Enerji Kaynaklarının Tanımı ve Sınıflandırılması

GİRİŞ Enerji kaynakları, ekonomik coğrafyanın her geçen gün daha büyük önem kazanan konularından birisi olup günümüzde sosyal ve ekonomik yaşamının temel öğesidir. Doğada bulunan ve uygun teknik kullanıldığı takdirde enerji verebilen maddeler, enerji kaynaklarını oluşturmaktadır. Fiziksel anlamda enerji, hareket ettirici güç demektir. Bunu, iş yapma anlamında da düşünmek mümkündür. Dolayısıyla her üretim faaliyeti, belli bir enerji harcamasını gerektirir. Yüzyıllar boyunca en fazla önem taşıyan güç kaynağı türü, insan gücü olmuştur. Günümüzde bu güç, mal üretiminden ziyade, daha çok hizmet, fikir ve düşünce üretiminde rol oynamaktadır. Elbette çağdaş sanayi sektöründe insan gücü (iş gücü), yine büyük ölçüde önem taşımaktadır.

GİRİŞ İnsan gücü başlangıçta olduğu gibi günümüzde de önem arz etmektedir. Ancak günümüzdeki modern yaşantının en dikkat çekici özelliği, enerji kaynaklarına olan bağımlılıktır. Bugün üretimin daha çok makinalarla gerçekleştirilmekte olması, bunların hem yapımı, hem de çalıştırılması için büyük miktarda mekanik enerji üretimini gerektirmektedir. Makinada buharın itici güç olarak kullanılmaya başlanmasından sonra fosil yakıtlardan, dinamonun keşfedilip su gücünün elektriğe dönüştürülmesinden sonra da hidrolik kaynaklardan daha etkili bir şekilde yararlanmak mümkün olmuştur.

GİRİŞ Günümüzde, enerji ihtiyacını karşılayan en temel kaynaklar; -Kömür, -petrol, -doğalgaz ve -nükleer yakıtlar dır. Tükenebilir ya da yenilenemeyen enerji kaynakları olarak da isimlendirilen kömür, petrol, doğalgaz gibi fosil menşeli yakıtların tükeneceği tartışması, yarım yüzyıla yaklaşan bir süreden beri önemini artırarak devam ettirmektedir. Mevcut rezervlere yeni rezervler eklenmediği takdirde, ayrıca üretimin ve kullanımın da günümüzdeki hızıyla sürmesi hâlinde yapılan hesaplara göre petrolün 50-100 yıl, maden kömürünün de 250-300 yıl sonra tükeneceği belirtilmektedir.

GİRİŞ Konvensiyonel enerji kaynakları şeklinde de adlandırılan bu kaynakların; bir gün mutlaka biteceği gerçeği enerji kaynakları konusundaki çalışmaları hızlandırmıştır. Bu çalışmalar iki grupta toplanabilir: Bunlardan birincisi; mevcut kaynakların, daha rasyonel kullanılması ile ilgili yapılan çalışmalardır. Bu konuda bazı uzmanlar enerji kaynaklarının, yalnızca hammadde olarak kullanılmalarının daha yararlı olacağını önermektedir. İkinci grup çalışmalar ise; fosil yakıtların kullanımlarında yarattıkları kirlilik nedeniyle güneş, jeotermal, su ve rüzgar gibi yenilenebilir temiz enerji kaynaklarından daha fazla yararlanılmayı sağlayacak teknolojilerin geliştirilmesi ile ilgili yapılan çalışmalardır. Bugün yenilenebilir enerji kaynaklarının tüm yakıt türleri içindeki payı, en yüksek artış oranına sahip olmasına rağmen birincil enerji kaynakları içindeki oranı çok düşüktür.

GİRİŞ Günümüzde enerji, bütün ülkeler için büyük önem taşımaktadır. Gelişmiş ülkelerde olduğu kadar gelişme çabası içinde olan ülkelerde de gelişmeye paralel ve hatta ondan daha hızlı artan bir enerji talebi bulunmaktadır. Bu bakımdan bu ülkeler, her türlü imkânlarını kullanarak ihtiyaç duydukları enerjiyi temin etmeye çalışmaktadırlar. Çünkü, toplumların ekonomik kalkınmasında, hayat standartlarının yükseltilmesinde veya en azından aynı düzeyde sürdürülmesinde enerjinin varlığı hayatî bir önem taşımaktadır. Hayat seviyesi yüksek olan toplumlar, endüstrisi gelişmiş toplumlardır. Şüphesiz bu endüstrileşme sürecinde, enerjinin rolü oldukça büyüktür. Kişi başına tüketilen enerji miktarı; bir ülkenin ekonomik durumunu, refah ve gelişmişlik seviyesini ortaya koyan önemli kriterlerden biridir.

GİRİŞ Ülkelerin Kişi Başına Düşen Enerji Tüketim Miktarları (2010 yılı Kgpe/Kişi olarak) Ülke Kgpe*/Kişi         Ülke Kgpe/Kişi İzlanda 16842            Yunanistan 2387 Kuveyt 11402             Bulgaristan* 2305 BAE 8588                  Çin* 1695 Lüksemburg 8294     Tayland* 1504 ABD 7225                 Meksika 1497 Avustralya 5643       Türkiye* 1440 Rusya Fed. 4559       Suriye* 1123 Fransa 4060              Tunus* 881 Almanya 4054          Zambiya* 617 Japonya 3548            Kenya* 474 İngiltere 3282           Sudan* 372 İtalya 2814              Yemen* 324 Polonya* 2664        Senegal* 243

2011 yılı Türkiye birincil enerji üretimi; 32228 2011 yılı Türkiye birincil enerji üretimi; 32228.9 Btep (bintoneşdeğer petrol) olarak gerçekleşmiştir. Birincil enerji üretiminin kaynaklar bazındaki dağılımı ise ;linyit(%50), hidrolik (%14), odun (%8), petrol (%8), jeotermal-ısı (%5), taşkömürü (%4) olmuştur. 2011 yılında 2010 yılına göre; linyit, jeotermal, rüzgar, güneş gibi kaynaklardan birincil enerji üretimi artarken; odun, hayvan ve bitki artığından birincil enerji üretimi azalmıştır. Türkiye’nin 2011 yılı toplam enerji tüketimi; 114480.2 Btep’tir. Ülkemiz, dünyada enerji tüketimi en yüksek 23. ülke konumundadır. Enerji tüketimimizin büyük bir kısmını dışa bağımlı olduğumuz petrol ve doğal gaz oluşturmaktadır. Enerji kaynaklarının enerji tüketimindeki payları ise; doğal gaz (%33), petrol (%27), taşkömürü (%15), linyit (%14) ve hidrolik (%4) tir. 2011 yılında yenilenebilir enerjiden elektrik enerjisi üretiminden en fazla yararlanan ülke Çin (282 GW(gigawatt)’dir. Dünya yenilenebilir elektrik güç kapasitesi 1360 GW olup aynı yıl Türkiye’nin yenilenebilir elektrik güç kapasitesi 19 GW olarak gerçekleşmiştir. Koç, E., Şenel, M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme,” Mühendis ve Makina, cilt 54, sayı 639, s. 32-44.

Hidro 7% Yenilenebilir 2% Bugün dünyada tüketilen enerji, çok sayıda enerji kaynağından elde edilirken; petrol, doğal gaz ve kömür gibi fosil kaynaklar, bu kaynaklar içinde % 87’ye yakın bir ağırlık taşımaktadır. Petrol, 2013 yılı sonu itibari ile dünya enerji talebinin % 33’ünü, doğal gaz ise % 24’ünü karşılamıştır (Şekil 1). Kömür 30% Hidro 7% Doğal Gaz 24% Nükleer 4% Yenilenebilir 2% Petrol 33% Şekil 1. 2013 Yılı Küresel Birincil Enerji Tüketim Oranları (Kaynak: BP Energy Outlook to 2035

Bugüne kadar, çeşitli uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından (Uluslararası Enerji Ajansı, ABD Enerji İdaresi, BP, ExxonMobil vb.) yapılan çeşitli projeksiyonlara göre petrolün birincil enerji tüketimi içindeki payını uzun dönemde de koruyacağı öngörülmektedir(Şekil 2). Petrol 1990   1995 2000 2005 2010 2013 2015 2020 2025 2030 2035 Şekil 2. 1990-2035 Dönemi Dünya Enerji Tüketimi (Kaynak: BP Energy Outlook to 2035)

ENERJİ ve ENERJİ KAYNAKLARI Her maddenin bileşiminde, belli bir miktar enerji, yani iş yapabilecek güç vardır. Şayet bu güç bir iş yapmıyorsa, potansiyel (birikmiş) enerji, veya iş yapmayan enerji diye tanımlanır. Maddenin yapısında bulunan bu gizli gücü; yanma, düşme, sürtme, sürtünme veya benzer bir fiziksel ya da kimyasal hareket ile açığa çıkarmak ve ondan, iş yapmakta yararlanmak mümkündür. Herhangi bir maddenin yapısında saklı olan potansiyel (iş yapmayan) enerjinin, yukarıda sayılan nedenlerden biri ile yapılan bir iş sonucu açığa çıkması durumunda sağlanan enerjiye, kinetik enerji (iş yapan enerji) denir. Örnek: Duran bir su kütlesinin bünyesinde saklı olan enerji, potansiyel enerji olarak tanımlanır. Irmak yatağı boyunca akan suyun bünyesindeki potansiyel enerji, suyun bir iş yapması nedeniyle, artık kinetik enerji durumuna dönüşmüştür.

ENERJİ ve ENERJİ KAYNAKLARI Kuşkusuz maddelerin yapısında, potansiyel enerji vardır. Ancak, her maddeden ekonomik anlamda kinetik enerji elde etmek mümkün değildir. Belli enerji kaynaklarından ekonomik olacak şekilde enerji üretilebilir. Bu kaynaklar; güneş, petrol, kömür, odun, rüzgar, akarsular gibi. İşte değişik yöntem ve teknikler kullanılarak, ekonomik amaçlarla enerji elde edilen kaynaklara, genel bir terimle enerji kaynakları denir. Bunlardan elde edilen enerji, ekonomik amaçlara yönelik olarak, değişik ihtiyaç alanlarında harcanır : Isı kaynağı olarak, mekanik güç kaynağı yani makinaları çalıştıran (işleten) güç olarak, aydınlatma ısıtma veya doğrudan doğruya sanayide hammadde (enerji kaynağının kendisi) olarak tüketilir.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI Enerji kaynakları, değişik şekillerde sınıflandırılabilir. Bunlardan birkaçını şöyle sıralayabiliriz; 1-Kullanışlarına Göre 2-Dönüştürülebilirliklerine Göre 3-Yeraltı-Yerüstü Kaynakları Olup Olmayışlarına Göre 4-Organik-İnorganik Olmalarına Göre 5-Canlı-Cansız Olmalarına Göre

Kullanışlarına göre enerji kaynakları(Şekil 1); 1- yenilenebilir enerji kaynakları, 2- yenilenemez enerji kaynakları olarak ikiye ayrılır. Dönüştürülebilirliklerine göre enerji kaynakları(Şekil 1); 1-birincil enerji kaynakları, 2-ikincil enerji kaynakları şeklinde incelenmektedir. Enerjinin herhangi bir değişim ya da dönüşüme uğramamış şekline birincil (primer) enerji denir. Birincil enerjinin dönüştürülmesi sonucu elde edilen enerji ye ikincil (sekonder) enerji denir. Koç, E., Şenel, M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme,” Mühendis ve Makina, cilt 54, sayı 639, s. 32-44.

B) Yenilenebilir (Tükenmez) Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre Kullanışlarına Göre Dönüştürülebilirliklerine Göre A) Yenilenemez (Tükenir) A) Birincil (Primer) a) Fosil Kaynaklı - Kömür - Petrol - Doğal gaz b) Çekirdek Kaynaklı - Uranyum - Toryum - Kömür - Petrol - Doğal gaz - Nükleer - Biyokütle - Hidrolik - Güneş - Rüzgâr - Dalga, Gel-Git B) Yenilenebilir (Tükenmez) - Hidrolik - Güneş - Biyokütle - Rüzgâr - Jeotermal - Dalga, Gel-Git - Hidrojen B) İkincil (Sekonder) - Elektrik, Benzin, Mazot, Motorin - İkincil Kömür - Kok, Petrokok - Hava Gazı - Sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) Şekil 1. Enerji Kaynaklarının Sınıflandırılması Koç, E., Şenel, M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu - Genel Değerlendirme,” Mühendis ve Makina, cilt 54, sayı 639, s. 32-44.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 1-Kullanışlarına Göre A.Yenilenemez Enerji Kaynakları : Bunlara, birincil kaynaklar, primer kaynaklar, konveksiyonel kaynaklar gibi adlar da verilir. Klasik, alışılmış, veya geleneksel anlamında olan konvansiyonel enerji kaynakları terimi, günümüzde daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu grup enerji kaynaklarının en dikkat çekici özelliği, yenilenemez olmaları, yani bir kez kullanılabilmeleri ve tükenir olmalarıdır. Yeni rezervlerin keşfi yoluyla çoğaltılabilirlerse de, günün birinde onlar da mutlaka tükeneceklerdir.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 1-Kullanışlarına Göre B.Yenilenebilir Enerji Kaynakları : Bunlardan beyaz kömür kaynakları(su gücü) hariç, diğerlerinden, yakın bir zamanda (1900'lerden sonra) kısmen yararlanılmaya başlanmıştır. Su gücünden enerji üretimi tarihini, 1873'te dinamonun icadı ile başlatabiliriz. Ancak yenilenebilmesi, yani kullanıldıkça yeniden çoğalması, hatta geriye kazanımı kolaylığı oluşu nedeniyle bu kaynağı, yenilenebilir kaynaklar arasında sayabiliriz. Diğer yenilenebilir ve aynı zamanda da kullanılış tarihleri daha yeni olan kaynaklar; güneş enerjisi, jeotermal enerji, biyomas enerjisi kaynakları rüzgâr ve dalga (gel-git) enerjisi gibi kaynaklardır.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 2-Dönüştürülebilirliklerine Göre A. Birincil (primer) enerji kaynakları: Bu tür kaynaklar, kullanıldıklarında esas nitelikleri değiştirilmeden doğrudan doğruya enerji veren kaynaklardır. B. Seconder Enerji kaynakları: Bunlar da doğal nitelikleri farklı bir enerji kaynağı durumuna getirildikten sonra yararlanılan enerji kaynaklarıdır.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 3-Yeraltı-Yerüstü Kaynakları Olup Olmayışlarına Göre A. Yeraltı Kaynakları 1.Kömürler: Kömür, havanın serbest oksijeni ile doğrudan doğruya yanabilen, %55 ila %90-95 oranında karbon ihtiva eden organik kökenli kayaçlardır diye tanımlanır (Nakoman, 1971: 1 vd ). 2.Petrol: En önemli enerji kaynaklarından biridir. Bileşimi hidrokarbürler yani karbon, hidrojen ve daha başka maddelerden ibarettir. Hidrokarbür veya hidrokarbonlar, gaz biçiminde ise doğal gaz, sıvı ise petrol ve katı halde ise, bitümlü şist adını alır. 3.Doğal Gaz: Genellikle petrolle birlikte bulunur. Çoğunluğu gaz biçiminde olan, bir çeşit petroldür. Ancak, petrolü oluşturan maddelere göre daha hafif ve uçucu maddelerden (metan, bütan, propan gibi) oluşmuştur.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 4.Uranyum ve Toryum : Nükleer enerji tesislerinde (atom reaktörleri) işlenmek suretiyle, nükleer yakıtların yapımında tüketilirler. Aynı zamanda da elektrik enerjisi üretiminde kullanılırlar. 5. Jeotermal Enerji : Yerin derinliklerinde ısınarak, kaynar halde yeryüzüne ulaşan (veya sondajlarla çıkarılan) sıcak, ya da kaynar sular, konutların ısıtılmasında kullanılmaktadır. Sondajlar yoluyla yeryüzüne çıkarılan ve kaynama derecesinin üstünde sıcak, buhar (su-buhar) şeklinde olan kaynaklardan ise, bir buhar türbini aracılığı ile, elektrik enerjisi üretilmektedir.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI B. Yerüstü Kaynakları 1.Hidro-elektrik : Su gücünü ifade eder. Bu güçten elde edilen elektrik enerjisine, hidroelektrik (su gücü elektriği), veya hidrolik enerji denir. 2.Odun : Ateşin keşfi ile insanlar tarafından kullanılmaya başlanan, en eski klasik enerji kaynağıdır. Karalar alanının, bugün yaklaşık %30'nun orman alanı olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu zenginliğin, yakacak yıllık odun üretim potansiyelini kestirmek, oldukça zordur. 3.Tezek : Birçok ülkenin, özellikle kırsal kesim nüfusu için, eskiden beri tüketilen önemli bir enerji kaynağıdır. 4.Yeni Enerji Kaynakları : Bunların en önemlileri; güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, biyogaz enerjisi gibi kaynaklardır.

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 4-Organik-İnorganik Olmalarına Göre Enerji kaynaklarını, genetik açıdan da sınıflandırmak mümkündür. Oluştukları kökenler (jenerasyon) açısından, bunları başlıca iki gruba ayırabiliriz: 1.İnorganik Kökenli Olanlar : En tipik örnekleri, uranyum ve toryum metalleri grubudur. 2.Organik Kökenli Olanlar : Bunların sayısı oldukça fazladır. Bunlar, kömürler, fosilleşmiş olan organik tortul kayaçlar (taşlar)dır. Jeolojik zamanlarda yetişmiş olan dev yapılı çeşitli bitkilerin (Lepidodendronlar, Siggillarialar, Pecopterisler, Galamitesler, Filicalesler gibi), zamanla yer kabuğu katmanları içinde kalarak, fosilleşmeleri sonucu oluşmuşlardır (Nakoman, 1971 : 15-18).

ENERJİ KAYNAKLARININ SINIFLANDIRILMASI 5-Canlı-Cansız Olmalarına Göre Enerji kaynaklarının sınıflandırılmasında kullanılan diğer bir yöntem de bu kaynakların canlı ya da cansız oluşlarına göre yapılandır. Bunlardan; ilki; canlı enerji kaynakları, insan ve hayvan gücüdür. İkincisi ise; cansız enerji kaynaklarıdır. Bu gruptaki enerji kaynaklarını ticarî olan ve ticarî olmayan enerji kaynakları olarak iki gruba ayırmak mümkündür: Ticarî Olan Enerji Kaynakları Ticari Olmayan Enerji Kaynakları Hidroelektrik enerjisi Odun Kömür (Maden kömürü, linyit) Turba Petrol Tezek Doğalgaz Bitkisel Atıklar Nükleer Enerji

EŞDEĞER ENERJİ Yararlanılan enerji kaynaklarının herbirinin birim başına verdiği kalori miktarı farklıdır. Bu yüzden enerji kaynakları incelenirken ve karşılaştırmalar yapılırken daha sağlıklı sonuçlar alabilmek için bütün enerji kaynaklarını aynı cinsten ifade etmekte yarar vardır. Nitekim enerji istatistiklerinde buna uyulmaktadır. Bunlar, enerji istatistiklerinde ton eşdeğer petrol (TEP) veya ton eşdeğer taş kömürü (TET) şeklinde aynı değerden verilmektedir. Buna eşdeğer enerji denir.

Enerji Kaynağı Miktarı TEP Isıl Değeri (Kcal) EŞDEĞER ENERJİ Enerji Kaynaklarından Bazılarının Petrol Eşdeğerine Dönüştürme Katsayıları ve Kalori Değerleri Enerji Kaynağı Miktarı TEP Isıl Değeri (Kcal) Taş Kömürü 1 Ton 0,61 6100 Linyit 1 Ton 0,3 3000 Asfaltit 1 Ton 0,43 4300 Kok 1 Ton 0,7 7000 Briket 1 Ton 0,5 5000 Elektrik Enerjisi 1 Kwh 0,086 860 Jeotermal Enerji 1 Kwh 0,86 8600 Nükleer Enerji 1 Kwh 0,2606 2606 Odun 1 Ton 0,3 3000 Hayvan ve Bitki Atığı 1 Ton 0,23 2300 Ham Petrol 1 Ton 1,05 10500

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Günlük yaşantımızdaki çalışmalarımızın hemen her anında enerji kullanmaktayız. Enerji; -besin maddelerinin hazırlanmasında, -ışık ve sıcaklık elde edilmesinde, -tüm araçların çalıştırılmasında -endüstriyel etkinliklerin sürdürülmesinde vazgeçilmez bir unsurdur. Geçmişte insanlar, kendilerine ilk yardımcı kuvveti çevrelerindeki hayvanlardan sağlamışlardır. Zamanla bazı hayvanları disipline eden insanlar, toprağın sürülmesinde ve kendi gücünün yetmediği ağırlıkların taşınmasında hayvanlardan yararlanmışlardır. Daha sonra suyun taşıyıcı ve rüzgârın itici gücünden de yararlanan insanlar, yelkenli gemiler ve yel değirmenleri yapmışlardır.

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Ancak rüzgâr ve akarsu gücünden dünyanın her kesiminde aynı oranda yararlanma olanağı olmadığından bu enerji kaynaklarının kullanımı sınırlı olmuştur. Bu sınırlılık özellikle rüzgâr gücünde daha fazladır. Bu yüzden her ikisinden yararlanma olanağı bulunan bölgelerde, akarsu gücü, rüzgâr gücüne göre daha çok tercih edilmiştir. Endüstri kuruluşlarının oluşturulmasında daha kolay kontrol edilebilen akarsuların çevreleri tercih edilmiş ve bunlardan yararlanılmıştır. Ilıman ve nemli iklim bölgelerindeki akarsular, rejimleri düzgün ve bol su taşıdıkları için sıcak ve az yağışlı bölgelerdeki akarsulara göre daha çok tercih edilmiştir.

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Önemli diğer bir nokta da; insanın bu dönemde yüksekten düşen sudan ve sel karakterli akarsulardan yararlanacak araçları henüz tanımamış olmalarıdır. Böylece, insan, hayvan ve bitkilerden sağlanan enerji, yüzyıllar boyunca dünyada kullanılan enerji kaynağının temelini oluşturmuştur. Şüphesiz bunlara insanın az da olsa o dönemdeki bilgi seviyesi ve teknik imkânları çerçevesinde yararlandığı, rüzgâr ve akarsu gücü de ilâve edilebilir. Dünya enerji ekonomisindeki asıl gelişmeler, 18.yüzyıl ortasında kömür ve demirin işbirliği ile gerçekleşen Sanayi Devrimi ile başlamıştır. Bu yüzyılın sonlarına doğru maden kömürü, hem ısı hem de enerji kaynağı olarak büyük önem kazanmıştır. Böylece Sanayi Devriminin başlamasında önemli rolü olan bu enerji kaynağı, aynı zamanda endüstrinin coğrafi dağılışını da etkilemiştir. Bu gelişmeden sonra her türlü endüstri kuruluşu, kömür havzalarında ya da yakın çevrelerinde toplanmaya başlamıştır.

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI 19.yüzyılın ikinci yarısında türbin ve dinamonun bulunuşu ile enerji çeşitleri arasına yeni bir enerji türü olan beyaz kömür katılmıştır. Bununla birlikte o zamana kadar kontrol altına alınamayan büyük akarsu kaynaklarından elektrik üretiminde yararlanılmaya başlanmış ve akarsular bugünkü önemini kazanmıştır. Yine dinamonun bulunuşu ile elektriğe dönüştürülen su gücü, uzağa nakli ve parçalara ayrılabilir özelliği nedeniyle endüstrinin dağılışında etkili olmuştur. 20. yüzyılın başında ise enerji ekonomisine yeni bir enerji kaynağı olan petrol girmiştir. Petrol, 19. yüzyıl ortalarında ilk kez ticarî anlamda üretilmeye başlanmıştır. 20. yüzyıla gelinceye kadar sadece aydınlatmada kullanılan petrol, bu dönemde içten patlamalı motorların keşfi ile enerji kaynağı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca çok kısa bir sürede petro- kimya endüstrisinin aranan önemli bir hammaddesi olmuştur.

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Doğal gaz, 20. yüzyılın başında özellikle ısınmada ve mutfaklarda kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra termik santraller başta olmak üzere kullanma alanı genişlemiştir. 20. yy. ortalarına doğru ise nükleer enerji elektrik üretiminde ve bazı özel kullanma alanlarında büyük önem kazanmıştır.

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Kaynak/Enerji Cinsi Belirli bir alan için yaklaşık ilk kullanıldığı zaman Kullanıldığı alan Odun Tarih öncesi Ev işlerinde:_yemek pişirme ve ısıtmada, muhtemelen bazı el sanatlarının görülmesinde, Tarihin başlarında El sanatlarında, ısı olarak Rüzgâr Ulaşımda. Su Muhtemelen tarihin başlarında, kesin olarak Orta Çağ'da El sanatlarında güç olarak ve basit değirmenlerde. Kömür XIII.yüzyıl başlarında Evlerde; ısıtmada, yemek pişirmede. XVIII.yüzyıl başlarında Fabrikalarda, buhar   makinelerinde,, maden işleme faaliyetlerinde kok olarak. XIX.yüzyıl başlarında Buharla çalışan ulaşım araçlarında

ENERJİ KAYNAKLARININ KULLANIMI Petrol XIX.yüzyıl sonlarında ve XX. yüzyılbaşlarında Isıtmada, aydınlatmada, evlerde yemek pişirmede, motorlu ulaşım araçlarında. Elektrik XIX. yüzyıl sonlarında ve XX. Fabrika ekipmanlarında.   yüzyıl başlarınia ulaşım araçlarında. Kömür, petrol, odun ve XX. yüzyıl başlarında Termik santrallerde doğal gaz elektrik üretiminde Su gücü Elektrik üretiminde Maden eritme sanayiinde, eslerde ısıtmada, aydınlatma ve yemek pişirmede. Doğal gaz Atom enerjisi XX. yüzyıl başlarında XX.yüzyıl ortalarında Isıtma ve yemek pişirmede. Elektrik üretiminde, güç temini ve özel bazı alanlar.