 6. İşçinin makine zamanı içinde beklemeleri 7.Gereksiz işçi hareketleri

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 13 JIT UYGULAMASINI GEREKTİREN KOŞULLAR  Tekrarlı üretim ortamının yaratılması  Hazırlık zamanlarının azaltılması  Grup teknolojisi (hücresel üretim)  Toplu koruyucu bakım  Çok fonksiyonlu işgücü ve esnek makineler  Satın alınan parçaların tam zamanında teslimatı  Kanban sistemi.  Birkaç modelden oluşan standart ürün üretimi

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 14 BAŞARILI JIT İÇİN SOSYAL FAKTÖRLER

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 15 JIT TEKNİKLERİ  KANBAN  JIDOKA  SMED  POKA-YOKE  5S  KAIZEN

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları TZÜ Yararları Sistemde her türlü israf azalmaktadır, hatalar ortadan kaldırılmaktadır. Stok düzeyleri önemli ölçüde düşürülmekte, hatta bazı durumlarda sıfıra indirilmektedir. Stoksuz çalışma sonucu üretimle ilgili sorunlar ortadan kaldırılmaktadır. Stoksuz çalışma nedeniyle stok denetim sistemlerine ihtiyaç duyulmamakta bu da atölye düzeyinde denetim faaliyetini büyük ölçüde kolaylaştırmaktadır. Sistem, aynı ürün ailesinde yer alan ürünlerin birinden diğerine kolaylıkla kaydırılabilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu özellik, sistemde çeşit esnekliği yaratmaktadır. 16

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları TZÜ Yararları Ürün kalitesi yükselmekte, fireler azalmakta, verimlilik yükselmektedir. Firelerin azalmasının nedeni, küçük partiler halinde üretim sayesinde hatalı parçaların daha erken tespit edilebilmesidir. Küçük partiler halinde üretim nedeniyle, stokların ve malzeme taşıma araçlarının kapladığı alan azalmaktadır. Stoksuz çalışma, ilk seferinde hatasız üretim, toplam koruyucu bakım gibi ilke ve özellikleri nedeniyle, tam zamanında üretim sistemlerinde üretim düşük maliyetle gerçekleştirilebilmektedir. 17

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 18 KANBAN  “KART” anlamına gelen KANBAN’ın amacı JIT’in gerçekleştirilmesini sağlamaya yardımcı olmaktır. Üretimin tam zamanında gerçekleştirilebilmesinin ön koşulu, tüm süreçlere ne zaman ve ne miktarda üretim yapacaklarını zamanında bildiren bir bilgi sisteminin kurulmasıdır. Bu sistemde hangi parçadan ne miktarda üretileceği kanban adı verilen kartlar üzerinde belirtilmiştir.  Kanbanlar daima üretim akışına ters yönde ancak fiziksel birimlerle birlikte sondan başa doğru hareket ederek üretim aşamalarını birbirine bağlarlar. Üretim aşamalarının bu şekilde birbirine bağlanması sonucunda ise gereken parçalar gerekli olan miktarda ve gerektiği zaman üretilmekte ve aşamalar arasında ara stoklara ihtiyaç kalmamaktadır. Bu zinciri, işletme dışında satıcılara kadar uzatılması durumunda hammadde stoklarını kaldırmak dahi mümkündür.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 19 JIDOKA (OTONOMASYON)  Hata kontrolü olarak tanımlanır. Hatalı parçaların üretim akışına karışıp sonraki süreçlerde üretimi kesintiye uğratmasını engellemeyi amaçlamaktadır. Makinelere ürettiği ürünü kontrol edebilme, anormallik gördüğünde otomatik durdurabilme veya gerekli sinyalleri verebilme yeteneği kazandırılması gibi prensipler üzerine kuruludur.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 20 YALIN ÜRETİM  Yalın üretim ; yapısında hiçbir gereksiz unsur taşımayan ve hata, maliyet, stok isçilik, gelistirme süreci, üretim alanı, fire, müsteri memnuniyetsizliği gibi unsurların, en aza indirgendiği üretim sistemi olarak tanımlanmaktadır.  Yalın üretimi karakterize eden altı basarı faktörü vardır. Bunlar; proje yöneticisi  ekip çalısması, bilgi kültürü, tedarikçilerle entegrasyon, eszamanlı mühendislik tüketici oryantasyonudur.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT/yalın üretim sistemi Toyota tarafından geliştirilen bir sistem. MRP ye alternatif bir üretim planlama ve kontrol metodolojisi. JIT (just-in-time); Sıkı bir şekilde koordine halinde olan, ürünlerin (veya servisin) sistemde tam ihtiyaç olduğu anda ilerlediği bir üretim kontrol ve yönetim filozofisi.  JIT/Yalın üretim (hataların, gereksiz kaynak kullanımının ve israfın minimize edildiği sistem)  Çekme tipi, talebe göre üretimin tetiklendiği bir sistem.  ‘Dünya’yı değiştiren makine’ (the machine that changed the world; J. Womack ve diğerleri) 21

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları Toyotanın yalın filozifisiyle ilgili terimler Muda;israf ve etkinsizlik Kanban; İhtiyaca göre parçaların sistemde hareket etmesini ve üretilmesini sağlayan elle kartlar yardımıyla idare edilen sistem Çekme sistemi; Talebe göre ihtiyaç duyulan parçaların çekilmesi. Heijunka; Üretim hacmi ve çeşitliliğindeki dalgalanma etkinsizlik getirir. Düzgün akış için bir “ortalama” yapılmalıdır. Kaizen; Sistemin iyileştirilmesi. 22

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 23 Çekme ve İtme Sistemleri. Çekme sistemi: TZÜ/Yalın üretim sistemlerine uyumlu olup otokontrol mekanizmasına sahiptir. Doğrudan siparişe dayalıdır ve supermarketlerdeki raf sistemleri prensipine göre çalışmaktadır. Yani marketden bir satın alınma veya çekme olmazsa, üretimde olmayacaktır. İtme sistemi: Geleneksel bir sisteme yani yığma üretime uyumludur. Üretim Planlanma ve kontrol (ÜPK) birimi tarafından talep tahminleri doğrultusunda yapılmaktadır.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları Toyotanın yalın filozifisiyle ilgili terimler Jidoka; Kaynakta kalitenin sağlanması. Her işçinin yaptığının kalitesinden sorumlu olması ve bozuk ürünü bir sonraki aşamaya geçirmemesi Poka-Yoke; Süreçlere hataları önleyici koruyucu sistemlerin eklenmesi. Takım kavramı; Süreç iyileştirmeleri için küçük takımların kullanılması. 24

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları Destekleyici amaçlar Aksama/kesilmelerin eliminasyonu  Düşük kalite, ekipman bozulmaları, plan değişiklikleri, geç teslimat v.b. Sistemin esnek hale getirilmesi  Ürün çeşitliliğinde ve hacmindeki değişikliklere karşı esnek bir sistem. Süreç zamanları ve hazırlama zamanlarının azaltılması gerekir. İsrafın ve etkin olmayan kaynak kullanımının minimizasyonu  Fazla üretim, stok, beklemeler, gereksiz taşımalar, gereksiz süreç adımları, ıskarta, etkin olmayan çalışma metotları, ürün hataları Sınava dahil değildir. 25

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları İsrafın önlenmesi için Kaizen filozifisinin özellikleri İsraf düşmandır ve elimine edilmesi için “ellerin kirletilmesi” şarttır İyileştirmeler devamlı ve azar azar olur Herkes iyileştirmelere katılmalıdır Kaizen yüksek yatırımlar ve teknoloji gerektirmez Her yerde uygulanabilir Görsel araçlarla desteklenir; prosedür ve süreçlerin herkesçe bilinmesi, problemlerin herkesçe görülebilir hale getirilmesi 26 Sınava dahil değildir.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları İsrafın önlenmesi için Kaizen filozifisinin özellikleri Değerin üretildiği yere odaklanılır Süreç temelli bir yaklaşımdır İyileştirmelerin yeni düşünceler ve yeni çalışma stillerinden geleceğine vurgu yapar. (icat çıkarmak) Organizasyonel öğrenmenin esası yaparak öğrenmedir 27 Sınava dahil değildir.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT yapı taşları; 1 Ürün tasarımı Standard parçalar;  Daha az tipte üretilecek parça, işlerin daha rutinleşmesi ve verimliliğin artması, süreçlerin standardizasyonu Moduler tasarım;  Standard parçalardan oluşmuş küme. Üretilecek parça sayısı sınırlandırıldığından yukarıdaki faydalar, daha basit bir ürün reçetesi (ağacı) kullanılabilir Sınava dahil değildir. 28

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT yapı taşları; 1 Ürün tasarımı Yüksek yetkinlikte bir üretim sistemi;  Yüksek kalitede ürünler ve süreçler. Sistemde stoklar en azlandığından herhangi bir kalite problemi akışta aksamaya yol açacaktır. Eş zamanlı mühendislik  Kaliteye kapsamlı bakış, ürün ve süreçlerin beraber (eş zamanlı) tasarlanması. Standardize ürünler ve süreçler, işlerini ve ekipmaları iyi bilen çalışanlar Sınava dahil değildir. 29

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT yapı taşları; 2 Süreç tasarımı Küçük parti büyüklükleri  Talepteki değişkenliklere esnek cevap verebilme, planlama esnekliği, daha kısa parça başı döngü zamanları (sistemde kalış zamanı), daha az ara stoklar ve yer gereksinimi Hazırlık zamanlarının azaltılması  Küçük parti büyüklükleri ancak hazırlık zamanlarının azaltılmasıyla mümkün olur.  ESM ile paralel bir yaklaşım  SMED Single-minute-exchage-of-die Hazırlık işlemlerin iç ve dış olarak ayırır  İç işlemleri dış işlemlere çevirmeye çalış  Hazırlık ekipman ve araçlarının tasarımı Sınava dahil değildir. 30

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT yapı taşları; 2 Süreç tasarımı Hata-önleyici metotlar  Süreçteki hataları önleyici metotlar (Poka-yoke) Örn; paketin ağırlığı gerekendn azsa sinyal verilmesi, montaj parçalarının tümünü şekilli kartonlara koyarak eksik montaj sorununu önleme, parçaları sadece doğru pozisyonda monte edilebilir olarak tasarlamak v.b. Sınava dahil değildir. 31

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları JIT yapı taşları; 3 Personel/organizasyonal faktörler İşçileri bir “değer” olarak görmek ve daha fazla yetki vermek Çok işte eğitimli işçiler İşçilerin sürekli iyileştirmelere katkıda bulunması ve eğitimi Maliyet hesaplama şekli;aktivite temelli genel gider maliyet atamaları Liderlik/proje yönetimi Sınava dahil değildir 32

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları  SMED yaklaşımının ana ilkesi, “gereksiz zaman harcamalarından kurtulmaktır”. 1.Birinci ilke, bir kalıptan diğer bir kalıba geçiş sürecinde, makina durduğu zaman yapılan işlerle, makina çalışırken yapılan işleri saptayıp, mümkün olduğunca çok işi makina çalışırken gerçekleştirmeye yönelmektir. 2.Kalıp değiştirmede hem bir önceki kalıbın çıkarıldıktan sonra üzerine hemen yerleşeceği, hem de aynı anda bir sonraki kalıbı taşıyan ve yerine takılmasını kolaylaştıran rulmanlı sistemler ya da taşıyıcılar (arabalar) kullanılmalıdır. 3.Kalıp bağlama sırasında makinayı ayarlama gereğini önlemek de zaman tasarrufu sağlayacaktır. Temel SMED ilkeleri- (Single Minute Exchange of Dies) / Tek haneli dakika ile kalıp değiştirme) 33

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 4. Mengene ve bağlayıcıları vida ve civata gerektirmeyecek şekilde tasarlamak da zaman tasarrufu sağlar. 5. Kalıp değiştirme süresinin %50 kadarı, bir kalıp takıldıktan sonra yapılan ayarlama ve deneme çalışmalarıyla harcanır. Oysa bu zaman kaybı, kalıbın ilk anda tam gerektiği şekilde yerine oturması sağlanırsa, kendiliğinden önlenmiş olacaktır. 6. Kalıpları, makinalardan uzak depolarda saklamak, taşıma ile vakit kaybedilmesine yol açar. Bunun çaresi sık kullanılan kalıpları makinaların hemen yanlarında tutmaktı Temel SMED ilkeleri 34

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları SMED Yararları Hazırlık zamanını azaltma Verimliliği yükseltme Kapasiteyi yükseltme Emniyeti artırma Esnekliği artırma Bekleme süresini azaltma 35

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları İçsel ve Dışsal Hazırlıklar Dışsal hazırlıklar: Makine durmadan yapılan hazırlıklar İçsel hazırlıklar: Makine durdurulması ile yapılan hazırlar Amaç içsel faaliyetlerin dışsal faaliyetlere çevirilmesi Dışsal faaliyetlerin süresinin artırılması İçsel faaliyetlerin süresinin azaltılması 36

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları TPM -TOPLAM VERİMLİ BAKIM Toplam verimli bakımın amacı toplam ekipman ömrünü uzatmak, üretim veya servis için fabrika ve ekipmanları optimum koşullarda tutmak ve yatırımların geri dönüşünü arttırmak, acil durumlarla başa çıkma yeteneğini arttırmak ve güvenliği sağlamaktır. Çalışanların toplam katılımıyla oluşturulur. Toplam verimli bakım sayesinde toplam ekipman verimliliği artarak, global tesis verimliliği maksimize olur, makine/tesisatın bütün yaşam eğrisi boyunca gerek duyduğu bakım sistemleri kurulur, proses hurda oranları, tezgah ve hat duruşları, tezgah arızaları, iş kazaları azalır. 37

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları KAIZEN KAIZEN geri beslemeye dayanan düzeltici bir faaliyettir. Kademeli, sürekli değişim, küçük yatırımlar, açık paylaşılır. Bilgi ve uzun vadeli etkiler sonucu, KAIZEN daha iyiye doğru değişim anlamına gelir. KAIZEN ilk aşamada mevcut durumun daha iyiye doğru değiştirilmesi için çalışılır. Bunun için öncelikle küçük ( bireysel ) ve orta boy ( küçük gruplar ) değişiklikleri öngörür. Ardından büyük değişiklikler ( buluşlar ) gelir. KAIZEN takım çalışmasında çalışmalar için en uygun seçilmiş olan takım liderleri ve takım elemanları mevcuttur. Bir işletme biriminde sürekli iyileştirmeyi sağlamak için, kullanılan en popüler yaklaşım E. Deming.in sürekli iyileştirme yöntemidir. 38

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 39 Kanban’nın hesaplanması-Kanban Formülü N= DT(1+X) C N = Konteyner veya yüklük sayısı D = kullanma oranı T = Ortalama bekleme zamanı X = verimsizlik oranı C = Konteynerin kapasitesi

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 40 Kanban-Örnek  Bir iş merkezinin günlük kullanım sayısı 300 dür. Standart bir konteynerin kapsadığı parça sayısı 25 dir. Ortalam zaman ise 0.12 gündür. Verimsizlik katsayısı 0.20 olduğuna göre, kanban’nın alacağı sayı kapasitesi ne kadar olacaktır.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 41 Kanban-cevap N = Konteyner veya yüklük sayısı =? D = kullanma oranı=300 T = Ortalama bekleme zamanı=0.12 gün X = verimsizlik oranı=0.20 C = Konteynerin kapasitesi=25 Yukarıya doğru yuvarlamak sistemi yavaşlatır. Aşağıya doğru yuvarlamak sistemi yoğunlaştırır. Terçih yukarıya doğru yuvarlamaktır.

TZÜ ve YALIN Üretim; Ünite 8 YONT 405 Üretim Yönetimi, 2012/13 © Doç. Dr. Sami Fethi, DAÜ, tüm haklar saklıdır;Ders notları 42 Teşekkürler