Memurların Emeklilik Sistemi

EMEKLİLİK Emeklilik, belli bir yaşa gelmiş ve belli bir hizmet süresini tamamlamış memurların, memurluk statüsünden çıkıp, emeklilik statüsüne girmesini ifade eder. Emeklilik sosyal devlet ilkesinin idare hukukundaki yansımalarından birisidir. Emeklilik işlemi idari, icrai, tek taraflı ve koşul işlem niteliğindedir. Devlet memurlarının emeklilik ve malullük hallerinde kendilerinin, ölümleri halinde dul ve yetimlerinin sahip bulundukları haklar emeklilik kanunlarıyla düzenlenir. Bu nedenle emeklilik hakkı yasadan doğan, başkasına devredilemeyen, şahsa sıkı sıkıya bağlı haklardandır.

EMEKLİLİK 2008 yılına kadar bu konuda temel kanun 1949 tarihli 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu olmuştur. Ancak 2008 yılında yürürlüğe giren 2006 tarihli 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu da kamu görevlilerinin emekliliği konusunda düzenlemeler getirmiştir. Her iki kanunun da uygulandığı memurlar farklıdır. 30 Eylül 2008 ve öncesi kamu hizmetlerine giren eski memurlar 5434 sayılı kanuna, 1 Ekim ve sonrası kamu hizmetlerine giren yeni memurlar ise 5510 sayılı kanuna tabidirler. Ancak 30 Nisan 2008 ile 30 Eylül 2008 arasında kamu hizmetlerine girenler, 5434 sayılı kanuna tabi olmakla birlikte, emeklilik yaşı bakımından 5510 sayılı kanuna tabidirler.

EMEKLİLİK 2006 tarihli 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu, Emekli Sandığını ortadan kaldırmış; memurlar, işçiler ve bağımsız çalışanların sosyal güvenlik sistemini Sosyal Güvenlik Kurumu ismi ile tek çatı altında birleştirmiştir. SGK kamu tüzel kişiliğine sahip, mali açıdan özerk, Sayıştay denetimine tabi ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bağlı kuruluşlarındandır. SGK’nın amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmektir.

Eski Memurların Emeklilik Sistemi 1-Zorunlu Emeklilik Kanunun zorunlu kıldığı durumlarda emeklilik, yaş haddi nedeniyle ve malulen emeklilik şeklinde ortaya çıkmaktadır. a-Yaş Haddi Nedeniyle Emeklilik Memurların kanunda gösterilen yaş sınırına ulaşmaları durumunda emekli olmaları zorunludur. Yönetimin takdir yetkisinin bulunmadığı bu durumda memurlar, 65 yaşında emekli edilirler. b-Malulen Emeklilik Bedensel sakatlık veya tedavisi olmayan hastalık nedeniyle görevini yapamayacak duruma gelen memurlara malul ve bunlar malulen emekli edilir. Adi malul, vazife malulü ve harp malulü olmak üzere üç sınıftır.

Eski Memurların Emeklilik Sistemi 2-İstek Üzerine Emeklilik Belli koşulları (yaş, fiili hizmet süresi) yerine getiren memurların emekli olma isteği yönetim tarafından yerine getirilmek zorundadır sayılı kanuna göre, 25 fiili hizmet yılını dolduran iştirakçilerden kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurduklarında istekleri üzerine kendilerine emeklilik aylığı bağlanır. Ancak 5434 sayılı kanuna eklenen geçici madde kademeli yaş uygulaması getirmiştir. Ayrıca özürlüler belli bir hizmet süresi (15 yıl) ve belli bir oranda özür raporu (en az %40) ile emekli olabilmektedirler. Ayrıca çalışmaya başladıktan sonra, %50-59 arası iş gücü kaybında en az 16 yıl ve %40-49 arasında ise, en az 18 yıl çalışma koşulu ile emeklilik hakkı tanınabilir.

Eski Memurların Emeklilik Sistemi 3- Re’sen Emeklilik Belli bir hizmet süresine veya yaş haddine ulaşan memurların yönetim tarafından memurun isteğine bakılmaksızın emekli edilmesidir. Emekli olan memurlar; emekli aylığı, malullük aylığı, dul ve yetim aylığı, emekli ikramiyesi gibi mali haklardan yararlanır.

Emeklilik 5335 sayılı Kanuna Göre Emeklilerin Yeniden Çalıştırılması Emeklilik ve yaşlılık aylığı alanlar (istisnalar hariç) açıktan atanamazlar. – İstisnalar -Cumhurbaşkanı ve Başbakan tarafından atananlar -Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek kararname ile atananlar -TBMM tarafından yapılan seçimler sonucu görevlendirilenler -Yüksek öğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine atananlar -Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına atananlar Emeklilik ve yaşlılık aylığı alanlar, emeklilik ve yaşlılık aylığı kesildikten sonra, kamu kesiminde herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılabilirler.

Emeklilik 5335 sayılı Kanuna Göre Emeklilerin Yeniden Çalıştırılması Emeklilik ve yaşlılık aylığı alanlar, emeklilik ve yaşlılık aylığı kesildikten sonra, kamu kesiminde herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılabilirler. – İstisnalar -Cumhurbaşkanlığına ve milletvekilliğine seçilenler ile dışarıdan atanan Bakanlar -Mahalli idare seçimleri ile göreve gelenler -Sadece toplantı veya huzur ücreti ile ödenen görevleri yürütenler -Yaş haddini aşmamak koşuluyla eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı eğitim verenler

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanunun Kapsamı Kanun, kapsamındaki sigortalıları üç sınıfta toplamıştır: – Hizmet akdi ile çalışanlar – Kendi adına çalışanlar – Kamu görevlileri (Başbakan, Bakanlar, TBMM üyeleri, Belediye Başkanları, İl Encümeninin seçimle gelen üyeleri,

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanuna Göre Memurların Emeklilik Durumları 1-Zorunlu Emeklilik Halleri Yaş haddinden emeklilik ve malulen emeklilik olarak iki başlıkta toplanabilir. a-Yaş Haddi Nedeniyle Emeklilik Kanun kapsamına giren kamu görevlilerinin yaş haddi, 65 yaşını doldurdukları tarihtir. 65 yaşını dolduranlar açıktan veya naklen atanamazlar. Ancak bazı meslekler için istisnai durumlar mevcuttur.. Örneğin, öğretim üyeleri: 67; Diyanet İşleri Başkanı ve Din İşleri Yüksek Kurulu Üyeleri: 67; Gümrük Muhafaza, Posta ve Polis Memurları: 55 gibi

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanuna Göre Memurların Emeklilik Durumları b-Malulen Emeklilik Adi malul, vazife malulü ve harp malulü olarak üç sınıfa ayrılır. Adi malullük: Çalışma gücünün en az %60’ını veya görevini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği kurum Sağlık Kurulu tarafından anlaşılan kamu görevlileri malul sayılır. -Malul sayılma -En az 10 yıldan beri sigortalı olma, toplam 1800 gün (5 yıl) yaşlılık, malullük ve ölüm sigorta primi ödemiş olma (başkalarının bakımına muhtaç olanlarda sigorta şartı aranmaz) -SGK’ya yazılı olarak başvurma

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanuna Göre Memurların Emeklilik Durumları b-Malulen Emeklilik Vazife Malullüğü Vazifelerini yaptıkları sırada veya vazifeleri dışında idarelerince görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait bir işi yaparken veya kurum menfaatini korumak amacıyla çalışırken veya idarece sağlanan bir araçla işe gidip gelirken veya iş yerine meydana gelen bir kaza ile kamu görevlileri vazife malulü sayılabilirler. Harp Malullüğü Muvazzaf, yedek, ve gönüllü erlerin, yede subay okulu öğrencilerinin ve silah altına alınanların vazife malullüğü

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanuna Göre Memurların Emeklilik Durumları 2-İstek Üzerine Emeklilik Kadın ve Erkeklerde İstek Üzerine Emeklilik 5510 kapsamında kadınlar 58; erkekler ise, 60 yaşını doldurduklarında ve en az 9000 gün (25 yıl) yaşlılık, malullük ve ölüm sigortaları primi bildirmiş olmaları kaydıyla emekli edilebilirler. Özürlü Emekliliği Çalışma gücündeki kayıp oranı %50-59 arasındakiler en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün (12 yıl); % arasında olanlar ise, 18 yıllık sigorta ve 4680 gün (13 yıl) malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primleri ödenmiş olma koşuluyla emekli edilebilirler.

Yeni Memurların Emeklilik Sistemi 5510 sayılı Kanuna Göre Memurların Emeklilik Durumları 3-Re’sen Emeklilik Kadrosuzluk nedeniyle (9000 gün-25 yıl prim ödeme), ahlak ve yetersizlik nedeniyle sicilen emeklilik ve askeri personel için re’sen emeklilik olmak üzere 3 başlık altında toplanabilir.

Emeklilik yaşı 2036’dan itibaren kademeli olarak artırılacak olup, emeklilik yaşı 2048’de kadın ve erkek için eşitlenerek 65 olacaktır.