Ergonomi

Ergonomi; insan kullanımına yönelik tasarım, çalışma ve yaşama koşullarının optimal hale getirilmesi çalışmalarının tümüdür. İNSAN FAKTÖRLERİ Latincede; “Ergon= Çalışma, Nomikos = Yasa” Ergonomi= Çalışma yasası (Kuralları)

Ergonomi biliminin amaçları: 1. İnsanlar tarafından kullanılan araç gereç ve düzeneklerin kullanım etkinliğinin artırılması 2. Günlük hayatta karşılaşılan insan kullanımına ve etkileşimine açık olan her şeyin insana uygun tasarımıyla: a. İnsan performansının artması b. İnsan güvenliğinin sağlanması c. İnsan sağlığının korunması ve iyileştirilmesi d. İnsan mutluluğunun ve doyumunun sağlanması amaçlanır.

Üretim sistemleri tasarımlarında ve işletiminde ergonomik faktörler dikkate alınmazsa;  Verim azalır  Kayıp zamanlar artar  Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar artar  İşle ilgili hatalar artar  İş kalitesi düşer  Çalışanların fiziksel ve psikolojik sorunları artar  İş kazaları – Meslek Hastalıkları artar

Statik Çalışma Anında Vücutta Meydana Gelebilen Arızalar Statik Çalışmaya ÖrneklerMeydana Gelen Şikayetler Sürekli ayakta durmaAyak ve bacak ağrıları, varisler Aralıksız sandalyede oturmaSırt ve boyun ağrıları Oturma yerinin arkalığının yüksek olması durumu Diz, alt ve üst baldır, ayak ağrıları Öne doğru eğilme halindeOmurlar arası ağrılar ve omuz deformasyonu Yana doğru omuz hareketli çalışmaOmuz ve üst kol ağrıları Başı devamlı olarak aşırı derecede öne eğimli çalışma Sırt, boyun ağrıları, boyun omurlarında aşınma Herhangi araç ve gerecin uygun olmayan şekillerde tutulması Parmak, bilek ağrıları ve mafsal iltihapları

Birikimsel zedelenme hastalıkları İş kaybı İşten kalma AĞIR, TEKRARLANAN ya da SÜREKLİ GÜÇ HARCAMASI gerektiren iş aktivitelerinin yol açtığı, ağırlaştırdığı kas iskelet sistemi hastalıklarıdır. Tendonlar, Tendon kılıfları, İlişkili kaslar ve kemikler El, bilek, dirsek, omuz, Boyun, bel ve sırtı ilgilendiren hastalıklardır.

Ergonomi 3 ana bölümde incelenir: 1.Fiziksel Ergonomi (İnsanların anatomik, antropometrik, fizyolojik ve biyomekanik karakteristikleriyle ligilenir) 2.Bilişsel Ergonomi (Mühendislik psikolojisi: insanlar ve sistemin diğer ögeleriyle algılama, bellek, mantık yürütme, ve motor cevap gibi mental süreçlerle ilgilenmektedir. Örnek: Hava trafik kontrolü) 3.Örgütsel Ergonomi ( İnsanları ve işi en iyi etkiyi sağlayacak şekilde örgütler konuları: iletişim, ekip kaynak yönetimi, iş tasarımı, çalışma saatlerinin belirlenmesi, toplum ergonomisi, uyumlu çalışma, sanal örgütler, kalite yönetimi)

Antropometri

İdeal oturma pozisyonu: Kalça, diz ve bilek açıları 90 ° daha fazla olmalı Beden açısı 30 ° den fazla olmamalı Üst kol yere 20 ° aşı yapmalı Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı Önkol yere 20 °- paralel durmalı Ön kol desteği olmalı Baş omurganın devamıdır. Bilek önkolun devamıdır.

Temel ergonomi hedefleri: 1.Fiziksel yönetim 2.Beceri yönetimi 3.Risk yönetimi 4.Zaman yönetimi

Ergonomide dikkat edilmesi gereken faktörler: 1.Fiziksel Faktörler (çevre koşulları: aydınlatma, gürültü, ısıtma …) 2.Biyolojik Faktörler (vücut boyutları, vücut yetenekleri, fizyolojik süreçler) 3.Psikolojik Faktörler (mental iş yükü, bilgi işleme, eğitim güdülenme) 4.İş etmenleri (iş gereksinimleri (zaman hız vb.), iş tasarımı) 5.Örgütsel Faktörler (örgüt tipi, yönetim biçimleri)

Ergonomik Tasarımlar 1.İnsan için tasarım Çalışma istasyonu tasarım, Bilgi, beceri ve eğitim gereksinimleri, Çevre, Görev tasarımı, Görev desteği, Sağlık ve güvenlik konuları, Yaşlı işçiler vb. 2.Ekipler, çalışma grubu için tasarım İş tasarımı, Genel sistem ve durum modelleri, Ekip çalışması ile ilgili örgütsel öngörüler, Ekipler için teknik kaynaklar, Ödüllendirme yapısı vb. 3.Örgütsel tasarım Global çalışma, kurala bağlı süreçler, Sorumluluk, otorite ve katılım, Yetenekleri geliştirme ve örgütsel öğrenme vb.

ERGONOMİYİ OLUŞTURAN BAŞLICA BİLİMLER Antropometri Fizyoloji ve Biyomekaniktir. Diğer katkıda bulunan bilimler: Fizyoloji, biyoloji Fizik Psikoloji Enformasyon bilimleri Adli tıp İstatistik İşletme yöntemleri Tasarım Yönetim İş psikolojisi Sosyoloji Mühendislik sistemleri

Ergonomi stresi azaltma sanatıdır.

Ergonomik iyileştirme SONRA ÖNCE Ergonomi stresi azaltma sanatıdır.

Ergonomik Programın Elemanları İŞYERİ ANALİZİ (Workplace Analysis) TEHLİKE ÖNLEME VE KONTROL ( Hazard Prevention and Control) BİLİNÇLENDİRME VE EĞİTİM (Education and Training) PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME VE DEĞERLENDİRME (Program Evaluation and Review) SAĞLIK HİZMETİ (Health Care Management)

 İnsanın meslek hastalığı ve iş kazası riski en az olmalı  Zorlanma düzeyi mesai boyunca sürdürülebilir olmalı  Tehlike sinyallerinin özel bir ayırdedilebilirliği olmalı  Sinyaller; Kolay algılanabilir, anlaşılabilir ve yorumlanabilir olmalı  Birbirleri ile ilgili kumanda elemanları birbirlerine yakın olmalı  Sistem içindeki nesneleri tutma ve taşımak kolay olmalı  Tehlike anında hızla yer değiştirmek olanaklı olmalı  Çevre koşulları ergonomik sınırlar içinde olmalı  Yapılan iş tekdüze olmamalı  Sosyal ve kişisel gereksinimleri karşılamalı ÖZETLE-Ergonomik tasarımlarda göz önüne alınacak hususlar;