1 Polonya'nın AB üyeliğinin İlk Yılı Bilançosu 1. Avrupa Birliği üyeliği, Polonya kamuoyunda büyük bir oranla desteklenmekte. AB üyeliği için Polonya toplumun verdiği destek, (Polonya Kamuoyu Araştırmaları Merkezi tarafından 2004’ün Aralık ayında yapılan “Polonya’nın AB'ne Üyeliğinin Sonuçları Hakkında Görüşler” başlıklı araştırmaya göre) %76’ya ulaşmıştır. 2. Üyelikle ilgili olarak faklı toplumsal kesimlerde birbirlerine zıt beklentilerin varlığı, gelişmiş adaptasyon becerilerine ilişkin düşünce ve hayallerin rasyonelleştirilmesi başarlı süresi 3. Üyeliğin olumlu getirileri olacağına dair beklentiler, belirli toplumsal ya da meslek gruplarından daha ziyade, belirli toplumsal ya da iktisadi yaşam alanlarında çok daha hissedilir düzeydedir 4. Yurt dışına çalışma amaçlı göç, Polonyalı uzmanların bu konudaki beklentileriyle örtüşür ve Polonyalı işçilere pazarlarını açan ülkelerde göç beklenilenin çok altında gerçekleşmiştir. 5. Üyeliğin getirdiği yeni şartlarda yaşamak ve çalışmak, bireylerin, toplumsal kesimlerin kendilerini tanımlamalarında; ayrıca kendi ülkelerini ve ülkelerinin Avrupa yapısı içindeki konumunu değerlendirmelerinde büyük değişiklikler doğurmaktadır. 6. Üyeliğin getirdikleri hakkındaki olumlu değerlendirmeler, vatandaşın ne kendi ülkesinin yönetimine ne de Avrupa Birliği kurumlarına duyduğu güvende bir artışa neden olmamaktadır. 7. Üyeliğin ilk yılından sonra, toplumsal bilinçte Avrupa Birliği’ne girişin sonucu olarak algılanan yeni toplumsal farklılıklar ve eşitsizlikler olduğu şeklinde bir olumsuz duygu hissedilir olmaktadır. Ki bu duygu, Avrupa Birliği’ne verilmiş desteğin bütünleşmeden sonraya kalan mirası için bir tehlikedir.

2 Ekonomik boyut Polonya ekonomisindeki hızlı büyüme: 2004 yılında GSMH’daki artış, Polonya İstatistik Enstitüsü’nün kesinleşmemiş rakamlarına göre, reel olarak %5.4 şeklinde gerçekleşti. Polonya ekonomisindeki hızlı büyüme: 2004 yılında GSMH’daki artış, Polonya İstatistik Enstitüsü’nün kesinleşmemiş rakamlarına göre, reel olarak %5.4 şeklinde gerçekleşti. Polonya ihraçatının dinamik gelişimi: Polonya'nın AB ülkeleri pazarlarındaki rekabet gücü ve Polonya şirketlerinin AB üyeliğine iyi hazırlanmış olmaları, Polonya ihraç mallarına yönelik yüksek bir dış talebin olmasında belirleyici rol oynamaktadırlar. Polonya ihraçatının dinamik gelişimi: Polonya'nın AB ülkeleri pazarlarındaki rekabet gücü ve Polonya şirketlerinin AB üyeliğine iyi hazırlanmış olmaları, Polonya ihraç mallarına yönelik yüksek bir dış talebin olmasında belirleyici rol oynamaktadırlar. Polonya'ya yabancı yatırım akışının artması: Yabancı yatırım açısından dört yıldan 2004 yılı rekor olarak olmuştur. Polonya'ya yabancı yatırım akışının artması: Yabancı yatırım açısından dört yıldan 2004 yılı rekor olarak olmuştur. Tarım pazarının açılması: Tarım sektörüne ve tarım sektörünün, gıda sanayinin, çiftçilik kapsamında faaliyet sürdüren kooperatif bankacılığının, tarım makineleri sanayinin içinde bulundukları durumun iyileştirilmesine, çeşitli hizmetler biçiminde 2 mlıyar Euro aktarılmıştır. Köy bölgelerini kalkındırma fonlarıyla, tarımın modernizasyonu için yapısal fonlardan aktarılan kaynaklarla doğrudan yapılan ve 17 Ekim 2004’te devreye sokulan sübvansiyonlardan başlayıp ihracata yapılan katkılarda ve ürün fazlasının devlet tarafından satın alımında sona eren bir dizi mali enstrüman çiftçilerin kullanımındadır. Tarım pazarının açılması: Tarım sektörüne ve tarım sektörünün, gıda sanayinin, çiftçilik kapsamında faaliyet sürdüren kooperatif bankacılığının, tarım makineleri sanayinin içinde bulundukları durumun iyileştirilmesine, çeşitli hizmetler biçiminde 2 mlıyar Euro aktarılmıştır. Köy bölgelerini kalkındırma fonlarıyla, tarımın modernizasyonu için yapısal fonlardan aktarılan kaynaklarla doğrudan yapılan ve 17 Ekim 2004’te devreye sokulan sübvansiyonlardan başlayıp ihracata yapılan katkılarda ve ürün fazlasının devlet tarafından satın alımında sona eren bir dizi mali enstrüman çiftçilerin kullanımındadır. Tarımsal gıda üreticiliğinde “patlama”: Üye ülkelerle yapılan tarımsal gıda ürünleri alışverişinin bakiyesi yüksek ve artı değerdedir. Tarımsal gıda (başlıcaları et, süt ve yumurta olmak üzere) ürünlerinin 25 AB ülkesine satışındaki artış, yaklaşık %42 oranındadır. Tarımsal gıda üreticiliğinde “patlama”: Üye ülkelerle yapılan tarımsal gıda ürünleri alışverişinin bakiyesi yüksek ve artı değerdedir. Tarımsal gıda (başlıcaları et, süt ve yumurta olmak üzere) ürünlerinin 25 AB ülkesine satışındaki artış, yaklaşık %42 oranındadır. AB üyesi olmayan komşu ülkelerle ekonomik ve sosyal ilişkilerin geliştirilmesi: Rusya’ya ve Ukranya’ya ihracatta bir artış meydana gelmiş olup bu, Polonyalı üreticilerin tarımsal gıda ürünleri ticaretinde AB ihraç sübvansiyonları kapsamına alınmış olmalarıyla kısmen ilintili bir sonuçtur. AB üyesi olmayan komşu ülkelerle ekonomik ve sosyal ilişkilerin geliştirilmesi: Rusya’ya ve Ukranya’ya ihracatta bir artış meydana gelmiş olup bu, Polonyalı üreticilerin tarımsal gıda ürünleri ticaretinde AB ihraç sübvansiyonları kapsamına alınmış olmalarıyla kısmen ilintili bir sonuçtur. Polonya nakliye şirketlerinin mali durumunda düzelme ve fiziksel kontrollerin kaldırılmaları, idari ve gümrük işlemlerinin elimine edilmeleriyle gerekli izinlerin alınması masraflarının kaldırılması sayesinde yeni hizmet türlerinin devreye sokulması imkanı. Polonya nakliye şirketlerinin mali durumunda düzelme ve fiziksel kontrollerin kaldırılmaları, idari ve gümrük işlemlerinin elimine edilmeleriyle gerekli izinlerin alınması masraflarının kaldırılması sayesinde yeni hizmet türlerinin devreye sokulması imkanı. Polonya'yı ziyaret eden turistlerin sayısında %35’lik bir artış. Polonya'yı ziyaret eden turistlerin sayısında %35’lik bir artış.

3 İş piyasası 1. Eski 15’lerden 3 ülkede (yani İsviçre, İngiltere ve İrlanda’da) Polonya vatandaşları için çalışma izni alma zorunluğu tamamen kaldırılmıştır. Polonya’nın Hollanda, Danimarka ve İtalya iş pazarlarına girişi hatırı sayılır ölçüde kolaymıştır mayıs 2004 tarihinden sonra iş piyasalarını Polonya’ya tamamen açan üç ülkede, (İrlanda'da 14 bin, İsviçre'de 1.6 bin, İngiltere'de 50 bin civarında olmak üzere) aşağı yukarı 65 bin Polonya vatandaşı istihdam edilmiştir. İstihdam rakamı artmıştır, ancak makul bir derecededir. Birçok örnekte üyelik, ikametin ve istihdamın yasallaştırılması olarak kullanılmıştır mayıs 2004 tarihinden sonra iş piyasalarını Polonya’ya tamamen açan üç ülkede, (İrlanda'da 14 bin, İsviçre'de 1.6 bin, İngiltere'de 50 bin civarında olmak üzere) aşağı yukarı 65 bin Polonya vatandaşı istihdam edilmiştir. İstihdam rakamı artmıştır, ancak makul bir derecededir. Birçok örnekte üyelik, ikametin ve istihdamın yasallaştırılması olarak kullanılmıştır yılında yaklaşık 450 bin Polonya vatandaşı, Avrupa Birliği’ne üye ülkelerinde istihdamın (sezonluk işlerde dahil) çeşitli biçimlerinde legal olarak çalışmaya başlamıştır. 4. Polonya iş gücünün kozları: Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde en büyük iş gücü kapasitesidir; üretken yaşlardaki nüfus, 2010 yılına kadar 26 milyon kişiye ulaşacaktır; nüfusbilimsel olarak nüfusu gençtir (toplumun %35’i 25 yaş altındadır); Polonya’daki eğitim seviyesi düzelmektedir; ortalama işçilik maliyetleri düşüktür (Almanya’dakinden 7 kat, iş gücünün en ucuz olduğu AB ülkelerinden 2-3 kat daha düşüktür) yılı için öngörülen işsizlik oranı % 11,1’e kadar düşmektedir (ki bu da, özellikle hizmet sektörü ile küçük ve orta ölçekli işletmeler alanında yeni iş yerleri oluşturmak ve ayrıca yüksek okul mezunlarının kendi işlerini kurabilmelerinin kolaylaştırılması konusunda faal bir politika yürütülmesini gerekecektir).

4 1. Eğitim ve kültürün desteklenmesi alanında Birlik fonlarından yararlanabilme olanakları hala çok sınırlı şekilde bilinmektedir. 2. Avrupa Birliği’yle bütünleşme, toplumsal beklentilerin tersine, Polonya’da artık bir patoloji haline gelmiş yolsuzlukların azalmasına etki yapmamaktadır. 3. Avrupa Birliği çatısı altında olunması, ne devletin ne de onun yargı, Meclis ve Senato gibi temel kurumlarının işleyişine – kamuoyuna göre – katkı sağlamamaktadır. 4. Ülkenin ekonomik kalkınması ve emek piyasasının AB’deki seçilmiş ülkelerle genişletilmesi, Polonya’daki işsizlik oranının düşmesi sonucunu getirmemiştir. 'ARTISI VE EKSİSİ'': AB'deki Polonya'nın birinci yıllık tecrübesi halk gözüyle: Üyeliğin hala getirilemedikleri

5 Üyelik hakkında komuonyu görüşelri: Kırsal Kesim 1. AB’nin benimsenip kabul edilmesinde sistematik bir artış gözlenmiştir. 2. Medyanın çiftçileri Birlik fonları ve programlarından en fazla yararlanan kesim olarak lanse etmesine karşı duyulan bir tepki de eşlik etmektedir. 3. Çiftçilere göre kendilerine doğrudan yapılan ek ödemeler Polonya dahil bütün Birlik ülkelerinde ödenen primlerin dağıtımının yeniden yapılmasından başka bir şey değildir. Çiftçiler, bu ek ödemeleri bir yardım biçimi olarak değil, ama 1 Mayıs’tan sonra çiftçilerin karşılamak zorunda kaldıkları masrafların ve zararların geri ödemesi olarak anlamaktadırlar. 4. Kendilerine AB’ne üyeliliğini nasıl değerlendirdikleri sorulan çiftçiler, bunun (doğrudan yapılan ek ödemeler, yardım programları vb. karlarının (yakıt, gübre, hayvan, ilaç, gıda maddeleri fiyatlardaki artışlar vb.) zararlarına denk bir süreç olduğu yanıtını vermişlerdir. 5. Çiftçiler, üyelik öncesi şüphecilerin tezlerinde tarımın çökeceği yönünde yazdıkları kara senaryoların doğru çıktığı görüşünde değiller. 6. Ancak; köyün kalkınma stratejisi amaçlarının belirlenmesi ya da imar planlarının oluşturulması vb. çalışmalarının da gösterdiği gibi, çiftçilerin köy mahalli idarelerinin çalışmaları hakkındaki bilgi düzeyi, endişe verici derecede düşüktür. 7. Yerel yönetim yetkilileri, çiftçilerin gözünde, Birlik fonlarının alınma yöntemleri konusunda güvenilebilecek, sağlam bilgi verebilecek durumda değiller. Bu konuda çiftçilerin güvenini en çok kazanmış olanlar, tarım danışmanlığı merkezlerindeki danışmanlar., 8. Bugün sosyal sermaye, daha önce hiç olmadığı kadar yerel yöneticilerin niteliğine bağlı hale gelmiş durumda.

6 Üyelik hakkında komuonyu görüşelri: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Polonya’nın Avrupa Birliği’ne girişine bağlı olarak düzenlemelerde yapılan değişiklikler, Polonya’daki birçok şirketin pratik faaliyetine önemli ölçüde etki yaptı. En geniş kapsamıyla bu değişiklikler; çevre korumasıyla ilgili yasa maddeleri, uyulması gereken teknik normlar, Katma Değer Vergisi’ne ilişkin yasalar, iş güvenliği ve hijyeni şartları, Risk Analizi ve Kritik Kontrol Noktası programının uygulanma zorunluluğu ve ihracat şartlarıyla ilgili olmuştu. Polonya’nın Avrupa Birliği’ne girişine bağlı olarak düzenlemelerde yapılan değişiklikler, Polonya’daki birçok şirketin pratik faaliyetine önemli ölçüde etki yaptı. En geniş kapsamıyla bu değişiklikler; çevre korumasıyla ilgili yasa maddeleri, uyulması gereken teknik normlar, Katma Değer Vergisi’ne ilişkin yasalar, iş güvenliği ve hijyeni şartları, Risk Analizi ve Kritik Kontrol Noktası programının uygulanma zorunluluğu ve ihracat şartlarıyla ilgili olmuştu. Düzenlemelerde yapılan değişikliklere ilişkin değerlendirmeler ne tümüyle olumsuz ne de tümüyle olumlu. Kendilerine soru yöneltilen işletme sahipleri, AB ülkelerine yapılacak ihracata ilişkin düzenleme değişikliklerini kesinkes olumlu buluyorlar. Doğal çevrenin korunması ve atıkların üretime geri dönüştürümüne ilişkin düzenlemeler, her ne kadar işletme sahiplerine yeni yükümlülükler ve bunlara bağlı yeni masraflar getiriyor olsa da, bunu tüm toplumun yararını gözeten bir yaklaşım olarak değerlendiriyorlar. Ancak, Polonya yasamasının düzeyinde bir düzelme olmamasını eleştiriyorlar. Piyasadaki değişikliklere yaklaşımlarsa, şirketlerin faaliyet konularına göre değişiklik gösteriyor. Yerel piyasada faaliyet gösteren, yurtdışıyla alışverişi olmayan kuruluşlar, Polonya’nın AB’ne girişini düşük düzeyde hissettiler. Durumlarına öncelikle, yurtiçi pazarının dinamiğine bağlı makroekonomik faktörler etki ediyor.

7 Batılı büyük şirketlerin ülke pazarına akın edeceklerini söyleyen kötümser tahminler tutmadı. Önceki yıılarda Polonyalı işletme sahiplerinin pek ilgilenmedikleri AB ülkeleri, şimdi ilgi alanlarında gittikçe daha büyük bir yer işgal eder oldular. AB üyeliğinin kazanılmasından bu yana Polonyalılar, AB ülkelerinde gittikçe daha sık uzman, çalışkan, her yönden kabiliyetli kişiler olarak değerlendirilir oldular. AB ülkelerine ihracat yapan şirketler, ihracat işlemlerinin büyük bir ölçüde basitleştirilmiş olduğunu hissediyorlar; bu alanda bürokrasi azaltılmış, sınır geçiş işlemlerinde iyileştirmeler yapılmış. AB ülkelerine Polonya’nın yapmış olduğu mal ve hizmet ihracında bir büyüme gerçekleşmiş. Doğuyla yapılan ticaret hacminin küçülmesinin temel nedeninin, Polonya’ya komşu ülkeler tarafından, Polonya’nın doğu sınırıyla ticari işbirliği ilkelerine ilişkin yeni düzenlemelerin uygulamaya sokulması olduğu görüşündeler. Yerel pazarlardan da, küçük ölçekli de olsa yeni siparişler alındığını gözlemliyorlar; ki bu da kuşkusuz AB üyeliğiyle bağlantılı bir durum. Yerel pazarlardan da, küçük ölçekli de olsa yeni siparişler alındığını gözlemliyorlar; ki bu da kuşkusuz AB üyeliğiyle bağlantılı bir durum. AB pazarı çerçevesinde işbirliği başlatmaya ve geliştirmeye yönelik ilgilerinin arttığını söylemişler. Bunlardan bazıları, belli bir sektördeki şirketleri bir çatı altında toplayan uluslar arası ağlara katılma teklifleri de almışlar.

8 Yenileşme kavramı, iş örgütlenmesinde, teknolojide, iş makineleri parkında ve ürün yelpazesinde değişikler yapılmasında rol onayama başlıyor artık. Yenileşmenin en önemli amacı olarak üretim maliyetinin düşürülmesi ilk sırada sayılıyor; onun peşi sıra üretkenliğin arttırılması, kalite ve ürün cazibesinin yükseltilmesi gibi amaçlar geliyor. Ancak birçoğu bunu bir şarta bağlıyor: Bir şirketin yenileşme üzerine düşünebilmesi için, önce bir istihdam ve alışveriş hacmine erişebilmesi lazım. Oysa mikro-şirketler de dahil birçok şirket, yarınından emin olmadığı için, ancak ayakta kalabilme stratejisi izliyor. Ankete katılan işadamlarına göre; AB, işlerini geliştirebilmeleri için fonlardan yararlanma imkanı sunuyor. Ancak hakim görüş, bu fonlara giden yolun hala zorlu bir yol olduğu