Kamu Bütçesi Bütçe Sistemlerindeki Gelişmeler

... konulu sunumlar: "Kamu Bütçesi Bütçe Sistemlerindeki Gelişmeler"— Sunum transkripti:

1 Kamu Bütçesi Bütçe Sistemlerindeki Gelişmeler

2 Maliyecilik kaynak yaratmaktan önce, kaynağı iyi kullanmaktır.

3 Bütçe Sistemlerindeki Gelişmeler
Geleneksel Bütçe Sistemi Modern Bütçe Sistemlerindeki Gelişmeler Milli Ekonomik Bütçeler Yatırım Bütçeleri Performans Bütçe Sistemi Program Bütçe Sistemi Planlama, Programlama, Bütçeleme Sistemi Sıfır Esaslı Bütçeleme Sistemi Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi

4 Bütçe Sistemindeki Gelişmeler
Toplumun devletten beklentileri, kamu mal ve hizmetlerine olan talebi artırmıştır. Bütçe sistemlerinde günümüze kadar devam eden gelişmelerdeki sürükleyici faktör, söz konusu beklenti ve talep oluşturmuştur. Yeni bütçe sistemleri büyük ölçüde bütçenin gider kısmının iyi hazırlanmasına, uygulanmasına ve uygulama sonuçlarının etkin kontrolüne yönelik tutarlı yaklaşımlar ortaya koymuşlardır.

5 Geleneksel Bütçe Sistemi
Klasik maliyecilerin geliştirdiği geleneksel bütçe sisteminde, bütçede denklik esastır. Bütçenin denkliği için devlet; vergi, harç, resim, mülk ve teşebbüs gelirleri gibi normal kaynaklardan yeterli gelir etmesi gerekir. Borçlanmaya başvurulmaması gerekir. Matematiksel bir bütçe denkliği aranır. Bütçenin açık vermesi de fazla vermesi de sakıncalıdır.

6 Geleneksel Bütçe Sistemi Line-item
Sadece güvenlik, adalet, diplomasi gibi hizmetleri yerine getiren küçük ve tarafsız bir devlet temeline dayanır. GBS malzeme ücret sıralaması ya da fıkra-madde sıralaması vardır. Personelin ne yapabileceği veya alınan malzemelerin ne için kullanılacağı üzerinde durulmaz. Denetime önem verilmekle birlikte, denetim meclis tarafından verilen başlangıç ödeneğinin aşılmaması, yerinde kullanılması, bütçe kanununa ve ilgili kanuna göre harcanması konusunda yapılır.

7 Geleneksel Bütçe Sisteminde Sınıflandırma
Harcama sınıflandırması “harcama kalemleri” itibariyle yapılır. Önemli olan yapılacak harcama için ödenecek paradır. Fonksiyonel sınıflandırma. Adalet, güvenlik, eğitim sağlık. Ekonomik sınıflandırmaya göre; cari, yatırım ve transfer harcamaları şeklinde bir ayırıma tabi tutulabilmektedir.

8 Geleneksel Bütçe Sistemine Getirilen Eleştiriler
Hükümetin nihai amaçlarına gerekli önemi vermez. Hükümetin neyi, niçin yaptığı ve ne başardığı değil, ne satın aldığı ve bunlar için ne kadar harcama yaptığı ile ilgilenir. Uzun vadeli planlamaya imkân vermez. Bütçede kararlar bilimsel araştırmalara ve yeterli bilgilere değil, geçmişte alınmış kararlara ve siyasi pazarlıklara dayanmaktadır. Bütçe ayrıntı içinde boğulmakta ve gerek bütçenin gerekse programın tümüne gerekli önemi vermemektedir.

9 Geleneksel Bütçe Sistemine Getirilen Eleştiriler
Tahminlerin ve tahsisatın rasyonel bir şekilde yapılabilmesine ve hükümet programlarının değerlendirilebilmesine imkan verecek bilgiler sistemde toplanmaz ve haberleşme sistemi ihtiyaçlara cevap vermez. Alternatif programlara fazla yer verilmez. Bilimsel tekniklerden yararlanılmaz. Sistem kamu fonlarının rasyonel bir biçimde dağıtımına esas teşkil edecek bir kuramsal çerçeveye oturtulamamıştır.

10 Geleneksel Bütçe Sistemine Getirilen Eleştiriler
Bütçeye bir masraf girdikten sonra o masrafı çıkarmak mümkün olmamaktadır. Sistemin özünü formaliteye uygunluk kontrolü teşkil eder. Bu sistemde bütçe, etkili bir yönetim için yeterli değildir; yöneticilerin ihtiyaçlarına cevap verememektedir.

11 Geleneksel Bütçe Sisteminin Avantajları
Harcama kalemleri bütçesi diğer bütçe türleri içinde hazırlaması en kolay olanı Hızlı ve basit hazırlanabilir Harcama kalemleri bütçesinin temel eksikliği kurumun yürüttüğü etkinlikleri tanımlamasındaki yetersizliktir Bu tip bütçeler kontrol ve hesap vermede kullanılır Kanun koyucular maaşları ve ödemeleri belirler ve farklı kategorilerdeki farklılıkları ortaya koyar Maaşlar ve ödemeler bütçenin büyük bir oranını oluşturur Bütçe kesintilerine ihtiyaç duyulduğunda faydalı olur. *Menfield D. E. (2009), The Basics of Public Budgeting and Financial Management

12 MİLLİ EKONOMİK BÜTÇELER
“İktisadi Bütçe”, 2. Dünya Savaşından sonra ortaya çıkmıştır. Ekonominin tümüne ilişkin ileriye dönük kararları uyumlu bir biçimde bütünleştiren ve devletin bütçe uygulamalarının etkinliğini belirleyen tahmini ve genel bir rapor. Uygulama açısından milli ekonomik bütçe; bütçe uygulamalarını kolaylaştırmak, devletin ekonomik kararlarının etkisini ölçmek ve bu kararlara ışık tutmak için bütçeye eklenen bir rapor.

13 MİLLİ EKONOMİK BÜTÇELER
1961 Anayasasının 94. maddesine göre hükümet bütçeye milli bütçe tahmin raporlarını eklemek zorundadır. DPT tarafından hazırlanan milli bütçe tahmin raporu MB gönderilmekte ve hükümetçe kanun tasarısının eki olarak TBMM sunulmaktadır. 1982. Anayasasının 162. “Bakanlar  Kurulu, merkezi yönetim bütçe tasarısı ile millî bütçe tahminlerini gösteren raporu, malî yıl başından en az yetmiş beş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar”

14 MİLLİ EKONOMİK BÜTÇELER
Az gelişmiş, gelişmekte olan ve kalkınma planı uygulayan ülkelerde milli ekonomik bütçeler, bütçe-plan ilişkilerinde uyum sağlamasına da hizmet etmektedir. Milli ekonomik bütçeler ile meclisin bütçe kanun tasarısını daha dikkatli incelemesi, görüşmesi, uygulamayı izlemesi mümkün olmaktadır.

15 MİLLİ EKONOMİK BÜTÇELER
Milli Ekonomik Bütçeleme sisteminden faydalanabilmek için; gelişmiş bir milli muhasebe sistemine, verilerin iyi oluşturulmasına, teknik ve idari alt yapının elverişli olmasına ve gelişmiş ileri tahmin yöntemlerine ihtiyaç vardır.

16 Yatırım Bütçeleri Özelliği olan bir kısım yatırım harcamalarının özel bazı gelirler ile karşılandığı, cari bütçeden ayrı bir bütçe olarak tanımlanmaktadır. Genel bütçe içinde yer alıp da kaynak yetersizliğinden dolayı tamamlanamayan yatırımlar sorununu ortadan kaldırabilmektedir. Borçlanma, yatırım bütçelerinin en önemli finansman kaynağıdır.

17 Yatırım Bütçeleri İki ayrı yöntem uygulanabilir;
Sadece yeni sabit sermayeyi artıran harcamaları ayırmak suretiyle bir bütçe hazırlamak. Yeni sabit sermaye yatırımlarını artıran harcamaların yanında aşınma, bakım ve onarım harcamalarını da kapsayan bir yatırım bütçesi hazırlanabilir.

18 Yatırım Bütçeleri: Olumlu Görüşler
Devlet faaliyetlerinin ekonomik analize tabi tutulmasını Halkın bütçeyi daha iyi anlamasını sağlamaktadır Ekonomik kaynakları daha çok harekete geçirip, devlet muhasebesinin yetersizliklerini telafi edecektir. Genel bütçedeki ağırlığı ortadan kaldığından dolayı açık bütçe uygulamaları yavaşlayabilecektir.

19 Yatırım Bütçeleri: Olumsuz Görüşler
Birlik ilkesini bozması, Bütçe açıklarının gizlenmesine yol açması, Mali disiplin ve ekonomik istikrarı tehdit etmesi Yakın bir gelecekte vergi politikasına ağırlık verilmesini gerektirebilir.

20

21 Performans Bütçe Sistemi
1911 Frederick Taylor New York Bureau of Municipal Research (NYBMR) in 1906 the government of Chicago in 1910 Toplumsal baskı Bireysel İş dünyası

22 The New Deal expansion of government responsibilities and the greater
structural complexity of public agencies made the traditional line-item budgeting irrelevant.

23 Performans Bütçe Sistemi
ABD tarım bakanlığı II. Dünya savaşı sonrası ordu 1900 yıllarının başlarında başlayan süreç, 1949 yılında kurumsallaşmış ve 1960 yılların ortasında düşüşe geçmiş.

24 Performans Bütçe Sistemi
Yapısal zayıflığı Yasal karşıtlık Program bütçe ile ilgili yeni uygulamaların yükselişe geçmesi Nguyen, Hoang-Phuong (2007), Performance budgeting: Its rise and fall, MPRA Paper No

25 Performans Bütçe Sistemi
1912 yılında ABD’de mevcut bütçedeki aksaklıkları gidermek amacıyla başkan Taft tarafından kurulan “Tasarruf ve Verimlilik Komisyonunun “, kamu harcamalarının maliyetlerinin hesaplanabilmesi, verimliliğin ölçülebilmesi ve fonksiyonel sınıflama ile ilgili çalışmalar yapmasıyla ortaya çıkmıştır.

26 Performans Bütçe Sistemi
1949 yılında Hoover komisyonu iki temel soruya cevap aramıştır. Herhangi bir temel hükümet programına ilişkin arzu edilebilir harcama büyüklüğü ve GSMH’ya göre uygun toplam harcama miktarı nedir? Kabul edilmiş bir program etkin ve ekonomik bir şekilde nasıl uygulanabilir ya da diğer düzenlemeler, gelişmiş prosedürler yoluyla aynı iş en düşük maliyetle nasıl gerçekleşebilir?

27 Performans Bütçe Sistemi
Program ve Faaliyet Sınıflandırması Performans Ölçümleri Performans Raporu

28 Performans Bütçe Sistemi
Hükümetin ne satın aldığı değil, ne yaptığı ve başardığı önemlidir. Bütçede belirli amaçlara hizmet eden giderler aynı program içinde toplanmakta ve her programın maliyet ve faydası hesaplanmaktadır. Tercihlerini matematiksel hesaplamalara dayandırır.

29 Performans Bütçe Sistemi
Bütçeyi kullanan kişilere daha rasyonel hareket etme olanağı sağlamıştır. Fayda maliyet bilincinin yerleşmesini sağlamıştır. Sistemin özünü ölçülebilir birimlerin oluşturulması sisteme yöneltilen en önemli eleştiridir.

30 Program Bütçe Sistemi Performans bütçenin gelişmiş hali.
Devlet hizmetlerine ilişkin maliyetlerin ve verilerin farklı yılları kapsayan bir dönem için geliştirilmesine imkan veren bir sınıflandırmayı esas almaktadır. Devletin yürüttüğü faaliyetler fonksiyonlar olarak belirlenmekte ve bu fonksiyonların amaçlarına ulaşılması için bütçede program sınıflandırmasına geçilmektedir.

31 Programlar Alt programlar Faaliyet/proje
Devletin belirli hedeflere ulaşmak için yapmış olduğu hizmetleri öncelik sırası içinde Programlar Alt programlar Faaliyet/proje esasına göre sınıflandırmaktadır.

32 Program Bütçe Sistemi Fayda-maliyet analizine büyük önem verir.
İyi çalışan bir muhasebe sistemine ihtiyaç vardır. Bütçe ile ödenek ayrılan her kuruluşun yapmış olduğu hizmetlerin gerçeklerini araştırmaya zorlar.

33 Program Bütçe Sistemi 3 E ilkesi (Economy, Efficiency, Effectiveness – Tasarruf, Verimililik, Etkenlik) Kamu kuruluşlarının hizmet programlarının oluşturulmasında ve yürütülmesinde; kaynak kullanımında Tasarrufa Verimli olmaya Belirlenmiş hedefleri gerçekleştirmeye Özen göstermelidir.

34 Klasik, Performans ve Program Bütçe Karşılaştırması
Bütçe Sistemi Özelliği Sınıflandırma Dayanağı Çıkış Noktası Klasik Kaynak satın alma harcamaları Satın Alınan kaynaklara göre Denetim, Kontrol/Ekonomi Performans İş yükleri, faaliyetler için harcamalar Görevlere, faaliyetlere ve çıktılara göre Yönetim/Etkinlik Program Kamusal amaçlar için harcamalar Son ürüne, kamusal amaçlara göre Planlama/Etkenlik

35 Plânlama, Programlama, Bütçeleme Sistemi (PPBS)
1955 ikinci Hoover Komisyonu “Program Bütçe” kavramı yaratılmıştır ve ilk kez hukuki temeline oturtulmuştur. 1961 ABD savunma bakanlığı 1965 yılında ABD başkanı Johnson sistemin federal devlet seviyesinde tüm bakanlık ve birimler.

36 Plânlama, Programlama, Bütçeleme Sistemi (PPBS)
Hükümetin faaliyet programlarını gerçekleştirmek için amaçların ve kaynakların ve aralarındaki ilişkilerin ele alındığı süreç.* Stratejik hedef maliyetlerini ve sonuçlarını tespit ederek değerlendirmek (plânlama), bu hedeflerin gerektirdiği insan gücünü ve diğer girdileri zamana göre belirlemek (programlama) için geliştirilmiş rasyonel ve sistematik bir süreçtir. Amacı; karar vericilerin önüne mümkün olduğu kadar çok rasyonel tercih yapmayı sağlayacak teknikleri koymak ve kararların ekonomik ve etkili olarak gerçekleşmesini sağlamaktadır. Edizdoğan. N. (2007). Kamu Bütçesi, Ekin Kitapevi,214.

37 PPBS AŞAMALARI Planlama Programlama Bütçeleme Sistem Analizi

38 Planlama Aşaması Kamu ekonomisi yönünden kamu faaliyetlerinin yönlendikleri hedeflere ulaşma yollarını ve bu arada karşılaşılacak çözüm şekillerini ortaya koymak için yapılan ileriye dönük bir projeksiyon sistemi. Planlama ile orta vadeli bir projeksiyon ile amaçlar ve maliyetler belirlenmektedir. Geleceği zaman dilimlerine bölmek, sonra yapılacak işlere önem ve öncelik sırası vererek bunları uygun yöntemler ile zaman dilimleri içinde dağıtıp yerleştirmek.

39 Planlama ile; Hükümetin genel amaçlarının belirlenmesi ve bu amaçların kendi aralarında önem derecesine göre sıralamaya tabi tutulması. Tespit edilmiş olan amaçlara ulaşmak için gelecekte takip edilecek alternatif yollardan seçim yapılmak suretiyle uzun dönemli program ve faaliyetler saptanmaktadır. Bu amaçları gerçekleştirmek için gerekli mali imkânlar tespit edilmeli ve bu imkânların bu yollara tahsisi sağlanmalıdır. Planlar sürekli gözden geçirilmelidir.

40 Planlama Aşaması Amaçların Saptanması
Kamu kuruluşları arasında işbirliği ve koordinasyon Fiziksel Analiz ve Seçeneklerin Analizi Karar verenlerin önüne amaçlara ulaşmada çeşitli seçenekler sunmakta ve bu seçeneklerin en uygunu programa alınmaktadır. Maliyetlerin Tahmin Edilmesi Ayrıntılı maliyet hesapları Ödenek talepleri ortaya çıkar Model Aşaması

41 Programlama Aşaması Plânlama kararlarının gerçekleştirilmesi için gerekli uygulamaların belirtilmesi ve organize edilmesi. Planlama aşamasında alınmış olan kararların gerçekleşmesi için gerekli uygulamaların yapılması Program yapısı oluşturulurken her program gittikçe daralan ve somutlaşan birimlere bölünür. Program>Alt-Program>Faaliyet Faaliyetlerin ayrıntılı kısımlarını da harcama kalemleri oluşturur.

42

43 Bütçeleme Aşaması Plan ve programlar bütçe ile uygulanır.
Planlama yolu ile belirlenen genel amaçlara ulaşmak için bütçe, programlar arasında kaynak tahsisi sağlar.

44 Sistem Analizi Aşaması
Sadece maliyet ve faydalar açısında seçenekleri karşılaştıran bir teknik değildir. Amaçların, sonuçların ve faydaların nasıl ölçülebileceği, sayısal analize olanak sağlamayan durumların nasıl ele alınabileceği ve farklı seçeneklerin nasıl oluşturulacağı gibi konular da sistem analizinin kapsamındadır. Sistem analizi aşamasında en sık başvurulan analiz metodları Fayda-Maliyet Analizi Maliyet Etkinlik Analizi

45 Fayda-Maliyet Analizi
En düşük maliyet ile en yüksek faydaya ulaşmaya çalışan bir teknik 1936 ABD “Taşkın Önleme Kanunu” 1937 Oregon Eyaletindeki karayolu projesi 1960 Londra Birmingham karayolunun yapımı 1960 sonrası Türkiye

46 Fayda-Maliyet Analizi
Proje Fayda Maliyeti F-M F/M (F-M)/M Sıralama A 200 80 120 2,5 1,5 1 B 150 70 2,1 1,1 2 C 100 50 2,0 1,3 3

47 Fayda-Maliyet Analizi
Analiz ancak fayda ve maliyetlerin ölçülebildiği alanlarda yapılabilir Dış fayda ya da zararın hesaplanması da zordur

48 Maliyet Etkinlik Analizi
Üretim işlerinde hasıla ile onun bileşiminde katkıda bulunmuş unsurlar arasındaki ölçülebilir orana verimlilik denir. Girdilerin piyasa fiyatı ile değerlendirilebildiği, çıktıların ise aynı biçimde değerlendirilemediği durumlarda kullanılır.

49 PPBS’nin Faydaları Bütçe uygulamalarına açıklık getirir.
Harcamalar için seçenekler sunar. Sorumluluk artırır. Toplam maliyetleri ortaya koyar. Kaynakların etkin, verimli kullanımına zemin hazırlar. Çeşitli analiz metodlarını kullanmayı teşvik eder. Bütçelemeye rasyonel esaslar getirir. Plân – bütçe ilişkisini kurar Bütçeye uzun vadeli bakış açısı getirir.

50 PPBS’nin Uygulama Güçlükleri
Sistem tam olarak kavranamamıştır. Nitelikli eleman ve yönetici ihtiyacı. Bütçe sürecinin maliyeti yüksektir. Ekonomik bakış açısı egemendir. Uzun dönemli planlar riskli olabilir. Her ne kadar bir takım tekniklere dayanmış olsa da siyasi tercihi ortadan kaldıramaz.

51 Hedeflere Göre Yönetim Sistemi
Üst ve alt yöneticiler tarafından kurum hedeflerinin ortaklaşa belirlendiği, kurumdaki her çalışanın belirlenen hedeflere yönelik görev ve sorumluluklarının tanımlandığı ve bunların kurumu yönetmek için rehber olarak kullanıldığı bir süreçtir Kamusal kaynakların tahsisi her zaman çalışanların karşılıklı görüşmeleriyle yapılması gerekir PPBS kullandığı analizleri kullanır

52 Hedeflere Göre Yönetim Sistemi Alt Programları
Hedefleri Belirleme Bütçeleme Özerklik Geri Bildirim Ödüllendirme

53 Hedeflere Göre Yönetim Sistemi
Üst Yönetici ile Alt Yöneticinin Toplanması Belirli, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi ve Belirli Bir Zaman İçinde Elde Edilebilir Hedeflerin Ortaya Konması Geri Bildirim Hedeflere Yönelik Faaliyetler Performansın Ölçülmesi

54 Hedeflere Göre Yönetim Sistemi Olumlu Yönleri
Kurum içi iletişimin artması Üst ve alt yöneticiler arasında daha fazla etkileşimi gerekli kılması Yöneticiler tarafından daha fazla planlama yapılmasının zorunlu hale gelmesi Kurum personelinin performanslarının değerlendirilmesini geliştirmesi

55 Hedeflere Göre Yönetim Sistemi Olumsuz Yönleri
Yöneticilerin belirlenen hedeflere ulaşmak için üzerlerinde yoğun bir baskı hissetmeleri Kırtasiyecilik Hedef belirlemede fazla zaman harcama Yöneticilerin personelden gerçekçi olmasa da ölçülebilir hedefler talep etmeleri

56 Sıfır Esaslı Bütçeleme Sistemi
SEB fikri, ilk kez 1924 yılında E. Hilton Young tarafından ortaya atılmıştır. Berkley Üniversitesi Wildawsky ve Hammann’ın katkıları Peter A. Phyrr, Texas Instruments. 1973 mali yılı Georgia Eyaleti 1975 New Jersey Başkan Carter dönemi, 1977 yılında Federal düzeyde

57 Sıfır Esaslı Bütçeleme Sistemi
Yeni mali yıl bütçesi hazırlanırken bir önceki yılın ödeneklerine olan bağımlılık ortadan kalkmaktadır. Geçmiş yıl ödenekleri sıfır kabul edilmektedir. Yeni baştan bütçeleme veya sil baştan bütçeleme olarak adlandırılmaktadır.

58 Sıfır Esaslı Bütçeleme Sistemi
Yöneticiler bütçelerin gerekçelerini en küçük ayrıntısına kadar göstermek zorundadır. Harcama gerekçesini kanıtlama yükü yöneticilere aktarılmıştır. Faaliyetler “karar paketleri” şeklinde ifade edilerek nispî önemlerine göre sistematik bir analizle değerlendirilir.

59 SEB Amacı Bütün programları aynı zamanda ve temelden gözden geçirmek ve yöneticilerin kendilerine ait fonları en uygun şekilde tahsis etmelerin sağlamaktır. Kaynakların toplumsal ihtiyaçlar için en etkin şekilde kullanılmasını sağlamak

60 SEB Özellikleri Yasama organına bütçeleme sürecinde daha etkin rol vermiştir. Devam eden hizmet programları yeni baştan gerekçeleri ile birlikte ele alınmaktadır. Bütçe ile ilgili kararlar aşağıdan yukarıya doğru alınmaktadır. Yöneticilerin nitelikleri önemlidir.

61 SEB Süreci Plânlama – Bütçeleme İlişkisi

62 SEB Süreci Kuruluşun hedef ve bütçeleme varsayımlarının belirlenmesi
Karar birimlerinin tespiti Programlar, masrafçı birimler, ödenek kalemleri Karar paketlerinin hazırlanması Belirli bir fonksiyon ya da faaliyetin kesin sınırlar içimde tanımlanmasını, değerlendirilmesini, diğer alternatiflerle karşılaştırılmasını, kabul edilmemesi halinde ortaya çıkacak sonuçları, maliyet ve faydalarına ilişkin bilgileri gösteren belge. Karar paketlerinin sıralanması Karar paketi sıralama formunun oluşturulması

63 SEB Sisteminin Faydaları
Kaynakların daha etkin kullanılması üzerinde durur. Kaynakların, hizmetler ve kamu kuruluşları arasındaki dağılımına esneklik getirir. Kamu yöneticilerini alternatif yollar araştırmaya ve analizler yapmaya daha çok yönlendirir. Yöneticilerin bütçede daha çok söz sahibi olması, yöneticilerin bütçe çalışmalarında daha çok tatmin olmalarını sağlar.

64 SEB Sisteminin Faydaları
Yöneticinin sorumluluğunu artırır. Bütçede standart uygulamaları artırır. Uzun dönemli planlamayı özendirir. Karar paketlerinin önceliklerine göre sıralanmış olarak parlamentoya sunulmaları, yasama organının bütçeleme sürecindeki rolünü büyük ölçüde arttırmaktadır.

65 SEB Sistemine Yöneltilen Eleştiriler
İş yükü ve kırtasiyecilik fazladır. Mikro ekonomik yaklaşım getirmekte ve bütçenin sosyal, politik, kültürel ve geleneksel boyutlarını göz ardı edebilmektedir. Maliyet paketleri faaliyetin etkinliğinden çok, paketlerin yöneticiler tarafından elimine edilmesi ile sağlanmaktadır. Karar paketlerinin öncelikle sıralanmasında, karar paketlerinin çokluğuna da bağlı olarak sorun yaşanmaktadır.

66 SEB Sistemine Yöneltilen Eleştiriler
Sistem, kaynakların hizmetlere dağıtılmasında gereken etkinliği sağlayamamıştır. Gelir bütçesi ile ilgili öneri getirmemektedir. Yöneticilerin karşı karşıya kalabileceği teknik, siyasi ve sosyal gibi çeşitli sınırlamalar dikkate alınmamıştır.

67 PPBS 1965 yılında ABD başkanı Johnson sistemin federal devlet seviyesinde tüm bakanlık ve birimler.
1973 yılında ABD başkanı Nixon 1973 mali yılı Georgia Eyaleti vali Carter Başkan Carter dönemi, 1977 yılında Federal düzeyde

68 Modern Bütçe Sistemlerinin Hizmet Önceliği ve Kaynak Etkinliği Açısından Karşılaştırılması

69 Geleneksel Yönetimden Performans Esaslı Yönetime Yöneliş

70 Performans Kelime anlamı olarak performans, belirlenen koşullara göre bir işin yerine getirilme düzeyi veya çalışanın davranış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Kamu yönetimi açısından performans, kamu kurumlarının topluma sunmak üzere üstlendikleri mal ve hizmetleri yerine getirmeleri ve sunmalarıdır.

71 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
1993 yılından itibaren ABD pilot uygulama 1997 uygulama sonuçları alınmış 2000 yılından itibaren yaygınlaşmıştır

72 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Merkezden yönetim esas alan kaynak dağılımı ve girdi odaklı bütçelemeden Yetki ve sorumluluk dağıtımı ile kaynakların yerinden yönetimini esas alan mali yönetim ve çıktı-sonuç odaklı performans esaslı bütçeleme

73 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Kamu kaynaklarının verimli ve etkin kullanımının yanında mali disipline de önem vermiştir. Mali disiplin için, orta vadeli harcama planını içeren stratejik planlardan faydalanılmıştır.

74 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Stratejik Planlama; örgütün ne olduğuna, ne yaptığına ve neyi neden yaptığına şekil veren ve yol gösteren temel kararları ve eylemleri üretmek için disipline edilmiş bir çaba. Neredeyiz? Nereye ulaşmak istiyoruz? Ulaşmak istediğimiz noktaya nasıl gideriz? Başarımızı nasıl ölçeriz?

75 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Stratejik plân, bugünle gelecek arasında açık bir ilişki kuran uzun vadeli ve politika odaklı bir belgedir. Liderlere ve yöneticilere yol göstermek için tasarlanan fikir, işlem ve araçların bileşimi. (Bryson; 2004)

76 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Stratejik planlamaya dayalı performans esaslı bütçeleme, Kuruluşların görevleri (misyonları), temel ilkeleri ve mevcut durumdan hareketle geleceğe yönelik bir görüş (vizyon) oluşturmaları, bu vizyona uygun amaçlar ile bunlara ulaşmayı mümkün kılacak hedef ve stratejiler belirlemeli, ayrıca ölçülebilir kriterler geliştirerek performanslarını izlemeleri ve değerlendirmeleri sürecine dayalı bir bütçe sistemidir.

77 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Uzun dönemli stratejik amaçlar>>yıllık performans sonuçları>>>bu sonuçları etkileyebilmek için belirli faaliyetlerin arasında bağlantı kurar. Girdi, sonuç, etkinlik testleri ve etki değerlendirmesi gibi başlıca dört testi zorunlu kılar

78 Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi
Hedefler, karar vericiler ve uygulayıcılar tarafından ortak olarak tespit edilmeli Hizmetlerin ölçülebilir özellikleri az olan hizmetleride sorunla karşılaşılabilir

79 Özellikleri Mali disiplini hedef alır.
Sonuçların kontrol edilmesi sistemine geçilmiştir. Üretkenlik ve verimlilik artışı hedeftir. Vatandaşın memnuniyeti esastır. Ne kadar harcandığı değil, ne ölçü de hedefe ulaşıldığı önemlidir. Hesap verme sorumluluğunu güçlendirir. Plan ve performans kavramlarını bütçe ile entegrasyonunu amaçlar. Her bir program için amaçları, hedefleri, stratejileri ve performans göstergelerini belirler ve izler.

80 Stratejik Planlaya Dayalı Model
Orta uzun vadeli stratejik plan Yıllık performans programı Performansa dayalı hesap verme ABD, Norveç, Türkiye Performans Sözleşmesine Dayalı Model Bakan-üst yöneticisi “Kamu Hizmet Sözleşmesi” Üst yönetici-birim yetkilileri “Hizmet Sunum Sözleşmesi” İngiltere, Yeni Zelanda, Belçika, Danimarka, Finlandiya Bütçe Formatına Dönüştürülmüş Model Bütçede performans bilgileri ile birlikte ödenek bilgileri de yer alır Hollanda, Avustralya

81 ABD’de PEB Uygulaması 1970 yılında Hawaii eyaletinde “Yürütmeye İlişkin Bütçe Kanunu” 1992 David Osborne ve Ted Gaebler “Devleti Yeniden Keşfetme” 1993 Hükümet Performans ve Sonuçlar Kanunu

82 ABD’de PEB Uygulaması Hükümet Performans ve Sonuçlar Kanunu
Kamuda performans yönetimine ve performans esaslı bütçelemeye geçiş Kamu faaliyetlerinin sonuçlarının ölçülmesi Kamu yönetiminde saydamlık ve hesap verebilirlik

83 ABD’de PEB Uygulaması Yıllık performans programları kurum amiri tarafından imzalanıp Yönetim ve Bütçe Ofisi Direktörüne, Başkana ve Kongreye gönderilir. Kamuoyu ve internet

84 ABD’de PEB Uygulaması 2002 Program Değerlendirmesi Derecelendirme Amacı Bütçe ile Performansın Bütünleştirilmesi Programı

85

86 İngiltere’de Performans Sözleşmesine Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Uygulaması
1982 tarihli Mali Yönetim İnsiyatifi Programı 1996 Kamu Personel Yönetimi Kanunu 1998 yıllarında ise Kamu Harcamalarının Kapsamlı Değerlendirilmesi ve Çağdaş Kamu Hizmetleri çalışmaları 1988 Finansman Kanunu ve 1999 tarihli Kamu Yönetiminin Modernizasyonuna yönelik Beyaz Kitap performans esaslı bütçelemenin kurulması için önemli düzenlemeler

87 İngiltere’de Performans Sözleşmesine Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Uygulaması
Bakan üst yönetici >> Kamu Hizmet Sözleşmesi Üst yönetici birim yetkilileri >>> Hizmet Sunum Sözleşmesi Sözleşmeler ile yetkililer belirli kaynaklar ile belirli hedeflere, çıktılara, sonuçlara ulaşmak için taahhüt altına girerler. 3-5 yıllık sözleşme Hazine Bakanı hedeflerin belirlenmesi ve uygulanmasında etkin.

88 Hollanda’da Bütçe Formatına Dönüştürülmüş PEB
1970 Finansman Kanunu 1985 bakanlar 3 yıllık performans ve 3 yıllık girdi ve sonuçlar hakkında tahmin 1999 Bütçeden Bilançoya>>> 2001 yılı bütçesi performans esaslı

89 Hollanda’da Bütçe Formatına Dönüştürülmüş PEB
3W Devlet ne tür bir politik amacı başarmak istemektedir, Bu amaçları başarabilmek için ne tür faaliyetler yürütülecektir Ve Bu faaliyetler ne kadar maliyetle sonuçlanacaktır

90 Hollanda’da Bütçe Formatına Dönüştürülmüş PEB
Politika Gözden Geçirmeleri, Maliye Bakanlığı ve uzmanlar tarafından yönetilmekte ve sonuçlar meclise sunulmakta Hizmet programları öne çıkmaktadır ve ayrı performans programları bulunmamaktadır. Performans sözleşmesi sistemi de uygulanmaktadır.

91 Government at a Glance 2009 - OECD © 2009 - ISBN 9789264061644