Merkezi Araştırma Laboratuvarları

... konulu sunumlar: "Merkezi Araştırma Laboratuvarları"— Sunum transkripti:

1 Merkezi Araştırma Laboratuvarları
Devlet Planlama Teşkilatı Bilim ve Teknoloji Sektörü

2 Araştırma Altyapı Projeleri
8. Kalkınma Planı ile birlikte stratejik önem taşıyan alanlarda üniversitelerde ve kamu araştırma kurumlarında mükemmeliyet merkezleri ve büyük ölçekli araştırma alt yapısı destekleri verilmeye başlanmıştır. Ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, Kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarını göze alan, Çok disiplinli araştırma faaliyetlerinin yürütülebildiği, Nitelikli araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturarak kritik kütlenin bir araya getirildiği, Araştırma sonuçlarının etkin bir şekilde yayılımının sağlanabildiği, merkezlerin kurulması amaçlanmaktadır.

3 Tüm Araştırma Merkezlerinde Aranan Şartlar
Üniversite rektörlüklerinin sahipliği ve yönetiminde (kurumsal sahiplik), Üniversitelerin insan gücü kapasitesi ile uyumlu, İşletme modeli ve sürdürülebilirliği hazırlanan yapılabilirlik çalışması ile gösterilmiş, Diğer araştırma kurumları ile üniversitelerin kullanımına açık olduğu taahhüt altına alınmış,

4 Neden Merkezi Araştırma Laboratuvarları
Gelişmekte olan üniversitelerimizde kişilerin veya bölümlerin kontrolü altında olmayan, yönetim modeli şeffaf, bütün araştırmacıların kullanımına açık, nitelikli araştırma altyapısı sağlamak, Bu üniversitelere daha fazla sayıda nitelikli eleman çekebilmek, yurt dışına beyin göçünü engellemek, Üniversitelerde araştırma kültürünü yaygınlaştırmak, TÜBİTAK, Sanayi Bakanlığı gibi diğer kamu kurumlarının verdiği proje desteklerinden ve uluslar arası fonlardan bu üniversitelerin daha fazla yararlanabilmesini sağlamak, Ülkemizdeki araştırmacı insan kaynağını nicelik ve nitelik yönünden geliştirmek, Üniversite sanayi işbirliğine katkı sağlamak.

5 Merkezi Laboratuvar Projelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Temel Prensipler
Merkezi laboratuvarlarda sorumluluk kurumsal olmalıdır. Merkezi laboratuvarlar araştırma altyapısı açısından üniversitenin genel ihtiyacını karşılamalıdır. Ayrıca, üniversitenin araştırmacı altyapısının iyi olduğu ve bulunduğu bölgenin ekonomik faaliyet alanlarının yoğunlaştığı konularda merkezi laboratuvar altında uydu (alt) araştırma merkezlerinin yer alması yararlı olacaktır. Merkezi laboratuvarlar başta üniversitedeki bütün araştırmacılar olmak üzere özel sektöre ve diğer kurumlara açık olmalıdır. Özellikle dışarıdan gelen kullanıcıların merkezden rahat yararlanabilmeleri için imkanlar (konaklama, proje odası, v.b.) düşünülmelidir.

6 Makine Teçhizat Alınacak makinenin teknik özellikleri, bakımı, gereklilikleri konusunda mutlaka detaylı bir ön çalışma yapılmalıdır. Önemli olan her makine-techizat için bu ekipmanı kullanan farklı alanlardaki hocalardan 3 ila 5’er kişilik teknik kurulların oluşturulması faydalı olacaktır. Makine –teçhizat ve donanımla ilgili kişiler deneyimli üniversitelerden bu konuda eğitim ve danışmanlık almalıdır. Makine-teçhizatın maliyetinin yaklaşık yüzde 10’una denk gelen yıllık işletim gideri olduğu göz ardı edilmemelidir. Bu masraf üniversiteler tarafından karşılanacaktır.

7 Bina İnşaatı Merkezi laboratuvar projelerinde binalar mutlak surette modüler olmalıdır. Başlangıç için gerekenden büyük bina tekliflerinden kaçınılmalıdır. Binaların, satın alınacak makine teçhizatın teknik özellikleriyle uyumlu olmasının inşaat başlangıç aşamasında tasarlanmış olması önemlidir. Bu hususta deneyimli kurumlardan eğitim ve danışmanlık alınması yerinde olacaktır. Bina inşaatı ile ilgili olarak üniversitede ilgili kişilerin (idari mali işler, proje yürütücüsü, sorumlu araştırmacılar) bilgilendirilmesi önem taşımaktadır. Makine teçhizatın arızalanmaması ve ölçümlerin sekteye uğramaması açısından alternatif güç kaynaklarının gerekli olup olmadığı mutlaka belirlenmelidir.

8 Personel 2009 yılında çıkarılan Esas ve Usuller projelerde proje süresince eleman çalıştırılmasını kolaylaştırmıştır. Ancak sınırlı sayıda personel için destek sağlanmaktadır. Merkezlerin etkin çalışması ve sürekliliği açısından teknik personelin eğitimi ve sürekli kadro tahsis edilmesi önem taşımaktadır. Proje destek süresi sona ermeden Merkezde çalışacak teknik elemanlar için üniversiteler mutlaka uzman veya mühendis kadrosu tahsis etmelidir.

9 İdari Yapılanma Merkezlerin sürekliliğinin ve bilimsel özerkliğinin sağlanması önem taşımaktadır. Bu amaçla merkezlerin farklı disiplinlerdeki araştırmacılardan oluşan bir Yönetim kurulu olmalıdır. Teknoloji alanları ile ilgili olarak proje grupları ve yapacakları çalışmalar belirlenmelidir. Bunun yanısıra merkezlerin yönetim ve işleyişi ile ilgili olarak yönetmelikler çıkarılmalıdır. Merkezlerde araştırmacılara hizmet verecek Genel Destek Birimi ve belli bir alana odaklanmış İleri Araştırmalar Birimi olmak üzere iki farklı yapılanma olması faydalı olacaktır.

10 İzleme ve Yönlendirme Merkezlerin performansının izlenmesi hem iyi performans gösteren merkezlerin daha iyi koşullara ulaştırılması, hem de beklenen performansı gösteremeyen merkezlerin yerinde ve zamanında yönlendirilebilmeleri açısından önemli bir araçtır. Yatırım Programında yer alan her proje için en az bir izleyici atanması ve izleyicilerin düzenli olarak, yerinde inceleme de dahil olmak üzere merkezleri takip etmeleri ve Devlet Planlama Teşkilatı’na rapor sunmaları öngörülmektedir.

11 1) Ön Değerlendirme Aşaması
Proje Önerilerinin Değerlendirilmesi 1) Ön Değerlendirme Aşaması Proje Yönlendirme Komitesi ve DPT Uzmanları tarafından; Proje başvuru formatına uygunluk (uygun form mu?), Proje türü (altyapı projesi mi?), Bütçe büyüklüğü ve bütçe içindeki sabit sermaye (makine-teçhizat ve inşaat) oranı, Genel kullanıma açıklık yönünden öndeğerlendirme yapılmakta, şartları sağlamayan projeler elenmektedir.

12 Proje Önerilerinin Değerlendirilmesi
2. Aşama: Panel Değerlendirmesi: 2008 Yılında Oluşturulan Panel Başlıkları - Bilgi Teknolojileri Merkez laboratuvarlar - Mikro-Nano Teknoloji Malzeme Bilimleri - Yaşam Bilimleri Enerji-Çevre - Tarım-Gıda-Veterinerlik 3. Aşama: Nihai Değerlendirme Desteklenecek projeler: değerlendirme sürecinden çıkan değerlendirme raporları, bütçe imkanları, üniversiteler ve bölgeler arası dengenin sağlanması yapılan yatırım görüşmeleri dikkate alınarak belirlenir.

13 Proje Değerlendirme Kriterleri
1- Önceliklerle Uyum ve Kurumsal Uygunluk Plan, program ve kurumsal stratejilerle uyumu Sektörel ve bölgesel önceliklerle örtüşmesi Üniversite-sanayi-kamu işbirliğine katkı sağlama potansiyeli İnsan gücü yetiştirme potansiyeli 2- Teknik Yeterlilik Proje Ekibinin yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olması Talep edilen makine-techizatın amaçlara uygun ve kullanılabilir olması Toplam bütçe ve dağılımı 3- Altyapının Sürdürülebilirliği Sürdürülebilir ve ilgili bütün araştırmacıların kullanımına açık olması Gelir-gider analizinin gerçekçi oluması Nitelikli insan gücü çekme potansiyeli Ulusal ve uluslararası diğer destek mekanizmalarından yararlanma potansiyeli

14 İrtibat İçin... Pelin D. Tekneci, 2946444, ptekneci@dpt.gov.tr
Süleyman Alata, , Bilgehan Özbaylanlı, , Levent Şahin, ,