AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER

AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER
Mustafa TAN Serdar GÜMÜŞAY Tahir ERDEM Gelirler Kontrolörü Gelirler Kontrolörü Gelirler Kontrolörü İSMMMO İSTANBUL; Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü
Sunum Planı GVK ve KVK Kapsamında Ar-Ge İndirimi 4691 sayılı Kanun Kapsamında Teşvikler 5746 sayılı Kanun Kapsamında Teşvikler Kanunlar kapsamında Ar-Ge Teşviklerinin Karşılaştırılması Soru-Cevap Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Niçin Ar-Ge? Ülkemizin kalkınmasında, Uluslararası rekabet gücümüzü artırılmasında Yeni teknolojilerin üretilmesinde; araştırma ve geliştirmeye yönelik harcamaların gayri safi milli hasıla içindeki payının artırılması büyük önem taşımaktadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Gelir Vergisinde Ar-Ge İndirimi
GVK’nun 89. maddesi uyarınca; Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100’ü oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi". Yıllık beyanname üzerinde indirim konusu edilebilecektir. Faydalanılamayan indirim izleyen yıla devredemez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Kurumlarda Ar-Ge İndirimi
KVK’nun 10. maddesi uyarınca; Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100’ü oranında hesaplanacak "Ar-Ge indirimi". Yıllık beyanname üzerinde indirim konusu edilebilecektir. Faydalanılamayan indirim izleyen yıla devredecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge İndirimi Oranı 6 Ar-Ge indirimi oranı % 40 iken, 5746 s. Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 5. maddesiyle tarihinden itibaren oran % 100'e çıktı. 5746 s. Kanunun uygulaması tarihinde sona ereceğinden 01 Ocak 2024 tarihinden itibaren Ar-Ge indirimi % 40 olarak uygulanacaktır. Yeni oran hem GV hem KV mükellefleri için geçerlidir. 2008 yılında hangi oran geçerli? Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Faaliyeti Nedir? Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyeti, Bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni bilgileri elde etmek veya mevcut bilgilerle yeni malzeme, ürün ve araçlar üretmek, Yazılım üretimi dahil olmak üzere yeni sistem, süreç ve hizmetler oluşturmak veya mevcut olanları geliştirmek amacıyla yapılan düzenli çalışmalardır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 7 Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 7

Ar-Ge İndiriminde Kavramlar
Ar-Ge Harcamaları Ar-Ge İndirimi Ar-Ge Projesi Teknoloji Yenilik Üründe Yenilik Üretim Yöntemlerinde Yenilik Yazılım Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Harcaması Nedir? Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili olarak yapılan ve aktifleştirilerek amortisman yoluyla itfa edilen veya doğrudan gider kaydedilen harcamalar, Ar-Ge harcamalarıdır. Gayrimaddi haklar için aktifleştirme şartı var Gayri maddi hak dışındakiler için doğrudan gider yazma hakkı var. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 9 Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 9

Ar-Ge Faaliyetlerinde Kapsam
Harcamalar, Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapılmalı ve şu amaçlara yönelik olmalı; Bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeni teknik bilgilerin elde edilmesi, Yeni yöntemlerle yeni ürünler, sistemler geliştirilmesi, tasarım ve çizim çalışmaları ile yeni teknikler ve prototipler üretilmesi, Yeni, özgün tasarıma dayanan yazılım faaliyetleri, Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerinin araştırılması veya geliştirilmesi, Bir ürünün maliyetini düşürücü, standart veya performansını yükseltici yeni teknolojilerin araştırılması. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Sayılmayan Faaliyetler
Pazar araştırması ya da satış promosyonu, Kalite kontrol, Sosyal bilimlerdeki araştırmalar, Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri, İcat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı, Biçimsel değişiklikler Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan faaliyetler İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri, Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin fikri mülkiyet haklarının korunması için çalışmalar, Numune için prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Faaliyetlerinin Başlangıç ve Sonu
Denemelerin son bulduğu, ilk üretimin yapıldığı aşamada; Projesi neticesinde elde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiğinde, bitmiş sayılır. Bitim sonrası yapılan harcamalar Ar-Ge harcaması sayılmaz. Ancak, tamamlanan bir proje sonucunda elde edilen ürünün geliştirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar, yeni Ar-Ge projesi olarak değerlendirilir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Faaliyetlerinin Başlangıç ve Sonu
Nihai ürünün oluşturulması aşamasında elde edilen ürünlerin kullanılabilirliğini ölçmek ve gerektiğinde değişiklik yapılmak üzere işletme içinde veya dışında test edilmesi amacıyla yapılan harcamalar kapsama dahildir. Ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalarla, ürünün tanıtılması amacıyla üretilip dağıtılan numuneler için yapılan harcamalar kapsam dışındadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 13

Ar-Ge Harcamaları Ar-Ge harcamalarının bu Tebliğ kapsamında değerlendirilebilmesi için işletmelerin ayrı bir Ar-Ge departmanı kurmaları zorunludur. Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki harcamalar; İlk Madde ve Malzeme Giderleri Personel Giderleri Genel Giderler Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Amortisman ve Tükenme Payları Finansman Giderleri Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Harcamalarda Sınır var mı?
Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirime konu edilebilmesi için, doğrudan araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili olması gerekmektedir. Dolaylı olarak Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili olan giderler üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanması kabul edilmemiştir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Amortismanların Durumu
ATİK için hesaplanan amortisman giderleri üzerinden Ar-Ge indirimi hesaplanması için söz konusu iktisadi kıymetlerin tamamen Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan iktisadi kıymetler olması gerekmektedir. Kısmi kullanımlar için indirim hesaplanması kabul edilmemektedir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

İndirime Konu Amortismanlar
Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan Bina, Makine-tesis ve cihazlar, Taşıtlar, Döşeme ve demirbaş gibi maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman ve tükenme paylarından oluşur. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

İlk Madde ve Malzeme Giderleri
İlk madde ve Malzeme Giderleri her türlü; Direkt ilk madde, Yardımcı madde, İşletme malzemesi, Ara mamul, Yedek parça ve benzeri giderleri Amortisman uygulamasına konu olmayan maddi ve gayrimaddi kıymet iktisaplarına ilişkin giderleri kapsar. Kullanılmamış ve stokta yer alan malzemeler indirime konu edilmez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Personel Giderleri Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla çalıştırılan ve faaliyetin gerektirdiği nitelikte personel ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen ücretler ile bu mahiyetteki giderlerdir. Ancak; İşletmenin Ar-Ge departmanında çalıştırılan hizmetliler ve benzeri vasıfsız personel, Ar-Ge departmanına tahsis edilmemiş olup günün bir kısmında Ar-Ge departmanında çalışan personele ödenen ücretler bu kapsamda girmemektedir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Genel Giderler Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek ve devamlılığını sağlamak amacıyla Elektrik, su ve gaz, bakım-onarım, Haberleşme, Nakliye Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Genel Giderler Sigorta giderleri, Ar-Ge faaliyetlerinin bizzat yürütülmesi amacıyla kullanılan tesis için ödenen kira ile kitap, dergi vb bilimsel yayınlara ait giderler de bu kapsamdadır. Bu giderlerin, Ar-Ge departmanında fiilen kullanıldığının tespit ve tevsiki gerekir. Genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar kapsama girmez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 21

Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
Ar-Ge faaliyetleriyle ile ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan Mesleki veya teknik destek alınması Bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemelerdir. Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında, proje bazında yerli ve yabancı teknik personelden mesleki ve teknik destek alınması veya bazı analizlerin dışarıda yaptırılması halinde bunlarla ilgili olarak yapılan ödemeler de Ar-Ge harcaması kapsamındadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Vergi Resim Harçlar Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin olan ve gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan ayni vergi, resim ve harçları kapsar. Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi, resim ve harçlar bu kapsamdadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Finansman Giderleri Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardan temin edilen kredilere ilişkin finansman giderleridir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Harcamalarının Takibi
Hesap dönemi içerisinde gayrimaddi hakka yönelik yapılan Ar-Ge harcamalarının tamamını aktifleştirilmelidir. Gayrimaddi hakka yönelik olmayan ve VUK hükümleri çerçevesinde aktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gider kaydedilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Harcamalarının Takibi
Proje sonucu ortaya bir gayrimaddi hak çıkması halinde, aktifleştirilmesi gereken bu tutar, amortisman yoluyla itfa edilir. İster aktifleştirilsin ister doğrudan gider yazılsın ilgili dönemde yapılan Ar-Ge harcamalarının tamamı üzerinden % 100 oranında Ar-Ge indiriminden faydalanılır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 26

Projeden Vazgeçilirse
Ar-Ge projesinden , daha sonraki yıllarda vazgeçilmesi veya projenin tamamlanmasına imkan kalmaması durumunda, Ar-Ge faaliyeti kapsamında yapılan ve önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlar doğrudan gider kaydedilebilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Harcamalarının Muhasebesi 1
UFRS’na uyumlu 38 nolu Türkiye Muhasebe Standardında ( TMS) (Maddi Olmayan Duran Varlıklar Standardı) işletme içi bir Araştırma projesine ilişkin harcamaların doğrudan gider olarak muhasebeleştirilmesi gerektiği, Geliştirme safhasının araştırma safhasına göre daha ileri bir safha olması ve ilgili varlığın işletmeye gelecekte muhtemel ekonomik yarar sağlayacağı muhtemelse işletme bünyesinde yürütülen harcamaların maddi olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirilebileceği belirtilmiştir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

1 nolu KVK Genel Tebliğine göre yapılan Ar-Ge harcaması sonucunda; Bir değer elde ediliyorsa Bu değerden işletmenin gelecek yıllarda da yararlanması kuvvetle muhtemelse O harcama Ar-Ge niteliğinde olsun veya olmasın aktifleştirilmesi gerekmektedir. Aktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gider yazılabilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Mükelleflerin Ar-Ge projesi kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar-Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekmektedir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Aktifleştirilerek amortisman yoluyla itfa edilmesi gereken Ar-Ge harcamaları Tekdüzen Hesap Planında 263 numaralı Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabında izlenmektedir. Doğrudan gider yazılabilecek Ar-Ge harcamaları ise, 750 numaralı Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabına kaydedilecektir. Aktifleştirilmeyen ar-ge giderleri ile Aktifleştirilmiş olanlardan bu döneme isabet eden itfa payları 750 Nolu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, "751- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

"750- Araştırma Geliştirme Giderleri Hesabı"nın borcuna kaydedilen tutarlar bu hesabın alacağı karşılığı, sonuç hesaplarında "630- Araştırma ve Geliştirme Giderleri" veya ilgili aktif hesaplara (263 numaralı Araştırma ve Geliştirme Giderleri hesabına) borç kaydedilir. Ar-ge projesi sonucunda patent alındığı takdirde harcama tutarının 260- Haklar hesabına aktarılması gerekir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge İndirimi Uygulaması
Ar-Ge indirimi, Ar-Ge faaliyetine başlandığı andan itibaren hem yıllık beyannamelerinde hem de geçici vergi beyannamelerinde uygulanabilecektir. “Ar-Ge Projesi Değerlendirme Raporu” nun olumsuz olması halinde, Ar-Ge indirimi dolayısıyla eksik ödenen vergilerle ilgili olarak gerekli tarhiyat yapılacaktır. Kullanılamayan indirim izleyen yıla devreder, ancak endeksleme yapılamaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge İndiriminde İstenecek Belgeler
GİB’e verilecek Rapor GİB genel değerlendirmesi sonrası, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) görüşü Rapor olarak alınır. Mükellefe, proje bütçesinin %0,3’ü oranında bir tutarı incelemeyi yapan kuruluşa öder. Bu tutar TL’yi aşmayacaktır. TUBİTAK’ın daha önce incelediği, onayladığı projeler tekrar incelenmez. Bunlar için GİB’e de başvuru gerekmez. YMM raporu yeterlidir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

YMM Tasdiki Ar-Ge indiriminden yararlanan mükellefler, YMM tasdik raporunu süresinde bağlı bulundukları vergi dairelerine verecektir. Ar-Ge proje değerlendirme raporlarının, YMM tasdik raporlarının verilmesi gereken ay içinde veya daha sonra gelmesi halinde de mükellefler Ar-Ge indiriminden yararlanabilir. Değerlendirme raporunun ilgili vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde YMM tasdik raporunun ibraz edilmesi gerekecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

YMM Tasdiki Söz konusu raporun bu süreler içinde verilememesi halinde ise Ar-Ge indiriminden yararlanılamayacaktır. Ar-Ge indirimine ilişkin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmiş olması durumunda, Ar-Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. YMM tasdik raporunda bulunması gereken hususlara ise 1 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yer verilmiştir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

AR-GE İNDİRİMİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN KONULAR
Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Aktifleştirilen Kıymetlerin Devri
Henüz tamamlanmamış bir Ar-Ge projesinin, başka bir kuruma satılması halinde; Aktifleştirilen tutarlar kazanç tutarının tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır. Ar-Ge projesini devralan kurumun bu projeye ilişkin olarak ilave yaptığı harcamalar Ar-Ge indiriminden yararlanabilecektir. Devreden kurumda yapılan Ar-Ge harcamaları için indirimden yararlanılması söz konusu olmayacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

ATİK’lerin Durumu Ar-Ge indiriminin hesabında ATİK alımı için yapılan harcamaların tamamı değil, bunlar üzerinden ayrılan amortisman giderleri ilgili dönem Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınacaktır. Örnek : Yürütülmekte olan bir Ar-Ge projesi kapsamında YTL’ye alınan ve faydalı ömrü 5 yıl olan makine için, ilgili yılda dikkate alınabilecek Ar-Ge indirimi tutarı YTL değil, bu tutar üzerinden amortisman gideri olarak hesaplanan YTL’dir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Amortisman Ayırmanın Başlangıcı
Ar-Ge harcaması için amortisman ayırmaya gayrimaddi hakkın elde edildiği yani projenin tamamlandığı yıldan itibaren başlanmalıdır. Proje başarı ile sonuçlanmış olmakla birlikte patent veya lisans alınması için başvuru yapılmasa dahi Ar-Ge harcaması bilançoda Haklar hesabına alınmak suretiyle amortismana konu edilmelidir. Harcamanın yapıldığı yıldan itibaren amortisman ayrılmaya başlanmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Amortisman Oranı 333 ve 389 nolu VUK Genel Tebliğleri ekindeki amortisman listelerine göre, İşletme bünyesinde gerçekleştirilen ve gayrimaddi hak niteliği kazanan harcamalar için 5 yıllık faydalı ömür esasına göre İşletme dışından sağlanan araştırma ve geliştirme harcamaları sonucunda elde edilen gayri maddi haklar için 15 yıllık faydalı ömür esasına göre, amortisman hesaplanacaktır. Oran bu mu olmalı yoksa kıymet türü mü önemli? Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Destekleri 98/10 sayılı (Ar-Ge) Yardımına İlişkin Tebliğ çerçevesinde DTM tarafından, Ar-Ge niteliğine sahip olduğu tespit edilen projeleri için Giderlerin belirli bir oranı hibe Geri ödeme koşuluyla sermaye desteği sağlanmaktadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Desteklerinin Durumu
Geri ödeme koşuluyla sermaye desteği olarak sağlanan destekler, borç mahiyetinde olup ticari kazanca dahil edilmesi söz konusu değildir. Bu mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları Diğer kurumlardan bu mahiyette sağlanacak her türlü destek tutarları, ticari kazancın bir unsuru olarak kazanca dahil edilecektir. Maliyetleri, bu tür desteklerle karşılanan Ar-Ge harcamaları da Ar-Ge indiriminin hesabında dikkate alınacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Projesi Sayılmamanın Sonucu
Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmeyen projeler nedeniyle mükellefler tarafından Haksız yere indirim konusu yapılan tutarlar, Vergi ziyaı cezası Gecikme faizi mükelleften aranacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİNE SAĞLANAN AVANTAJLAR
Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

İstisna Kapsamı Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin (Tam-Dar), münhasıran bu bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır. İstisna, tarihine kadar uygulanacak olup, istisna süresinin başlangıç tarihi olarak, yönetici şirketten izin alınarak bölgede fiilen faaliyete geçilen tarih esas alınacaktır. Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri tarihine kadar her türlü vergiden istisnadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

İstisna Kapsamı Bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin bölge dışında gerçekleştirdikleri faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar, yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi istisnadan yararlanamaz. Bölgede yazılım ve Ar-Ge faaliyetinde bulunan şirketlerin, bu faaliyetler sonucu buldukları ürünleri kendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı, transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırılmak suretiyle istisnadan yararlanır. Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyle doğan kazancın diğer kısmı ise istisna değildir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Başlamış veya Biten Projeler
Bölgede faaliyete geçildiğinde tamamlanmış olan yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden elde edilen kazançlar istisna değildir. Bölgede faaliyete geçmeden önce başlayıp, bölgede devam ettirilen yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden sağlanan kazancın, sadece projenin bölgede gerçekleştirilen kısmına isabet eden tutarı istisnadır. Kazancın bölgeye isabet eden kısmı, bölgede faaliyete başlanmasından sonra ortaya çıkan maliyetin projenin başlangıcından tamamlanmasına kadar geçen dönemde oluşan maliyete oranı kullanılmak suretiyle belirlenecektir. Başka bir yöntem de kullanabilir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

İstisnanın Hesabı İstisna kazanç istisnası olup, istisna kapsamındaki faaliyetlerden elde edilen hasılattan bu faaliyetler nedeniyle yüklenilen gider ve maliyet unsurları düşülür. Faaliyet zararla sonuçlanırsa, bu zarar istisna kapsamında olmayan diğer faaliyetlere ait kazançtan indirilemez. Kanun kapsamı dışındaki ticari işlemlerden elde edecek gelirler ile olağandışı gelirler istisna değildir. Geri ödeme koşuluyla sermaye desteği olarak sağlanan yardımlar, borç olduğundan ticari kazanca dahil edilmez. TÜBİTAK vb kurumlar tarafından hibe şeklinde sağlanan destekler ile diğer kurumların bu mahiyetteki yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Müşterek Gider ve Amortismanların Durumu
İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapıldığında, müşterek genel giderler, bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılır. İstisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerde müştereken kullanılan tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılır. Hangi işlerde ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar, müşterek genel giderlerle birlikte dağıtılır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

TG ve SB’lerde Ar-Ge İndirimi
TGB’de ve Serbest Bölgelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazanç doğması ve bu kazançla ilgili olarak 4691 veya 3218 sayılı Kanununda yer alan istisnadan yararlanılacak olması durumunda, istisna uygulanacak kazancın elde edilmesine yönelik olarak yapılan harcamalar Ar-Ge indiriminden faydalanmaz. Teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerde yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin, İşletmenin kendi faaliyetiyle ilgili olması Anılan kanunlarda yer alan istisnalara konu olmaması durumunda, Ar-Ge indirimi kapsamında değerlendirilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

AR-GE İNDİRİMİ VE TEŞVİKLER
5746 SAYILI ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN UYARINCA AR-GE İNDİRİMİ VE TEŞVİKLER Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Kanunun Amacı Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisini uluslar arası düzeyde rekabetini sağlamak için yeni teknoloji üretilmesi Ürün ve üretim sürecinde yenilik Ürün kalite ve standardının verimliliğin artırılması, ürün maliyetlerinin düşürülmesi Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi Rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesi Teknoloji yoğun üretim, Ar-Ge’ye yönelik yabancı sermaye girişinin artırılması Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamını artırmak Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Kapsam Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, Rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca, gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı, GVK’nun 89. ve KVK’nun 10. maddesine göre indirim konusu yapılabilmektedir. Başka teşvikler de sözkonusudur. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ek İndirim Hakkı Var mı? 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ilgili yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı da indirim konusu yapılabilir. Proje başlangıç yılında bu haktan faydalanılmaz. Ek indirim, harcama artışının %50’sidir. Örneğin, 2008 yılında yapılan Ar-Ge harcaması 100 birim, 2009 de yapılan Ar-Ge harcaması 200 birim ise; 2009 yılında yararlanılacak Ar-Ge indirimi { [( ) x ½]=} 50 birim olarak hesaplanacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ek Ar-Ge İndirimi Ek Ar-Ge indirimi sadece, 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamaları yararlanacaktır. Bir işletmenin ayrı yerleşkelerde kurulmuş birden çok Ar-Ge merkezi bulunması hâlinde, işletmenin toplam Ar-Ge personeli sayısı, bu merkezlerde çalışan Ar-Ge personelinin toplamı olarak dikkate alınacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 56

Tanımlar Araştırma ve Geliştirme Ar-Ge Merkezi AR-Ge Personeli (Araştırmacı, Teknisyen) Ar-Ge projesi Değerlendirme ve Denetim Komisyonu Destek Personeli Girişimci İşletme Teknoloji Merkezleri(Teknoloji merkezi işletmeleri) Kamu personeli Rekabet öncesi İşbirliği Projeleri Teknogirişim Sermayesi Yenilik Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge Merkezi Sermaye şirketleri bünyesinde, Ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, Münhasıran yurt içinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan, En az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan birimlerdir. Ar-Ge merkezi kurulmadan da istisnadan faydalanılabilir. Kamu kurum ve kuruluşlarınca desteklenen projeler için bu şart aranmıyor. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri
Birden fazla işletmenin; Verimliliği artırmak, Ölçek ekonomisinden yararlanmak, Standardizasyon oluşturmak, Mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak üzere Ortak parça, sistem ve platform kullanabilmek amacıyla yürütecekleri Ar-Ge çalışmalarına yönelik, fizibiliteye dayanan işbirliği anlaşması kapsamında sürdürülen, bilimsel niteliği olan projelerdir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Teknogirişim Sermayesi
Örgün öğrenim veren üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi Lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok beş yıl önce almış kişilerin, Teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iş planı çerçevesinde, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek için yapılan sermaye desteğidir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Teknogirişim Sermayesi Desteği
Merkezi Yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından bir defaya mahsus olmak üzere teminat alınmaksızın TL’ye kadar sermaye desteği verilecektir. Ar-Ge projelerinin desteklenmesi amacıyla ödeneği bulunan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tümü tarafından yapılan ödemelerin toplamı, her takvim yılı için Türk Lirasını geçemeyecektir. Bu tutarlar, takip eden yıllarda yeniden değerleme oranında arttırılacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge ve Yenilik Faaliyeti
Yapılan bir harcamanın Ar-Ge indirimine konu edilebilmesi için bu harcamanın Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılmış olması gerekir. Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri; Kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması amacıyla sistematik bir temelde yaratıcı çalışmalar yürütmek suretiyle alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan çevre uyumlu ürün tasarımı ve yazılım faaliyetleri dâhil olmak üzere yenilik süreçlerini de içeren faaliyetlerdir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü

Ar-Ge ve yenilik faaliyeti Sayılmayanlar 1
Pazarlama faaliyetleri, piyasa taramaları, pazar araştırması ya da satış promosyonu, Kalite kontrol, Sosyal bilimlerdeki araştırmalar, Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleri, İlaç üretim izni öncesinde en az 2 aşaması yurt içinde gerçekleştirilmeyen klinik çalışmalar ile üretim izni sonrasında gerçekleştirilen klinik çalışmalar, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 63

Bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın icat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı, Kanun saydığı amaçlara yönelik olmayan şekil, renk, dekorasyon ve benzeri estetik ve görsel değişiklikleri içeren biçimsel değişiklikler, Programlama dilleri ile işletim sistemleri hariç olmak üzere internet sitelerinin ve benzerlerinin hazırlanmasına yardımcı mevcut yazılımların kullanılması suretiyle yapılan yazılım geliştirme faaliyetleri Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 64

Yazılımlara ilişkin, bilimsel ve/veya teknolojik ilerlemeler veya teknolojik belirsizliklerin çözülmesini içermeyen olağan ve tekrarlanan faaliyetler, İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırma giderleri, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle geliştirilen ürüne veya sürece ilişkin fikrî mülkiyet haklarının edinimi dışında bu hakların korunmasına yönelik çalışmalar, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 65

Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri, Üretim ve üretim altyapısına yönelik yapılan yatırım faaliyetleri, ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalar, Bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın yeni süreç, sistem veya ürün ortaya konulmasına hizmet etmeyen doğrudan veya gömülü teknoloji transferi. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 66

İlk Madde Malzeme Harcamaları
Her türlü Doğrudan ilk madde, Yardımcı madde, İşletme malzemesi, Ara mamul, Yedek parça, Prototip ve benzeri giderler Vergi Usul Kanununa göre amortismana tabi tutulması mümkün olmayan maddi kıymetlerin iktisabına ilişkin giderleri kapsar. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 67

İlk Madde Malzeme Harcamaları
Hammadde ve diğer malzeme stoklarından Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde fiilen kullanılan kısma ilişkin maliyetler Ar-Ge ve yenilik harcaması kapsamındadır. Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmamış olan hammadde ve diğer malzemelere ilişkin maliyet tutarlarının stok hesaplarında; kullanılan, satılan elden çıkarılanların stok hesaplarından mahsup edilmek suretiyle izlenmesi gerekir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 68

Amortismanlar Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için ayrılan amortismanlardan oluşur. Ar-Ge ve yenilik faaliyeti dışında başka faaliyetlerde de kullanılan makine ve teçhizata ilişkin amortismanlar, bunların Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanıldığı gün sayısına göre hesaplanır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 69

Personel Giderleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla çalıştırılan Ar-Ge personeliyle ilgili giderlerdir. Tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşmamak üzere, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine katılan ve bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili destek personelinin ücretleri ile bu mahiyetteki giderler de personel gideri kapsamındadır. Kısmi çalışma hâlinde, personelin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdığı zamanın toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınmak suretiyle bulunan ücret tutarları, Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak dikkate alınır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 70

Genel Giderler 1 Münhasıran Ar-Ge merkezlerinin Elektrik, su ve gaz, Bakım-onarım, Haberleşme, Nakliye giderleri Ar-Ge merkezlerinde kullanılan makine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi bu merkezlerde yürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan giderleri kapsar. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 71

Genel Giderler 2 Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap, dergi ve benzeri bilimsel yayınlara ait giderler kapsama dahildir. Büro ve kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderler kapsama girmemektedir. Genel giderlerin, Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak değerlendirilebilmesi için Ar-Ge merkezinde fiilen kullanıldığının tespit ve tevsik edilmesi gerekmektedir. Çeşitli kıstaslara göre genel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar kapsama girmemektedir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 72

Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
Normal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olarak İşletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması Bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bu mahiyetteki diğer ödemelerdir. Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımlarına ilişkin harcamalar Ar-Ge ve yenilik harcaması kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının % 20’sini geçemez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 73

Vergi Resim Harçlar Doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olan gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilen vergi, resim ve harçları kapsar. Doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi, resim ve harçlar bu kapsamdadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 74

Rekabet Öncesi İşbirliği Projelerinde Genel Giderler
İşbirliğini oluşturan kuruluşlarca bu işbirliğine ait özel hesaba aktarılan tutarlar, Ar-Ge harcamaları kapsamında olmak şartıyla, harcamanın yapıldığı dönemde katkı sağlayan kuruluşların Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak kabul edilir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 75

Devreden Ar-Ge İndirimi
Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarların, sonraki hesap dönemlerine devredilebilecektir. Devredilen tutarların, takip eden yıllarda her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, ilgili olduğu yılda yararlanılmayan indirim tutarı Ar-Ge indirimi tutarı süre sınırı olmaksızın sonraki yıllara devredilebilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 76

Projenin Devredilmesi
Projelerin tamamlanmasına zorunlu nedenlerle imkân kalmaması Projenin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle iktisadi kıymet oluşmaması hâllerinde, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılan ve önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlar doğrudan gider yazılır. Tamamlanmamış Ar-Ge ve yenilik projesi devredillirse, devri gerçekleştiren işletmelerce aktifleştirilen tutarlar kazanç tutarının tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 77

Projenin Devredilmesi
Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletmelerce devir tarihinden sonra proje kapsamında yapılan harcamalar Ar-Ge indirimine konu olur. Projenin devri için ayrıca bir bedel ödenmişse, bu bedel Ar-Ge indirimine konu edilemez. Tamamlanmış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme Ar-Ge indiriminden yararlanamaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 78

Alınan Desteklerin Durumu
Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak Kamu kurum ve kuruluşları, Kanunla kurulan vakıflar Uluslararası fonlardan alınan destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fonda yer alan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarının tespitinde Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 79

Gelir Vergisi İstisnası
Kamu Personeli Hariç Teknoloji merkezi işletmelerinde Ar-Ge merkezlerinde Kamu kurum ve kuruluşları ve uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve Yenilik Projelerinde, Rekabet öncesi işbirliği projelerinde Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve Destek Personelinin Bu görevleri ile ilgili ücretlerinin doktoralı olanlar için % 90’ı, diğerleri için % 80’i gelir vergisinden istisna edilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 80

Gelir Stopaj Desteğinde Şartlar
Gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmak için Ar-Ge merkezlerinde en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmesi gerekmektedir. Ar-Ge merkezleri dışında, stopaj teşvikinden yararlanmak için personel sınırlaması bulunmamaktadır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 81

Kanun kapsamında faaliyette bulunan personelin, ay içindeki çalışmalarının tamamının Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olması halinde hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri de 50 (elli) tam zaman eşdeğerin hesabında ve stopajı teşviki uygulamasında dikkate alınır. Ancak, bir günde 8, haftada 45 saatin üzerindeki çalışma süreleri ile ek çalışma süreleri 50 (elli) tam zaman eşdeğerin hesabında dikkate alınmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 82

Kısmî çalışma halinde ise, personelin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdığı zamanın toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınmak suretiyle bulunan ücret tutarları Ar-Ge ve yenilik harcaması olarak dikkate alınacaktır. Kısmî çalışan personelin hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri dikkate alınmayacaktır. Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında fazla mesai dahil çalıştığı süreye ilişkin ücret matrahına uygulanacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 83

Gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan personel için işverenler 5084 sayılı Kanun hükümlerinden aynı vergilendirme dönemi içinde ayrıca yararlanamazlar. Ar-Ge ve destek personeli dışında kalan personel ile Tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10'unu aşan destek personeli için gerekli şartların taşınması halinde, 5084 sayılı Kanunda öngörülen destek ve teşvik unsurlarından yararlanılabilir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 84

Tarihleri arasında, 5746 Sayılı Kanun ve buna ilişkin yayımlanan yönetmelik hükümlerinde belirtilen şartları yerine getirmiş olup da tarihine kadar gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmamış olanların talepte bulunmaları halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun düzeltme hükümlerine göre gerekli düzeltme işlemleri yapılacağı hususu tebliğde belirtilmiştir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 85

Özel Durumlar Destek personeli sayısı Ar-Ge personel sayısının %10’u ile sınırlı %10’luk sınırın hesabında küsuratlar tama çevrilir. Destek en düşük ücretlilerden başlamak suretiyle uygulanır. Eşit ücret halinde personeli işveren belirler. İstisna Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri kapsamındaki ücrete uygulanır. İstisna muhtasar beyannamede gösterilmez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 86

Teşvik Uygulamasının Başlangıcı
Ar-Ge merkezlerinde, Ar-Ge merkezi belgesinin düzenlendiği, Rekabet öncesi işbirliğin projelerinde, proje sözleşmesinin yürürlüğe girdiği, Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge ve yenilik projesinin onaylandığı, Teknogirişim sermaye desteklerinde, kamu idaresi tarafından iş planının onaylandığı, Kamu kurumları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, destek karar yazısının düzenlendiği veya proje sözleşmesinin yürürlüğe girdiği, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 87

Başlamış Projelerde Durum
5746 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olan Ar-Ge ve yenilik projelerinde; Kamu kurumları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerine ilişkin destek karar yazısı veya proje sözleşmesinin 01/04/2008 tarihinden önce yürürlüğe girmesi halinde 01/04/2008, Ar-Ge merkezlerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, Ar-Ge merkezi belgesinin düzenlendiği, tarih itibarıyla stopaj teşvik hükümlerinden yararlanılacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 88

Kapsama Girmeyen Ödemeler
Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamı dışındaki çalışmalara ait ücret ödemeleri, Ar-Ge ve yenilik projelerinde görev alan ve/veya işletmelerde çalışan kamu personeline yapılan ücret ödemeleri, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında ay içinde kısmî zamanlı olarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili, yıllık ücretli izin ve mazeret izni gibi sürelere isabet eden ücret ödemeleri. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 89

Teşviki Sone Erdiren Haller
5746 sayılı Kanuna göre Ar-Ge merkezi olabilme niteliği, geçici verilendirme dönemini içeren üçer aylık dönemlerde en az 50 (elli) tam zaman eşdeğer personel istihdam şartına bağlanmıştır. Kanunda belirtilen sayıda personel istihdam şartının ihlal edildiği geçici vergilendirme dönemi itibarıyla, Ar-Ge ve yenilik projelerinde, projenin herhangi bir nedenle sona ermesi veya projeye verilen desteğin son bulması hallerinde, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti bitmiş sayılacağından bu tarihten itibaren, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 90

Teşviki Sone Erdiren Haller
KOSGEB teknoloji merkezi işletmelerinde yürütülen projelerin herhangi bir nedenle sona ermesi veya projeye verilen desteğin son bulması hallerinde, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti de son bulacağından bu tarihten itibaren, Rekabet öncesi işbirliği projesinde yer alan işletmeler, projenin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde bu tarihten itibaren, proje sözleşmesinin iptal edilmesi halinde ise denetimin başlama tarihi itibarıyla, gelir stopaj teşvikinden yararlanılamaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 91

Tam Zamanlı Eşdeğer Personel Hesabı
Ar-Ge merkezlerinde çalışan tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli sayısı, fiilen çalışan ArGe personelinin üçer aylık dönemler itibariyle bulunan toplam çalışma süresinin, 90 güne bölünerek hesaplanır. TZE Ar-Ge personeli sayısı = ArGe personelinin üç aylık dönemdeki ArGe faaliyetleri ile ilgili prim ödeme gün sayısı / 90 Üçer aylık dönemler, geçici vergilendirme dönemleri olup, Birinci üç aylık dönem; OcakŞubatMart, İkinci üç aylık dönem; NisanMayısHaziran, Üçüncü üç aylık dönem; TemmuzAğustosEylül, Dördüncü üç aylık dönem; EkimKasımAralık, olarak dikkate alınacaktır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 92

Destek Personeli Hesabı
Ar-Ge ve yenilik projesi uluslararası fonlarca desteklenen X A.Ş. Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde 2008/Kasım ayında 21 tam zamanlı Ar-Ge personeli ve 7 destek personeli istihdam etmektedir. 21 Ar-Ge personelinin tamamı ile, 21 X 10 / 100 = 2,1 = 3 destek personelinden dolayı yararlanılabilecek, buna karşın 7 – 3 = 4 destek personelinden dolayı destekten faydalanılamaz. Öte yandan, destek personeli sayısının toplam tam zamanlı Ar-Ge personel sayısının %10‘undan fazla olması halinde, stopaj desteğinden, ilgili aydaki brüt ücreti en az olan destek personellerinden dolayı yararlanılabilecektir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 93

Sigorta Prim Desteği Kamu Personeli Hariç Teknoloji merkezi işletmelerinde Ar-Ge merkezlerinde Kamu kurum ve kuruluşları ve uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve Yenilik Projelerinde, Rekabet öncesi işbirliği projelerinde Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve Destek Personelinin Bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Her bir çalışan için 5 yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 94

Sigorta Prim Desteği Uygulanacak personel
İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olan destek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsuratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personelinin toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşması hâlinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere sigorta primi işveren hissesi teşviki uygulanır. Brüt ücretlerin aynı olması hâlinde, sigorta primi işveren hissesi teşviki uygulanacak destek personeli işverence belirlenir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 95

Destek için başvuru koşulu
Teknoloji merkezi işletmelerinin TEKMER müdürlüğünden, Kamu kurumları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerinde desteği veren kamu kurum/kuruluşu veya kanunla kurulan vakıftan, Uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri için TÜBİTAK’tan, Ar-Ge merkezleri ile rekabet öncesi işbirliği projeleri için Sanayi ve Ticaret Bakanlığından, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 96

Destek için başvuru koşulu
Teknogirişim sermaye desteği alan işletmeler için merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işverenlerin, sigortalının bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetlemekle yükümlü yönetici şirketten Alacakları belgeyle işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik (Devredilen SSK) İl Sigorta Müdürlüğüne yazılı olarak müracaat etmeleri şarttır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 97

Prim desteğinin başlangıç tarihi
İşveren hissesi sigorta prim desteğinden, Kanunda aranılan şartların taşındığına ve bu Yönetmeliğin ilgili maddeleri gereğince destekten yararlanmaya hak kazanıldığına ilişkin ilgili kurum, kuruluş veya denetimle görevli şirket tarafından düzenlenen belgenin alındığı tarihten itibaren yararlanılır. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 98

Prim desteğinde ilave şartlar
İşverenler, kapsama giren sigortalıların çalışmalarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik İl Sigorta Müdürlüğüne vermezse destekten faydalanamaz. Sigorta primlerinin sigortalı ve işveren hisselerinin tümü işverenlerden tahsil edilir. Tahakkuk eden sigorta primi işveren hissesinin yarısı ile sigortalı hissesinin işverenlerce ödenip ödenmediği destek için aranan şart değildir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 99

Prim desteğinde gün hesabı
Sigorta primi işveren hissesi desteğinin hesaplanmasında, bu kapsamdaki personelin fiilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdıkları zamanın, toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınır. Bu personelin ay içindeki çalışmalarının tamamının Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olması hâlinde hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri de bu kapsamda değerlendirilir. Kısmi zamanlı olarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasında dikkate alınmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 100

Desteğin uygulama süresi
İşveren hissesi sigorta prim desteği, kapsama giren her bir personel için Kanunda sayılan şartları taşımaları kaydıyla, Kanuna göre Sosyal Güvenlik Kurumuna ilk defa bildirilmeye başlanılan tarihten itibaren beş yılı aşmamak üzere uygulanır. Destekten yararlanılmaya başlanıldıktan sonra herhangi bir sebeple çalışmaya ara verilmesi veya destekten yararlanılmaya başlanıldıktan sonra işten ayrılıp aynı işe tekrar başlanılması ya da Kanun kapsamına giren başka bir işyerinde çalışmaya başlanılması bu süreyi uzatmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 101

Diğer Teşvik Kanunlarının Durumu
Kanun kapsamında sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılan sigortalılardan dolayı; 5084 sayılı Kanunun değişik 4 üncü maddesinde 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılamaz. Ancak, Ar-Ge ve destek personeli dışında kalan personel ile tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşan tam zaman eşdeğer destek personeli için gerekli şartların taşınması hâlinde, 5084 ve sayılı kanunlarda öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 102

Ar-Ge Projesinin Devri Halinde Durum
Tamamlanmamış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme, gerekli şartları taşıması hâlinde işveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanır. Tamamlanmış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesi durumunda, Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme, işveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanamaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 103

Diğer Hususlar Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili birden fazla işyeri varsa, kapsama giren her bir işyeri için ayrı başvuru yapılır ve her bir işyeri ayrı ayrı değerlendirilir. Kanun kapsamında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden işsizlik sigortası primleri hakkında işveren hissesi sigorta primi desteği uygulanmaz. Kanun kapsamına giren sigortalılar için düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri için damga vergisi alınmaz. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 104

Destek Uygulamasının Sona Ermesi
Asgari 50 tam zamanlı eş değer ArGe personeli çalıştırma şartının gerçekleşmediği durumlarda, sözkonusu şartın gerçekleştirilmediği vergilendirme dönemi, ArGe ve yenilik projelerinde, projenin herhangi bir nedenle sona ermesi veya projeye verilen desteğin son bulması halinde ArGe ve yenilik faaliyeti sona ermiş sayılacağından, projenin sona erdiği/desteğin son bulduğu tarih, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 105

Destek Uygulamasının Sona Ermesi
KOSGEB teknoloji merkezi işletmelerinde yürütülen projelerin herhangi bir nedenle sona ermesi veya projeye verilen desteğin son bulması halinde ArGe ve yenilik faaliyeti sona ereceğinden, projenin sona erdiği/desteğin son bulduğu tarih, Rekabet öncesi işbirliği projesi içinde yer alan işletmelerde, projenin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, projenin sona erdiği tarih, Proje sözleşmesinin iptal edilmesi halinde ise denetime başlanılan tarih, itibariyle son bulur. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 106

Damga Vergisi İstisnası
Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna olacaktır. Damga vergisi istisnasının uygulanabilmesi için Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılacak işlemleri belirten ve desteği veren kuruluş tarafından onaylı listenin, işlem esnasında noter, resmî daireler, diğer kamu kurum ve kuruluşları gibi işlem yapan kurum ve kuruluşlara ibraz edilmesi yeterli. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 107

İndirim için beyanname ekinde verilecek belgeler
Kanun kapsamında ilk defa Ar-Ge indiriminden yararlanacak olan Ar-Ge merkezlerinden "Ar-Ge Merkezi Belgesi“ Proje esaslı Ar-Ge indiriminden yararlanacak olanlardan ise teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan "Ar-Ge ve Yenilik Projesi Değerlendirme Raporu" veya "Rekabet Öncesi İşbirliği Projesi Değerlendirme ve Denetim Komisyonu Kararı" Proje sözleşmesi istenir. Ar-Ge indirimine devam eden işletmelerden, izleyen vergilendirme dönemlerinde bu belgelerin yeniden ibrazı istenmez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 108

Proje sözleşmesi ve eki iş planının, Ar-Ge merkezleri ile teknoloji merkezi işletmelerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinin hangi aşamada bulunduğu, Projelerin veya iş planının uygulama durumuna ilişkin belgeler, Ar-Ge indirimine konu olan harcamaların ana gruplar itibarıyla yıllık tutarları ve ayrıntılı dökümünü gösteren liste, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 109

İşletmelerde çalışanların projeler itibarıyla sayıları ve nitelikleri, bu personelin projelerde görev aldığı süreler, ücretleri, kesilen ve istisna edilen vergi tutarlarını gösteren liste, Dışarıdan alınan danışmanlık, ekspertiz ve benzeri hizmetlere ilişkin olarak, hizmet sağlayan kişi/kurum adı, T.C. kimlik no/vergi kimlik numarası, alınan hizmetin mahiyeti, fatura tarihi ve numarası, tutarı, stopaj ve KDV tutarına ilişkin liste. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 110

Ar-Ge merkezlerinde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde Ar-Ge indiriminin uygulanabilmesi için belirtilen belgeleri de içeren yeminli malî müşavir tasdik raporunun ilgili mevzuatta belirtilen süre içinde bağlı bulunulan vergi dairesine verilmesi zorunludur. Ar-Ge merkezleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri için sayılan belgelerin beyannameyle birlikte ayrıca verilmesi istenilmez. Söz konusu belgelere tam tasdik raporu ekinde yer verilmiş olması durumunda, Ar-Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesine gerek yoktur. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 111

TUBİTAK Desteklerinde Başvuru Değişikliği
Sanayi Araştırma Teknoloji Geliştirme Ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı Uygulama Esaslarında yapılan değişikliklerle; Proje başlama tarihi, başvuru tarihinden itibaren doksan günden önce olmamak kaydıyla, herhangi bir ayın birinci günü olarak yeniden belirlenmiş, Proje başlangıç tarihi itibariyle, proje çıktılarının bir kamu kurum veya kuruluşuna bedeli karşılığında taahhüt edilmiş olması halinde proje önerisinin değerlendirmeye alınmaması öngörülmüş, Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 112

TUBİTAK Desteklerinde Başvuru Değişikliği
Destek kapsamına alınacak proje personel ücretlerine, ulaşım ve konaklama giderlerine ve patent alımına ilişkin danışmanlık hizmet alımlarına sınırlamalar getirilmiş, Yeminli mali müşavirlerin düzenlediği AGY500 raporunda yanıltıcı bilgi bulunduğunun tespiti halinde, söz konusu YMM’lerin üç yıla kadar TÜBİTAK destek programlarına ait tasdik raporu düzenleyemeyeceği öngörülmüştür. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 113

TUBİTAK Destekleri DTM ve TUBİTAK tarafından Ar-Ge projeleri kapsamında yapılan giderlerinin bir kısmı karşılanmaktadır. Destek oranı Ar-Ge Proje giderlerinin %50’sini geçemez. Toplam destek ilave desteklerle birlikte %60’lık oranı geçemez. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 114

Destek kapsamındaki giderler
Araştırmacılara ve münhasıran Ar-Ge’de çalışan teknisyenlerin personel gideri Münhasıran Ar-Ge’de kullanılan alet, teçhizat ve yazılım giderleri Münhasıran Ar-Ge için kullanılan danışmanlık, ve buna eşdeğer hizmet alım giderleri Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına (Ülke içi üniversiteler,TUBİTAK’a bağlı Ar-Ge birimleri, Özel sektör Ar-Ge kuruluşları) yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri Doğrudan Ar-Ge ile ilgili malzeme alım gideri Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 115

AR-GE İndiriminde Tercih İmkanı
GVK 89, KVK 10. madde, 5746 s. Kanun 5746 sayılı Kanun hükümlerinden faydalanırsa GVK ve KVK hükümlerinden faydalanılamaz. 5746 s. Kanunun Ar-Ge indirimi hariç diğer desteklerden yararlanılabilir. Bu durumda GVK veya KVK hükümlerine göre indirim hakkı kullanılabilir. Mükellefler geçici vergi dönemleri itibariyle bu tercihlerini yapmak durumundadır. Geçici vergi döneminde yapılan tercihin kurumlar vergisi beyanı sırasında değiştirilip değiştirilmeyeceği hususu net değildir. Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 116

mustafa tan TEŞEKKÜRLER mustafa.mt@gmail.com
Mustafa TAN Gelirler Kontrolörü 117

AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "AR-GE FAALİYETLERİNE SAĞLANAN TEŞVİKLER"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim