SAĞLIKLI BESLENME 1

2

3

4

5.

6

BESLENME Beslenme, İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması ve yaşam kalitesini artırması için gerekli olan besinleri vücuduna alıp kullanmasıdır. 7

Besin: Yenebilen bitki ve hayvan dokuları besin olarak tanımlanır. Besinler, vücudumuz için gerekli olan besin öğelerini içerir. Süt, yoğurt, peynir, et, tavuk, balık ve yumurta, hayvansal kaynaklı besinlerdir. Sebze ve meyveler; tahıllar, bitkisel kaynaklı besinlerdir. 8

Besin öğesi: Besinler; protein, karbonhidrat, yağ, vitaminler, mineraller ve su gibi öğelerden oluşur. Bu öğelere besin öğeleri denir. İnsan vücudunun büyük çoğunluğunu su oluşturur. Bu nedenle, su bir besin ögesi olmamasına karşın vücut için elzemdir ve besin ögesi olarak kabul edilir. 9

Yeterli ve dengeli beslenme: Vücudun büyümesi ve gelişmesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin her birinin yeterli ve dengeli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır. 10

YETERLİ VE DENGELİ BESLENEN BİR KİŞİNİN GÖRÜNÜŞÜ Kuvvetli, gelişimi normal kaslar 11 Sağlam bir görünüş Hareketli ve dikkatli bakışlar Muntazam, pürüzsüz,hafif nemli ve hafif pembe cilt Canlı ve parlak saçlar

YETERLİ VE DENGELİ BESLENEN BİR KİŞİNİN GÖRÜNÜŞÜ Zihinsel gelişimi normal, devamlı çalışabilen bir kişilik 12 Düzgün, iyi gelişmiş kollar ve bacaklar Sık sık baş ağrısından şikayet etmeyen, iştahlı ve çalışmaya istekli kişilik Vücut ağırlığı boy uzunluğu ve yaşına göre orantılı

Yetersiz ve dengesiz beslenen bir kişinin görünümü; Hareketleri ağır, isteksiz, eğilmiş bir vücut, Çok zayıf veya şişman bir görünüş, Ciltte çeşitli yara ve pürüzler, Sık sık baş ağrısından şikayet, İştahsız, yorgun, isteksiz bir kişilik. 13

BESLENME 14

Besin Grupları Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması için, besinler besleyici değerleri yönünden 4 grupta toplanır. Bir grup içinde yer alan besinler, birbirinin yerine tüketilebilmektedir. 15

Besin Grupları Kahvaltı, önemli bir öğün olup kesinlikle atlanmamalıdır. Günde üç ana öğün yemek yenildiğinde ve her öğünde her gruptan besinler, önerilen miktarlarda tüketildiğinde yeterli ve dengeli beslenme sağlanır. Her besin grubundan her öğünde besin çeşitliliğine dayalı olarak beslenilmelidir. 16

Et, Yumurta ve Kurubaklagiller Bu gruptaki besinler; protein, demir, çinko, B grubu vitaminler açısından zengindir. Bu besinler; * büyüme, gelişme, * hücrelerin yenilenmesi * doku onarımı, * kas yapımı, * sinir, sindirim ve * deri sağlığı ile * hastalıklara karşı direnç oluşumunda önemlidir. 17

Süt ve Süt Ürünleri Bu grup kalsiyum için en iyi kaynaktır. Ayrıca protein, fosfor, riboflavin ve B12 vitaminlerini içerir. Süt, yoğurt, peynir, çökelek ve süt ile yapılan tatlılar bu gruba girer. Bu besinler; * büyüme ve gelişme, * dokuların onarımı, * kemik ve diş sağlığı, * sinir ve kasların düzenli çalışması ve * hastalıklara karşı direnç oluşumunda önemlidir. 18

Taze Sebzeler ve Meyveler C vitamini, karoten, demir ve magnezyum başta olmak üzere birçok vitamin ve minerali içerir. Bu besinler; * vücudun büyümesi, gelişmesi, * hücrelerin yenilenmesi, * doku onarımı, * kan yapımı, * diş ve dişeti sağlığı, * deri ve göz sağlığı ile * hastalıklara karşı dirençte önemlidir. 19

Ekmek ve Tahıl Ürünleri Tahıllar temel enerji kaynağını oluşturur. Ekmek, makarna, şehriye, pirinç, bulgur, kuskus, börekler, un ve irmikten yapılan tatlılar bu gruptadır. Bu grup besinler; * sinir sistemi, * sindirim sistemi * deri sağlığı ile * hastalıklara karşı dirençte etkilidir. 20

Yağlar ve şekerler, besinlere lezzet verir ve vücuda enerji sağlar. Dört besin grubuna yardımcı besinlerdir. Yağlar ve Şekerler 21

Yağlar: Hayvansal ve bitkisel kaynaklıdır. Hayvansal yağlar kolesterol içerirken bitkisel yağlar kolesterol içermez. Kırmızı et, süt ve ürünleri, doymuş yağları sağlar. Vücuttaki kullanım etkisine göre üç gruba ayrılır; 1. Doymuş yağlar (tereyağı, süt ve ürünleri; et ve ürünleri). 2. Tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, fındık yağı). 3. Çoklu doymamış yağlar (mısırözü, ayçiçeği, soya ve pamuk yağı) 22

Şeker ve Şekerli Besinler: Şeker tatlandırıcı olarak kullanıldığı gibi, pasta, çörek, tatlı, reçel ve marmelat vb. yapımında da kullanılır. Bal ve pekmez, saf şekerin aksine az miktarda B grubu vitaminlerini içerir. Ayrıca pekmez, demir ve kalsiyum yönünden zengindir. 23

Sağlıklı Beslenme Önerileri: Her gün her öğünde değişik besinler tüketilmelidir. Her öğün dört besin grubunu içermelidir. Öğün atlanmamalıdır. Kahvaltı mutlaka yapılmalıdır. Taze sebze-meyve tüketimi artırılmalıdır. Vücut ağırlığı önerilen düzeyde tutulmalıdır. Günlük fiziksel aktivite düzeyi artırılmalıdır. 24

Sağlıklı Beslenme Önerileri: Süt ve ürünlerinin yeterli miktarda tüketimi sağlanmalı. Tüketilen yağ miktarı azaltılmalıdır. Kızartılmış besinler tüketilmemelidir. Şeker içeriği düşük besinler seçilmeli. Haşlama, ızgara, buğulama, fırında pişirme tercih edilmelidir. Tuz tüketimi azaltılmalı; 25

Sağlıklı Beslenme Önerileri: Güvenli, temiz hazırlanmış ve pişirilmiş besin tüketimine özen gösterilmeli, Sıvı alımı yeterli olmalıdır. Her gün 1,5-2 litre (8-10 su bardağı) su tüketilmelidir. Alkol tüketilmemelidir. Çay ve kahve tüketimi sınırlandırılmalıdır. Bitki çayları tercih edilmelidir. 26

Z

OBEZİTENİN NEDENLERİ-1 1. Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları 2. Yetersiz fiziksel aktivite 3. Yaş 4. Cinsiyet 5. Eğitim düzeyi 6. Sosyo – kültürel etmenler 7. Gelir durumu

ENERJİ HARCAMASINDA AZALMANIN NEDENLERİ Hareketsiz bir yaşam tarzının benimsenmesi, Yetersiz ve düzensiz fiziksel aktivite, Televizyon, bilgisayar başında uzun vakit geçirme.

Obezite; Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal veya aşırı yağ birikmesi“ olarak tanımlanmaktadır. Yetişkin erkekler de vücut ağırlığının ortalama %15-20’sini, Kadınlarda ise % ’unu yağ dokusu oluşturmaktadır. Erkeklerde bu oranının %25 Kadınlar da ise %30’un üzerine çıkması OBEZİTE OBEZİTE NASIL SAPTANIR?

Vücudun alt bölümünde - Kalça - Uyluk - Bacaklar - Cilt altında yağ toplanmaktadır. Vücudun üst bölümünde - Bel - Üst karın - Göğüs bölgesi - Cilt altında yağ toplanmaktadır.

OBEZİTENİN TEDAVİSİ 1. Diyet tedavisi 2. Egzersiz tedavisi 3. Davranış değişikliği tedavisi 4. Farmakolojik tedavi 5. Cerrahi tedavi

TEMEL MESAJLAR: 1- Fiziksel aktivite hem obezitenin önlenmesinde hem de tedavisinde önemlidir. Yağ kitlesini azaltır, kas kitlesini artırır, metabolizmayı hızlandırır, vücut ağırlığının dengede tutulmasını sağlar. 2- Obezitenin önlenmesine yönelik olarak; yürüyüş yapmak, tv karşısında 2 saatten fazla oturmamak, asansör yerine merdiven kullanmak gibi basit fiziksel aktivite önerileri sunulabilir. 3- Obezitenin önlenmesinde basit kurallar; her gün adım atmak, her gün fazladan 2000 adım atmak

TEŞEKKÜRLER 34