BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ BESLENME DERSİ ZEYNEP KARADERE

KALP VE DAMAR HASTALIKLARI

BU DERSiMiZDE NELER ÖĞRENECEĞİZ KALP VE DAMARLARIN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ KALP VE DAMAR HASTALIKLARI KALP VE DAMAR HASTALIKLARI BELİRTİLERİ KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA ROL OYNAYAN ETMENLER KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME KALP VE DAMAR HASTALARI İÇİN ÖRNEK DİYET LİSTESİ

KALP VE DAMARLARIN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ KALP(COR) ; Kırmızı kastan oluşmuş kendiliğinden kasılma özelliğine sahip kuvvetli bir pompadır. Kalp insanda dakikada arasında atar. Normal bir insanda ağırlığı gramdır. Kalp 4 odacıklı olup sağ odacıklar ve sol odacıklar olarak 2 ana bölümden oluşur. Kalp 4 kapakcıklıdır. Kalp atım sesinin sebebi kulakcık ile karıncık arasındaki kapakcıkların açılıp kapanmasıdır.

KALBİN GÖREVİ Metabolizmanın çalışması sonucu oluşan artık ürünleri vücuttan uzaklaştırmak Vücut ısısını düzenlemek Asit-baz dengesini korumak Hormonlar ve enzimlerin vücudun gerekli bölgelerine taşınmasını sağlamak

DAMAR; Vücutta kanı taşıyan kanallardır. Kan damarları dolaşım sistemi organlarındandır. Damarlar üç grupta incelenir. 1. Atardamarlar (Arterler) 2. Toplardamarlar (Venler) 3. Kılcal Damarlar (Kapiller)

DAMARLARIN GÖREVLERİ Kanı vücudun farklı bölümlerine ve organlarına taşımak. Hormonlar ve enzimlerin vücudun gerekli bölgelerine taşınmasını sağlamak

KALP VE DAMAR HASTALIKLARI Damar Sertliği Enfarktüs Hipertansiyon Kalp Spazmı Kansızlık Kolesterol Mitral Yetmezlik Sürekli Hipotansiyon Varis

KALP VE DAMAR HASTALIKLARI BELİRTİLERİ En temel belirtisi göğüs ağrısıdır. Göğüs ağrısı basınç hissi, acıma, batma, yanma ve rahatsızlık hissi gibi çok farklı şekillerde tanımlanabilir. Hazımsızlık veya mide yanması ile karıştırılabilir. Ağrı genellikle göğüste hissedilir fakat sol omuz, kollar, boyun, sırt ve çeneye doğru yayılabilir.

KALP VE DAMAR HASTALIKLARI BELİRTİLERİ Nefes darlığı, Kalp hızının aşırı artması, Terleme, Düzensiz kalp atışları, Bitkinlik veya baş dönmesi, Kusma hissi.

KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA ROL OYNAYAN ETMENLER Fazla yağlı ve kolestrollü diyet Kalıtsal yatkınlık Sigara kullanımı Aşırı stres Hareketsizlik

Risk faktörüDeğiştirilmesi kolay Değiştirilmesi zorDeğiştirilmesi mümkün değil Yaş (erkekte 45, kadında 55 yaş) X Cinsiyet (erkek olmak)X Ailede kalp hastası olmasıX Sigara içilmesiX Kolesterol yüksekliğiX Şeker hastalığıX Stresli yaşamX Fazla alkol alınmasıX Hareketsiz yaşamX MenopozX ŞişmanlıkX

KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME

Et tüketimi azaltılmalı. Kırmızı et yerine tavuk, balık tüketilmeli. Haftada 3 defa balık tüketilmeli. Balık ızgara yöntemi ile hazırlanmalıdır. Yumurta haftada 1-2 kez yenmeli. Haşlama olarak tercih edilmelidir. Yağ tüketimi azaltılmalı. Katı yağlar yerine sıvı yağlar kullanılmalı. Hayvansal yağlar yerine bitkisel yağlar tercih edilmeli. Süt ve süt ürünleri az yağlı olanlardan tercih edilmeli.

KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME Şeker ve şekerli gıda tüketimi kontrollü olmalı. Unlu yiyecekler (poğaça, pasta,börek) uzak durulmalı. Meyve ve sebze tüketimi artırılmalı. Kabuklu yenen sebze ve meyveler kabukları ile birlikte tüketilmeli. Posalı gıda diğer adıyla lifli besin tüketimi artırılmalı. Kuruyemiş tüketilmeli. Ancak kavrulmamış tercih edilmelidir. Eğer tansiyon yüksek ise tuz azaltılmalı.

KALP VE DAMAR HASTALIKLARINA ÖNERİLER Sigara ve alkol kullanılmamalı. Fazla kilolar verilmeli. Haftada en az 3-4 defa yarım saat yürüyüş yapılmalı. Besinler haşlama, ızgara, buharda pişirme yöntemi ile hazırlanmalı ve hiçbir şey kızartılmamalı. Azar azar, sık sık beslenilmeli. Stres kontrol altına alınmaya çalışılmalıdır. Kan şekeri, tansiyon,kolestrol ve tligliserid düzenli olarak ölçülmelidir. Ailede kalp hastalığı var ise düzenli olarak doktor kontrolünden geçilmeli.

KALP VE DAMAR HASTALIKLARINA ÖNERİLER Günlük 30 dakika orta şiddette egzersiz (yürüyüş, yüzme, hafif koşular vb.) kalp sağlığınızı korumada önemlidir.

ÖRNEK DİYET LİSTESİ SABAH KAHVALTISI Az şekerli 1 fincan çay 2 ince dilim ekmek 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir 1 tatlı kaşığı bal / reçel / pekmez 1 adet küçük meyve ARA ÖĞÜN Yarım bardak süt / yoğurt

ÖRNEK DİYET LİSTESİ ÖĞLE YEMEĞİ 2-3 köfte kadar et / tavuk / balık ½ su bardağı pilav Bol karışık salata 1 ince dilim ekmek ARA ÖĞÜN Az şekerli çay(1/2 tatlı kaşığı şeker)

ÖRNEK DİYET LİSTESİ AKŞAM YEMEĞİ 3 kepçe sebze çorbası / kurubaklagil Bol karışık salata 1 adet orta boy meyve Yarım bardak yoğurt 1 ince dilim ekmek ARA ÖĞÜN Yarım bardak süt / yoğurt

HATIRLATMALAR Her yıl dünyada 17 milyon kişi kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Ölümlerin yaklaşık %34'ü kalp damar hastalıkları nedeniyle oluşmaktadır. Türkiye'de yaklaşık 2 milyon kalp hastası bulunmaktadır. Hiçbir şikâyet olmasa da kan şekeri, kolesterol düzeyi belli aralıklarla kontrol ettirilmelidir.

KENDİMİZİ DEĞERLENDİRELİM

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kalp ve damar hastalıklarından değildir? A-) Kansızlık B-) Mitral Yetmezlik C-) Varis D-) Diabet E-) Hipertansiyon

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kalp ve damar hastalıklarından değildir? A-) Kansızlık B-) Mitral Yetmezlik C-) Varis D-) Diabet E-) Hipertansiyon

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kalp ve damar hastalıklarında rol oynayan etmenlerden değildir? A-) Fazla yağlı diyet B-) Sigara kullanımı C-) Hareketsizlik D-) Diabet E-) Enfeksiyon

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kalp ve damar hastalıklarında rol oynayan etmenlerden değildir? A-) Fazla yağlı diyet B-) Sigara kullanımı C-) Hareketsizlik D-) Diabet E-) Enfeksiyon

SORU: Aşağıdaki pişirme yöntemlerinden hangisi kalp ve damar hastalıklarının besinlerini hazırlamada kullanılmamalıdır? A-) Haşlama yöntemi B-) Buharda pişirme yöntemi C-) Bol yağda kavurma yöntemi D-) Izgarada pişirme yöntemi E-) Kendi suyunda pişirme yöntemi

SORU: Aşağıdaki pişirme yöntemlerinden hangisi kalp ve damar hastalıklarının besinlerini hazırlamada kullanılmamalıdır? A-) Haşlama yöntemi B-) Buharda pişirme yöntemi C-) Bol yağda kavurma yöntemi D-) Izgarada pişirme yöntemi E-) Kendi suyunda pişirme yöntemi

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kardiovasküler sistemin görevlerindendir? A-) Asit-baz dengesinin korunması B-) Vücut ısısının düzenlenmesi C-) Hormonlar ve enzimlerin taşınması D-) Metabolizma artıklarını vücuttan uzaklaştırmak E-) Hepsi

SORU: Aşağıdakilerden hangisi kardiovasküler sistemin görevlerindendir? A-) Asit-baz dengesinin korunması B-) Vücut ısısının düzenlenmesi C-) Hormonlar ve enzimlerin taşınması D-) Metabolizma artıklarını vücuttan uzaklaştırmak E-) Hepsi

SORU: Kalp ve damar hastalarında tuz kısıtlaması zaman yapılır? A-) Tansiyon düşükse B-) Tansiyon yüksek ise C-) Kilolu ise D-) Diabetli ise E-) Kansızlık var ise

SORU: Kalp ve damar hastalarında tuz kısıtlaması zaman yapılır? A-) Tansiyon düşükse B-) Tansiyon yüksek ise C-) Kilolu ise D-) Diabetli ise E-) Kansızlık var ise

SORU: Kalp ve damar hastalarından korunmak için aşağıdaki önlemlerden hangisi alınmalıdır? A-) Sigara ve alkol azaltılmalı B-) Fazla kilolar verilmeli C-) Yemekler az az ve sık sık yenilmeli D-) Stres kontrol altına alınmalı E-) Hepsi

SORU: Kalp ve damar hastalarından korunmak için aşağıdaki önlemlerden hangisi alınmalıdır? A-) Sigara ve alkol azaltılmalı B-) Fazla kilolar verilmeli C-) Yemekler az az ve sık sık yenilmeli D-) Stres kontrol altına alınmalı E-) Hepsi