TURİZMDE GÜNCEL SORUNLAR

... konulu sunumlar: "TURİZMDE GÜNCEL SORUNLAR"— Sunum transkripti:

1 TURİZMDE GÜNCEL SORUNLAR
Turizmde Nitelikli İş Gücü Sorunları

2 A. NİTELİKLİ İŞ GÜCÜ NEDİR?
Nitelikli iş gücü, herhangi bir konuda ya da herhangi bir sektörde eğitim almış ve o işi bilen kimselere verilen isimdir. Bu unvan ya da bu pozisyon insanlar için oldukça önemlidir. Önemli olmasının nedeni, herhangi bir sektörde ki bu genellikle tüm iş alanlarında geçerlidir, işini bilen, işe hakim olan ve o iş konusunda tüm alt yapı eğitimini almış kişilerin iş bulması hiçbir zaman zor olmayacaktır çünkü sahip olduğu özellikler oldukça önemli ve değerlidir.

3 B.TURİZM ENDÜSTRİSİNDE İŞ GÜCÜ ARAŞTIRMASI
Turizm sektörü; mevsimlik olması, bayan çalışanların yüksek oranda, işgücünün ise genç ve niteliksiz olması, diğer sektörlere oranla daha az sayıda sendika/dernek üyeliğinin bulunması gibi özellikleri nedeniyle, diğer sektörlere oranla daha fazla dengesiz işgücünü yapısında bulundurmaktadır. Deneyimli işgücünün sağlanmasındaki ve talebin şeklindeki farklılıklar gibi yerel ve bölgesel kısıtlamalar, istihdam yapılarında çeşitliliğe yol açmıştır. Bir de talep beceriye dayalı işler üzerinde yoğunlaşmıştır ki bu da uygulanacak programlara karar verirken eğiticilerin göz önüne almaları gereken bir husustur. Beceriye dayalı işgücü ve eğitim gerekleri hem turistik tesislerin hızla yayılması hem mevcut kurumlardaki eğitim kapasitesinin eksikliği ve hem de bazı kuruluşların eğitime yetersiz katkıları sonucunda ortaya çıkmıştır.

4 Makro bilgi kaynaklarına dayanmayıp endüstri ile yakın işbirliği kurarak ülkenin işgücü ve eğitim ihtiyaçlarını kapsamlı, pratik ve sistemli bir şekilde bağımsız olarak değerlendirmek ve şu sorulara cevap vermek gerekmektedir: ƒ Kaç kişi eğitmeliyiz? ƒ Hangi işler için hazır olmalılar? ƒ Nerede eğitilmelidirler? ƒ Ne zaman onlara ihtiyaç duyulacaktır?

5 C. Turizm Sektörünün İhtiyaç Duyduğu İşgücü Nitelikleri
Eğitimle ilgili tartışmalar önünde sonunda, işgücü piyasasının nitelik talepleri ve sunulabilen nitelikler arasındaki uygunluğun tartışılmasında düğümlenir. Çünkü eğitimin bir kurum olarak varlığının temel nedenlerinden birini ekonomiye insan yetiştirme işlevi oluşturur. Turizmin özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli istihdam olanakları sağladığı bilinmektedir. Turizmde sayısal olarak üç kategori işgücü olduğu gözlenmektedir: ƒ Doğrudan İstihdam; bu otelcilik, restorasyon, ulaştırma, turizm organizasyonu ve turizm eğitimi konularında sektör tarafından yaratılan işgücüdür. Dolaylı İstihdam; sektöre yardımcı dallarda yaratılan işgücüdür. Mobilya ve inşaat gibi. ƒ Uyarılmış istihdam ise; turizm sektörü sayesinde iş olanakları genişleyen diğer sektörlerdeki istihdam demektir. Bunlar genellikle yiyecek içecek sanayii, kamu hizmetleri, eğitim gibi yan sektörlerdir.

6 D. Türkiye'de Güncel Turizm Eğitim-Öğretim Sorunları
1-Staj sorunları, 2-Kuruluş yeri ve altyapı sorunları, 3-İstihdam ve kariyer sorunları.

7 1-) Staj Sorunları I) Staj Yapılan İşyerine yönelik Sorunlar: - İşyerlerinin stajdaki eğitim amacını göz ardı ederek, stajyerleri ucuz işgücü kaynağı olarak görmeleri, -Stajda çalışılan departmanların çoğu kez sabit olması ve stajyerlerin birçok departmanı hiç tanıyamaması, -Stajyerlere verilen düşük ücretler, düzensiz çalışma koşulları, saatleri ve sosyal haklarla ilgili sorunlar. Bu konuya iliksin hiçbir yasal düzenleme olamaması ve yasal denetim eksikliği, -Alaylı- Mektepli çatışmaları sonucunda işyerlerinde yaşanan çalışma sorunları, stajyerlerin eğitim ve deneyim düzeylerine bakılmaksızın vasıfsız islerde çalıştırılması, - Zaten sayıca az olan denetimlerde, isletmelerin denetleme elemanlarına olan ilgisizliği,

8 II)Stajyer gönderen yüksekokullara İlişkin Sorunlar
-Staj denetimlerinin yapılmaması ve bunu çözebilecek maddi olanak ve eleman yetersizliği, -Stajların yapılabilmesi için sektörle uygun işbirliği koşullarının gerçekleşmemesi, iletişim sağlamada yaşanan zorluklar, -Konaklama bolumu öğrencileri çoğu kez sorun olmadan staj yeri bulurken, seyahat acenteciliği ve rehberlik bolumu öğrencilerinin staj yerleri bulmada sorunlar yaşanması, - Staj yerlerinin bulunması ve çalışmaya başlamaların sezon basına yetişmesi önceliği nedeniyle sürekli sıkışık akademik takvim ile çalışmanın getirdiği zorluklar,

9 III) Stajyer öğrenciden Kaynaklanan Sorunlar
-Stajın öneminin kavranmaması ve stajın bir yük olarak algılanması, - Uygun ve eğitim sağlanabilecek işletmeler yerine çoğu kez tanıdıklar aracılığı ile düşük kaliteli tesislerde staj yapılaması, - Denetim mekanizmasının da iyi çalışmamasını fırsat bilerek sahte staj yapılmasıdır.

10 2-)Kuruluş Yeri ve Altyapı Sorunları
Yapılan bir araştırmada, yıllarında Türkiye genelinde lisans ve ön lisans düzeyinde eğitim veren kurumların dağılımına bakıldığında, Türkiye'de en çok geceleme yapılan bölge olan Akdeniz Bölgesi'nin turizm okullaşma oranı açısından 4. sırada kalması bu dağılımın düşündürücü olduğunu göstermektedir. Buna benzer örnekleri 2013 yılı itibariyle de çoğaltmak mümkündür. Turistik anlamda nispeten çok gelişmiş olmayan Şırnak, Bitlis, Adıyaman, Gümüşhane gibi illerde lisans düzeyinde turizm eğitimi veren kurumların açıldığı görülmektedir. Bölge turizminin geliştirilmesi anlamında söz konusu yerlerde açılan eğitim kurumlarının katkısının olacağı şüphesizdir.

11 3-)Türkiye’de Turizmin İstihdama Etkisi
Türkiye, hızla artan nüfusun kentlerde yoğunlaşması nedeniyle, işgücünün önemli bir kısmı için, iş bulma olanakları kısıtlı bir ülkedir. Mevcut koşullar içerisinde, Türkiye sahip olduğu bir takım kaynaklarla bu sorunları giderebilir. Bu kaynaklardan biri ve belki de en önemlisi turizmdir. Türkiye gerek bulunduğu konum, gerek sahip olduğutemiz plaj ve koylar, gerekse dört mevsimin bir arada yaşandığı bir ülke olması sebebiyle bir turizm cenneti görünümündedir. Türkiye’nin sahip olduğu bu değerleri turizm amaçlı kullanması, istihdamı arttıracağı gibi işsizliği de azaltacaktır. Turizm faaliyetlerinin diğer sektörlerden ayrı bir yapıya sahip olması ortaya çıkan istihdam istatistiklerinin ayrıntılı bir biçimde elde edilmesini zorlaştırmaktadır.

12 Bu nedenle, Türkiye’de turizm sektöründeki istihdam miktarı değişik yollarla tahmin edilmektedir. Türkiye’de yapılan çeşitli araştırmalar, konaklama tesislerinde yatak başına 0.5 kişinin istihdam edildiğini göstermektedir yılının Ağustos ayı istatistiklerine göre; Turizm Bakanlığı Belgeli Yatak sayısı civarındadır. Bu durumda, konaklama tesislerinde istihdam edilen işgücü sayısı ’i bulmaktadır. Bu rakama marina ve yatçılık, ulaştırma şirketleri, seyahat acentaları, alış-veriş merkezleri gibi turizmle ilgili çeşitli birimlerde çalışan işgücünü ilave ettiğimizde, sektördeki doğrudan istihdam edilen işgücü sayısı yaklaşık 600 bini bulmaktadır. Yine, aynı araştırma sonuçlarına göre, turizmde bir birim doğrudan istihdam yan sektörlerde 1.5 birim dolaylı istihdam yaratmaktadır. Böylece, turizm sektöründe dolaylı olarak istihdam edilen işgücü sayısı ’i, doğrudan ve dolaylı istihdam toplamı ise ’u bulmaktadır.

13

14 E. TÜRKİYE’DE TURİZM EĞİTİMİ
Bu tanımlar çerçevesinde turizm eğitiminin amaçlarını ise aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür : Eğitim yoluyla teorik ve pratik ilişki kurmak, Turizm endüstrisinin gelişimine katkıda bulunmak, Turizm endüstrisine yetişmiş kalifiye personel sağlamak, Turizmin ekonomik kalkınmadaki önemini aktarmak, Ülke vatandaşlarına turizm bilinci kazandırmak, Turizm endüstrisinde çalışanlara mesleki formasyon kazandırmak, Bireylerin turizme ilgisini çekmek, Nitelikli turizm eğitimcileri yetiştirmek, Turizm alanında araştırma uygulama yapan kamu kurum ve kuruluşları ile araştırma birimlerine uzman yetiştirmek.

15 1-)Örgün turizm eğitimi: Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren ortaöğretim kurumları ile YÖK'e bağlı olarak faaliyet gösteren ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora programlarından oluşmaktadır. Bu noktada bazı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarında seçmeli olarak okutulan turizm dersleri de örgün turizm eğitimi kapsamında değerlendirilmektedir. Ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı liselerde gerçekleştirilmektedir. Bu açıdan ortaöğretim düzeyindeki turizm eğitiminin amacı turizm alanında ihtiyaç duyulan ara kademe çalışanları yetiştirmek olarak ifade edilebilir. Bu amaca istinaden Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde "Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri", "Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri" ve "Kız Meslek Liseleri" örgün düzeyde eğitim-öğretimlerine devam eden ortaöğretim kurumlarıdır.

16 Önlisans derecesinde olan turizm eğitimi, bilgi ve tecrübeyi birleştirerek, öğrencilere turizm endüstrisinin ihtiyaç duyacağı nitelikleri kazandırmak ve yetenekleri geliştirmek üzere gerçekleştirilen eğitimdir. Aynı zamanda lisans eğitimin ilk kademesi de bu şekilde değerlendirilebilir. Lisans düzeyinde turizm eğitimi ise, turizm endüstrisinin ihtiyaç duyacağı başlangıç, orta ve üst düzey yönetici pozisyonları için öğrencilerin eğitim gördüğü bir yükseköğretimi ifade eder. Yüksek lisans (master) düzeyinde turizm eğitimi ise, turizm işletmelerinde üst düzey yönetici, danışman veya araştırmacı olarak istihdam edilebilecekleri, akademik düzeyde de turizmi bütün yönleri ile irdeleyebilen bireylerin yetiştirilmesi amacıyla yürütülen eğitimdir.

17 2-)Yaygın eğitim: örgün eğitim sisteminde hiç bulunmamış veya herhangi bir kademesinde bulunmuş veya bu kademelerden birinden ayrılmış kişilere çeşitli süre ve seviyelerde ömür boyu sürecek, bireylere gerekli olan bilgi, beceri ve davranışları kazandırmak için verilen eğitim şeklinde tanımlanmaktadır. Yaygın eğitim; Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Üniversiteler, TUGEV ve özel kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilen mesleki turizm eğitimi kurslarını kapsamaktadır ve bu kurslar sonucunda başarı gösterenlere sertifika verilmektedir.

18 F. İş gücü sorunlarının başlıca nedenleri
-Düşük ücretli -Düşük yetenekli -Önemsiz ve basit işler olarak görülmesinin yarattığı olumsuz imaj -Kötü yönetime maruz kalmak -Part-time -Sezonluk -Geçmen işi -Kariyer yapısından yoksun

19 Sonuç ve öneriler Turizm işletmeleri genel olarak çektiği sıkıntılar arasında bulunun nitelikli iş gücü sıkıntıları işletme farklılıklarına göre değişmekte olup bu sıkıntıları sürekli dile getirmeleri ve aradıkları iş gücü bulamamaları turizmden ziyade genel olarak Türkiye’nin sorunu haline geldiği kaçınılmaz bir gerçektir. Yukarıda belirtilen 8 madde iş arayanın ve iş verenin çektiği ortak sıkıntılar olarak görülebilir. Eğitimsizlikten, mevsimselliklerden en önemlisi iş beğenmemek diye tabir edilen istenilmeyen bölümlerde çalışmaya zorlanma iş gücü düşürdüğü gibi daha sonra çalışmak istenildiğin de kabul görmeyen durumlar ortaya çıkmaktadır. Dil yetersizliğinin ön planda olduğunu belirtilmektedir. Bunu yanı sıra saygısızlık, iş sevmeme ve önem vermeden çalışma gibi konularını dile getirilir. Çalışanın isteksiz çalışması ve moral bozukluğundan dolayı işletmede müşterilere asık suratla ve ya ters davranışları söz konusu olduğu öğrenildiğinde işten çıkarılma ile karşılaşmasıdır. Daha sonra işe alımlarda dikkat edilerek önyargı yapılmaktadır.

20 Gerekli çalışmaların olmaması ve uygulanan paket programları hazırlanırken önem verilmemesi aksaklıkların çıkması durumunda çalışanın işine son verilmesi gerçekleşen durumlar arasındadır. Eğitimsizliğin önemi en çok vurgulanan konu olup örgün eğitimi artırmaya çalışarak gelecek yıllar için etkin ve nitelikli iş gücü artırma çabaları gerçekleşmesi düşünülmektedir. Türkiye’de düşünülmekte olup halen faaliyet geçilmeyen sertifikasyon düşüncesi diğer bir değişle turizmde turizm belgesi ve niteliği olmayanların çalışmasını engelleyen bir durumdur. Bu belgelerle işletmeler kendilerine uygun düzeyde personelle çalışmaya çalışması ve denemesi turizm de iş gücünü arttırabilecek bi uygulama olarak görülüyor.

21 Dinlediğiniz İçin Teşekkürler.
Gamze EKEN B Büşra ARSLAN B Çağla KAYA B Mustafa ÇERİBAŞ B