Proje Koordinatörü Ülkü GÜNHAN Veteriner Hekim Konya Koyunculuğunun Geliştirilmesi ve Yetiştiricilerin Refah Seviyesinin Arttırılması Projesi

2 DESTEK PROGRAMI: Mevlana Kalkınma Ajansı 2009 yılı Kırsal Kalkınma Mali Destek Programı ( TR 52–09-KIRSAL ) PROJE SAHİBİ( YARARLANICI): Konya Karaman İlleri Kalkınma Birliği PROJE SÜRESİ: 8 ay PROJE BÜTÇESİ: ,84 TL

3 Proje Ortakları: Konya İl Tarım Müdürlüğü Altınova Tarım İşletmesi Müdürlüğü Konya Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği Proje İştirakçisi: Konya Önder Çiftçi Derneği

4 Projenin uygulanacağı yer: KONYA KarataySelçukluKarapınarÇumra

5 PROJENİN GEREKÇESİ Ülkemizde hayvansal üretimin artırılması, toplumun yeterli, dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenebilmesi, milli ekonomiye daha fazla katkı sağlanabilmesi için hayvancılık sektörünün hızlı nüfus artışına paralel olarak geliştirilmesi gerekmektedir. İlimizde mera ve ekilebilir tarım alanlarının geniş olması, tarımsal sanayinin gelişmişliği, iklim ve topografik yapının uygun olması gibi nedenlerle en ekonomik hayvancılık kolu koyunculuktur. Bölgemizdeki hububat ekili alanların hasadından sonra kalan artıkları (anız) ve mera alanlarını en iyi değerlendiren hayvan koyun olduğu için koyunculuk, bölgemizin en önemli geçim kaynaklarından birisi olmuştur.

6 Ancak ilimizde koyunculuk, uygun olmayan barınak koşullarında, yetersiz bakım ve beslemeyle yapılmakta; hayvan ıslahı,mera ıslahı ve yem bitkisi üretimine önem verilmemekte, hastalıklardan koruma,çiftlik muhasebesiyle kayıt tutma gibi modern koyunculuktaki temel konular yeterince bilinmemektedir. Bunun sonucunda; işletmelerdeki girdi maliyetleri yükselmiş,kalitesiz üretimle beraber koyunlardan elde edilen verim, rekabet gücü ve karlılık azalmış, yetiştiriciler koyunculuğu bırakma yolunu seçmişlerdir.

7 Büyükbaş hayvan sayısı 2009 yılında bir önceki yıla göre %1,2 Koyun sayısı %9,3 oranında azalış göstermiştir. TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (TUİK)

8 Ülke genelinde 20 yıl önce 43 milyon olan koyun sayısı, 21 milyona gerilemiş; 2 milyon koyunun bulunduğu Konya bölgesinde ise; koyun varlığı 1 milyona kadar düşmüştür.

9 HEDEF BÖLGEDEKİ SORUNLAR Hayvan bakım – besleme ve koruyucu veterinerlik hizmetlerinin önemi yeterli altyapı olmadığından kavratılamamış, kapsanan bölgede her yıl salgın koyun hastalıkları gözlenmektedir. Zoonoz hastalıklar ve korunma yolları hakkında yetiştiriciler yeterli bilgiye sahip olmadığı için koyunculukla uğraşan aile fertlerinin büyük çoğunluğunda Brusella hastalığı ve tedavi çalışmaları gözlenmektedir.

10 Hedef bölgedeki sorunlar: Yetiştiricilere koyunculuk konusunda yeterince eğitim verilmemiş, verilen eğitimlerin de çiftçi toplantıları şeklinde sadece teorik olması, eğitilen grubun görerek öğrenmeye yatkın olmasından dolayı istenilen davranış değişiklikleri sağlanamamıştır. Koyun barınakları kullanışlı ve modern değildir. Koyun ağıllarının ilkel ve kullanışsız oluşundan dolayı temiz ve sanayinin istediği kalitede hayvansal ürün elde edilememektedir. Dolayısıyla nihai yararlanıcı olan hayvansal ürün işleyen işletmelerde olumsuz yönde etkilenmektedir.

11 Hedef bölgedeki sorunlar: Koç katımı, sürülerin sevk ve idaresinde bilinçsiz (amatör) uygulamalar, başarısız ve kârsız koyunculuğu doğurmaktadır. Projenin uygulanacağı ilçelerde (özellikle Karapınar) yağış miktarı yetersiz, dolayısıyla meraların ot yapısı kısa boylu ve koyunculuğa elverişlidir. Bölgemizde; birim koyuna düşen mera alanı Avrupa standartlarından yüksek olmasına rağmen, mera kullanımı konusunda bilgi yetersizliği mevcuttur. Gelişmiş ülkelerdeki çiftçilerle diğer ülkelerdeki çiftçiler arasındaki verimlilik farkı bu ülkelerdeki çiftçilerin eğitim konusundaki farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Bu durum ülkemizdeki çiftçilerin eğitim ihtiyacının önemini açıkça ortaya koymaktadır.

12 PROJENİN AMAÇLARI Karatay, Selçuklu, Karapınar ve Çumra ilçelerinin merkez, köy ve kasabalarında koyun yetiştiriciliği yapan çiftçileri modern yetiştiricilik teknikleri konusunda ‘yaparak yaşayarak öğrenme yöntemiyle’ eğitmek, Üretimde kalite, verimlilik ve karlılığı sağlamak, Eğitimle koyunculuk alanında Önder Çiftçi yetiştirmek, Yararlanıcılar arasında yeni işbirliği olasılıklarını arttırarak tecrübelerin paylaşımı ile insan kaynakları potansiyelini güçlendirmek,

13 Projenin amaçları:  Hayvancılık faaliyetleri içerisinde sosyal statüsü düşük olan koyunculuğun statüsünü yükseltmek  Mera alanlarını koruma bilincini arttırmak  Koyun yetiştiricilerine yönelik, araştırma, yayım ve eğitim hizmetleri için bir merkez oluşturmak, (Koyunculuk Eğitim Merkezi)

14 Projenin amaçları: Koyun yetiştiriciliği konusunda en önemli aktörlerden olan Kadın yetiştiricilere de eğitim vererek tarımda kadın istihdamı, kadın girişimciliği ve işgücü görünürlüğünü artırmak, Verimliliği düşük olan koyunculuk işletmelerinde, modern yöntemlerle kaynakların yerinde ve etkin kullanımıyla, kârlılığının artırılması, sanayinin istediği kalitede ürünün üretilmesi,tüketicinin daha sağlıklı gıda tüketmesi ve böylelikle sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın teşvik edilmesi amaçlanmaktadır.

15 Projemiz kapsamında; Karatay, Selçuklu, Karapınar ve Çumra ilçeleri merkez, köy ve kasabalarında yaşayan, her ilçeden 20 şer kişi olmak üzere 10 kadın ve 70 erkek yetiştiriciye eğitim verilecektir. Eğitimler teorik ve uygulamalı olarak gerçekleşecektir. Teorik eğitim: *Selçuklu ve Karatay ilçelerindeki yetiştiricilerimiz için; projemiz iştirakçisi olan Konya Önder Çiftçi Derneği’nin eğitim sınıfında, *Çumra ve Karapınar ilçelerinde ise; Kaymakamlıklar tarafından tahsis edilen salonlarda yapılacaktır. KOYUN YETİŞTİRİCİLERİNE VERİLECEK EĞİTİMİN İÇERİĞİ

16 Koyun ırkları Koyunculukta bakım ve yönetim Koyunların beslenmesi Koyunlarda sağlık-koruma Yetiştirici örgütlenmesi ve yetiştiricilerin işbirliği yapabileceği kurumları, Başarılı koyunculuğun temelleri, Ağıl planlaması Koç katımı, Zoonoz hastalıklar, Sürülerin sevk ve idaresi, Mera ıslahı, Aşılama programları öğretilip yetiştiricilerin kendi işletmelerinde uygulamaları sağlanacaktır. 5 günlük teorik eğitimlerde;

17 Uygulamalı Eğitim: Koyun yetiştiricilerine ‘yaparak- yaşayarak ‘ öğretme yöntemiyle verilecektir. Bu eğitimde 70 erkek 10 kadın yetiştiriciye; Ağıl Planlanması, ağıl yeri seçimi ve yapılmasında dikkat edilecek hususlar Kaliteli süt üretimi ve Sağım sistemleri Kaliteli Yapağı Üretimi ve Kırkım yöntemleri Meme bakımı, Tırnak bakımı,

18 Damızlık koyun seçimi Hastalık, zararlılar ve koruyucu tedbirler Koyunlarda bakım-besleme, Koyunlarda Verim Kayıtlarının Tutulması, gibi koyunculuktaki modern teknik ve yöntemler uygulamalı olarak gösterilecektir. 3 günlük uygulamalı eğitim proje ortağımız olan Altınova Tarım İşletmesi Müdürlüğü’nde Uzman Teknik personelce yapılacaktır.

19 Proje kapsamında verilen teorik ve pratik eğitimler sonucu yetiştiricilerin bilgi,beceri ve görgülerinin artırılması için Çanakkale ilinde bulunan modern koyunculuk işletmelerine ve Balıkesir ilindeki Marmara Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’ne teknik gezi düzenlenecektir. Teknik gezide yetiştiricilerimiz; Konya bölgesi koyunculuğunu ve Çanakkale ilindeki modern koyunculuğu kıyaslayacak, Kendileri gibi koyunculukla uğraşan yetiştiricilerle bilgi alışverişinde bulunacaklar, Teknik Gezi:

20 Koyun ürünlerinin pazarlanması ve işlenmesi de incelenecek, yetiştiriciler kaliteli üretim sonrası pazarlama teknik ve yöntemleri hakkında da bilgi sahibi olacaklardır. Tarihi önemi olan şehirde kültürel gezi de düzenlenecek, yetiştiricilerin bilgi,görgü gibi kültürel özellikleri yönünden de gelişmesi sağlanacaktır.

21 EĞİTİME DAHİL EDİLECEK KURSİYERLERİN SEÇİMİ Eğitim için ön başvuruda bulunan (Kursiyer katılım formu) yetiştiricilerde; Koyun varlığı Daha önce eğitim alıp almadıkları İstihdam kapasiteleri yönünden değerlendirilecektir. Proje yönetim ekibi, köylerde çalışan TARGEL personelleri (Tarım Danışmanı),Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri Birliği ve Konya Önder Çiftçi Derneği’nin katılımıyla oluşturulacak olan komisyon tarafından kursiyer seçimi yapılacaktır.

22 Yetiştiricilerimize 5 günlük teorik eğitimler süresince yol ve yemek giderleri için 20TL/gün harcırah verilecek, 3 günlük uygulamalı eğitim süresince iaşe- ibate (yol,yatak,yemek) giderleri ve teknik gezi masrafları proje dahilinde karşılanacaktır. Eğitimlerde; el kitapları,ders notları, eğitim CD’leri, broşürler, çiftçi mektupları destek malzemeleri olarak kursiyerlere dağıtılacaktır. Eğitimlerin sonunda proje sonuçlandırma toplantısı ve sertifika töreni yapılacak ve eğitim alan yetiştiricilerimize sertifikaları verilecektir.

23 PROJENİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ Konya bölgesinde koyunculuk alanında yapılan bu örnek çalışmaya Koyun yetiştiricileri tarafından ilgi ve talep artacak, KÖÇD, KDKKYB; Konya İl Tarım Müdürlüğünde kurulmuş olan ‘Koyunculuk Eğitim Merkezi’ ile ortaklaşa çalışarak üyelerine bu tarz eğitimler düzenleyecek ve bu projenin gelecekte de sürdürülebilirliğini sağlayacaklardır.

24 Projenin sürdürülebilirliği Aile büyükleri ve toplumun etkisiyle kararların alınması alışkanlık haline gelmişken, projeye dahil olup, proje kapsamındaki eğitimleri başarıyla bitiren çiftçiler, yeni teknik ve yöntemleri kendi işletmelerinde uyguladıkları gibi çevrelerine de örnek olacaklardır.(Önder Çiftçi) Böylelikle; modern koyun yetiştiriciliği teknikleri Önder Çiftçiler yardımı ile diğer çiftçilere aktarılacak, Konya çiftçisinin bilgiyi kendisi gibi kabul ettiği çiftçilerden alması sağlanacaktır.

25 Projemiz sonucunda bilinçlenen yetiştiricilerimiz kalite ve verimi artırmaya yönelik modern teknik ve uygulamaları benimseyecek, kendi işletmelerinde uygulayacak; Yapağı, süt, verim ve kalitesinin artması, yavru ölümlerinin ve koyun hastalıklarının azalması, Yetiştiricilerin tecrübelerini paylaşması, görgü, kültür ve becerisinin gelişmesi, Projedeki hedef grupları arasında işbirliğinin artması ve yetiştiricilerin ihtisaslaşması, BEKLENEN SONUÇLAR

26 Beklenen sonuçlar Eğitimle çiftçilerimizin Önder Çiftçi niteliklerine sahip olmaları, çevrelerinde yaşayan halkı bilinçlendirmeleri, Kaliteli üretimle gıda güvenliğinin sağlanarak tüketicinin daha sağlıklı gıda tüketmesi, Modern koyunculuğun yapılmasıyla işletmelerdeki verimlilik ve karlılığın sağlanması, yetiştiricilerin sosyal statüsü ve yaşam koşullarının iyileşmesi, Dernek ve birliklere üye bilinçli, örgütlü yetiştirici sayısının artması, Bölgemizdeki meralardan azami faydanın sağlanması,bölge çiftçilerinde meraları koruma bilincinin oluşması,

27 Tarımda kadın istihdamı, kadın girişimciliği ve kadın işgücü görünürlüğünün artması, Yararlanıcılar arasında yeni işbirliği olasılıklarının artırılarak, tecrübelerin paylaşımı ile insan kaynakları potansiyelinin güçlenmesi, Hayvancılık alanında yeni işletmelerin kurulması, rekabet gücü ve istihdam imkânlarının artmasıdır.

28 SONUÇ: Projemizle kırsal kalkınmamıza destek sağlanarak, bölge halkının gelir düzeyi, yaşam kalitesi ve refah seviyesinin artırılmasına katkı sağlanacaktır.

29