KARŞILAŞTIRMALI EĞİTİM

... konulu sunumlar: "KARŞILAŞTIRMALI EĞİTİM"— Sunum transkripti:

1 KARŞILAŞTIRMALI EĞİTİM
Yrd.Doç.Dr. Zeynep DEMİRTAŞ

2 KONULAR-4 Danimarka İle Genel Bilgiler Danimarka Eğitim Sistemi
Danimarka Eğitim Sisteminin Amaçları Danimarka Eğitim Kademeleri Danimarka Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması

3 Genel Bilgiler Danimarka’nın yüzölçümü km2, Nüfusu (2005) 5.4 milyon ve nüfus yoğunluğu 125 kişi/km2’dir. Danimarka anayasal monarşi ile idare edilir. Yasal güç Kraliçe ve Danimarka Parlamentosunun elindedir.

4 Bilim ve ticarette önemli bir Avrupa ülkesi olan Danimarka, Avrupa Birliği’ne (AB’ye) üyedir. Danimarka, Avrupa Birliği’nde, kişi başına düşen gelir düzeyi ile güçlü bir ekonomiye sahiptir. Ayrıca, demokratik işleyişin ve kadın haklarının çok ileri olduğu Danimarka, geri kalmış ülkelere en fazla katkı sağlayan ülkelerden birisidir. Titiz vergilendirme, toplumsal hizmetlere iyi bir gelir kaynağı oluşturmaktadır.

5 DANİMARKA EĞİTİM SİSTEMİ
Danimarka’da eğitim öğretimin sorumluluğu ve kontrolü; eğitim kademelerine göre merkezi otorite, kantonlar, belediyeler ve özel kuruluşlar tarafından paylaşılmıştır. Sorumlulukların dağılımı eğitim kurumunun çeşidine ve eğitim kademelerine göre değişiklik gösterir.

6 İlk ve alt ortaöğretim veren okullar belediyelerin, üst orta öğretim ve üniversiteye hazırlık kursları kantonların (ilçelerin) sorumluluğu altındadır. Okulların büyük bir bölümü parasızdır. Bunun yanında, özel okullarda devletten önemli ölçüde destek görmektedir.

7 DANIMARKA EĞITIM SISTEMININ AMAÇLARI
Bir Avrupa Birliği üyesi olan Danimarka’nın eğitim politikası, Avrupa Birliği eğitim politikası doğrultusunda şekillendirilmiştir. Avrupa Birliği ulusları arasındaki yakınlaşmanın baş koşulu, komşu ülkelerin yaşam biçimlerini anlamaya çalışmak, dillerini öğrenmek ve onlarla daha yoğun insancıl ilişkiler kurup geliştirmektir. Avrupa anlaşmaları, üye ülkelerin yurttaşlarına istedikleri ülkede yaşayıp çalışabilme hakkını tanımaktadır.

8 1976 yılında kabul edilen Avrupa Konseyi Eylem Programına göre, eğitim alanında yapılması gerekenler şöyle sıralanmıştır: Eğitim sistemlerinin iyileştirilerek ortak bir düzeye getirilmesi, Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, Yüksek öğretimde işbirliğine gidilmesi, Yabancı dil eğitiminin geliştirilmesi, Göçmen işçiler ve çocukları için kültürel ve mesleki eğitim programları uygulanması,

9 Gençlerin mesleki eğitimlerinin geliştirilerek, öğrenim yaşamından iş yaşamına geçişini kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılması yerel ve bölgesel düzeyde eğitim programlan hazırlanması ve uygulanması, Bilgi teknolojilerini ve yeni teknolojilerin kullanımına yönelik eğitim programlarının düzenlenmesi.

10 Bu nedenle Danimarka eğitim sisteminin temel politikası, bir yanda, her çeşit eşitsizliğe karşı mücadele etmek, kişiliğin gelişmesini sağlamak ve çocukların, geniş anlamda sosyal yaşama hazırlanmasını kolaylaştırmak, diğer yanda ise bireylerin mesleki yaşama hazırlanmalarını güvence altına almaktır.

11 Danimarka’da eğitimin temel amacı; ailelerin işbirliği ile öğrencilerin kişiliğinin geliştirilmesi, öğrencilere temel çalışma becerilerinin kazandırılması, çevrenin ve yaşamın tanınması ve çocuğun toplumsallaşmasının sağlanması, genç kuşakların iş alanlarının beklediği bilgi ve beceri ile donatılması ve onlara iş olanakları sağlanması, tek Avrupa için eğitim, sürekli eğitim, yüksek kalitede ve her yerde eğitim ilkelerine dayalı bir öğrenen toplum yaratılması şeklinde sıralanmaktadır.

12 Danimarka’da Okulöncesi Eğitim
Danimarka’da okul öncesi eğitimde 0-6 yaş arasındaki çocuklara farklı alternatifler sunulmaktadır. Gündüz bakımevi, doğumdan üç yaşına kadar olan çocuklara; kreşler, üç yaşından yedi yaşına kadar olan çocuklara; okulöncesi- anaokulu beş yaşından yedi yaşına kadar olan çocuklara hizmet sunmaktadır.

13 Danimarka'da isteğe bağlı olarak okul öncesi eğitime giriş yaşı üç yaşında başlayabilmektedir Yine, 7-15 yaş grubu çocuklar için zorunlu eğitim (ilköğretim) söz konusudur. Yetenekli çocuklar aileleri arzu ettikleri takdirde okula altı yaşında başlayabilmektedirler.

14 Yerel yönetimler okul öncesi eğitim etkinliklerini sağlamakla yükümlüdür. Bu kurumların giderleri devlet veya yerel yönetimlerce sağlanmakta ancak ebeveynler gelirlerine göre masrafların bir kısmını karşılamaktadırlar. İlk ve ortaöğretim kurumları bünyesinde bizdeki anasınıflarına benzeyen okul öncesi sınıflar vardır. Bu sınıfların çerçeve programı Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmaktadır.

15 Danimarka’da İlköğretim
Danimarka’da ilköğretim zorunlu temel eğitimi kapsamındadır. Danimarka’da ilköğretim yaş grubunu kapsamak üzere dokuz yıl ve zorunludur. Buna ek olarak, bir yıl süreli anasınıfı ilave edilerek ilköğretim süresi 10 yılı kapsamaktadır.

16 Aileler, öğretimin ücretsiz olduğu belediyeye bağlı yerel okullar ile öğretim ücretinin % 15’inin aileler tarafından karşılandığı özel okullar arasında seçim yapmakta özgürdürler. Çocukların yaklaşık % 90’ı yerel devlet okullarına % 10’u da özel okullara devam etmektedirler.

17 Danimarka ilköğretim sisteminin amacı, eğitimde ailelerin işbirliği ile öğrencilerin kişiliğinin geliştirilmesi, öğrencilere temel çalışma becerilerinin kazandırılması, çevrenin ve yaşamın tanınması ve çocuğun toplumsallaşmasının sağlanmasıdır. Bununla birlikte “çocukların her yönden bireysel gelişimini sağlamak, ilgi ve yeteneklerine göre, kendilerini ifade yollarını kazandırma fırsatı vermektir”.

18 Sorumluluğunda okul çağında çocuk olan bireyler, çocuğun zorunlu eğitim gerekliliklerini karşılamak durumundadırlar. Okullarda kayıtlı öğrencilerin eğitime devam etmelerini sağlamak başöğretmenin sorumluluğundadır. Sınıflarda her gün yoklama alınır, öğrencilerin devamsızlığının nedeni veliler tarafından bizzat ya da yazılı olarak bildirilir.

19 Danimarka Eğitim Bakanlığı’nca ilköğretimde zorunlu olarak okutulması gereken ders ve konular şöyle sıralanmaktadır: 1) Bütün sınıflarda Danimarkaca, 2) 4-9. sınıflarda İngilizce, 3) bütün sınıflarda Hıristiyanlık bilgisi, 4) 9. sınıfta sosyal bilimler, 5) bütün sınıflarda beden eğitimi,

20 6) 1-6. sınıflarda müzik eğitimi,
7) 1-5. sınıflarda sanat eğitimi, 8) 4-7. sınıflarda el işi, 9) bütün sınıflarda matematik, 10) 1-6. sınıflarda fen bilgisi, 11) 7-8. sınıflarda coğrafya, 12) 7-9. sınıflarda fizik-kimya.

21 İlköğretimde birinci sınıftan yedinci sınıfa kadar notla değerlendirme sistemi yoktur. Ancak, okullar, öğrenci ve ailelerini, öğrencilerin gelişimi bakımından bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu, yıl içinde en az iki kere yazılı ve sözlü olarak yapılır ve 10. sınıflarda ders çalışmalarına göre 0’dan 13’e kadar notlar verilir ve bir bitirme sınavı da uygulanabilir. Öğrenciler, doğrudan sınıf geçerler. Öğrencilere, okuldan ayrılırken de, yıllık çalışma ve sınav notlarının sonucunda bir bitirme sertifikası (diploma) verilir.

22 İlköğretim bitirme sınavı 11 dersten yapılabilir, ileri düzeyde bitirme sınavı sadece 10. sınıfın sonunda beş dersten yapılabilir. Sadece 10. sınıf öğrencileri son sınava katılabilir. Yazılı sınavlar standartlaşmıştır; bunların hazırlanması ve notlandırılması Eğitim Bakanlığı’nca yapılır. Sözlü sınavlarsa, farklı okullardan gelen zümre öğretmenleri ve branş öğretmenlerince yapılır.

23 Danimarka’da Ortaöğretim
Danimarka’da ilkokuldan sonra üç yıllık ortaöğretim kurumları olarak liseler (gymnasium) ve mesleki-teknik eğitim okulları (EFG’ler) bulunmaktadır. Liseler genellikle yüksek öğretime devam edebilme potansiyeline sahip öğrencilerin öğrenim gördüğü okullar olarak kabul edilmektedir. Bu okulların amacı, öğrencileri daha ileri öğretime hazırlamakla birlikte genel bir eğitim sunmaktır.

24 Lise hazırlık eğitimi (lower secondary), ilköğretim okullarının 10
Lise hazırlık eğitimi (lower secondary), ilköğretim okullarının 10. yılında uygulanır ve yaşındaki öğrenciler içindir. Liseye kabul edilebilmek için ilköğretim dördüncü sınıftan itibaren İngilizce eğitimi ve yedinci sınıftan itibaren ikinci yabancı dil eğitimi içeren dokuz yıllık eğitimin tamamlanması, bitirilen okulun yeterlilik vermesi ve okul bitirme sınavından yeterli puanın alınması gerekmektedir.

25 Lisede öğretim dil bölümü ve fen bölümü olmak üzere iki ana bölümde sağlanır. Ayrıca din dersi, Danimarka dili, Almanca, Fransızca, veya Rusça, klasik uygarlık, tarih, sosyal bilimler, eğitsel çalışmalar, coğrafya, biyoloji, beden eğitimi lise derslerini oluşturmaktadır.

26 Liselerden mezun olabilmek için, öğrencilerin ‘Studentereksamen’ adı verilen sınava girmeleri gerekir. Yazılı sınavlar mayıs ayının ortalarından, haziran ayının sonuna dek olan süre içinde her yıl yapılmaktadır. Her öğrenci, üçüncü yılın sonunda da (dil kolunda) zorunlu olan İngilizce dersi ile (fen kolunda) zorunlu olan matematik derslerinden yazılı sınava girmek zorundadır.

27 Bunlara ek olarak, üç yıllık süre içinde beş veya altı sözlü sınav olmak üzere, toplam 10 sınav yapılır. Sınavlar ‘Üst Düzey Ortaöğretim Bölümü’ tarafından hazırlanır ve Bakanlıkça belirlenen dışarıdan atanan iki uzman tarafından değerlendirilir.

28 Lise öğrenimi 17-20 yaşlar arasında devam eder
Lise öğrenimi yaşlar arasında devam eder. Ayrıca, öncesinde en az 10 yıl öğrenim görüp de okulu terk etmiş durumda olanların lise öğrenimlerini tamamlamaları Yüksek Hazırlık Sınavı (HF) adı altında iki yıllık ek ya da bir eğitim programı liseler bünyesinde uygulanmaktadır.

29 Danimarka ortaöğrenimi bünyesindeki her okulda; “kent kurulu”na okul delegelerine ve eğitim bakanlığına karşı sorumlu bir başöğretmen-müdür bulunmaktadır. Bu okullara personel ataması Kent Kurulu’nun onayı ile başöğretmen tarafından yapılmaktır.

30 Bütün liselerde öğrenci, öğretmen, diğer personel, aile temsilcileri, kent kurulu temsilcisi ve işletme temsilcilerinden oluşan bir delegeler kurulu oluşturulmaktadır. Bu kurul okul bütçesi, sınıf büyüklüğü, seçimlik derslerin belirlenmesi konularında düzenlemelere gidebilmektedir.

31 Mesleki eğitim Danimarka’da mesleki eğitim bir bütün olarak ele alınmakta ve programlarının içeriği, öğrencilerin zorunlu eğitim esnasında kazanmaları beklenen bilgi, beceri ve tutuma göre düzenlenmektedir. Mesleki eğitim sistemi; 1) temel mesleki eğitim (3-5 yıl), 2) çıraklık eğitimi (2-4 yıl) ve 3) teknik ve ticaret diploması veren eğitim programları (3-5 yıl) olmak üzere üç ana gruba ayrılmaktadır.

32 İlköğretimin 9. ve 10. sınıflarını tamamlayan öğrenciler:
Tamamlandığında “Studentereksamen” ya da “Hojere Forberedelseseksamen” (HF) diplomaları alınan genel lise (upper secondary) eğitimi alabilirler ya da; Tamamlandığından “Hojere Handelsekseman” (HHX) ya da “Hojere Teknisk Eksamen” (HTX) diplomaları alınan mesleki lise eğitimi alabilirler veya; Çok çeşitli başka mesleki dersler alabilirler.

33 Bu ülkede mesleki öğretim; yapı endüstrisi, grafik endüstrileri, ticaret ve ahlak idaresi, demir ve metal endüstrisi, ziraat ve ormancılık, nakliye, yiyecek endüstrisi ve ticaret hizmetleri olmak üzere sekiz temel ve 160’a yakın alt alanda yapılmakta ve ancak bu eğitimi almış olanlar işyeri açabilmektedir.

34 Yaygın eğitim Danimarka’da örgün eğitime devam edenlerin ve bu kurumları bitirmiş olanların yeni bilgi ve beceri kazanmalarını sağlamak ve boş zamanlarını verimli bir şekilde değerlendirmek için kurslar mevcuttur. Her yıl yaklaşık olarak nüfusun beşte biri, bu tür kurslara devam etmektedirler. Bu kurslara katılanlar çok az bir ücret öderler. Giderin büyük bir kısmı merkezi ve yerel yönetim kuruluşlarınca karşılanmaktadır.

35 Danimarka’da Yükseköğretim
Danimarka yüksek öğretim sistemi, Eğitim Bakanlığına bağlı Yüksek Öğretim Dairesi tarafından yönetilmektedir. Ülkede devlet ve özel kesim üniversiteleri vardır. Yükseköğretime girişte, bitirilen ortaöğretim başarı puanlarına bakılmaktadır. Yükseköğretim genellikle ücretsiz olup, ihtiyacı olan öğrencilere devletçe burs da verilmektedir. Yükseköğretim programları üst akademik öğretime hazırlık ve meslek insanı yetiştirmek üzere okul-çevre işbirliği içinde düzenlenmiştir.

36 Üniversiteyi yöneten rektör, akademik personel arasından dört yıllık bir süre için öğrencilerin de katılımı ile seçilmekte ayrıca, 14 üyeden oluşan “üniversite senatosu” bulunmaktadır. Her bir bölümde bir başkan ve bir “bölüm kurulu” bulunmakta ve fakülte yöneticisi olan dekan seçimle işbaşına gelmektedir. Üniversite eğitiminin kalitesi Eğitim Bakanlığının kurduğu bağımsız bir enstitü tarafından belirlenmektedir.

37 Yüksek okullarda bulunan kurullar ve birlikler, öğrencilere geniş bir yelpaze içerisinde etkinlikler sunmakta ve diğer öğrencilerle tanışmak için iyi olanaklar sağlamaktadır. Her öğrenim yerinin, spor ve eğlence konusunda kendi gelenekleri ve kendisine ait bir öğrenci çevresi vardır. Danimarka hükümeti 18 yaşın üzerinde olup da eğitimine devam etmekte olan yurttaşlarına temel yaşam standardını sağlayacak ölçüde parasal yardımda bulunmaktadır.

38 Öğretmen eğitimi Ülke genelinde standart yapıda dört yıl süren ve yüksek öğretime bağlı 18 eğitim kolejinde öğretmen eğitimi yapılmaktadır. İlköğretim öğretmenliği için lisans, ortaöğretim öğretmenliği için de yüksek lisans mezuniyeti aranmaktadır.

39 Danimarka Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması
Danimarka’da eğitimin temel amaçları; eğitimde ailelerin işbirliği ile öğrencilerin kişiliğinin geliştirilmesi, öğrencilere temel çalışma becerilerinin kazandırılması, çevrenin ve yaşamın tanınması ve çocuğun toplumsallaşmasının sağlanması, genç kuşakları iş alanlarının beklediği bilgi ve beceri ile donatmak ve onlara iş olanakları sağlamak, tek Avrupa için eğitim, sürekli eğitim, yüksek kalitede ve her yerde eğitim ilkelerine dayalı bir öğrenen toplum yaratmak şeklinde sıralanmaktadır. Yaşam boyu öğrenme ve gelişme esastır. Her yıl nüfusun yaklaşık yarısı bir eğitim etkinliğine katılmaktadır. Nüfusun tamamı okuma-yazma bilmektedir. Yaşam kalitesini yükseltmek ve iş piyasası için üretici insan yetiştirmek esastır.

40 Türk milli eğitiminin amacı kısaca iyi yurttaş, iyi insan iyi üretici (meslek sahibi) insanlar yetiştirmek bu yolla toplumun refahını artırmak, kalkınmak ve çağdaş uygarlığın seçkin bir ortağı olabilmektir. Yaşam boyu öğrenmenin esas olduğunu söylemek mümkün görülmemektedir. Her yıl nüfusun ancak beşte birinin bir eğitim etkinliğine katıldığını söyleyebiliriz. Yaşam kalitesini yükseltmek ve iş piyasası için üretici insan yetiştirmenin esas olduğunu söylemek mümkün değildir. Okul bitirmek, sınıf geçmek ya da diploma almak için eğitimin esas alındığı söylenebilir.

41 Danimarka’da eğitim ve öğretimin sorumluluğu; merkezi hükümet, kantonlar, belediyeler ve özel kuruluşlar tarafından paylaşılmıştır. Kurul ve konseyler ağırlıklı (katılımcı ve demokratik) bir yapı göstermektedir. Personel istihdamı çoğunlukla yerel yönetimler tarafından yapılmaktadır. Okul öncesi okullaşma oranı %95 oranındadır ve 7-15 yaşları kapsayan zorunlu eğitim dokuz yıldır. İlköğretimin dokuzuncu yılı orta öğretime hazırlık sınıfıdır. Mesleki eğitim bir bütün olarak ele alınmaktadır. Eğitim ve öğretimin sorumluluğu ağırlıklı olarak merkezde toplanmıştır.

42 Türkiye’de merkezi yönetime dayalı otoriter bir yapı egemendir
Türkiye’de merkezi yönetime dayalı otoriter bir yapı egemendir. Personel istihdamı merkezi yönetim tarafından yapılmaktadır. Okul öncesi eğitimde okullaşma oranı % 10 civarındadır ve zorunlu eğitim 12 yıldır. İlköğretim(ilkokul+ortaokul) sekiz yıldır ve orta öğretime hazırlık sınıfı yoktur. Bazı liselerin hazırlık sınıfı var ise de bu sınıfın işlevi sadece yabancı bir dil öğretimini esas almaktadır. Mesleki eğitimde, erkek teknik, kız teknik, ticaret ve turizm, din öğretimi gibi çok başlılık ve dağınık bir yapı vardır.

43 Danimarka’da okullarda sınıfta kalma sistemi yoktur
Danimarka’da okullarda sınıfta kalma sistemi yoktur. Vasat öğrencilere yönelik ek programlar düzenlenmektedir. Bir öğretim yılı 200 gündür ve haftada ders saati uygulanmaktadır. İlk ve ortaöğretimde ikinci bir yabancı dil okutulmaktadır. Türkiye’de okullarda sınıfta kalma sistemi vardır. Bir öğretim yılı 180 gündür ve haftada 6-30 ders saati uygulanmaktadır. İlköğretimde ikinci bir yabancı dil okutulmamaktadır. Ortaöğretimde ise, bazı lise türlerinde olmak üzere çok az oranda ikinci bir yabancı dil öğretimi verilmektedir.

44 Danimarka’da öğrencilerin %90’ı kamu, %10’u özel okullara devam etmektedir. Demokratik, özerk ve katılımcı bir yönetim stili egemendir. Okuldan uzak mesafede oturan çocuklar için ulaşım imkanı ve aynı zamanda ücretsiz tıbbi yardım ve diş bakımı yapılmaktadır. Üst öğretime devam edemeyen ilkokul mezunları için gece okulları mevcuttur. Bir öğretmene ortalama 19 öğrenci düşmektedir. İlköğretimin ilk yedi yılında sınıfı bir öğretmen okutmaktadır. Okulların tümünde normal öğretim yapılmaktadır.

45 Türkiye’de öğrencilerin %98’i kamu ve %2’si özel okullara devam etmektedir. Merkezi ve otoriter bir yönetim stili egemendir. Çok sınırlı bir düzeyde taşıma ve sağlık bakımı yapılmaktadır. Öğrenime devam edemeyen öğrenciler için açık ilköğretim ve açık lise uygulaması mevcuttur. Bir öğretmene ortalama 28 öğrenci düşmektedir. İlköğretimin ilk beş yılında sınıfı bir öğretmen okutmaktadır. Okulların %77’sinde normal, %23’ünde ikili öğretim yapılmaktadır.

46