İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi - İktisat Fakültesi Uzaktan Eğitim Lisans Programı AFET KÜLTÜRÜ DERS 1 NEDEN AFET KÜLTÜRÜ? AFETLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER Yrd. Doç. Dr. Yıldırım GÜNGÖR Cezayir depremi 2002. Fotoğraf: Yıldırım Güngör

AFET KÜLTÜRÜ DERS İÇERİĞİ Ders 1: Genel Kavramlar, Afetler Hakkında Genel Bilgiler Ders 2: Kentleşme ve Getirdiği Sorunlar Ders 3: Afet Yönetimi Ders 4: Acil Eylem ve tahliye Planları Ders 5: Deprem ve depremden Korunma yöntemleri Ders 6: Volkanizma kaynaklı Afet riskleri ve Korunma Yöntemleri Ders 7: Yangın ve Yangından Korunma Yöntemleri Ders 8: Sel ve Selden korunma Yöntemleri Ders 9: Kütle Hareketleri ve Korunma Yöntemleri Ders 10: Çığ ve Çığdan Korunma Yöntemleri Ders 11: Kuraklık ve Küresel ısınma Ders 12: Afetlerde Arama- Kurtarma (SAR) Ders 13: Afetlerde Tıbbi Müdahale I (İlk Yardım) Ders 14: Afetlerde Tıbbi Müdahale I (Triyaj)

NEDEN AFET KÜLTÜRÜ? Afetlere açık bir ülke olmamıza rağmen henüz afetler konusunda çok duyarlı olduğumuz söylenemez. Dere yataklarına ev yapıyor, depreme yönelik tedbirler almıyor, kaçak bina yapmaya devam ediyor ve sık sık da devletten bir şeyler bekliyoruz. ÖZETLE; AFETLER KONUSUNDA HENÜZ YOLUN BAŞINDAYIZ…

BU NEDENLE… İstanbul Üniversitesi, öğrencileri için afetlere yönelik bir ders açıp, onları bir dönem boyunca bilgilendirerek bir farkındalık yaratmayı amaçlamıştır. Afetler konusunda yetişen gençlerin okullarını bitirip çalışma yaşamına başladıkları zaman gittikleri her yerde Afet Bilincini geliştirme çabası göstermesi, bu dersin ana amacı olarak kabul edilmelidir.

AFETİN TANIMI Fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar meydana getiren, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini kesintiye uğratarak veya durdurarak olumsuz etkileyen, mevcut yerel kaynakların yetersiz kaldığı doğa, teknolojik ve insan kökenli olaylara afet denir.

Kayıtlı etkilenen insan sayısı (milyon olarak) Afetlerde olay sayıları ve kayıp eğilimleri (1989-2008) Kayıtlı etkilenen insan sayısı (milyon olarak) Kayıtlı afet sayısı Kayıp sayısı (milyon) İnsan sayısı etkilenen ve ölen insanların toplamı

Ekonomik kayıplar artıyor! 1975 ile 1990 arası afetlerin yarattığı ekonomik kayıplar yılda ortalama 40 milyar ABD dolar 1990 ile 1995 yılları arasında yaklaşık yüzde 50 artışla 60 milyar ABD dolara yükselmiştir 1995 ile 2008 yılları arasında ise bazı yıllar düşmekle birlikte genel olarak hızlı artış eğilimine girmiştir 2005 yılında artan afet sayıları ve büyüklüklerine bağlı olarak kayıplar en yüksek noktasında 225 milyar ABD dolarını bulmuştur 2050 yılında doğa afetlerinin yıllık faturasının 300 milyar ABD dolarına çıkması beklenmektedir 2008 yılında Çin’deki Sichuan depremi ve Myanmar’daki Nergis kasırgasının etkisiyle bu kayıp yaklaşık 180 milyar ABD dolarını bulmuştur

Afetler TÜRKİYE’NİN TİPLERİNE GÖRE AFET İSTATİSTİKLERİ (1950-2007) Afet olay sayısı Ekonomik kayıp Yüzdesi (%) Afetzede sayısı Zarar gören yerleşim birimi Heyelan 13494 21 59345 5472 Kaya düşmesi 2956 7 19422 1703 Su baskını 4067 8 22157 2924 Deprem 5318 55 158241 3942 Diğer afetler 1175 3 9237 992 Çığ 731 2 4384 605 Çoklu afetler 2024 4 12210 - Tasnif edilmemişler 42 TOPLAM 29807 284996 Deprem olay sayısı 1950 yılından sonrasını içermektedir Çoklu afetler bir yerleşim alanında birden fazla afet olayını göstermektedir Kaynak : Gökçe ve diğ, 2008’den değiştirerek alınmıştır.

Türkiye’nin ulusal geliri ve afet sayısı Afetlerden ekonomik düzeyi düşük ülkeler daha çok etkilenmektedir. 20. yüzyılda Türkiye genelinde meydana gelen 130 yıkıcı depremde 80633 kişi hayatını yitirmiş Türkiye’de son 10 yılda tahmini birincil ekonomik kayıplar yılda 1 milyar $’dır.

Avrupa ülkelerinin sismik tehlikesi En büyük yatay ivme değeri haritası 50 yılda aşma olasılığı yüzde 10 (Geri dönüşüm periyodu 475 yıl) Türkiye deprem bakımından Avrupa’nın en riskli bölgesindedir.

Levhaların buluştuğu yer: Türkiye

TÜRKİYE BİR AFET ÜLKESİ MİDİR ? Hayır. Türkiye diğer ülkeler gibi zaman zaman çeşitli doğa veya insan kaynaklı olaylardan etkilenmektedir. Deprem, sel, çığ, toprak kayması gibi doğa olaylarını afete dönüştüren kaynakların yetersiz kalmasıdır. Afetin iyi anlaşılması için bazı tanımların iyi anlaşılması gerekir.

AFET TANIMLARI Acil Durum: Can kaybı, yaralanma, yapısal ve Yapısal olmayan fiziksel hasarlar, çevresel zararlar ile kişi ya da kurumların faaliyetlerini kısıtlayan her türlü beklenmedik olay ve tehlikedir. Afet: Acil durumlarda mücadele için ayrılmış mevcut kaynakların yetersiz kaldığı veya kapasitesinin aşıldığı zaman olaylar afete dönüşür

AFETLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Olay çok az veya hiçbir uyarı ve hazırlanma imkanı olmadan meydan gelir. Afet bölgesinde yer alan, acil durumlarda çalışması gereken örgütler ve kamu kurumları kurtarıcı olmanın yanısıra afetzede de oldukları için bu kurumlar başlangıçta yetersiz kalabilir. İnsan hayatı, sağlığı ve çevre tehdit altındadır. Büyük maddi kayıplar meydana gelir.

Tehlike X Zarar Görebilirlik = AFET AFET DENKLEMİ Tehlike X Zarar Görebilirlik = AFET Temel Nedenler Yoksulluk Sınırlı güç ve kaynak İdeolojiler Ekonomik sistem İkincil Nedenler Kurumsallık Eğitim Tatbikat Beceri Yatırım Basın özgürlüğü bulunmayışı Nüfus Şehirleşme Çevre kirliliği Diğer Nedenler Güvensiz Fiziksel Çevre İstikrarsız ekonomi Kötü yaşam koşulları Zemin Bina Altyapı DEPREM SEL FIRTINA ÇIĞ HEYELAN VOLKAN KURAKLIK SAVAŞ KAZALAR AFET

TÜRKİYE’NİN AFET RAPORU Depremler: % 65 Heyelan: % 12 Sel: % 12 Kaya düşmesi: % 7 Çığ: % 1 Yangın: Yılda ortalama 20-25 bin

AFETLERDE ÖNCELİK SIRASI Güvenlik İtfaiye Sağlık hizmetleri Arama Kurtarma

AFETLERİN HİZMETLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ULAŞIM ELEKTRİK TELEFON SU YAKIT TEMİNİ

AFET TEHLİKESİNİN AZALTILMASI ve AFETE YÖNELİK ÇALIŞMALARIN AŞAMALARI

ÖNLEM Afet gerçekleşmeden etkilerini en aza indirmeyi hedefleyen uygulamalardır. İyi bir önlem planlaması problem çözen değil problemin oluşumunu engelleyen veya oluşacak sorunu azaltan hedeflerdir. HAZIRLIK Olası tehlikenin gerçekleşmesi halinde uygulanacak müdahale ve eylemlerin planlanması ve bu müdahale ve eylemler için eğitim, tatbikat, malzeme vb. ihtiyaçların karşılanması

MÜDAHALE Muhtemel tehlikenin gerçekleşmesi durumunda uygulanan her türlü teknik taktik ve davranış biçimidir. Organize arama kurtarma çalışmaları bu aşamada yer alır. İYİLEŞTİRME Muhtemel tehlike geçtikten sonra afetzedelerin bir önce normal yaşam koşullarına geçmeleri için yapılması gereken çalışmalardır.

AFETLERDE ORTAYA ÇIKABİLECEK SONUÇLAR

AFETLERDE ORTAYA ÇIKABİLECEK DİĞER SONUÇLAR 1. ÇEŞİTLİ GÜÇ VE GENİŞLİKTE OLURLAR. 2. ALT YAPIYI BOZARLAR. 3. ŞOK TESİRİ YARATIRLAR.

4. ÖLÜM, SAKAT KALMA GİBİ SONUÇLAR DOĞURUR. 5. BULAŞICI VE SALGIN HASTALIKLARIN ARTMASINA NEDEN OLURLAR. 6. EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ AKSATIR.

7. EMNİYET VE ASAYİŞ HİZMETLERİNİ AKSATIR. 8. ARAMA-KURTARMA HİZMETLERİ HERKESE AYNI ANDA ULAŞAMAYABİLİR. 9. İKİNCİL YANGINLAR, KİMYASAL VE RADYOLOJİK YAYILIMLAR ÇIKABİLİR.

10. GÖÇ HAREKETLERİNE SEBEP OLUR. 12. BARINMA, BESLENME VE GİYECEK SORUNLARI DOĞURUR. 10. GÖÇ HAREKETLERİNE SEBEP OLUR. 11. İŞSİZLİĞİ ARTIRIR.

13. PSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR DOĞURABİLİR. 14. ULAŞIM VE HABERLEŞMEDE AKSAKLIKLAR OLABİLİR. 15. YÖRENİN EKONOMİK YAPISINI BOZAR. 16. DEVLETİN VE ÖZEL KURUMLARIN PLANLADIĞI YATIRIMLARI GECİKTİRİR.

AFET ÇEŞİTLERİ İNSAN KAYNAKLI AFETLER TEKNOLOJİK AFETLER DOĞADAN KAYNAKLANAN AFETLER AFET ÇEŞİTLERİ

DOĞADAN KAYNAKLANAN AFETLER

DOĞADAN KAYNAKLANAN AFETLER Yerleşim, üretim, alt yapı, ulaşım, haberleşme gibi, genel hayatın unsurlarının işleyişini bozacak ölçüde aniden veya belirli bir süreç içerisinde meydana gelen doğa olaylarına doğadan kaynaklanan afet denir.

DOĞAL AFET ÇEŞİTLERİ DEPREM ÇIĞ SEL HEYELAN TOPRAK KAYMASI KAYA DÜŞMESİ FIRTINA, KASIRGA, HORTUM KURAKLIK TAYFUN, TORNADO VOLKAN PATLAMASI TSUNAMİ HAVA, SU, ÇEVRE KİRLENMESİ YANGIN

DOĞAL AFETLERİN ÇEŞİTLERİ 1. DEPREM 2. SU BASKINI (SEL) 3. KAYA DÜŞMESİ 4. TOPRAK KAYMASI

5.ÇIĞ 8. TSUNAMİ 6. KURAKLIK 9. VOLKAN PATLAMASI 7. FIRTINA, KASIRGA, TAYFUN, TORNADO 10. YER ALTI SULARININ YÜKSELMESİ

11. ORMAN YANGINLARI

İNSAN KAYNAKLI AFETLER

İNSAN KAYNAKLI AFET İNSAN ELİYLE KASITLI VEYA HATA SONUCU OLUŞAN, GENEL HAYATIN AKIŞINI BOZACAK ÖLÇÜDE SONUÇLAR DOĞURAN OLAYLARA İNSAN KAYNAKLI AFET DENİR.

İNSAN KAYNAKLI AFETLER SAVAŞLAR SABOTAJLAR PATLAMALAR TERÖR OLAYLARI KARGAŞA AYAKLANMALAR YANGINLAR SANAYİ KAZALARI İNSAN KAYNAKLI AFETLER HAVA, SU, ÇEVRE KİRLENMESİ ULAŞIM KAZALARI

% 95 % 5 % 52 % 48 % 16 % 84 SAVAŞLAR ÖLÜ SAYISI SİVİL I. DÜNYA SAVAŞI ASKER SİVİL I. DÜNYA SAVAŞI 9.500.000 % 95 % 5 II. DÜNYA SAVAŞI 52.000.000 % 52 % 48 KORE SAVAŞI 9.200.000 % 16 % 84 İkinci Dünya Savaşı sivil halkın, Silahlı Kuvvetlerden daha çok tehlikeyle yüz yüze geldiği bir savaş olmuştur.

TEKNOLOJİK KAYNAKLI AFETLER DOĞAL AFET SEBEBİYLE VEYA TEKNİK ARIZA SONUCU OLUŞAN, GENEL HAYATIN AKIŞINI BOZACAK ÖLÇÜDE SONUÇLAR DOĞURAN OLAYLARA TEKNOLOJİK AFET DENİR.

TEKNOLOJİK AFETLER BARAJ PATLAMASI SANAYİ KAZALARI NÜKLEER SANTRAL KAZALARI TEKNOLOJİK AFETLER

Ancak afetlere yol açan her üç afet türü de incelendiğinde oryaya çok somut bir gerçek çıkmaktadır. Bu sınıflama mantıklı gibi gelse de amacından sapan bir sınıflamadır. Çünkü afetlerin meydana gelmesine yol açan tek etken insan uygulamalarıdır. Yanlış yerleşim politikaları, politik nedenlerle riskli alanların yerleşime açılması, insanların önlem almak yerine daha çok olayın ne zaman olacağına odaklanması, bu olayların afete dönüşmesinin en büyük nedenidir. Bu nedenler afetlere yol açan olayları farklı şekilde sınıflayabiliriz belki ama bir olayın afete dönüşmesinin tek nedeninin İnsan olduğunu unutmamak gerekir.

Gelecekteki olasılı afet riskleri Antibiyotiğe karşı dayanıklılık Ormansızlaşma Çölleşme Kuraklık Ekonomik çöküntü Küresel Isınma Kıtlık Gulf Stream (sıcak su) akıntısının durması Dev Kasırga (Tayfun) Buzul Çağı Meteorit Çarpması Kitlesel yokoluş Megabindirme depremi Megatsunami Nükleer savaş Aşırı Tüketim Aşırı Avlanma Aşırı Nüfus Artışı Salgın Hastalık Petrolün Tükenmesi Deniz Düzeyi Yükselmesi Süper volkanlar Terörizm Su krizi

Afetlere yönelik çalışmaların aşamaları AFET ÖNCESİ AFET ANINDA AFET SONRASI Normal durum Örgütlenme Korunma Hazırlık Etki Yanıt Rehabilitasyon Yeniden yapılanma Normal duruma dönüş

Hazırlıklı Olma Planı Toplum Koordinasyon kurullarının kurulması Risk analizlerinin yapılması Var olan kaynakların analizi Afet planının hazırlanması (Eylem planları, koordinasyon, iletişim kuralları, bilgi kanalları) Eğitim, tatbikatlar Değerlendirme Planın güncelleştirilmesi

TÜRKİYE VE DÜNYADA GERÇEKLEŞEN BAZI ÖNEMLİ AFETLER

1923 Japonya Büyük Kanto Depremi (7.9) Çok eski bir deprem olduğu için ölçümü yapılamamış olan bu depremin yaklaşık büyüklüğü 7.9 olarak tahmin edilmektedir. Japonya’nın en büyük adası olan Honşu’daki Kanto yerleşim bölgesinde tüm binalar yerle bir olmuş ve 100.000 den fazla insan hayatını kaybetmiştir. Deprem tokyoyu da etkilemiş ve Japonya en büyük göç dalgalarında birini yaşamıştır.

1971 Vietnam Seli (1971) 1971 yılında Veitnam’da meydana gelen selde nehir kenarlarındaki yerleşimlerin büyük çoğunluğu yok olmuş ve yaklaşık 100.000 kişi yaşamını kaybetmiştir. ww.dha.com.tr/dhaalbumdetay.

22 Mayıs 1960 Şili Depremi (9.5) 22 Mayıs 1960’da meydana gelen Şili Depremi yeryuvarında kayıt altına alınmış en büyük deprem olarak tarihe geçti. Saat 19.10:11’de meydana gelen depremin büyüklüğü Richter ölçeğine göre 9.5 civarında idi.

Merkez üssü Şili’nin başkenti Santiago de Hile’nin yaklaşık 700 km güneyinde yer alan Valdivia Kenti olan depremden sonra Pasifik Okyanusunda meydana Tsunami dalgaları, merkeze binlerce kilometre uzaklıktaki kıyıları vurdu. Bu dalgalar Hawai ve Güney Afrika sahillerinde büyük maddi hasarlara yol açtı. Bu depremde yaklaşık 5000 kişi yaşamını kaybetti. Evsiz kalan insan sayısı ise 2 milyon kişiyi geçmişti.

Hem yerleşimin dağınık olması, hem de Şili’nin depreme dayanıklı yapılar konusunda daha o zamanlar bile büyük adımlar atması, günümüzden tam 60 yıl önce meydana gelen dünyanın en büyük depreminde neden sadece 5000 kişinin yaşamını kaybettiğini açıklamaktadır. Oysa ki bu depremden tam 39 yıl sonra meydana gelen ve büyüklüğü 700 kat daha küçük olan 17 Ağustos 1999 Gölcük depreminde ise 17.781 kişi yaşamını kaybetmiştir. Büyük Şili depreminden 56 yıl sonra 28 Şubat 2010 tarihinde meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremde sadece 800 kişi yaşamını kaybetmiştir.

28 Mart 1964 Alaska Depremi (9.2) Büyüklüğü 9,2 olan ve 28 Mart 1964 yılında meydana gelen Alaska depremi, Alaska ile Batısında bulunan Yukon bölgesinde etkili olmuştur. Yerleşimin az olması nedeniyle böylesine büyük bir deprem için oldukça az sayılacak bir yaşam kaybı olmuştur. Üç dakika süren depremde sadece 125 kişi yaşamını kaybetmiş ve maddi hasar 311 milyon dolar olarak saptanmıştır. Ölenlerden sadece 13’ü enkaz altında kalmıştır. Diğer 113 kişinin ölüm nedeni Tsunamidir.

Bu deprem sırasında jeoloji tarihinin en büyük tektonik yükselmesi tarihe geçmiştir. Deprem sonrasında Prince William Boğazında bulunan Montague Adası’nın Cleare Burnu’nda yaklaşık 10 metrelik bir deniz tabanı yükselmesi meydana gelmiştir. Bu depremde meydana gelen Tsunami dalgaları kıyıdaki balıkçı teknelerini 100 metre kadar içeriye sürüklemiştir.

26 Aralık 2004 Endonezya Depremi (9.1) Büyüklüğü 9.1 ve derinliği 37 km. olan deprem yaklaşık 2.5 dakika sürmüştür. Deprem sonrasında meydana gelen 10 metre yüksekliğindeki büyük Tsunami dalgaları, bölgedeki tüm ülkelerin sahil şeridini vurmuş ve USGS (United States Geological Survey) verilerine göre 283.100 kişi yaşamını kaybetmiş, 14.000 kişi kaybolmuş ve yaklaşık 1.260.900 kişi yer değiştirmiştir.

Bu büyük depremin etkisi bölge ülkelerinde halen devam etmektedir Bu büyük depremin etkisi bölge ülkelerinde halen devam etmektedir. Bu depremden alınacak en büyük ders, büyük bir deprem bölgesi içinde yer almasına rağmen hiçbir önlemin alınmamış olmasıdır. Ölümlerin çok büyük bir bölümü depremden değil Tsunami’den olmuştur. Bölgede bir Tsunami erken uyarı sistemi bulunmadığı için 20-30 bin kişinin öleceği depremde ölü sayısı kayıplarla birlikte 300 bini aşmıştır.

9 Mart 1957 Alaska Depremi (9.1) Alaska – Andreanof Adası'nda meydana gelen depremin büyüklüğü Richter ölçeğine göre 9.1 civarında idi. Bölgede deprem sonrasında meydana gelen Tsunami dalgalarının boyu 15 metreye ulaşmıştır.

17 Ocak 1995 Kobe Depremi (7.2) Japonya’nın Kobe kentinde meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremde 6427 kişi yaşamını yitirdi, on binlerce kişi yaralandı ve milyarlarca dolar zarar oluştu. Ölümlerin büyük çoğunluğu depremden sonra meydana gelen yangınlar yüzünden oldu. Japonya bu depremden büyük dersler çıkardı. Hem binalar yeniden projelendirildi hem de afetlere müdahale konusunda büyük adımlar atıldı.

Yapılan çalışmalar sonunda 2 yıl içinde Kobe’de yaşam eski haline döndü. Ama Japonya bu olayı hiç unutmadı. Her yıl depremin yıldönümünde halka Kobe depremi anımsatılmaktadır. Japonya, Kobe depreminden çıkardığı derslerle daha sonra meydana gelen büyüklüğü 7 ve üzerindeki birçok depremi çok az bir can kaybı vererek atlatmayı başardı.

28 Temmuz 1976 Çin depremi (8.2) Büyüklüğü 8.2 olan bu deprem tarihe belki en büyük deprem olarak değil ama yüzyılın en çok can kaybına yola açan depremi olarak geçmiştir. Merkez üssü Tangshan olan deprem Çin’in doğu kıyılarında büyük can ve mal kaybına yola açtı.

Çin tarafından açıklanan resmi rakam 655 bin kişidir Çin tarafından açıklanan resmi rakam 655 bin kişidir. Ancak ölü sayısının 850 bin dolayında olduğu tahmin edilmektedir.

Kolombiya Armero Lahar Akıntısı (1985) Nevadao Del Ruiz volkanın aktif hale geçmesiyle birlikte meydana galen sıcak çamur akıntısı 25.000 kişini ölümüne yol açmıştır. http://www.elmundo.es/america

17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi (7.4) Büyüklüğü 7.4 olan Gölcük depremi Türkiye üzerinde maddi ve manevi büyük bir iz bırakmıştır. Merkez üssü Gölcük Donanma olan deprem, sadece Marmara bölgesini değil İç Anadolu ve Batı Karadeniz Bölgesinde yaşayanları da etkilemiştir. Resmi makamların açıklamalarına göre depremde 17.781 kişi yaşamını yitirmiş, 23.781 yaralanmış, 505 kişi de sakat kalmıştır.

Deprem sonrasında her konuda büyük aksaklıklar yaşanmıştır Deprem sonrasında her konuda büyük aksaklıklar yaşanmıştır. Ekonomi yüzlerce milyon dolarlık kayba uğramıştır. Aşkale Depremi 2004 Fotoğraf : Yıldırım Güngör

Tüm bu özellikleriyle Gölcük depremi dünyanın en büyük depremlerinden biri değildir. Ancak gerek çok büyük bir alanı etkilemesi gerekse büyük maddi kayıpların olması nedeniyle dünyanın etkisi en büyük depremlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu depremden sonra durumun ciddiyetini gören yerel yönetimler ciddi çalışmalar yapmaya başlamış ve kısmen de olsa yol alınmıştır. Düzce Depremi 1999 Fotoğraf : Yıldırım Güngör Gölcük Depremi 1999. Fotoğraf : Yıldırım Güngör

8 Ekim 2005 Pakistan Depremi Merkez üssü İslamabad’a 95 kilometre uzaklıktaki Keşmir bölgesi olan 7.6 büyüklüğündeki depremde resmi rakamlara göre yaklaşık 75.000 Kişinin yaşamını kaybettiği bildirilmiştir. Bu kadar fazla can kaybının olmasının nededi depremin 79 saniye sürmesi ve yapı stokunun çok kötü olmasıdır.

Ağustos 2010 Pakistan Seli Muson yağmurlarının uzun ve sürekli yağması nedeniyle İndus Nehri ile bu nehri besleyen yan kolların tümü yataklarından taşarak, özellikle Sindh eyaleti ile Thatta kentini sular altında bıraktı.

Ülkenin en büyük yaşam kaynağı olan İndus Nehrinin bu mevsimde taşıdığı su kapasitesinin yaklaşık 40 kat artması, bölgeye yaşam veren nehrin ölüm saçmasına neden oldu. Binlerce ölünün yanı sıra Sindh eyaletini terk edenlerin sayısı 10 milyon civarına ulaştı.

Bölgede 100 bin civarında çocuk yaşam mücadelesi vermiştir Bölgede 100 bin civarında çocuk yaşam mücadelesi vermiştir. Selin bu kadar zarar vermesinin nedeni doğa olaylarının gün gelip tekrarlayacağı gerçeğinin örtbas edilerek bir zamanlar sular altında olan bölgelerin yerleşime açılmasıdır. Salgın hastalıklar yüzünden selin etkisi bir yıldan fazla sürmüştür.

7-10 Eylül 2009 İstanbul Selleri İstanbul’da eylül ayı ortalaması 33 kg iken, iki gün içinde toplam 220 kg civarında yağmur düşmesi sonunda büyük seller meydana gelmiş ve toplam 30’dan fazla insan yaşamını kaybetmiştir. Silivri, Çatalca ve İkitelli’de meydana gelen sellerde ciddi can ve mal kayıplarına yol açmıştır. Silivri’de de derelerin akış yönlerindeki yapılaşma nedeniyle eski yatağından akmak isteyen sular sele dönüşmüştür. Ayamama Deresi

Çatalca’da ise sel sularının birleştiği noktada su yüksekliği 5-6 metreye kadar yükselmiştir. Büyükçekmece havzasının tüm derelerinin birleşerek büyük bir hızla Büyükçekmece Gölüne akması selin oluşmasına neden olmuştur. Bu derelerin en büyüğü olan ve Çatalca’nın kuzeyinden geçerek göle boşalan Karasu Dere’nin yatağı hızlı beslenmeyi kaldıramamış ve 5-6 metre yükselerek tüm havzayı sular altında bırakmıştır. Oluşan bu güçlü sele rağmen Çatalca’da ölü sayısının sadece altıda kalmasının nedeni havzada henüz yoğun bir yerleşme olmamasıdır. Çatalca seli 2010 Fotoğraf : Yıldırım Güngör Çatalca seli 2010 Fotoğraf : Yıldırım Güngör

İkitelli Ayamama Deresi üzerinde meydan gelen üçüncü sel ise 20’ye yakın insanın yaşamını kaybetmesine ve yüzlerce milyon liralık maddi hasarın meydana gelmesine neden olmuştur. Bu üç selin de ana nedeni yanlış yerleşim politikalarıdır. Seller dere yataklarının ıslah edilmesi ve havzaların yerleşime açılması yüzünden meydana gelmiştir. Yoğun yapılaşma nedeniyle tarlaların yavaş yavaş bina ve asfaltla kaplanması, topraktan sızamayan suların yüzeysel akışla birleşip büyük bir güçle aşağılara doğru akmasına neden olmuştur. Bu olaydan henüz bir ders çıkarılmamıştır. Havzada ne yazık ki inşaatlar tüm hızıyla devam etmektedir.

21 Temmuz 1988 Çatak Heyelanı (Trabzon) Karadeniz bölgesi ülkemizin en çok heyelan olan bölgesidir. Jeolojik yapısı nedeniyle sık sık heyelanların yaşandığı bölgede meydana gelen en büyük heyelan Çatak heyelanıdır. Trabzon’un Maçka ilçesinde meydana gelen Heyelan yüzünden 63 kişi toprak altına kalarak yaşamını yitirmiştir.

Çatak heyelanının üzerinden 22 yıl geçmesine rağmen bölgede hala büyük heyelanlar olmaya devam etmekte ve her yıl yoğun yağışlardan sonra heyelanlar yüzünden onlarca kişi yaşamını yitirmektedir. Ne yazık ki henüz önlem anlamında bir adım atılamamaktadır. Afetlere bakış açısı değişmeye başladığında önlem alınmaya da başlanacaktır.

13 Temmuz 1995 Senirkent Heyelanı Isparta’nın Senirkent ilçesinde yoğun yağışlar sonucu meydana gelen büyük çamur akıntısı bir mahalleyi yutmuş ve 74 kişi yaşamını kaybetmiştir. Aynı yerde 1996 yılında meydana gelen çamur akıntısından sonra 288 konut taşınarak bölge çamur akıntısı tehdidinden kurtarılmıştır.

26 Nisan 1986 Çernobil Reaktör kazası (Ukrayna) Çernobil Nükleer Santrali Kiev’in 140 km kuzeyinde yer alıyordu. Reaktörlerden birinde deney yapılırken güvenlik sistemlerinin devre dışı kalması yüzünden meydan gelen büyük nükleer sızıntı günümüzde bile etkisini devam ettirmektedir. Etki alanı çok geniş olan bu sızıntı, bölgedeki kanser ölümlerinin bir numaralı sorumlusu olarak gösterilmektedir. Kesin ölü sayısı bilinmemekle birlikte etkisi hala devam etmektedir.

Türk Tabipler Birliği 2006 yılının nisan ayında “Çernobil Nükleer Kazası Sonrasında Türkiye’de Kanser” adlı bir çalışma yayınlanmıştır. Çalışmada, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesinde kanserden ölümlerde artış gözlendiğini ortaya konmuştur. Bu artış Çernobil’e bağlanmaktadır. Radyoaktif bulutların 3 Mayıs 1986 Cumartesi günü Marmara'ya, 4-5 Mayıs günleri Batı Karadeniz'e, 6 Mayıs günü Çankırı üzerinden Sivas'a, 7-9 Mayıs tarihlerinde Trabzon-Hopa'ya ulaştığı, 10 gün sonra da radyoaktif parçacıkların tüm Türkiye'ye yayıldığı belirtilmektedir.

11 Eylül 2001 İkiz Kuleler Saldırısı (ABD) Dünyanın gördüğü en büyük terör saldırısı 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’nin ticaret merkezi olan ikiz kulelere yapıldı. İki uçağın kontrolünü ele geçiren teröristler, intihar saldırısı düzenleyerek uçakları ikiz kulelere çarptırmış ve iki kulenin de yıkılmasına neden olmuşlardır. İlk uçak yerel saatle 08:46:59’da Dünya Ticaret Merkezinin kuzey kulesinin 94 –98. katları arasına çarpmıştır. Kuzey kulesi bu çarpmadan 102 dakika sonra tamamen yıkılmıştır

İkinci uçak ise yerel saatle 09 İkinci uçak ise yerel saatle 09.02:59’da güney kulesinin 77- 85 katları arasına çarptı. Kule çarpmadan 56 dakika sonra tamamen yıkıldı. Ölü sayısının 2603, kayıp sayısının da 24 olduğu saldırıda Amerikan finans piyasası çok büyük bir darbe yemiştir. 300 itfaiyeci de kurtarma çalışmalarında yaşamını yitirmiştir.

11 MART 2011 Japonya Depremi Japonya’da meydan gelen deprem ilk aşamada büyük bir zarara yol açmadı ancak ardından meydana gelen Tsunami büyük can ve mal kaybına yol açtı. Depremi afete dönüştüren asıl olay ise Fukuşima I Nükleer santralinde meydana gelen kazadır.

Mayıs 2014 Afganistan Seli ve Heyelanı Afganistan’ın Kuzeydoğusundaki Badahşan eyaletinde aşırı yağışlar önce sele ardında da büyük bir heyelana yol açtı. İki binden fazla insan yaşamını kaybetti

UNUTMAYIN AFETLER TAMAMEN İNSAN KAYNAKLIDIR. BİR OLAYIN AFETE DÖNÜŞMEMESİ İÇİN EĞİTİM YETERLİDİR 2003 Cezayir Depremi Kamp yeri (Fotoğraf: Yıldırım Güngör)

AFETLER ÇAĞDAŞ TOPLUMLAR İÇİN BİR KADER DEĞİLDİR VE ÖNLENEBİLİR…! UNUTMAYIN AFETLER ÇAĞDAŞ TOPLUMLAR İÇİN BİR KADER DEĞİLDİR VE ÖNLENEBİLİR…! http://auzef.istanbul.edu.tr/  auzef@istanbul.edu.tr Gökçeada’da hortum 2014. Fotoğraf: Yıldırım Güngör