EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI STRATEJİ VE EYLEM PLANI (2006-2011+)

İÇERİK GEREKÇE SÜREÇ STRATEJİ VE EYLEM PLANI: MÜDAHALE ALANLARI ETKİNLİKLER

GEREKÇE Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ailede, okulda ve toplumda çocuğa yönelik şiddet davranışları artmaktadır. Şiddetin çocuk üzerindeki uzun dönemli fiziksel, psikolojik ve sosyal sonuçları vardır. Araştırmalar eğitim kurumlarında öğrencilere yönelik fiziksel ceza, fiziksel, sözel ve duygusal şiddet, öğrenciler arasında akran zorbalığı ve bazen de öğrenciden öğretmene yönelik fiziksel, sözel ve duygusal şiddetin varlığını ortaya koymaktadır.

SÜREÇ Çocuğa yönelik şiddetin her yerde ve ortamda artması Kaliteli eğitim yaklaşımı BM Çocuklara Yönelik Şiddet Araştırması 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınacak Tedbirler Sempozyumu ve Deklerasyonu (müfredat değişikliği, Çocuk Dostu Okul, Toplam Kalite Yönetimi gibi projeler Kaliteli eğitim yaklaşımı: müfredat değişikliği, Çocuk Dostu Okul, Toplam Kalite Yönetimi gibi projeler

SÜREÇ Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün koordinatörlüğü ve genelgesi Strateji ve Eylem Planı Hazırlama Çalıştayı Strateji ve Eylem Planı’nın kamuoyuyla paylaşılması Diğer çalışmalar (kap kağıtları, poster ve TV spotları)

EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEMEL STRATEJİLER Bilgiye dayalı yönetim anlayışı Çok sektörlü ve çok disiplinli yaklaşım Bütüncül yaklaşım Gelişimsel yaklaşım Önleme, koruma ve müdahale yaklaşımı Kapasite artırımı Sürdürülebilir hizmet İzleme ve değerlendirme çalışmaları

STRATEJİ VE EYLEM PLANI MÜDAHALE ALANLARI ÖĞRENCİLER ..... MÜDAHALE ALANLARI YÖNETİCİLER VE ÖĞRETMENLER EĞİTİM ORTAMLARI VE ÇEVRESİ ..... YÖNETİM SÜREÇLERİ ..... AİLELER EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ

MÜDAHALE ALANI I YÖNETİM SÜREÇLERİ STRATEJİLER Şiddetin önlenmesi ve azaltılmasında: bilgiye dayalı yönetim uygulamalarının geliştirilmesi. katılımcı ve işbirliğine dayalı yönetim anlayışının güçlendirilmesi. izleme ve değerlendirme sisteminin oluşturulması. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Mevcut veri toplama ve değerlendirme sistemi geliştirilecek Eğitim ortamlarındaki tüm tarafları yönetime ve karar verme sürecine dahil edecek katılım mekanizmalar tanımlanacak veya var olanlar işletilecek. Eğitim ortamı, aile, çevre ile işbirliği güçlendirilecek İŞBİRLİĞİ MEB Birimleri, Ulusal ve Uluslararası Uzmanlar, TÜİK

MÜDAHALE ALANI II ÖĞRETMENLER VE YÖNETİCİLER STRATEJİLER Öğretmen ve yöneticilerin eğitim ortamlarında şiddetin azaltılması ve önlenmesindeki katkılarının performans değerlendirmesinde politika haline getirilmesi. Merkezi ve yerel düzeyde eğitim, materyal, eğitsel yönetim (supervizyon) desteği sağlanarak öğretmenlerin ve yöneticilerin kapasitelerinin artırılması. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Öğretmenlere ve yöneticilere şiddeti tanıma, önleme, müdahaleye yönelik bilgi ve becerilerle okul ve sınıf yönetimi konusunda bilgi ve beceriler kazandırılacak/artırılacak Öğretmen ve yöneticilerin motivasyon ve iş doyumu düzeyini belirlemek amacıyla araştırma yapılacak Şiddetin önlenmesi ve azaltılması amacıyla geliştirilen öğretmen ve yönetici performans kriterleri sisteme entegre edilecek İŞBİRLİĞİ MEB Birimleri, Ulusal ve Uluslararası Uzmanlar,

MÜDAHALE ALANI III ÖĞRENCİLER STRATEJİLER Var olan program ve projelerin eşgüdüm içerisinde yürütülmesi, bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmesi ve deneyimlerin paylaşılması. Temel önleme, koruma ve müdahale hizmetlerinin tüm öğrencilere ulaştırılması. Risk altındaki tüm çocukların tespitinde ve onlara götürülecek hizmetlerde bütüncül bir yaklaşımın izlenmesi. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Öğrencilerin şiddete ilişkin tutum ve davranışları ile baş etme mekanizmalarına ilişkin mevcut durum araştırması yapılacak Temel önleme amacıyla, yaşam ve baş etme becerilerini kazandırmak için materyal (bilgisayar oyunları, film, basılı materyal vb). geliştirilecek İŞBİRLİĞİ MEB Birimleri, Ulusal ve Uluslararası Uzmanlar, Adalet Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Gen. Müd.

MÜDAHALE ALANI IV EĞİTİM ORTAMI VE ÇEVRESİ STRATEJİLER Eğitim ortamları ve çevresinde güvenliğin sağlanması. Eğitimde niteliği arttıracak okul gelişim modellerinin yaygınlaştırılması. Diğer sektörler ve kurumlarla işbirliği yapılması. Eğitim ortamı ve çevresinde olumsuz grup ve kişilerin yapılanmasının engellenmesi ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Eğitim ortamları eğitim öğretim saatleri dışında da öğrencinin ve çevrenin kullanımına açılacak Eğitim ortamlarının güvenliğini artırılacak Öğrencilerin sosyal etkinliklerde bulunacakları mekanlar artırılacak. İŞBİRLİĞİ MEB Birimleri, İçişleri Bakanlığı – İller İdaresi Gen. Müd., Emniyet Gen. Müd., Jandarma Genel Komutanlığı, Belediyeler, STK’lar

MÜDAHALE ALANI V AİLELER STRATEJİLER Şiddetin önlenmesi ve azaltılmasında: ailelerle etkin işbirliğinin sağlanması. ailenin bilinçlendirilmesine yönelik eğitim çalışmalarının sürekli hale getirilmesi. ailenin sosyo-ekonomik açıdan güçlendirilmesi ETKİNLİK ÖRNEKLERİ Eğitim ortamlarında şiddetin azaltılması ve önlenmesi kapsamında okul-aile işbirliği geliştirilecek Ana-baba eğitim programlarına şiddetin tanımı, türleri, etkileri gibi boyutlar eklenecek ve bu programlar yaygınlaştırılacak İŞBİRLİĞİ MEB Birimleri, Adalet Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Gen. Müd., Belediyeler, GAP İdaresi, STK’lar (Örn: Willows Foundation)

SONRAKİ ADIMLAR İhtiyaç duyulan alanlarda araştırmaların yapılması, Şiddet davranışları konusunda veri toplama sisteminin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması, Geliştirilmesi öngörülen materyallerin geliştirilerek, eğitimler yoluyla yönetici, öğretmen, öğrenci ve ailelere şiddetin önlenmesi konusunda bilgi ve becerilerin kazandırılması, Bir izleme ve değerlendirme sisteminin oluşturulması

MATERYALLER VE EĞİTİMLER YÖNETİCİLER VE ÖĞRETMENLER İÇİN EĞİTİM PAKETİ ERGENLER İÇİN YAŞAM BECERİLERİ EĞİTİMİ PAKETİ EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ ETKİLİ ANNE BABALIK EĞİTİMİ (7-19 YAŞ) PAKETİ İNTERNET CAFE SAHİPLERİ VE AİLELER İÇİN BROŞÜRLER

EĞİTİM ORTAMLARINDA ŞİDDETİN ÖNLENMESİ İŞLEYİŞ MODELİ

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü TEKNİK EKİP MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı SHÇEK Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Çalışmalarda kullanılacak dökümantasyonun hazırlanması ve dağıtımının sağlanması, Personel için gerekli hizmet-içi faaliyetlerinin planlanması, Çalışmaların izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlaştırılarak koordinatör kuruma ulaştırılması HER AYIN 3. HAFTASI

ÜST KURUL MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı SHÇEK Merkezi Eylem Planı’nın hazırlanması, Kurumlar arasında eşgüdüm sağlanması, Her kurul üyesinin, bağlı bulunduğu bakanlık veya kurumu ilgilendiren çalışmaları organize etmesi ve koordinasyonu sağlaması, Koordinatör kurumun hazırladığı raporun değerlendirilmesi, ilgili bakanlıklara duyurulması, Eğitim ortamlarında şiddetin önlenmesi ve azaltılması kapsamındaki çalışmaların değerlendirilmesi, izlenmesi ve sonuçlarının paylaşılması MEB Sağlık Bakanlığı İçişleri Bakanlığı SHÇEK Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü TEMMUZ AYI

DANIŞMA KURULU AKADEMİSYENLER 1) Varolan araştırma ve verileri gözden geçirerek, yapılması gereken araştırma ihtiyacını da kapsayan detaylı bir dokümanın hazırlanması, 2) Eğitim materyallerinin hazırlanması, 3) Kapasitenin geliştirilmesi, 4) İzleme ve değerlendirme modülünün oluşturulması, 5) İhtiyaç duyulduğunda Üst Kurul ve Teknik Ekibe katılımın sağlanması. NİSAN – MAYIS (Eğitimler için) NİSAN - EKİM

Kurumlar arasında eşgüdüm sağlanması, Sosyal hizmetler il müd. İL YÜRÜTME KURULU İl eylem planının hazırlanması, Kurumlar arasında eşgüdüm sağlanması, Her kurul üyesinin, bağlı bulunduğu kurumunu ilgilendiren çalışmaları organize etmesi ve koordinasyonu sağlaması Eğitim ortamlarında şiddetin önlenmesi ve azaltılması kapsamındaki çalışmaların izlenmesi ve değerlendirilmesi Vali yardımcısı İl milli eğitim md. Şube müdürü İl sağlık md. Sosyal hizmetler il müd. RAM müd. STK’lar Sendikalar Üniversite Medya ÜÇ AYDA BİR

Bir öğrenci temsilcisi Okul aile birliği başkanı OKUL EKİBİ Okul personelinin konuya ilişkin görev ve sorumluluklarının tanımlanması Okul Eylem Planı’nın hazırlanarak il/ilçe milli eğitim müdürlüklerine gönderilmesi Şiddete neden olabilecek risk faktörlerinin ve unsurların belirlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması, Eylem planı kapsamında yapılan çalışmaların değerlendirilmesi Okul müdürü Müdür yardımcısı Rehber öğretmen Bir öğretmen Bir öğrenci temsilcisi Okul aile birliği başkanı DÜZENLİ TOPLANTILAR