Uzaktan Eğitim Sürecinde Materyal Ortam ve Teknoloji Tasarımı Yusuf DOĞANAY

Öğretim Materyallerinin Öğretim Ortamındaki İşlevleri Materyaller genellikle öğretmeyi amaçlar ama bazen bu rolü öğretmen de üstlenir. ÖĞRETİM MATERYALLERİ HAZIRLAMA

1- Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar çok ise o kadar hızlı öğreniriz. 2- En iyi öğrendiğimiz şeyler, yapıp uyguladığımız. 3- En iyi öğrenim soyuttan somuta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir. Farklı öğretim materyallerinin, öğretim ortamındaki işlevleri ve önemi

1. Kalıcılığı sağlar. 2. Öğrenmede gerçek yaşantılar sağlar. 3. Bireysel ihtiyaçların karşılamalarına yardımcı olur. 4. İlgi ve dikkati artırır. 5. Hatırlamayı kolaylaştırır. 6. Soyut kavramları (öğrenmeleri) somutlaştırır. 7. Alıştırma ve tekrar yapma imkânı sağlar. Materyallerin Eğitimdeki Yeri ve Önemi

Öğretim materyallerinin hazırlanmasındaki temel ilkeler, materyalin türüne bağlı olarak değiştiği halde, her türlü materyalin geliştirilmesinde göz önüne alınabilecek temel ilkeler ise şu şekilde açıklanabilir: ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

 Öğretim materyali sade olmalı.  Öğretim materyali dersin ve konunun hedefine uygun seçilmeli  Öğretim materyali konudaki bütün bilgileri değil sadece vurgulama yapılması gereken yerlerde kullanılmalı  Öğretim materyali konunun tamamını değil sadece önemli yerleri vurgulamalı  Öğretim materyalinde kullanacağımız görsel, işitsel ve sözlü öğeler vurgulama amaçlı olmalı  Öğretim materyalindeki tasarım öğeleri gerçek hayatla tutarlılık göstermeli  Öğertim materyali öğrencilere uygulama imkanı sağlamalı ÖĞRETİM MATERYALİ ÖZELLİKLERİ

1-) Öğretim Hedefleri 3-) Öğrenci Özellikleri 5-) Öğretim Ortamının Özellikleri Öğretim Materyallerinin Seçimini Etkileyen Faktörler 2-) Öğretim Yöntemi 4-) Öğretmen Özellikleri 6-) Materyal Özellikleri

 Konunun amacına uygunluk  Materyallerin doğruluğu  Materyalin öğrenci düzeyine uygunluğu  Materyalin çekiciliği  Materyalin kullanışlı ve dayanıklı olması  Materyalin sadeliği Materyallerde aranan özellikler;

İlk uzaktan eğitim mektupla başlamıştır. Öğretmenler öğrencilere konuları mektup ile göndermiştir. Posta yolu ile eğitim verilmiştir. Uzaktan Eğitimde Yazılı Materyaller

 Temel öğrenme kaynağı oluşturma  Bilgi verme,  Bağımsız öğrenme yeteneğini geliştirme  İnceleme yapma,  Soru cevaplandırma,  Problem çözme,  Pratik çalışmaya yöneltme Yazılı Materyallerin Avantajları

1-) Yazılı gereçler her öğrenim alanı veya disiplini için, aynı ölçüde etkili öğretim kaynağı olamamaktadır. Bazı disiplinlerin özel olarak programlanmaları örneğin, programlı materyaller halinde sunulmaları kolay olmamaktadır. 2-) Hangi disiplin veya konuların ne tür kaynaklarla en etkili biçimde sunulabileceği konusunda, henüz bir görüş birliğine varılamamıştır. Yazılı Materyallerin Sınırlılıkları

ŞEKİL Şekil bir yüzey üzerine oluşturulan iki boyutlu çizimler veya nesnelerdir. Farklı şekiller bir araya gelerek anlamlı bir bütün oluşturabilirler. Uzaktan Eğitimde Görsel Tasarım Ögeleri

2) ALAN Görsel materyalde alan kullanımı materyalin anlaşılabilir olmasını sağlar. Materyalimizde kullandığımız resimleri, metinleri vb. uygun yerlerde kullanmalı ve bu sayede aradığımız şeyi rahatça bulabiliriz ve alanı uygun olarak kullanmış oluruz.

3) BOYUT Cisim diğer cisimlerle birlikte kullanıldığında boyut açısından bir anlam ifade eder. Materyalimizde kullanacağımız nesnelerin boyutuna dikkat etmemiz görsellik açısından bize faydalı olur.

4) DOKU Doku, görselin hem daha gerçekçi gözükmesine hem de zeminle cisim arasında oluşan farklılık sayesinde daha rahat algılanmasına yardımcı olur. Görsel tasarım öğelerinden bu ilkeyi kullanarak nesnelerimizin daha gerçekçi ve dikkat çekici olmasını sağlayabiliriz.

5) RENK Görsel materyalde önemli bir unsur olmakla birlikte etkililiği bilinçli kullanılmasına bağlıdır. Bir renk kendisini çevreleyen renkler dikkate alınmadıkça doğru olarak değerlendirilmez. Renkler ana ve ara renkler olarak ikiye ayrılır. Ana renkler çevremizde daha etkindir.

6) ÇİZGİ Çizgi,dikkati belirli bir noktaya çekebildiği gibi belirli bir yolun izlenmesini de sağlayabilir. Çizgiler yön ve hareket gösterebildiği gibi şekilleri ayırma ve birleştirme işlevini de görür. Görsel tasarım öğelerinin en çok kullanılan öğesidir.

BÜTÜNLÜK Bir görseli meydana getiren öğelerin bir bütün olarak görünmesini sağlayan öğeler arasındaki ilişkidir. Materyal içinde bütünlüğün sağlanmış olması mesajı almayı ve yorumlamayı kolaylaştırır. GÖRSEL TASARIM İLKELERİ

DENGE Öğretim materyali üzerinde denge yatay ve dikey eksenin her iki tarafında objelerin eşit olarak dağıtılması ile oluşturulur. İstenilen amaca yönelik olarak objelerin bütününe yerleşmesi ile denge veya dengesizlik etkisi yaratılabilir.

VURGU Vurgunun bütüne baskın olması gereklidir. Öğretim materyalinin can alıcı noktasıdır. Dikkat çekmek istediğimiz nokta diyebiliriz. En ilgi çekici nokta olarak tasarlanıp en unsurlar yerleştirilmelidir. Vurgu yapılan nesne diğer nesnelerden renk, boyut ve yazı tipi bakımından farklı olmalıdır

YAKINLIK Materyalimizde kullandığımız metinler, resimler ve diğer objeler birbiri ile ilişkili yani yakın yerlere yerleştirilmelidir. Bir objeyi oluşturan çizgiler birbiri ile uyumlu bir şekilde bu ilke göze alınarak yerleştirilir.

HİZALAMA Görsel materyallerin daha kolay algılanmasında öğeler arasında kurulan ilişkilerin daha rahat anlaşılmasında önemli rol oynar. Materyal içinde düzenli bir şekilde yerleştirilmiş öğeler daha kolay algılanır

Radyo İşitme duyu organımız yardımıyla iletilen seslerin dinlenmesine olanak veren bir araçtır. Radyo, çoğunlukla geniş halk kitlelerinin eğitiminde kullanılan bir araçtır. Radyo tek düze ve tek yönlü bir iletişim aracıdır. Uzaktan Eğitimde İşitsel Materyaller

Teyp ve ses bantları Ses bantları üzerine sesleri kayıt edebilir, silebilir ve yeniden kayıt edebiliriz. Teypler ve ses bantları her yaş düzeyinde bireyler için kullanılabilen araçlardır.

Telefon Birbirinden uzakta bulunan iki kişinin karşılıklı konuşmasını sağlayan bir teknolojidir. Telefon aracılığıyla tele – konferans görüşmesi şeklinde fizik olarak aynı ortamda bulunmayan kişilerin telefon teknolojisini kullanarak konuşma yapması şeklinde kullanılabilir.

Televizyon Teknolojileri Görüntü, ses ve hareket özelliklerine sahip olan ve çok sayıda sunuş biçimi bulunan televizyon eğitim alanında başlıca şu amaçlarla kullanılmaktadır: Görsel / İşitsel Materyaller

Video ve video bantları Video temelde televizyon yayını gibi çalışan bir araçtır. Bu araç videobantları üzerine kayıt edilmiş görüntülerin video ve videonun bağlı bulunduğu televizyon aracılığıyla izlenmesidir.

[1]: Seferoğlu, S.S., Yağcı, E.,(2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme,2.baskı, Ankara: PEGEM A Yayıncılık [2]: Vural Birol,(2004). Eğitim Öğretimde Teknoloji ve Materyal Kullanımı,1.baskı, İstanbul: Hayat Yayıncılık [3]: srecinde-materyal-ortam-ve [4]: ource/content/0/ders_sunumlari/Gorsel_Tasarim_Ilkeleri_- _Sunum.pdf [5]: materyal-tasarimi-ders-1?related=1 [6]: KAYNAKÇ A