GÜMRÜK KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER, YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ SİSTEMİ VE GÜMRÜKLERDE YAŞANAN SORUNLAR

Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun 3 üncü maddesinde yer alan “kabahat fiillerinin” Gümrük Kanununa aktarılması olumlu bir değişikliktir. "Vergi aslına bağlı para cezalarının” verginin zamanaşımı süresine tabi tutulması sağlanarak 3 yıl ile sınırlama getirilmiştir. Bu olumlu değişiklik ile 8 yıl olan zaman aşımı süresi Gümrük Kanununa göre 3 yıla indirilmiştir.

Kabahat fiilleri için çok ağır yaptırımlar getirilmiştir. GK-234 maddesi “Gümrük vergisi” ibaresi «ithalat vergileri» şeklinde değiştirilerek kapsamı genişletilmiştir. Beyana ilişkin hatalarda gümrük vergisine uygulanan cezanın, ithalat vergileri tanımına giren tüm vergi ve mali yükümlülüklere de uygulanması esası getirilmiştir.

GK-3/9 İthalat Vergileri : a) Eşyanın ithalinde uygulanacak gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükleri, b) Tarım politikası veya tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta alınacak diğer vergileri mali yükleri; ifade eder.

İthalat Vergileri Gümrük vergisi İlave gümrük vergisi Tek ve maktu vergi Dampinge karşı vergi Sübvansiyona karşı telafi edici vergi Katma değer vergisi Özel tüketim vergisi Ek mali yükümlülük Toplu konut fonu (İşlenmiş tarım ürünleri tarım payı) Tütün fonu Ek fon Kaynak kullanım destekleme fonu Çevre katkı payı TRT bandrol ücreti (Ticari olmayan eşya için)

KDV matrahı değişmemesine rağmen, KDV oranı değişen eşyada, KDV farkının 3 katı para cezası uygulanması. (2013/39 Genelge 4. madde) Ek mali yük uygulamasına tabi bir eşya da beyan farklılıklarında verginin 2 katı ceza uygulanırken, yapılan bu değişiklikle 3 katı ceza uygulanmaktadır. KKDF’li işlemlerde, sadece gecikme zammı oranında faiz ve KDV matrahını etkiyen kısım için ceza uygulanırken, yeni düzenleme ile KKDF tutarı için de 234 üncü madde ye göre ceza tatbik edilmektedir. (2013/39 Genelge 1. madde)

Gümrüklenmiş değerin dört ve iki katı ile ifade edilen yaptırımlar nedeniyle, fiil ile ceza arasındaki denge bozulmuştur. 235/1. Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; 1/a) Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ithalinin yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra, gümrüklenmiş değerinin dört katı idari para cezası verilir.

1/c) Eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir. 235/4. Birinci fıkranın (a) ve (c) bentlerinde belirtilen eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur.”

235/5. Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir. 236/5 "Gümrük antrepolarındaki eşyanın, antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, bu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir, eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir ve eşya 177 ila 180 inci madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulur.”

GK Madde 238: Dâhilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı ceza uygulanacaktır. Eşyanın izin verilen yerlerde tespiti halinde ise, ithal eşyasının gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası verilir. Bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edilir.”

GK Değişiklik Talepleri Her ne kadar Gümrük Yönetmeliği ve ikincil düzenlemelerle (2013/38-39-41 ve 42 Genelgeler) uygulamaya açıklık getirilmiş ise de Gümrük Kanununda aşağıdaki değişikliklerin yapılması gereklidir. Revize Kyoto Sözleşmesi 3.39.Standart: Gümrük, hataların kasıtlı olmadığına ve hile niyeti ya da ağır ihmal bulunmadığına kanaat getirdiği taktirde hatalar için büyük cezalar yüklemez. Söz konusu hataların tekrar edilmesini önlemek için gerekli olduğu düşünülürse ancak amacı aşmayacak şekilde ceza yükleyebilir.

GK 234 madde de yer alan ithalat vergileri tanımının eskiden olduğu gibi gümrük vergisi şeklinde değiştirilmesi. GK 235/5 de yer alan kabahat fiilleri için yaptırımların gümrüklenmiş değer yerine GK nın özüne uygun olarak vergilerin katı şeklinde değiştirilmesi. GK nın 235/4 maddesinin 1 inci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen eşyaya el konulması, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve tasfiyesi hükümlerinin çıkartılması.

KMK 5607/3. Mad 3. fıkra: Transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. GK 235/5 maddesinde belirtilen «belirgin şekilde farklı cinste eşya» tabiri kapası fiiller 5607 sayılı Kanunun 3/3 üncü maddesinde aynı fiil için daha ağır cezai yaptırım var olduğu için çıkartılması. GK 236/5 maddesinde belirtilen «belirgin şekilde farklı cinste eşya» tabiri kapsamındaki benzer fiiller daha detaylı olarak GK 236/1 inci maddesinde yer aldığı için çıkartılması.

GK’ya göre alınan vergi aslına bağlı para cezalarının tamamı için aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda cezai yaptırım uygulanmaması. GK 241/6 maddesi (d) bendinde belirtilen 13 üncü maddede belirtilen belgelerin beş yıl süreyle saklanmamasına uygulanan 8 kat usulsüzlük cezası çok ağır olduğu için, eskiden olduğu gibi 241/3 maddesinde 2 kat şeklinde düzenlenmesi.

Gümrük Müşavirinin Yükümlülüğü Gümrük Kanununun 181/2 inci maddesi gereği gümrük müşavirlerinin sorumluluklarının sınırı çizilmiş ve bu sorumluluk müşavirin “beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlar” ile sınırlandırılmıştır.

Uygulamaları standart hale getirmek için idari düzenleme yapılmalıdır. Bir gümrük beyanında; Beyannamelerin beyanın hazırlanmasına esas alınan belge ve bilgilere uygun olmaması; Beyannameye ekli belgeler arasında açık çelişki bulunması halinde bu çelişkinin giderilmemiş olmamasına rağmen hatalı beyanın yapılmış olması; Beyannameye eklenen belgelerin sahte, yanlış veya hatalı olduğunun ayrıca bir araştırmaya gerek duyulmaksızın anlaşılabilecek olması;

Beyannameye eklenen belgelerin ulusal ve uluslararası mevzuatın ön gördüğü formlara veya şartlara uygun olmaması; Hallerinde, bu durumun gümrük müşavirlerinin Gümrük Kanununun 181 inci maddesine göre beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlardan olduğu kabul edilmesi ve gümrük müşavirleri bakımından Kanunun 192 nci maddesinin bu süreçten sonra uygulanması.

Gümrük Müşavirinin Müteselsil Sorumluluğu Madde 192- Aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden birden çok yükümlünün sorumlu olduğu hallerde, bunlar söz konusu vergilerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.  Madde 229/2- Gümrük müşavirliğinin bir tüzel kişilik olması halinde, gümrük beyannamesi veya beyanname kabul edilen diğer belgeler üzerine imzasını atmış olanların vergi kaybına neden olan durumu bildiği veya bilmesi gerektiği hallerde, bunlar gümrük idaresine karşı bağlı bulundukları tüzel kişilikle birlikte müteselsilen sorumlu olurlar.

Değişen Gümrük Anlayışının Tarihçesi ve Yetkilendirilmiş Yükümlü Sistemi (AEO) Kyoto Sözleşmesi 1974 yılında Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve ahenkleştirilmesine ilişkin uluslararası sözleşme adıyla yürürlüğe girmiştir. Daha sonra uluslararası ticarette meydana gelen yeni gelişmeler ışığında 1999 yılında revize edilerek Revize Kyoto Sözleşmesi adı verilmiştir. 

Arusha deklerasyonu 1993 yılında uluslararası ticaret ve gümrük işlemlerinde etik kavramını uluslararası düzeyde benimsetecek 12 ilke ile yürürlüğe girmiştir. 2003 yılında Gümrüklerde Dürüstlük konusuna ilişkin 10 ilke olarak düzenlenerek Revize Arusha Deklerasyonu ismini almıştır. Küresel Ticareti Güvenli Kılma ve Kolaylaştırma Standartları DGÖ Çerçevesi 24 haziran 2005 te kabul edilmiştir. (SAFE Framework)

10 Eylül 2001

11 Eylül 2001

SAFE Framework İki ayaktan oluşmaktadır: Gümrük İdaresi – Gümrük İdaresi arasındaki uyum başlıkları (11 başlık) Gümrük İdaresi – Özel Sektör arasındaki uyum başlıkları (6 başlık)

SAFE Framework (Gümrük İdaresi – Gümrük İdaresi) Entegre tedarik zinciri yönetimi, Eşya muayene yetkisi, Muayene cihazlarında modern teknoloji kullanımı, Risk yönetimi sistemleri, Hedef belirleme (seçicilik, profiller oluşturma), Elektronik ön bildirim, Kontrol hedeflerinin ortak belirlenmesi ve haberleşme, Performans ölçümü, Güvenlik değerlendirmeleri, Görevlilerin dürüstlüğü, İhracat ve transit çıkışlarında yapılacak güvenlik kontrolleri.

SAFE Framework (Gümrük İdaresi – Özel Sektör) Ortaklık Güvenlik Yetkilendirme Teknoloji Haberleşme Basitleştirme

AB-ABD YYS Hakkında Kısa Bilgiler AB’de Temmuz ayı itibarı ile AEO sertifikası sayısı 11.550 olup, 5307 sertifikasyon ile Almanya lider konumdadır. En yakın takipçisi Hollanda’da bu rakam 1312’dir. İngiltere’de kurulu şirket sayısı ile kıyaslandığında AEO sayısının 313 oluşu dikkat çekicidir. MRA (Mutual Recognition Agreement - Karşılıklı Tanıma Anlaşmaları) eğer AEO sertifikasyonu “Full” değilse devreye girmemektedir. Aynı uygulamanın ABD karşılığı olan C-TPAT (Teröre karşı Gümrük ve Ticaret erbabı işbirliği) sertifikası sahibi firma sayısı 2013 yılı itibarı ile 10.500 olmasına rağmen bu sayı A.B.D.’de yetersiz görülmektedir.

Yeni gümrük anlayışı, yüksek vergi duvarları yerine; Ülke ve ürün güvenliği, tüketicinin, çevrenin, bitki ve canlıların korunması, Tedarik zincirinin güvenliği, Ticaretin kolaylaştırılması, Sınai mülkiyet haklarının korunması, Haksız rekabetin önlenmesi, Yasal ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, yasal olmayan ticaretle etkin mücadele edilmesi, Kriterlerini esas almaktadır.

YYS ine Dönük Talebimiz Bu kriterlerin, çok yoğun ve aynı zamanda değişken mevzuatın eksiksiz, doğru, hızlı, güvenli, kesintisiz ve etkin uygulanması, YYS inde kamu güvenliğinin kaygılarının giderilmesi, İş sahiplerinin bilgisizlikten kaynaklı ciddi yaptırımlara maruz kalmalarının önlenmesi, Mesleki bilgi ve yeterliliğe belge ile sahip olmuş, tarafsızlığı ve bağımsızlığı kabul edilmiş, mali, cezai sorumluluğu olan, kamu personeli gibi disiplin cezalarına tabi olan Gümrük Müşavirlerinin YYS inde açıkça beyan sahibi olarak yer almaları sağlanmalıdır.

Çözüm Bekleyen Sorunlar ve Önerilerimiz Gümrük beyannamesinde birden fazla kalemin düzeltilmesinde her kalem için ayrı ayrı usulsüzlük cezası uygulamasının kaldırılması. Tam muafiyet kapsamında geçici ithal edilen eşyaya süre uzatımı taleplerinde, tescil tarihinden itibariyle geriye dönük kısmı muafiyet uygulanarak %3 vergi faizi ile birlikte tahsil edilmektedir. (Genelge 2010/9) Tam muafiyet kapsamında geçici ithal edilen eşya için kısmi muafiyet uygulandığı tarihten itibaren vergi hesaplanmalı.

Beyan öncesi, eşyanın mükellefin talebine istinaden gümrük idaresi marifetiyle kimyahaneye sevk edilebilmesi yönünde düzenleme yapılması. Havayolu taşımalarında fiilen ödenen navlun yerine hiçbir zaman gerçekte uygulanmayan konşimentoda gösterilen IATA tarifesindeki tutarların esas alınması uygulamasının kaldırılması. 1000 rejim kodu ile ihraç edilen eşyanın geri gelmesi halinde, iade kapsamında olmayan eşya olduğu bilindiği halde İhracatçı Birliklerinden yazılı araştırtılmasının kaldırılması.

İsim değişikliğine ilişkin gönderici ve taşıyıcıların yazılı beyanlarında ayrıca Konsolosluk onayı aranmaması. YGM Personeli Eğitim Programı için Bakanlığımıza sunduğumuz programın uygulamaya konulması. YGM Sözleşmelerinin tek nüsha düzenlenmesine imkan sağlanması. YGM’lerin yapacağı altışar aylık stok sayımlarında memur bulunması zorunluluğunun kaldırılması. Takasla ilgili olarak YGM’lere verilen göreve ilişkin raporlamanın usul ve esaslarının belirlenmesi.

Teşekkür ederiz TURHAN GÜNDÜZ İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 13.11.2013