İmal Usulleri Fatih ALİBEYOĞLU -8-

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Giriş İmal Usulleri Haddeleme, malzemeleri, eksenleri etrafında dönen iki silindir (merdane) arasından geçirerek yapılan plastik şekil verme işlemidir. En çok kullanılan plastik şekil verme yöntemidir. Merdaneler aynı hızla ve birbirine zıt yönde hareket ederler. Merdaneler arasındaki açıklık malzemenin giriş kalınlığından daha az olduğundan, haddelenen malzemenin çıkış kalınlığında azalma olur. Haddeleme bir dolaylı mekanik basma işlemi olup, genellikle uygulanan tek kuvvet merdanelerle sağlanan radyal basınçtır. Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Giriş İmal Usulleri Sıcak Haddeleme Haddeleme işleminin çoğunluğu, büyük miktarda deformasyon gerektirmesinden dolayı sıcak işlemle yapılır Soğuk Haddeleme Soğuk haddeleme metali kuvvetlendirir ve kalınlık üzerinde dar toleransa izin verir. Ek olarak, soğuk haddelenmiş levhaların yüzeyi, sıcak haddelenmiş ürünlerin yüzeyine göre daha iyidir. Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Kaynak: Mikell Groover Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Giriş İmal Usulleri Haddeleme işlemi büyük deformasyon oranı gerektirmesinden dolayı sıcak yapılır. Buna sıcak haddeleme denir. Sıcak haddelenmiş metal genellikle artık gerilmeler taşımazlar ve izotrop özelliğe sahiptirler. Sıcak haddelemenin dezavantajları ise boyut hassasiyetin yüksek olması ve ısıtılan iş parçasının üzerinde oksitlenmenin olmasıdır. İgnotlar; büyük kare kütük(blum), kütük(bilet), ve yassı blok(bilet) olarak adlandırılan ara şekillere haddelendirilir. Sıcak haddeleme (slab, blum, kütük gibi yarı mamüller ile levha, sac, çubuk, boru, ray ve profiller gibi ürünlerin eldesi) - Soğuk haddeleme (sac, folye, ince çubuk ve tel gibi küçük kesitli ürünlerin eldesi) Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Haddeleme Ürünleri İmal Usulleri Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Düz Haddeleme ve Analizi İmal Usulleri Düz haddelemede, iş parçası iki merdane arasında sıkıştırılır böylece kalınlığı azaltılır. Kalınlık redüksyon miktarı(kalınlık azalması) draft olarak isimlendirilir. d=redüksyon miktarı(mm), 𝑡 𝑜 =başlangıç kalınlığı(mm) 𝑡 𝑓 =son kalınlık(mm) Redüksyon oranı 𝑟= 𝑑 𝑡 0 Maddenin korunumu ilkesine göre haddelemeye giren ve çıkan ürünlerin hacminin eşit olması gerekir : 𝒕 𝟎 𝒘 𝟎 𝑳 𝟎 = 𝒕 𝒇 𝒘 𝒇 𝑳 𝒇 w= genişlik, L=uzunluk, t=kalınlık Malzeme akış oranları aynı olacağından 𝒕 𝟎 𝒘 𝟎 𝒗 𝟎 = 𝒕 𝒇 𝒘 𝒇 𝒗 𝒇 𝑣 0 =𝑔𝑖𝑟𝑖ş ℎ𝚤𝑧𝚤 𝑣 𝑓 =ç𝚤𝑘𝚤ş ℎ𝚤𝑧𝚤 𝑑=𝑡 0− 𝑡 𝑓 Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Düz Haddeleme ve Analizi İmal Usulleri Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

Profil Haddeleme KÜTLESEL PŞV- HADDELEME İmal Usulleri Profil haddelemede iş parçası, kapalı şekle sahip olacak şekilde deforme edilir. Profil haddelemeyle yapılan ürünler; I-Kiriş, L-Kiriş, U-Kiriş gibi yapı şekilleri, tren rayları ve kare çubuk ve rodları içerir. Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Çeşitli haddeleme düzen konfigürasyonları Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

Haddeleme İle İlgili Diğer Deformasyon İşlemleri KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Haddeleme İle İlgili Diğer Deformasyon İşlemleri İmal Usulleri İş parçasına şekil vermek için kütle şekillendirme merdaneleri kullanılır. Bu operasyonlar: Vida dişi haddeleme, Halka haddeleme, Dişli haddeleme ve Haddeyle dikişsiz boru yapma operasyonlarıdır. Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Düz kalıpla diş haddeleme: (1) çevrim başlangıcı, (2) çevrim sonu Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi

KÜTLESEL PŞV- HADDELEME Haddeleme İle İlgili Diğer Deformasyon İşlemleri İmal Usulleri Halkanın çapını artırmak ve et kalınlığını azaltmak için kullanılan halka haddeleme Haddeyle delme: (a) silindirik parçaya basınç uygulanmasıyla boşluk ve iç gerilmenin formasyonu; Plastik şekil verme metallere katı durumda hacmi değişmeyecek şekilde yapılan biçimlendirme işlemidir. Katı şekildeki metalin sürekliliği bozulmadan yani kırılmadan veya ayrılmadan şekillendirebilmesi olayıdır. Fatih Alibeyoğlu, Kafkas Üniversitesi