TAMAMLAYICI BESİNLERLE İLGİLİ ÖNERİLER

... konulu sunumlar: "TAMAMLAYICI BESİNLERLE İLGİLİ ÖNERİLER"— Sunum transkripti:

1 TAMAMLAYICI BESİNLERLE İLGİLİ ÖNERİLER

2 DOĞUMDAN 6.AYA KADAR Annelere, bebeklerini her istediğinde, gece ve gündüz toplam ilk günlerde kez daha sonra 8-10 kez emzirmeleri söylenmeli. Bebeğe sadece anne sütü verilmesi gerektiği vurgulanmalı. Ailelere, bebeklerinin yeterli kilo almadığı ya da anne sütünün yetmediğini düşündüklerinde bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerektiği belirtilmeli.

3 6. AYDAN 12. AYA KADAR 1 *Mide kapasitesine uygun olarak bebeğin
* Bebek her istediğinde emzirmeye devam edilmesi, *Yemeklerin tüm besin gruplarını içeren çeşitlilikte hazırlanması, *Besin değeri yüksek ve sade yemekler hazırlamalı, *Mide kapasitesine uygun olarak bebeğin günlük besin gereksinimlerinin karşılanması için püre kıvamında besinlerin verilmesi, * Mevsimsiz meyve ve sebzeler, sosis, salam gibi şarküteri ürünleri, sakatat, gazlı içecekler, cips, suni tatlandırıcılar, boyalı, katkılı malzemeler, mayonez gibi besinlerin kullanılmaması,

4 6. AYDAN 12. AYA KADAR 2 * Bebeğe, bir gün içinde birden fazla yeni besin başlanılmaması, (bebeğin besinleri kendi tadıyla bilmesi açısından ve ileri dönemlerde sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazanması açısından önemlidir) * Yiyeceklerin ufak miktarlarda,azar azar başlanması, yavaş yavaş artırarak besine devam edilmesi, * Yeni başlanacak besinin, bebek aç iken, az miktarlarda denenmesi, alışık olduğu besinlerden önce verilmesi, * Yeni verilecek besinlerin, bebekte alerji yapıp yapmadığının takip edilmesi,

5 6. AYDAN 12. AYA KADAR 3 Bebeğin yatar pozisyonda değil, kenarları desteklenerek hafif oturur pozisyonda veya bebek sandalyesinde beslenmesi, (Bebek bu pozisyondayken çiğneyip yutma işlemini daha rahat gerçekleştirebilir) Bebeğe biberon ve emzik verilmemesi, Su ve besinlerin kap veya kaşık yardımıyla verilmesi, Yeterli ve güvenli su desteği sağlanması,

6 6. AYDAN 12. AYA KADAR 4 * Şeker, reçel,bal gibi tatlı besinleri, bebeğin tatlıya alışmaması için kullanılmaması, * Muhallebi, pirinç unu mamaları ve bebek bisküvileri bebeği sadece tok tutar ve tatlıya alıştırır. Bu besinlerin bebeğe verilmesinden kaçınılması veya mümkün olduğunca az kullanılması, (Çocukların gelişimini olumlu etkisi olmayan şeyleri mutfakta kullanmamak lazım) * Çocuk yemeklerinde mutlaka doğal malzemeler kullanılmalı, Hazır gıdaların (hazır meyve suları, hazır çorbalar, meyveli yoğurtlar vs.) bebek beslenmesinde yerinin olmaması ve bu besinlerin bebek iki yaşına gelmeden önce kullanılmaması,

7 *Tek başına et-tavuk suyunun öğün olarak kullanılmaması, yemeklerin
6. AYDAN 12. AYA KADAR 5 *Tek başına et-tavuk suyunun öğün olarak kullanılmaması, yemeklerin içinde et ve tavukla birlikte kullanılması, * Hazır bulyon tabletlerinin kullanılmaması, * Çilek ve kivi gibi besinler, bazı bebekler için alerjik olabilmektedir. 1 yaşından önce verilmemesi veya aile öyküsü alınarak iyi takip edilmeli, *Bebeğin besinlerini hazırlarken salça, tuz, baharat kullanılmaması (Anne sütü almıyorsa iyotlu tuz kulanılmalı) (İlk aylarda salça, tuz, baharat kullanılmamalı 12. aya doğru azar azar artırılır)

8 6. AYDAN 12. AYA KADAR 6 birkaç gün geçtikten sonra yeniden denenmesi,
* Bebeğe sevmediği besinleri vermekte ısrarcı olunmaması, birkaç gün geçtikten sonra yeniden denenmesi, * Piyasada satılan, hazır kaşık ve kavanoz mamalarının, bebeği besinlere alıştırma döneminde kullanılmaması, * Blender ve robot gibi aletler besinleri bulamaç haline getirir, bebeğin çiğneyip yutma işlemini yapmasını engeller.Bu da ileri dönemlerde yeme problemleri yaratır.Bu tip aletlerin kullanılmaması gerekliliği,

9 6. AYDAN 12. AYA KADAR 7 * Her bebeğin sevdiği, sevmediği besinler, mide kapasiteleri, diş çıkarma dönemleri farklılıklar gösterir. Bu yüzden kendi bebeklerinin yediği besin miktarlarıyla, başka bebeklerin yediği miktarların karşılaştırılmaması, * Bebeğin diş çıkarması bebeğin beslenmesini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu dönem annenin sabırlı olması ve bebeği aşırı zorlamaktan kaçınılması, * Hareketliliğin arttığı bu dönem, bebeğin kilo alımında azalmaya, hatta duraklamaya neden olabilmektedir. Bu çok normaldir, panik olunmaması , ÖNEMLE VURGULANMALIDIR.

10 12. AYDAN 2 YAŞINA KADAR 1 Çocuk emzirmeye devam edilmeli,
Öğün sayısı üç ana + iki ara öğün şeklinde olmalı, Çocukların büyümesine katkı sağlayacak kadar besleyici ve onların yeme isteğini tetikleyecek kadar lezzetli yemekler yapılması, Çocuğun göz ve damak zevkine uygun yiyecekler hazırlanmalı Yemeklerinin çeşitliliği arttıkça, çocuğun hazır gıda veya fast- foodlara ilgisi o kadar azalacaktır

11 12. AYDAN 2 YAŞINA KADAR 2 Çocuk aile besinleri yiyebilir, kendi kendine yemesine destek olunmalı Yemeklerin porsiyonlarını küçük tutulması ve çocuğun tabağına gereksiniminden fazla konulmaması, Çocuk yemeği durdurunca beklemeli, sonra yeniden teklif etmeli Öğün süresince çocukla birlikte kalmalı ve miktar kontrolü yapmalı Çocuğun kendisinin yiyebileceği muz, havuç, salatalık gibi besinleri eline vermeli

12 12. AYDAN 2 YAŞINA KADAR 3 Bu dönemde, çocuğun büyümesinin yavaşlaması anne-baba tarafından iştahsızlık olarak değerlendirilmemeli, Ara öğün olarak taze sebze ve meyve, peynir-ekmek, sandviç, evde yapılmış kek yada ayran, süt, taze sıkılmış meyve suyu gibi besinler tercih edilmeli Ben ne istediğimi biliyor muyum ?

13 12. AYDAN 2 YAŞINA KADAR 4 *Öğünlerde sebze tüketim alışkanlığı geliştirmek, besin çeşitliliği sağlamak için günde farklı renk sebze tüketimi sağlanmalı *Meyve dilimleri hazırlanmalı

14 TAMAMLAYICI BESİNLER Bebeğe vereceğimiz besinin enerji ve besin içeriğinin yoğun kıvamda olmasına dikkat edilmelidir. BESİN ZENGİNLEŞTİRME YOLLARI: * Çorba ve yemeklere ekmek, bulgur, erişte, şehriye, pirinç , patates, nohut, mercimek, bezelye, havuç vs. katılması, *Yemeklere et , tavuk, balık, yumurta ve ceviz eklenmesi *Makarnalara sebze eklenmesi,

15 TAMAMLAYICI BESİNLER BESİN ZENGİNLEŞTİRME YOLLARI:
*Yemek ve çorbalara süt veya yoğurt eklenmesi * Yemek ve çorbalara zeytinyağı, tereyağı ve ayçiçek yağı eklenmesi *Dolmalar, et yemeklerine sebze eklenmesi, *Tavuğun kereviz, havuç, pırasa, patates gibi mevsim sebzeleriyle birlikte pişirilmesi,

16 TAMAMLAYICI BESLENME Beslenme yeterliliğinin en önemli göstergesi
haftalık tartı alımıdır. 6-8 ay arası 100 g/hafta, 9-12 ay arası g/hafta, > 1 yaş 50 g/hafta tartı alımı yeterlidir. Persentil eğrilerinde yaşa göre tartı, yaşa göre boy ve boya göre tartı değerlendirmesi akut ve/veya kronik malnütrisyonun belirlenmesi için vazgeçilmez olmalıdır.

17 TAMAMALAYICI BESİNLERİN KIVAMI NASIL OLMALIDIR?
6 -7 aylık püre 7 aylık pütürlü (çatalla ezilmiş) 8 aylık “parmak besinleri” ile kendini besleyebilir 9 aylık küçük parçalara bölünmüş aile besinleri 12 aylık aile besinleri “Besin öğesi yoğunluğu fazla olanlar TERCİH EDİLMELİ”

18 TAMAMLAYICI BESİNLER Yaş Kıvam Sıklık Öğündeki miktar 6. aydan sonra
Püre sebze, et, meyve 2 ana öğün +sık emzirme 1 ara öğün 2-3 tatlı kaşığı dolusu başlayarak 2/3 su bardağına ulaşana kadar arttırılır 7-8 ay Pütürlü besin (çatalla ezilmiş) 2-3 ana öğün 1-2 ara öğün 250 ml’ lik kasenin yarısı 9-11 ay Küçük parçalara kesilmiş ve bebeğin elle kolay yiyebileceği besinler 3-4 ana öğün + 1-2 ara öğün + anne sütü 250 ml’lik su bardağının ¾’lük kısmı 12-24 ay Aile besinleri, gerekirse küçük parçaya kesilmiş ya da ezilmiş besin 3 -4 ana öğün + 2 ara öğün Tam kase 250 ml’lik kase

19 SIVI İHTİYACININ KARŞILANMASI
İlk tercih sağlıklı su olmalıdır. Mevsimine uygun taze meyvelerden hazırlanmış ve şeker ilave edilmemiş meyve suları Ayran ve süt Sıvı Miktarı; Yemek arasında susayan çocuğa verilen sıvı susama duygusunu giderir. Öğün sırasında çocuğa sıvı verilecekse öğünün sonuna doğru az miktarda verilmeli.

20 TAMAMLAYICI BESİNLERİN HAZIRLANMASINDA VE SAKLANMASINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Besin hazırlamadan önce eller mutlaka sabunlu su ile yıkanmalı, Mevsimine uygun, taze sebze ve meyveler kullanılmalı, Çocuğu beslerken temiz kaşık ve bardak kullanılmalı , asla biberon kullanılmamalı, Çocuğun altı temizlendikten sonra ya da tuvalete gittikten sonra mutlaka ellerin sabunlu su ile yıkanması, Hazırlanan besin buzdolabına konulmayacaksa, 2 saat içinde tüketilmeli, Mikrodalga kullanılmamalı,

21 AİLELER ÜÇ DEĞİŞİK YOLDAN BİRİSİ İLE ÇOCUKLARINI BESLEMEYE YÖNELİRLER
1- Yüksek Kontrollü Yemek Yedirme; Genelde çocuğun ne yiyeceğine, ne miktarda ve ne zaman yiyeceğine bakan kişi karar verir bu zorla beslemeyi içerebilir. 2- Yemek Yemenin Tamamen Çocuğa Bırakılması; Genelde çocuğa bakan kişi eğer çocuk açsa yemeğini yiyeceğini düşünür. Ayrıca yeteri kadar yedikten sonra çocuğun yemek yemeyi bırakacağını düşünür. 3- Çocuğun İsteği ve Eğilimlerine Bakarak Beslemek; Çocuğa bakan kişi genelde çocuğu destekler, över ve güzel sözler söyler.

22 BESLENMEDE UYULMASI GEREKEN PSİKOSOSYAL BAKIM KURALLARI
Uygun tamamlayıcı beslenme, bebeğin yalnızca ne yediği ile değil aynı zamanda nasıl, ne zaman, nerede ve kiminle yediği ile belirlenir. Bebek anne ya da bakıcısı tarafından doğrudan beslenmeli, daha büyük çocukların beslenmesine ise yardımcı olunmalıdır Çocukların açlık ve tokluk belirtilerine duyarlı davranılmalı, yavaş ve sabırla beslenmelidir

23 BESLENMEDE UYULMASI GEREKEN PSİKOSOSYAL BAKIM KURALLARI
Çoğu besini reddeden çocuklar için değişik tat ve yapıda yeni birleşimler denenmeli ve teşvik yöntemleri artırılmalıdır. Bebekle göz teması kurulmalı ve konuşulmalıdır, Yemek esnasında çocuğun dikkatini dağıtacak oyunlar en aza indirilmeli, yemek zamanlarının öğrenme ve aile içi iletişim için olduğu bilinmelidir.Televizyon karşısında beslenmemelidir.

24 PSİKOSOSYAL BAKIM KURALLARI
Çocukla birlikte geçirilen yemek süresince çocuğa yeni kelimeler öğretilebilir. Böylelikle çocuğun mental gelişimine katkı sağlanmış olur. Aile bireylerinin yemek zamanlarında malzemelerin, besinlerin ve renklerin isimlerinin kullanılması, bazı şeylerin küçük, bazı şeylerin büyük olduğunun söylenmesi mental gelişime katkı sağlar. Besinlerin tatlarından bahsedilmesi önerilebilir ( tatlı,tuzlu, ekşi vs. ) Eğer çocuk yemeğe ilgisini çabuk kaybediyorsa, bu süreci minimuma indirmeyi sağlamak önemlidir.

25 PSİKOSOSYAL BAKIM KURALLARI
Çocuk uykuluyken yemek yedirilmemelidir, Yemek zamanları mutluluk ve huzur zamanlarıdır, Çocuğa zorla yemek yedirilmemesi gerektiği, çocuğun stresle iştahının azalabileceği bilinmelidir, Çocuğun besinlerinin ayrı bir kaba konulmasının yeterli miktarda besin alıp almadığının kontrolünde kolaylık sağlar,

26 BEBEĞİN BESLENMESİNİ ÖZEL ZAMAN OLARAK ALGILAYIN VE BEBEĞİNİZİ MUTLU EDİN.