TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır.

KAMU ALIMLARI - KAMU İHALE HUKUKU
Ticari piyasaların etkilenmesi, kaynakların etkin, ekonomik, verimli kullanılması zorunluluğu, Temel ilkelere uyulması, Gerçekçi bedeller üzerinden ihale, Şikayet usulü, İstisna alımları.

TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır.
İhtiyaçlar uygun şartlarla ve zamanında karşılanmalı ve kaynaklar verimli kullanılmalıdır. İhalelerde; saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenirlik, gizlilik, kamuoyu denetimi, Doğal bağlantı varsa bir arada ihale imkanı, Eşik altında kalmak için alımın bölünememesi, Ödenek.

KAMU İHALE HUKUKU İSTİSNA ALIMLARI
AB Roma Anlaşması (296.md.), Direktifi (10.md.) /b : savunma ve güvenlik Geçici 4. mad. : Bakanlar Kurulu Kararı Savunma sanayisinin geliştirilmesi, teknolojik kazanım, dışa bağımlılığın azaltılması.

KAMU İHALE HUKUKU BORÇLAR KANUNU
4734 Sayılı Kanun; İdare ihale süreci sonunda sözleşmenin tarafını seçerken yasal düzenlemelere uymak zorundadır. Şikayet yolu; idari yargıda dava hakkı. İsteklilerin fiil ve davranışları ? Yasak fiil ve davranışlar – 4734 s.K. Diğer davranışlar – genel hükümler ?

KAMU İHALE HUKUKU BORÇLAR KANUNU
4735 s. K/ 4. md : taraflar, sözleşme hükümlerinin uygulanmasında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. Özel hukuk sözleşmeleri niteliğindedir. Sözleşme ilişkisi yada sözleşme hukuku sözleşmenin imzalanması ile başlamaktadır.

SÖZLEŞME YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
İdare, aşağıdaki hallerde ihaleyi iptal edebilir: 11. md: yasaklara rağmen ihaleye katılma, 16. md: ihaleye engel ve düzeltilmesi imkansız hususların varlığı halinde ihalenin iptali, 39. md: ihale komisyonu kararı üzerine bütün tekliflerin reddi ve ihaleyi iptal yetkisi, 40. md: ihale komisyon kararını 5 gün içerisinde onaylama / ihaleyi iptal edebilir. Kamu yararı ve hizmet gerekleri ile iptal.

SÖZLEŞME YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
İhalenin iptali kararının iptali: İdarenin (ihale yetkilisi) yetkisi ? KİK uyuşmazlık kararları. İhaleye devam ve sözleşme yapma ? İdare sözleşme yapmaktan kaçınırsa; İstekli taahhüdünden vazgeçebilir, İsteklinin zararı tazmin edilir (4734 s.K/ 45).

SÖZLEŞMENİN GEÇERSİZLİĞİ / FESHİ
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu: Borçlar Kanunu hükümlerine göre değerlendirilir. BK.19 ve 20. maddeleri: Emredici hukuk kurallarına aykırılık. Kamu düzenine / ahlaka / kişilik haklarına aykırılık. İmkansızlık. Muvazaa, kanuni şekle aykırılık.

4735 s.K/ 20 ve 21. md.: yasak fiil ve davranışlar nedeniyle idarenin sözleşmeyi fesih yetkisi bulunmaktadır. 4735 s.K./ 22/1 md.: yasak fiil ve davranışların tespit edildiği tarih itibariyle sözleşme fesh edilmiş sayılır ve 7 gün içinde idare tarafından fesih kararı alınması gerekir.

Emredici hukuk kurallarına aykırılık halleri; İstekliler itiraz sonuçlandırılmadan sözleşme yapılması (4734 s.K/md.55), İhale açılmadan (istisnai durumlar hariç) sözleşme yapılması (md.55’e kıyas- evleviyetle), İhale dokümanına aykırı sözleşme yapılması veya ihaleye esas teklifin değiştirilmesi (4735 s.K/ md.4).

SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİĞİ / FESİH
4735 s.K./ 36. md. – hüküm yoksa BK uygulanır. İmkansızlık sebebi ile değişiklik / fesih ? sözleşmenin kurulduğu anda mevcut olan imkansızlık (BK.20.md.), sözleşme yapıldıktan sonra ortaya çıkan imkansızlık (BK. 96 ve 117. mdl.).

SÖZLEŞMENİN GEÇERSİZLİĞİ / FESİH
Ahlaka aykırılık nedeni: Ör. rüşvet, veya istekliler arasındaki fiyat anlaşması (ihaleye fesat karıştırma) halinde ? B.K. 20/1: sözleşme batıldır. 4735 s.K./ 21: yasak fiil / davranış nedeniyle idarenin sözleşmeyi tek taraflı feshi gerekir.

TAZMİNAT TALEPLERİ Kamu İhale Kanunu: Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu.
16. md; İhalenin iptali nedeniyle istekliler hak talebinde bulunamaz. 39. md; İdare teklifleri reddetmesi nedeniyle her hangi bir yükümlülük altına girmez. 44. md; isteklinin sözleşme yapmaktan kaçınması halinde geçici teminatı irad kaydedilir. 45.md; idarenin sözleşmeden kaçınması halinde istekli teminat için yaptığı masrafları talep edebilir. Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu.

TAZMİNAT SORUMLULUĞU İdare ile istekliler arasında güven ilişkisi doğmaktadır. Hata veya eksikliklerin bildirilmesi, kuralların ve karşılıklı menfaatlerin ihlal edilmemesi, MK. Md.2 ve 3 hükmüne uygun hareket edilmesi gerekir. İdarenin sorumluluğu için; isteklinin zararının bulunması ve zarar ile fiil / işlem arasında uygun illiyet bağı olmalıdır.

CEZAİ SORUMLULUKLAR İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA
Fesat; ihalede süreci etkileyen ve ihalenin amacına ulaşmasını engelleyecek her türlü davranış. Yasak fiil ve davranışlar, ihaleye fesat karıştırma fiilleri ile (TCK. 235) genel olarak örtüşür. Suç duyrusu. 4734 s.K/ 59 ve 60. mdl. – ek yaptırımlar.

SÖZLEŞMELERİN UYGULANMASI - İLKELER
Sözleşmelerde, ihale şartlarına aykırı hükümlere yer verilemez. 15.md. dışında değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez. Taraflar, eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. İhale dokümanı ve sözleşme hükümlerinde bu prensibe aykırı maddelere yer verilemez. Kanunun yorum ve uygulanmasında bu prensip göz önünde bulundurulur.

4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNUN TEMEL İLKELERİ
- Saydamlık - Rekabet - Eşit Muamele - Güvenirlik - Gizlilik - Kamuoyu Denetimi - İhtiyaçların Uygun Şartlarda ve Zamanında Karşılanması

- Kaynakların Verimli Kullanılması
- Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin birarada ihale edilememesi, - Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünememesi, - Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olması, diğer ihale usullerinin Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilmesi,

- Ödeneği bulunmayan işler için ihaleye çıkılamaması,
- İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmasının zorunlu olması, (Doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.)

SAYDAMLIK İhale işlemlerinde açıklık ve şeffaflık anlamına gelmekte olup; kamunun ihaleleri gün ışığında yapmasını amaçlayan bir ilkedir.

KANUNDA SAYDAMLIK İLKESİNİN GEREĞİNİ ORTAYA KOYAN BAZI HÜKÜMLER
- İlanlara ilişkin kuralların detaylı bir şekilde düzenlenmesi, - İhale dokümanlarının KİK tarafından detaylı bir şekilde formlar halinde hazırlanması, - İhale ve ön yeterlilik dokümanının ücretsiz görülebilmesi, - İhalenin tüm ihaleye katılanlar huzurunda başlayıp sonuçlanması, - İhale kararının, ihaleye teklif veren bütün isteklilere; değerlendirmeye alınmama ve uygun bulunmama gerekçeleriyle bildirilmesi, - İhale sonucunun ilan edilmesi,

REKABET İhaleye katılan bütün isteklilere aynı imkânları tanımak suretiyle, serbest piyasa ekonomisinin gereği olan aralarındaki yarış içgüdüsünü ortaya çıkarmaktır.

KANUNDA REKABET İLKESİNİN GEREĞİNİ ORTAYA KOYAN BAZI HÜKÜMLER
- İhale ve ön yeterliliğin ilanı, - İhale ve ön yeterlilik dokümanının ücretsiz görülebilmesi, - İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlilik ile mesleki ve teknik yeterliliklerin belirlenmesine ilişkin olarak istenecek bilgi ve belgelerin sayılarak düzenlenmiş olması, - Yaklaşık maliyetin gizliliği,

- Şartnamelerde belli bir markanın, modelin, ürünün belirtilmemesi ve bu yönde özellik ve tanımlamalara yer verilmemesi, - İhalelerde teklif sahibi veya davetli sayısının belli bir sayının altında olması halinde ihalenin iptal edilmesi, - En ucuz fiyatın, ihtiyacın en iyi şekilde elde edildiği anlamına gelmediği düşüncesiyle; rekabetin fiyat dışında diğer unsurlarda da gerçekleşmesini sağlamak üzere, ekonomik açıdan en uygun bedelin fiyat yanında diğer unsurlara göre de belirlenmesi, - İhaleye katılamayacak olanların sayılması,

EŞİTLİK - İhaleye katılan veya katılmak isteyenlere, idarenin eşit mesafede durması ve firmalara göre farklı uygulamalara yer verilmemesi anlamına gelir. - Rekabet ilkesiyle ayrılmaz bir bütündür. sayılı kanundaki eşit muamele ilkesinden; idarenin istekliler ve ihaleye girmek isteyenlere eşit davranması, sayılı kanundaki eşitlik ilkesinden; idare ile yüklenici arasındaki eşitlik, anlaşılır.

GÜVENİRLİK - İhale işlemlerinin, ilgili olan hiçbir kimseyi şüpheye düşürmeyecek bir ortamda yürütülmesini ifade eder. - Güvenirliğin sağlanabilmesi için her şeyden önce saydamlığın, rekabetin ve eşit muamelenin tesis edilmiş olması zorunludur. - İşlemlerin objektif ve geçerli belgelere bağlanmasını gerektirir.

GİZLİLİK Saydamlık İlkesinin zıddı gibi gözüken gizlilik ilkesi, rekabetin sağlanması amacına matuf olarak belli aşamalarda gizli kalması gereken bilgi ve belgelerin ihale komisyonu yada ilgilisine göre görevliler dışındakilere bildirilmemesidir.

KANUNDA GİZLİLİK İLKESİNİN GEREĞİNİ ORTAYA KOYAN BAZI HÜKÜMLER
- Yaklaşık maliyetin gizliliği, - İhale yapılıncaya kadar tekliflerin gizli tutulması, - Geçici teminatın sabit bir orana bağlanmamış olması, - İhale işlemlerinde görevli kamu personeli ile danışmanlık hizmeti sunanların, ihale süreci ile ilgili gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri saklı tutmak zorunda olmaları,

KAMUOYU DENETİMİ Denetim bilgilendirmeyle başlar. Kamu kaynaklarının kullanımı anlamına gelen ihale işlemleri konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi ilke olarak benimsenmiştir. İhale öncesinde ve sonrasında ilan yapılması, Kamu İhale Kurumuna ihale ile ilgili istatistikleri tutma ve yayınlama görevi verilmesi; kamuoyunu bilgilendirme ve kamuoyunun denetimine olanak sağlama amacına yöneliktir. Kamuoyu denetimi, ihalede istekli olan veya istekli olmaya aday olan kimselere idari ve kurumsal şikayet hakkı tanınmakla ve herkesçe ileri sürülebilecek iddiaların incelenmesi yoluyla sağlanmak istenmiştir.

İHTİYAÇLARIN UYGUN ŞARTLARDA VE ZAMANINDA KARŞILANMASI
İhalelerin, işin özelliği ve niteliği dikkate alınarak, en uygun fiyatla, temini mümkün zamanda yapılması, bir malı daha ucuz ve daha kaliteli temin edebilmek amacıyla arz ve talep şartları göz önüne bulundurularak ihalesinin gerçekleştirilmesi olarak açıklanabilir. MALİYET ve ACİLİYET unsurları arasında denge kurulmasını gerektirir.

KAYNAKLARIN VERİMLİ KULLANILMASI
Verimlilik, harcanan paranın karşılığında en iyi değer elde edilmesidir. Kamu alımlarında verimlilik, ihtiyaç duyulan mal ve hizmet ile yapım işinin ekonomik açıdan en avantajlı fiyattan alınmasını gerektirmektedir. Kamu kaynaklarının verimli kullanılması, kamu yararı gözetilerek öncelikler tespit edilmek suretiyle maksimum dönüşümü sağlayacak şekilde harcamalar yapmaktır.

Yaklaşık maliyetin, piyasa şartlarına uygun ve gerçekçi olarak hazırlanması, ilanın usulüne uygun yapılması, doğru ihale usulünün seçilmesi, tekliflerin değerlendirilmesinde objektif davranılması, ekonomik açıdan en avantajlı teklifin gerçekten avantajlı olması, ihale konusu işin muayene ve kabulünün usulüne uygun yapılması gibi ilkeler, kaynakların verimli kullanılmasını doğrudan etkilemektedir.

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU (MADDE 8)
HESAP VERME SORUMLULUĞU : Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.

5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU (MADDE 32)
HARCAMA TALİMATI VE SORUMLULUK: Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.

DOĞAL BAĞLANTI OLMADIĞI SÜRECE MAL ALIMI, HİZMET ALIMI VE YAPIM İŞLERİNİN BİRARADA İHALE EDİLEMEMESİ, Genel ilke; mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin ayrı ayrı ihale edilmesi, ihtiyaç sınıflaması yapılarak ihaleye çıkılmasıdır. Ancak bir ihtiyaç kümesinin içinde hem mal alımı, hem hizmet alımı veya hizmet alımı ve yapım işi ya da her üçü birlikte bulunabilir ve kümeyi parçalamak mümkün olmaz. “Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı” ifadesi bu gibi durumlar için getirilmiş bir istisnadır. Birlikte ihale edilme durumunda dahi ihale türlerinden birisi tercih edilmelidir. Bu tercih yapılırken de ana iş yada kütle esas alınmalıdır.

MAL VEYA HİZMET ALIMLARI İLE YAPIM İŞLERİNİN KISIMLARA BÖLÜNEMEMESİ
Eşik değerler; Kanunun 13ncü maddesindeki ihale ilan süreleri ile 63ncü maddesindeki ihalelere sadece yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanıp sağlanmayacağına ilişkin hükümlerin uygulamasında kullanılmak üzere, Kanunun 8nci maddesinde mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için belirlenen ve Kanunun 67nci maddesi uyarınca güncellenen değerleri ifade etmektedir. İşlerin kısımlara bölünerek ihale edilmesi, ihalenin maliyetini yükseltici bir faktördür. İdarelerin yıl içindeki ihtiyaçlarını önceden tespit ederek tek bir ihale ile ihtiyacın karşılanması, maliyeti ucuzlatacaktır.

TEMEL İHALE USULLERİNE UYULMASI
Açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. İhalenin öncelikle açık ihale usulü; ileri teknoloji ve uzmanlık gerektiren işlerde, belli istekliler arasında ihale usulü uygulanmak suretiyle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Kanunu 21nci maddesinde sayılan şartların gerçekleşmesi halinde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir.

ÖDENEK ŞARTI 5018 Sayılı Kamu mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 13 (m,n), 20 (d), 26 ve 31 nci maddelerindeki düzenlemelerden; Devlet hizmetlerinin gerektirdiği giderler için her yıl bütçe kanunu ile ödenek verileceği, verilen bu ödeneklerin bir anlamda harcama yetkisi olduğu ve ödeneği olmadan bir harcamanın yapılamayacağı sonucuna ulaşılır. Ödenek şartı aynı zamanda, bir yatırımın aynı yıl içinde tamamlanamaması durumunda sonraki yıl bütçelerine, o yıl için öngörülen işe yetecek kadar ödeneğin konulması zorunluluğunu da içermektedir.

4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU
(MADDE 62 a,b) a. Yatırım projelerinin planlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla, birden fazla yılı kapsayan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için, işin süresine uygun olarak yıllar itibariyle ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunludur. İlk yıl için öngörülen ödenek proje maliyetinin % 10'undan az olamaz ve başlangıçta daha sonraki yıllar için programlanmış olan ödenek dilimleri sonraki yıllarda azaltılamaz.

b. Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, idarelerce ihalelerin zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliği olan işlerde (doğal afetler nedeniyle yapılması gerekenler hariç) ise yılın ilk dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esastır. Ancak ertesi mali yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki mali yıl sona ermeden ihaleye çıkılabilir.

ÇED RAPORU ALINMA ZORUNLULUĞU
Çevresel Etki Değerlendirmesi, üretim faaliyetlerinin doğal çevreye olabilecek olumlu yada olumsuz etkilerinin belirlenmesi, olumsuz yöndeki etkilerinin önlenmesi ya da en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin, seçilen yer ve teknoloji alternatiflerinin tespit edilerek değerlendirilmesi ve izlenmesidir. ÇED’in amacı ekonomik ve sosyal gelişmeleri engellemeden tabii çevreyi korumaktır.

BORÇLAR KANUNU İLİŞKİSİ
4734/4735 SAYILI KANUNLAR BORÇLAR KANUNU İLİŞKİSİ Sözleşmelerin yapılması, yorumlanması, uygulanması ve sözleşmeye aykırılığın sonuçları kural olarak Borçlar Hukukuna tâbidir. Bütün borç ilişkileri için uygulanabilen, temel norm niteliğindeki umumi hükümler 818 Sayılı Borçlar Kanununun ilk 181 maddesinde sıralanmıştır.

BORÇLAR KANUNU İLİŞKİSİ
4734/4735 SAYILI KANUNLAR BORÇLAR KANUNU İLİŞKİSİ 4734 Sayılı Kanuna göre yapılan ihalelere ilişkin sözleşmelerin düzenlenmesi ve uygulanması ile ilgili esas ve usuller 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununda düzenlenmiştir. Dolayısıyla, bu tür sözleşmelerin yapılması, yorumlanması, uygulanması ve sözleşmeye aykırılığın sonuçlarında, 4735 Sayılı Kanundaki esas ve usuller temel alınır.

Borçlar K. Md.64 4734 S.K. (Md.74-80) Borçlar K. (Md.106-108,358)
HİZMETE ÖZEL

4734 Sayılı Kanun Kapsamında
İhale İşlem Dosyası *Onay Belgesi *Yaklaşık Maliyet Hesap Cetveli *İhale Dokümanı *İlan Metinleri *İstekliler Tarafından Sunulan Belgeler *4734 Sayılı Kanunun 10.4 (f) maddesi.

MADDE 7- İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir
MADDE 7- İhalesi yapılacak her iş için bir işlem dosyası düzenlenir. Bu dosyada ihale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, ihale dokümanı, ilân metinleri, adaylar veya istekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ve diğer belgeler, ihale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler bulunur.

İhale işlem dosyasında ihale sürecinde düzenlenen;
- İhale yetkilisinden alınan onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli, - İhale dokümanı, - İlan metinleri, - İstekliler tarafından sunulan başvurular veya teklifler ve diğer belgeler, - İhale komisyonu tutanak ve kararları, - Zeyilname düzenlenmesi ve ihale dokümanında açıklama yapılması halinde, düzenlenen zeyilnameler ve açıklamalar gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler bulunur.

Onay Belgesi * Onay belgesi, ihale yetkilisinin ihale konusunda toplu ve daha geniş bilgi sahibi olmasını sağlayan, ihale usul ve esaslarının tespiti ile bu esaslar dairesinde işin gerçekleşmesine cevaz veren bir belgedir. * İhalesi yapılacak her iş için onay belgesi düzenlenmelidir.

İhale Yetkilisi İdarenin, ihale ve harcama yapma yetki ve sorumluluğuna sahip kişi veya kurulları ile usulüne uygun olarak yetki devri yapılmış görevlileridir.

Onay Belgesinde - İhale konusu işin adı, - Niteliği, türü, miktarı, - Süresi - (Varsa) yatırım programı proje numarası, - Yaklaşık maliyeti, - İhale konusu iş için ayrılan kullanılabilir ödenek tutarı ile birden fazla yılı kapsayan işlerde Bütçe Kanununda belirtilen oranda ödenek tutarı, - Avans verilip verilmeyeceği eğer verilmesi öngörülüyorsa açık bir şekilde oranı - Fiyat farkı verilecekse dayanağı, - Uygulanacak ihale usulü, - Teklif türü, - İlanın ne şekilde yapılacağı, - İhale dokümanı bedeli yer alır.

29 ARALIK 2008 Tarihli, KARAR NO:2008/UY.I-5258 sayılı kararda;
İdarelerin ihaleye çıkarken ihale konusu işi hangi esas ve usullere göre gerçekleştireceklerini, hangi dokümanları kullanacaklarını doğru olarak belirlemeleri gerekmektedir. Gerek ihale konusu işin yapım tanımına uygun olmaması, gerek idarece yapım işine ait benzer iş olarak kabul edilecek işlere ilişkin belirlemenin benzer iş tanımına uygun bir şekilde yapılmamış olması ihaleye girecek isteklilerin nitelik ve sayısını etkileyeceğinden, gerekse yapım işine ait benzer iş tanımına rağmen isteklilerin mal alımına ait iş deneyim belgesi sunması dolayısıyla 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan rekabet ilkesinin ihlali sonucunu doğuracağından mevzuata aykırı olarak gerçekleştirilen bu ihalenin iptali gerekmektedir.

04 ŞUBAT 2008 tarihli, KARAR NO:2008/UH.Z-561 sayılı karar
Başvuru konusu ihalede idare adına çocuk bakım evinde ve bayındırlık işlerinde çalıştırılmak üzere personel istihdamının öngörüldüğü, muhtelif işlerin belediye adına yapılması işinin işçilik hizmet alımı şeklinde, bir ihale yoluyla gerçekleştirilmek istenildiği, personel istihdamına yönelik bu alımın 4734 sayılı Kanunda yer alan hizmet tanımı içinde yer almadığı, 4734 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen biçimde bir hizmet alımı yerine, idarede personel istihdam edilmesi niteliğinde olan bu işin ihale konusu edilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.

22 ARALIK 2008 tarihli, KARAR NO:2008/UH.II-5121sayılı karar:
İdare tarafından iş ve benzer iş tanımının personel hizmeti olarak genel bir şekilde tanımlanmasının, ihalede bir ihale dokümanının satın alındığı ve bir isteklinin teklif verdiği de göz önünde bulundurulduğunda, işin niteliğinde belirsizlik yaratması ve tekliflerin hazırlanmasında tereddüde yol açması nedeniyle mevzuatına aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Ödeneği bütçelenemeyen hiçbir alım için ihaleye çıkılamaz.

Onay Belgesi üzerindeki bilgiler isteklilere hitaben değil, İhale Komisyonu üyelerine hitaben tasarlanmıştır.

Yaklaşık Maliyet İstekliler veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere AÇIKLANMAMALIDIR.

İhale Dokümanı * İdari şartname * Sözleşme Tasarısı * Teknik şartname
* İhale konusu işin niteliğine göre idarece belirlenen standart formlar

İhale dokümanında olmayan hususlardan dolayı teklifler değerlendirme dışı bırakılamaz.

İhale dokümanı çelişkili ya da muğlak ifadeler içermemelidir.

24 Eylül 2008 tarihli ve 2008//UH.I-4004 sayılı bir kararda özetle “Başvuruya konu ihaleye ait idari şartnamede “tekliflerin geçerlilik süresi, ihale tarihinden itibaren en az 60 takvim günü olmalıdır” açıklamasına, ihale ilanında ise tekliflerin geçerlilik süresi, ihale tarihinden itibaren en az 90 takvim günü olmalıdır.” açıklamasına yer verilmiştir. Bu ihalenin, ilan ile idari şartname arasında fark olması sebebiyle iptaline karar verilmiştir.

01 Aralık 2008 tarihli bir kararda özetle “İnceleme konusu ihalenin idari şartnamesinde “Ticaret ve Sanayi Odasından alınmış ihale tarihi itibarıyla geçerlilik süresini doldurmamış yemek üretimle ilgili en az 1000 kişiye yemek üretim kapasitesi belgesi aslı veya noter onaylı sureti” istenmiştir. Kapasite raporu, firmalara ait işletmelerin üretim gücünü gösteren, ticaret ve/veya sanayi odası ile esnaf sanatkarlar odası tarafından verilen bir belgedir. İdare tarafından bu belgenin sadece Ticaret ve Sanayi Odasından alınmış olması istendiği belirtilerek eksik bir düzenleme yapılmıştır.” denilerek ihale işleminin iptaline karar verilmiştir.

02 Eylül 2003 tarihli bir kurul kararında, idare tarafından hazırlanan idari şartnamenin 6 ncı maddesinde ihale dokümanı kapsamında sözleşme tasarısının yer almadığı ve idare tarafından gönderilen ihale dosyasında da sözleşme tasarısının bulunmadığı, sözleşme tasarısının ihale dokümanının içinde yer almamasının saydamlık ilkesine aykırı olduğu belirtilmiştir.

12 Kasım 2007 tarihli bir kararda özetle “Kamu İhale Bülteninde yayınlanan ilanda, yerel gazetede yer alan ilanda ve ihale dokümanında yer alan ilan örneğinde ihale tarihinin olarak, idari şartnamede ise ihale tarihinin olarak yer aldığı, buna ilişkin olarak idarece herhangi bir düzeltme ilanının da yayınlanmadığı tespit edilmiştir. Yukarıda anılan mevzuat hükümleri gereğince ilanlarda yer alan hususlar ihale dokümanına aykırı olamayacağından ihale işleminin iptaline…” karar verilmiştir.

05 Kasım 2007 tarihli ve 2007/UY.Z-3533 sayılı bir kararda, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında idarece esas alınan yeterlik kriterlerinin ihale ilanında da belirtilmemiş olmasının mevzuata aykırılığı nedeniyle ihalenin iptaline karar verilmiştir.

15 Haziran 2009 tarihli bir kararda, idarenin, mevzuattaki geçici teminatın gelir kaydedilmesi hallerinde bunu sorunsuz bir şekilde ilgili bankadan tahsil edebiliyorsa geçici teminat mektubunda bir hata ya da eksiklikten bahsedilmesinin mümkün olmadığı, isteklinin sunmuş olduğu teminat mektubunun bu yönüyle geçerli tüm şartları taşıdığı belirtilerek başvuru sahibinin teklifinin bu nedenle değerlendirme dışı bırakılması yerinde görülmemiş ve düzeltici işlem tesisine karar verilmiştir.

12 Kasım 2007 tarihli başka bir kararda “İdare tarafından ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif kabul edilen isteklinin teklif dosyası içinde sunmuş olduğu geçici teminat mektubunun süresinin tarihine kadar geçerli olduğu belirtilmiş, ihalenin tarihinde yapıldığı dikkate alındığında söz konusu geçici teminat mektubunun süresinin mevzuata uygun olmadığı anlaşılmıştır. Bu ihalede, istekli tarafından geçici teminat mektubunun süresinin tekliflerin geçerlilik süresinden en az 30 gün fazla süreli olması kuralının ihlal edilmiş olması nedeniyle isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar verilmiştir. İhalenin, ihale komisyonu tarafından bu firma üzerine bırakılmış olması nedeniyle de ihale iptal edilmiştir.

10 Kasım 2008 tarihli bir başka kararda da “18. 09
10 Kasım 2008 tarihli bir başka kararda da “ tarihinde yapılan ihalede tekliflerin geçerlik süresi ilanda ve idari şartnamede 60 takvim günü olarak belirtilmiş, geçici teminat mektubunun geçerlik tarihinin en az tarihi olması gerektiği anlaşılmıştır. Ancak, X Şti.nin teklif zarfı içinde sunmuş olduğu geçici teminat mektubunun süresinin tarihine kadar geçerli olduğu belirtilmiş olup, teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinde 22 Ağustos 2009 tarihinde yapılan bir değişiklikle idarelere, 4734 sayılı Kanunun 35 inci maddesini esas alarak, teklif geçerlilik süresinin bitimi tarihine 30 gün eklemek suretiyle bulduğu tarihi idari şartnamenin “geçici teminat” başlıklı maddesine yazılması zorunluluğu getirilmiştir.

4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesinde yapılan değişiklik sonucu “belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılacak ve geçici teminatları gelir kaydedilecektir.

Teklif mektupları değerlendirilirken standart form veya idari şartname ekindeki örneğe birebir uyma yaklaşımından çok; İfadelerin veya eksikliklerin bir anlam değişikliği yaratıp yaratmadığına, Teklifin esasını değiştirip değiştirmediğine ve Teklif mektubunun olmazsa olmazı (mal alımlarında İdari Şartname md.24) durumunda olup olmadığına dikkat etmek gerekmektedir.

07 Mayıs 2009 tarihli bir kararda;
“Teklif mektubundaki ihale kayıt numarası ve ihale tarihinin teklif mektuplarının zorunlu unsurlarından olmadığı, bu nedenle birim fiyat teklif mektubunda yanlış yazılan ihale tarihi ve ihale kayıt numarasının teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksiklik olmadığı değerlendirildiğinden, ayrıca teklifi oluşturan belgelerden teklifin başvuruya konu ihaleye verildiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin teklifinin bu gerekçe ile değerlendirme dışı bırakılmasında mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak düzeltici işlem tesisine karar verilmiştir.

24 Eylül 2008 tarihli kararında ise ”Başvuru sahibi tarafından idareye verilen teklif mektubunda toplam tutar rakam ile " ,00 YTL" ve yazı ile "birmilyonikiyüzatmışsekizbin yenitürklirası" olarak yazılmıştır. Toplam tutarın yazı ile yazılması sırasında bir harf eksik olarak "altmış" yerine "atmış" yazılmıştır. Söz konusu harf eksikliğinin sonuca etki etmediği ve teklifin esasını değiştirmediği konusunda hiçbir tereddüde yer olmadığı görüldüğünden, teklifin değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.“ denilerek düzeltici işlem tesisine karar verilmiştir.

2010/UH.III-1062 sayılı ve 08 Nisan 2010 tarihli kararda;
Her ne kadar tarih ve 2008/DK.D-158 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararı ile;“ İhale tarihi 1/1/2010 ve sonrası olan ve teklif para biriminin Türk parası olduğu ihalelerde ise teklif mektubu, geçici teminat mektubu, banka referans mektubu ile mali durum bildiriminin Türk Lirası olarak düzenlenmesi zorunludur. Bu belgelerde “Yeni Türk Lirası” ibaresine yer verilmesi durumunda teklif değerlendirme dışı bırakılacaktır.” şeklinde açıklamalara yer verilmiş ise de; teklif bedelinin yazı ile yazımında “TL” ibaresine yer verildiği, birim fiyat teklif cetvelinde de “TL” ibaresinin yer aldığı, ayrıca Borçlar Kanunu’nun 83 üncü maddesinde rayici olmayan bir para üzerinden akdedilen sözleşmelerin ödeme yerindeki rayici olan memleket parasıyla yerine getirileceği hükmü gereği, sehven yazıldığı anlaşılan “YTL” ibaresinin teklifin esasını değiştirmediği sonucuna varılmıştır.

29 Aralık 2008 tarihli bir kararda birim fiyat teklif cetveli incelenmiş ve “teklif edilen birim fiyat" sütununun boş bırakıldığı, teklif edilen birim fiyat ile miktarın çarpımı sonucunda bulunacak toplam tutar sütununun doldurulduğu, dolayısıyla birim fiyat teklif cetvelinin idari şartnamede ve standart birim fiyat teklif cetveline aykırı olarak düzenlendiği görüldüğünden firmanın değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar verilmiştir.

Kamu İhale Tebliğinin maddesine göre isteklinin, ilgili kanunlara göre tecil edilen ve taksitlendirilerek ya da özel kanunlara göre yeniden yapılandırılarak ödeme planına bağlanan prim, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi, kesenek, kurum karşılığı ile bunların fer’ileri kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmeyecektir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 10.4/f maddesi :
“Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır: ... f. İhale tarihinden önceki beş yıl içinde, ihaleyi yapan İdareye yaptığı işler sırasında iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen. …”

İdareye karşı yüklenilen işin yapımı sırasında gerçekleşen yasak fiil ve davranışlar dolayısıyla iş ve meslek ahlakına aykırı davranışlar, 4734 sayılı Kanunun 17 nci maddesinde belirtilen fiil ve davranışların dışında değerlendirilmelidir.

İhale tarihinden önceki 5 yıl içinde, ihaleyi yapan idareye yaptığı işler sırasında, iş veya meslek ahlakına aykırı faaliyetlerde bulunduğu bu idare tarafından ispat edilen kimseler, ihale dışı bırakılacaktır. Bu kimselerin ihale dışı bırakılabilmesi için : -isteklinin ihaleyi yapan idareye karşı yüklenici olarak yaptığı bir iş sırasında iş ve meslek ahlakına aykırı fiil ve davranışta bulunması, -Bu fiil veya davranışın idare tarafından ispat edilmesi, -Bu fiil veya davranışın ihale tarihinden önceki beş yılın içinde kalması

4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde sayılmış olan yasak fiil ve davranışlar ile bu fiil veya davranışlar içine girmemekle birlikte, sözleşme hükümlerine aykırı veya idareye zarar verecek fiil ve davranışlar ya da yüklenicilerin iş veya mesleklerinden dolayı yürürlükteki kanunların yüklediği mükellefiyetlere aykırı davranışlar iş ve meslek ahlakına aykırı faaliyet kapsamında değerlendirilebilecektir.

İHALE İŞLEM DOSYASINDA BULUNMASI
GEREKEN BELGELER (4734/7’nci m. ve Yönerge 7’nci m.) * İhale onay belgesi ve eki yaklaşık maliyete ilişkin hesap cetveli. * İhale dokümanı (4734/4’üncü m.); - İdari şartname, - Teknik şartname, - Sözleşme tasarısı, - Gerekli diğer bilgi ve belgeler (Zeyilnameler ve açıklamalar ile isteklilere talimatları içeren her türlü belgeler). * İlana çıkılması halinde ilan metinleri. * Adaylar tarafından sunulan başvurular ile istekliler tarafından sunulan teklifler. * İhale komisyonu tutanak ve kararları gibi ihale süreci ile ilgili bütün belgeler.

İBF’nin açıklamalar bölümünde;
* “Tedariki, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, İstisnalar 3/b maddesi kapsamında yürütülecektir.” açıklamasının bulunması, * Belli İstekliler Arasında İhale Usulü ile tedariki öngörülen ihalelerde firmaların adreslerinin yazılması (Ek yapılabilir.) * Doğrudan Temin yöntemi ile yapılacak alımlarda firma isim ve bilgilerinin belirtilmesi.

* Ödeneğinin malî yılı, mali satır kalemi ve fon numarası ile birlikte belirtilmiş olması,
* Alım yıllara sari alım ise ödeneğinin de yıllara sari olarak belirtilmiş olması gerekmektedir. * Ör. Sözleşme süresi, 2010, 2011 ve 2012 yıllarını kapsıyorsa, İBF’de de bu yıllara göre ödeneğinin planlanmış olması koşulunun sağlanması aranacaktır.

* İBF’deki malzeme adı ve teknik şartname numarası ile teknik şartnamede yer alan malzeme adı ve numarasının aynı olması, * Onayın ekindeki teknik şartnamenin düzenleme tarihinin, İBF’nin düzenlenme tarihinden sonraki tarihli bir teknik şartname olmaması gerekmektedir. * Ör. 25 Nisan 2010 tarihli İBF’de, 25 Nisan 2010 tarihinde mevcut teknik şartnameye göre ihtiyaç belirlenmiş olduğundan, 25 Nisan 2010 tarihli İBF’de ve bu İBF’ye istinaden hazırlanan bir alım onayında 30 Mayıs 2010 tarihli bir teknik şartnamenin kullanılabilmesi mümkün değildir.

Bütçede ödeneğinin bulunması ya da planlanması.
İhaleye çıkılabilmesi için; * Ödeneğinin bütçelenmesi, * Veya Devlet/Firma kredisi kullanılan tedariklerde kredi ön izni alınması, * Ya da yıllara sarî alımlarda işin süresine uygun olarak yıllar itibarıyla ödeneğin bütçelerinde bulunmasını sağlamak üzere programlamasının yapılması ve ilk yıl Bakanlar Kurulu kararında öngörülen ödeneğin tamamının bütçelenmesi gerekmektedir.

Avans ödenip ödenmeyeceğinin belirtilmesi gerekmektedir.
Avansın, teklif fiyatını ve dolayısıyla yaklaşık maliyet ile ihale komisyonunun karar vermesini etkileyen hususlardan olması nedeniyle, ihale/alımda avans verilip verilmeyeceğinin, verilecekse miktarının açık ve net olarak belirtilmesi gerekmektedir. Ör. “% 30’a kadar avans verilebilecektir.” ifadesi muğlak olup, böyle bir ifade, ihale dokümanının önceden belirli olması prensibine aykırı olacağı gibi, avansın ne kadar verileceği konusunda, firmaların maliyetin tespitinde belirsizlik yaşamasına ve ihale komisyonunca da sağlıklı bir karar verilememesine neden olacaktır.

Geçici ve kesin teminat alınıp alınmayacağının belirtilmesi gerekmektedir.
Yine, geçici ve kesin teminat da teklif fiyatını ve dolayısıyla yaklaşık maliyet ile ihale komisyonunun karar vermesini etkileyen hususlardan olup, teklif bedelinin % 3’ünden az olmamak üzere geçici teminat, %6 oranında da kesin teminat alınması gerektiğinden, geçici ve kesin teminat miktarının belirtilmesi, Geçiçi ve/veya kesin teminat alınmayacağı, özellikli durumlarda ise Bakan onayı veya yetki verdiği ihale yetkilisince alınmama gerekçesinin belirtilmesi gerekmektedir.

İlan yapılacaksa ilanın şekli, süresi ve adedinin belirtilmesi zorunludur.
Teslim yeri ve şeklinin belirtilmesi gerekmektedir.

alım yapılabilmesi için;
İhalede esas alınacak para biriminin belirtilmesi gerekmektedir. Asıl olan Tük Lirası ile alım yapılması olup, dövizle alım yapılabilmesi için; - Alımın 3833 sayılı Kanun gereğince her yıl Bakanlar Kurulunca onaylanan listede yer alması veya - ARGE projesi ile ilgili alım veya yapım işi olması veya - Yurt dışından yapılacak alım işi olması zorunludur.

İDARİ ŞARTNAMELERDE KARŞILAŞILAN HATALI DÜZENLEMELER ŞUNLARDIR:
a. Teslim yeri, şekli ve süresi; Teslim yeri, şekli ve süresinin, öncelikle İBF ve alım onayındaki teslim yeri, şekli ve süresi ile uyumlu olması, muğlak ifadeler kullanılmaması gerekmektedir. Ör. Teslim şeklinde “Mal, bir partide veya partiler halinde teslim edilecektir.” denilmiş olması halinde, teslim şeklinin belirsiz ve yüklenicinin inisiyatifinde olmasına neden olacaktır. Ayrıca, malın bir partide veya partiler halinde teslimi, fiyatını etkileyeceğinden, teslim şeklinden hangisinin tercih edileceğinin önceden belirlenmesi gerekmektedir.

Yine, tek partide teslim yerine, partiler halinde teslim şeklinin tercih edilmesi halinde ise; Partilerin teslim tarihleri veya sürelerinin açık ve net olarak belirlenmesi ve kesin kabul maddesinin de partiler halinde kabule imkan verecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Uygulamada malın partiler halinde kabul edilebileceği gibi muğlak ifadeler kullanılan alımlarda partiler halinde teslime imkan veren kesin kabul maddesi düzenlenmemektedir.

Ayrıca, teslim süresinin, teslim şekli ile de uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.
“Teslim süresi: “10 Nisan 2010” veya “18 ay” olarak belirlendikten sonra “teslim şeklinin partiler halinde olabileceğinin” öngörülmesi halinde her iki madde birbiri ile çelişecek, sözleşmenin uygulaması aşamasında taahhüdün yerine getirilip getirilmediği konusunda karar vermekte tereddüte düşülecektir.

b. Fazla alım yapma hakkının saklı tutulduğu alımlarda, fazla alım talep edildiğinde Ek Kesin Teminat getirilmesini öngören düzenleme yapılması gerekmektedir.

c. Malın özelliğine göre; teslimi, yerine getirilmesi imkansız isteklerde bulunulup bulunulmadığına bakılması yararlı olacaktır. Ör. Alımın konusu yazılım alımı ise idari şartname veya sözleşmeye “malzeme ambalajlı, yeni ve kullanılmamış olarak teslim edilecektir.” denilmesi halinde ifanın imkansızlığı söz konusu olacaktır.

ç. Teknik şartnamede düzenlenmesi gereken teknik hususların, idari şartnamede DÜZENLENMEMİŞ olmasına dikkat edilmesi yararlı olacaktır. Ör. - Şelter alımında; şelterlerin araçlardan ayrı sabitlenerek kullanılabilmesi için kaç adet ayağa ihtiyaç duyulabileceği konusu teknik bir konu olup idari şartname ile düzenlenmesi mümkün değildir. - İdari Şartnamede; “Teknik Şartnamenin Çizelge-1: Özellik-Denetim/Muayene Maddeleri başlığı altındaki çizelgede yer alan TS EN ISO standart numarası, “TS EN ISO ” şeklinde değiştirilmiştir.” şeklinde düzenleme yapılabilmesi mümkün değildir. Teknik şartname maddesinin değiştirilmesi isteniyorsa bunun Teknik şartname değişikliği veya ek teknik şartname çıkarılması şeklinde yapılması gerekmektedir.

- 5 ton kapasiteli bir kamyonun yüklü iken kaç derece eğimli yolda yol kenarına dik park edebileceği teknik bir konu olduğundan, idari şartnamede düzenlenmesi mümkün değildir. - Yine çalıştırılacak personelin sayısı ve niteliğinin teknik bir konu olması nedeniyle teknik şartnamede düzenlenmesi gerekmektedir.

e. Sözleşme konusu mal ile birlikte eğitim, çeşitli aparatlar, teknik doküman, kullanma klavuzu, vb. alınacaksa, alımlar ücretsiz yapılamayacağından, belirtilen alımların ayrı bir kalem olarak istenmesi, bu uygun değilse sözleşme bedeline dahil olduğunun belirtilmesi gerekmektedir.

f. İhaleye katılabilmek için yüklenicilerden zorunlu belgeler (teklif mektubu, geçici teminat, odaya kayıtlı olduğuna dair belge, vb.) ile yeterlik belgeleri (imalatçılık, yetkili satıcılık, kalite güvence belgeleri) istenmektedir. Özellikle yeterlik değerlendirmesi yapılmasına yönelik belgelerin ihale komisyonuna mı muayene komisyonuna mı ibraz edileceğinin, firmalar arasında eşitlik ve rekabetin sağlanabilmesi bakımından tereddüte neden olmayacak şekilde alımın özelliğine göre açık ve net olarak belirtilmesi gerekmektedir.

g. Alım/Tedarik usulünün ruhuna ters hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.
Ör. Doğrudan temin yönteminin kullanıldığı alımlarda, yasaklamaya ilişkin hükümlere yer verilmemesi ya da tam tersi belli istekliler arasında ihale usulü ile açık ihale usulünde yasaklamaya ilişkin hükümlerin unutulmaması gerekmektedir.

ğ. Doğrudan teminlerde yeterlik değerlendirmesi yapmaya yönelik belgelerin istenmesi halinde, bu durumun sorgulanmasının yararlı olacağı değerlendirilmektedir. Zira, alımın hem X firmasından yapılmasının zorunluluğundan bahsederek doğrudan temin yöntemi ile alıma çıkılması, hem de doğrudan temin yapmak zorunda olduğumuz firmalardan yeterlik belgesi istenmesi, çelişkili olduğu gibi, istenen yeterlik belgesinin firma tarafından getirilememesi halinde tedarikin gerçekleştirilebilmesi de mümkün olamayacaktır.

h. Alım onayında, geçici ve kesin teminat alınması öngörülmüşse, idari şartnamede buna ilişkin hükümlere yer verilmesi, yine avans verilmesi öngörülmüşse avans teminat mektubu alınmasına ilişkin hükümlere yer verilmesi, alım onayında geçici ve kesin teminat alınmaması öngörülmüşse idari şartnamede alınmasına ilişkin hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.

SÖZLEŞME TASARISININ HAZIRLANMASI :
* İdari şartnamede belirtilen hususlarla ilgili paralel düzenleme yapılıp yapılmadığına dikkat edilmesi, birbiri ile çelişen hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir. * Sadece 3-b istisna alımlarına özgü bir imkan olan sözleşme değişikliği ve ek sözleşme yapılmasına ilişkin düzenlemelere yer verilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.

İHALE İŞLEM DOSYASININ İHALE KOMİSYONUNCA İNCELENMESİ :
* İhale komisyonlarının, alınacak olan malın özelliğini belirleme ve özelliklerini değiştirme konusunda takdir hakları bulunmadığını dikkate alarak işlemleri yürütmeleri gerekmektedir. * Teklif mektupları ve teminat mektuplarının, KİK formatı veya idarece tespit edilen şekle uygun olmasına dikkat edilmelidir.

* Yasa kapsamında yapılan alımlardan farklı olarak, doğrudan teminlerde teklif mektubu ve geçici teminat mektuplarının ihale komisyonu tarafından düzelttirilip, tamamlattırılabilmesi mümkün bulunmaktadır. * Diğer tedarik yöntemlerinde ise teklif mektubu (proforma fatura)’nda teklif fiyatı ve geçici teminata ilişkin eksiklikler ve hatalar düzelttirilemez/ tamamlattırılamaz. Geçici teminat ve teklif mektubu (proforma fatura)’nda teklif fiyatı hariç ihale komisyonu tarafından tespit edilen eksik belge, bilgi ve açıklanması gereken hususların tamamlattırılması/ cevaplandırılması/ giderilmesi/ düzeltilmesi, istekli/ isteklilerden yazılı olarak istenebilmektedir.

* İhale komisyonunun karar vermesini etkileyen her türlü bilgi ve belgenin ihale işlem dosyasına girmesine özen gösterilmelidir. Özellikle, yaklaşık maliyetin yapılamadığı alımlarda isteklinin fiyat teklifinin marka ve model olarak somutlaştırılmasına ilişkin belgeler, kısaca komisyonun kararını etkileyen unsurlara ilişkin her türlü belgenin ihale işlem dosyasına girmesi sağlanmalıdır.

Ek Sözleşme Uygulamaları
sayılı Kanun kapsamındaki ihale sözleşmelerinde 4735 sayılı Kanunun 15. maddesine göre yapılan ek sözleşmeler sayılı Kanunun 3-b istisna maddesi kapsamındaki ihale sözleşmelerinde yapılan ek sözleşmeler HİZMETE ÖZEL #/page 104

4735 sayılı Kanunun 4’ncü maddesinde;
“Bu Kanunda belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamaz ve ek sözleşme düzenlenemez.” hükmü mevcuttur.

4735 sayılı Kanunun 15 nci maddesinde;
“Sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla; a. İşin yapılma veya teslim yeri b. İşin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresi ve bu süreye uygun olarak ödeme şartları” konularında ek sözleşme yapılabileceği düzenlenmiştir.

2009/14973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Esasların 33 ncü maddesine göre;
4734 sayılı Kanununun 3.b maddesi kapsamındaki sözleşmelerde “ek sözleşme” yapılmasına ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenmiştir.

3-b İstisnalar Yönergesinin 52’nci maddesinin c
3-b İstisnalar Yönergesinin 52’nci maddesinin c.(a) bendine göre; Görüş alınmadan ek sözleşme yapılması: -Sözleşme konusu mal ve hizmetlerin niteliğinde, işlevlerinde ve kullanım amaçlarında iyileştirme yapılmasının sözleşmenin devamı için zorunlu olması, -İdarenin hizmet ve ihtiyaçları bakımından zorunlu diğer hallerin mevcut olması hallerinde yapılacak ek sözleşmelerde; Hazine aleyhine bir hak ve menfaat terki yoksa ve sözleşme fiyatının artmaması/eksilmemesi durumunda ihale yetkilisinden alınacak onay’a istinaden (4353 sayılı Kanunun 31. maddesine göre) merciinden görüş alınmadan sözleşme değişikliğine gidilebilmektedir.

3-b İstisnalar Yönergesinin 52’nci maddesi c
3-b İstisnalar Yönergesinin 52’nci maddesi c.(b) bendine göre; görüş alınarak ek sözleşme yapılması: Sözleşme fiyatının artması/eksilmesi durumunda; Ek sözleşme yapılmasını gerektiren zorunlu sebeplerin mevcudiyeti ile birlikte, Ek Sözleşme Onay Belgesinde sayılı Kanunun 31’inci maddesi uyarınca merciinden uygun görüş alınacağına yer verilmelidir.

Görüş Bildirmeye Yetkili Merciiler
Devlet lehine olduğu idarece belirlenen Ek Sözleşmede; 1. Hazine aleyhine/lehine terkî yapılacak parasal miktar her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenen Maliye Bakanlığının görüş verme limitini aşmıyorsa, Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması, 2. Hazine aleyhine/lehine terkî yapılacak parasal miktar, Maliye Bakanlığının bu hususlarda görüş verme limitini aşıyorsa, Danıştay Başkanlığının görüşüne istinaden Devlet Şurasının onayının alınması ile ek sözleşme düzenlenerek sözleşmede değişiklik yapılması mümkündür.

Parasal limit her yıl Bütçe Kanunu ile belirlenmektedir.
2010 yılı Bütçe Kanununun İ cetvelinde bu limit TL olarak belirlenmiştir. Buna göre; Hazine aleyhine/lehine terkî yapılacak meblağ, TL’nın altında ise Maliye Bakanlığı, üstünde ise Danıştay Başkanlığı görüşü alınması gerekmektedir.

Yüklenici adına Ek sözleşme taslağını imzalayacak temsilcinin, ek sözleşme ile sulh ve ibra anlaşması yapmaya yetkili olduğunu gösteren vekaletnamesi veya yetki belgesinin yanında, imza sirkülerinin de dosyaya eklenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yetkisiz kişinin imzaladığı ek sözleşmenin hukuki bağlayıcılığından söz edilmesi mümkün olmayacaktır.

Maliye Bakanlığı (BAHUM) görüşünde:
Yüklenicinin ticaret sicil gazetesinde ilan edilen ve şirketi temsile yetkili kılınan temsilcilerinin, temsil ve ilzam yetkilerinin yanında ek sözleşme imzalamaya, sulh ve ibraya, ahzu kabza yetkili olduklarına dair yetki belgeleri ile; bu kişiler tarafından vekaleten yetkilendirilen kişinin ek sözleşme yapmaya, sulh ve ibraya, ahzu kabza yetkili olduğuna dair vekaletname örneğinin ve imza sirkülerinin dosyaya dahil edilmesi gerektiğine işaret edilmektedir.

İstisnalar (3-b) Mal ve Hizmet Alımları Yönergesinin 52’nci maddesinin ç. bendine göre;
Değişikliğe konu sözleşme, idare adına hangi ihale yetkilisi makam tarafından imzalamışsa, Ek Sözleşme Onay Belgesi ve Ek Sözleşme de aynı ihale yetkilisi makam tarafından imzalanması zorunludur.

İstisnalar (3-b) Mal ve Hizmet Alımları Yönergesinin 52’nci maddesinin d. bendine göre;
Ek Sözleşme Taslağı; -Ek Sözleşme Onay Belgesine uygun olarak idarece düzenlenir. -Önce yüklenici ya da yetkili temsilcisi tarafından imzalanarak merciine görüş için gönderilir. -Uygun görüş alındıktan sonra idare adına ihale yetkilisince imzalanır.

Merciinden görüş alınması gereken hallerde;
Ek sözleşmenin imzalandığı tarihte uygulanan yıla ait Bütçe Kanununda belirlenen limite göre Maliye Bakanlığı ya da Danıştay Başkanlığı görüşü alınması gereken ek sözleşme dosyaları: Onay Belgesine göre düzenlenmiş Ek sözleşme taslağı, yüklenici ya da yetkili temsilcisi tarafından imzalanmış olarak, ekleriyle birlikte görüş alınmak üzere MSB Hukuk Müşavirliği ve Davalar Dairesi Başkanlığı’na gönderilir.

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
4735 sayılı Kanunun 24’üncü maddesine göre iş artışı: Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş; a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması, b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20'sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde “İhale Yetkilisinden Onay Alınmak” suretiyle aynı yükleniciye yaptırılabilir.

4735 sayılı Kanunun 24’üncü maddesine göre iş Eksilişi:
Sözleşme bedelinin %80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici karına karşılık olarak, sözleme bedelinin % 80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının % 5’i geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.

3-B Kapsamındaki Mal Ve Hizmet Alımı Sözleşmelerinde İş Artışı - Eksilişi:
İdari şartnamesinde belirtilip sözleşmesinde yer alması kaydıyla, sözleşme konusu mal veya hizmetin, sözleşme bedelinin %20'sine kadar az veya fazla alım, -sözleşmesi gereğince fiyat farkı verilen durumlar hariç- sözleşme birim fiyatı değişmeksizin ve ek sözleşme yapılmadan ihale yetkilisinden alınacak onay ile yapılabilir.

İHTARLI SÜRE VE SÖZLEŞMENİN FESHİ
4735 sayılı Kanunun 20 nci maddesi : Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder: a. (Değişik: /34 md.) Yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere, idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi, b. Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci Maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi, Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

ÖRNEK : İhtarlı sürede yüklenicinin bir defa mal teslim etme hakkı bulunması nedeniyle sözleşmesi feshedilmiştir.

İFA İMKANSIZLIĞI HALLERİ VE SULHEN TASFİYE
İhale dokümanında ifası imkansız bir talebin bulunduğu tespit edilirse sulhen tasfiye sürecinin başlatılması gerekmektedir.

MÜCBİR SEBEPLER 4735 sayılı Kanunun 10 ncu maddesinde mücbir sebepler sayılmıştır. Taahhüdün yerine getirilmemesi halinde fesih ve yasaklama işlemlerinin tesisinde mücbir sebepler söz konusu ise dikkate alınmalıdır. Kanunda sayılan mücbir sebepler; doğal afet, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmî veya genel seferberlik ilânı, gerektiğinde Kurum tarafından belirlenecek benzeri diğer hallerdir.

HAKSIZ FESİH 4735 Sayılı Kanunun 20’nci maddesinde öngörülen hususlara riayet edilmeksizin sözleşmenin feshi halinde haksız fesih söz konusu olacaktır.

DENETİM MUAYENE VE KABUL İŞLEMLERİ
4735 sayılı Kanunun 11’inci maddesi: “Teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemleri, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılır. Mal veya yapılan iş yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz. Ancak sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla denetlenebilir. Taahhüdün tamamlanan ve müstakil kullanıma elverişli bölümleri için kısmî kabul yapılabilir.” Hükmünü amirdir. Yüklenicinin mal teslimini müteakip muayene ve kabul işlemleri başlatılmalıdır.

- 4735 Sayılı Kanunun 25 inci maddesi:
Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır: a. Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla sözleşmeye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek. b. Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.

c. Sözleşme konusu işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak, fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu imalat yapmak. d. Taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar vermek. e. Bilgi ve deneyimini idarenin zararına kullanmak veya 29 uncu Madde hükümlerine aykırı hareket etmek. f. Mücbir sebepler dışında, ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak taahhüdünü yerine getirmemek. g. Sözleşmenin 16 ncı Madde hükmüne aykırı olarak devredilmesi veya devir alınması.

4735 Sayılı Kanunun 26 ncı maddesi :
(Değişik Birinci Fıkra: /47 md.) 25 inci Maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 sayılı Kanunun 2 nci ve 3 üncü maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.

Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir. Bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak ihalelere de iştirak ettirilmezler.

(Değişik: /47 md.) Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir.Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç on beş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. İdareler, 25 inci Maddede belirtilen yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 235 nci maddesinde; “Aşağıdaki hâllerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır: a. Hileli davranışlarla; 1. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek, 2. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmasını sağlamak, 3. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olduğu hâlde, sahip olmadığından bahisle değerlendirme dışı bırakmak, 4. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı hâlde, sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye almak.

b. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak. c. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek. d. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.” Hükmü yer almaktadır.

Türk Ceza Kanunun 235’inci maddesinde, ceza hukukunda suçlarda tipiklik prensibi çerçevesinde hangi hallerin ihaleye fesat karıştırma sayılacağı ayrı ayrı belirtilmiştir sayılı Kanunda ise sayılan durumların sınırlayıcı olmadığı, veya başka yollarla da ihaleye fesat karıştırmanın yasak olduğu belirtilmiştir.

SÖZLEŞMENİN DEVRİ 4735 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi :
Sözleşme, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranması zorunludur. Ayrıca, isim ve statü değişikliği gereği yapılan devirler hariç olmak üzere, bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde aynı yüklenici tarafından başka bir sözleşme devredilemez veya devir alınamaz. İzinsiz devredilen veya devir alınan veya bir sözleşmenin devredildiği tarihi takibeden üç yıl içinde devredilen veya devir alınan sözleşmeler feshedilerek, devreden ve devir alanlar hakkında 20, 22 ve 26 ncı Madde hükümleri uygulanır.

YASAKLAMA İŞLEMLERİNDE SÜRE
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 26 ncı maddesine göre yasaklama kararlarının, yasak fiil veya davranışın tespit edildiği tarihten itibaren 45 gün içerisinde verilmesi gerekmektedir. Danıştay’ın da yerleşen içtihatları doğrultusunda Kamu İhale Genel Tebliğ hükümleri ile kırkbeş günlük sürenin yasaklamayı gerektiren halin idare tarafından tespit edilerek ilgili bakanlığa yasaklama kararının alınması için durumu bildirdiği tarihten başlaması gerektiği düzenlemesi yapıldı.

YASAKLAMA İŞLEMİNİN TEBLİĞİ
Danıştay 13 ncü D.Bşk.lığının 24 Mart 2008 gün ve 2007/1201 E., 2008/3341 sayılı kararında; “Resmi Gazetede ilan suretiyle tebliğ edilen dava konusu yasaklama işleminin ilan tarihi olan tarihinde öğrenildiğinin kabulü gerektiğinden” şeklindeki gerekçe ile davanın süre aşımından reddine karar verilmiştir.

DOĞRUDAN TEMİNDE YASAKLAMA
* Doğrudan temin usulünde yasaklama kararı * Doğrudan temin yoluyla yapılan alımlarda, Kanunun 58 inci maddesine göre ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilebilmesi mümkün değildir. * Doğrudan teminin ihale usulü olmadığı dikkate alındığında, 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile sözleşmenin uygulanması sırasında ortaya çıkan yasak fiil veya davranışlar düzenlendiğinden; aynı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen müeyyidelerin doğrudan temin için uygulanması mümkün bulunmamaktadır. * Bununla birlikte; doğrudan temin usulüyle yapılan alımlarda ortaya çıkan 4734 sayılı Kanunun 17 inci ve 4735 sayılı Kanunun 25 inci maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışların Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil etmesi; bu fiil veya davranışlar için ceza sorumluluğuna ilişkin hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.

TEMİNATIN İRAD KAYDI 4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesinde belirtilen fesih sebepleri meydana geldiğinde fesihle birlikte teminatlar da irat kaydedilir.

ÖRNEK 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun 20 nci maddesinde belirtilen fesih sebepleri meydana geldiğinde fesihle birlikte teminatlar da irat kaydedilir. Ancak yüklenicinin sunmuş olduğu teminat miktarının ihale edilen kısma ait teminat tutarının üstünde olması halinde teminatın ne kadarının gelir kaydedileceği sorunu gündeme gelmiş, ihale mevzuatında geçici teminatın kısmi iadesine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmadığı, ihaleye teklif veren isteklilerin yasada belirtilen oranın altında olmamak şartı ile kendi iradeleri doğrultusunda istedikleri miktarı teminat olarak belirleyebildikleri ve teminatın isteklinin ihaleden kaynaklanan sorumluluklarını garanti ettiği göz önüne alındığında, teminatın kısmi iadesinin uygun olmayacağı şeklinde görüş verilmiştir.

4734 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ SORUMLULUKLAR
1. İsteklilerin Ceza Sorumluluğu 2. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu

İsteklilerin Ceza Sorumluluğu
4734 sayılı Kanunun 17’nci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil ve davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir.

Haklarında kamu davası açılan istekliler yargılama sonuna kadar Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılamazlar.

Kamu davası sonucunda Mahkeme tarafından mahkumiyet kararı verilirse, hükmolunacak cezanın yanısıra, bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan da yasaklanırlar.

4734 sayılı Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak yasaklanırlar.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu
4734 sayılı Kanunun 60’ncı maddesine göre; sorumlu tutulabilecek kişiler; * İhale yetkilisi, * İhale komisyonlarının başkan ve üyeleri, * Sözleşme yapılmasına kadar ihale sürecinde her aşamada görev alan diğer ilgililerdir.

4734 Sayılı Kanunun 60 ve 61’inci maddesine göre;
a Sayılı Kanunun 17’nci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlarda bulunanlar, b. Görevlerini kanuni gereklere göre ve tarafsızlıkla yapmayanlar, c. Kanunun 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkelere ve Kanunun 62’nci maddede belirtilen kurallara uymayanlar, ç. Kanunun 61’inci maddesinde bulunan bilgi ve belgeleri açıklama yasağına aykırı hareket edenler hakkında, ilgili mevzuatı uyarınca disiplin cezası uygulanır, fiil veya davranışın özelliğine göre ceza kovuşturması yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar kendilerine tazmin ettirilir.

4734 sayılı Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

Kamu görevlileri işlemleri yaparken hukuk kurallarını, rekabet, eşit muamele gibi ilkeleri esas almalı, istekliler arasındaü, idare ile istekliler arasında taraf tutmamalıdır.

4735 SAYILI KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU KAPSAMINDA SORUMLULUKLAR
1. Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu 2. Görevlilerin Ceza Sorumluluğu

Yüklenicilerin Ceza Sorumluluğu
4735 sayılı Kanunun 27’nci maddesine göre; iş tamamlandıktan ve kabul işlemi yapıldıktan sonra tespit edilmiş olsa dahi, Kanunun 25’inci maddesinde belirtilen fiil veya davranışlardan Türk Ceza Kanununa göre suç teşkil eden fiil veya davranışlarda bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile o işteki ortak veya vekilleri hakkında ceza kovuşturması yapılmak üzere yetkili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur.

Açılan kamu davası sonucunda Mahkeme tarafından mahkumiyet kararı verilirse, hükmolunacak cezanın yanısıra, ilgililer bir yıldan az olmamak üzere üç yıla kadar Kanun kapsamında yer alan bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan da yasaklanırlar.

4735 sayılı Kanunda belirtilen yasak fiil veya davranışları nedeniyle haklarında mükerrer ceza hükmolunanlar ile bu kişilerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu sermaye şirketleri veya bu kişilerin ortağı olduğu şahıs şirketleri, mahkeme kararı ile sürekli olarak yasaklanırlar.

4735 sayılı Kanunun 30’uncu maddesine göre yükleniciler ile alt yükleniciler, yapım işinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerle ortaya çıkan zarar ve ziyandan, kesin kabul tarihinden itibaren 15 yıl süre ile sorumludurlar.

4735 sayılı Kanunun 32’nci maddesine göre, hizmet sunucusu doğrudan, yapı denetimi hizmetinin sunulduğu durumda ise yapım işini üstlenen yüklenici ve alt yüklenicilerle birlikte onbeş yıl süre ile müteselsilen sorumludur sayılı Kanunun 27’nci maddesi bu kişiler hakkında da uygulanır.

Görevlilerin Ceza Sorumluluğu
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 28’inci maddesinde sorumluluğu tespit edilen görevliler; * Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, * Yapı denetim görevlileri, * İhtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerdir.

Muayene ve kabul komisyonlarının başkan ve üyeleri, yapı denetim görevlileri ve ihtiyacın karşılanma sürecindeki her aşamada görev alan diğer ilgililerin; a. Görevlerini kanunî gereklere uygun veya tarafsızlıkla yapmadıklarının, b. Taraflardan birinin zararına yola açacak ihmalde veya kusurlu hareketlerde bulunduklarının, c sayılı Kanunun 29’uncu maddesinde düzenlenen bilgi ve belgeleri açıklama yasağına aykırı hareket ettiklerinin, tespiti halinde, haklarında ilgili mevzuatları gereğince disiplin cezası uygulanır, ayrıca fiil veya davranışlarının özelliğine göre ceza kovuşturması yapılır ve hükmolunacak ceza ile birlikte tarafların uğradıkları zarar ve ziyan kendilerine tazmin ettirilir.

4735 sayılı Kanun kapsamına giren işlerden dolayı yargı organlarınca herhangi bir ceza verilmiş olanlar, Kanun kapsamına giren bütün kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Kanunun ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması ile görevli ve yetkili kadrolara atanamaz ve görev alamazlar.

4735 sayılı Kanunun 29’uncu maddesi gereğince bu Kanunun uygulanmasında görev alanlar ile danışmanlık hizmeti sunanlar, yüklenicilerin iş ve işlemlerine, teknik ve malî yapılarına ilişkin olarak gizli kalması gereken bilgi ve belgeleri ifşa edemezler, kendilerinin veya üçüncü şahısların yararına kullanamazlar. Aksi halde, 4735 sayılı Kanunun 28’inci maddesi uygulanır.

4735 sayılı Kanunun 31’inci maddesi uyarınca yapı denetim görevlileri, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından dolayı kesin kabul tarihinden itibaren onbeş yıl süreyle yüklenici ile birlikte sorumlu tutulmuşlar ve bunlar hakkında Kanunun 28’inci maddesinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNDA DÜZENLENEN KONU İLE İLGİLİ OLABİLECEK SUÇLAR :
1. İhaleye fesat karıştırma (TCK madde 235) 2. Edimin ifasına fesat karıştırma (TCK madde 236) 3. Resmi belgede sahtecilik (TCK madde 204)‏ 4. Resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (TCK madde 205): 5. Özel belgede sahtecilik (TCK madde 207): 6. Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek (TCK madde 208)‏ 7. Kamuya gerekli şeylerin yokluğuna neden olma (TCK madde 238)‏ 8. Ticarî sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (TCK madde 239)‏ 9. Mal veya hizmet satımından kaçınma (TCK madde 240): 10. İrtikap (TCK madde 250): 11. Denetim görevinin ihmali (TCK madde 251)‏ 12. Rüşvet (TCK madde 252)‏ 13. Görevi kötüye kullanma (TCK madde 257)‏ 14. Göreve ilişkin sırrın açıklanması (TCK madde 258):

İHALELERE KARŞI YAPILABİLECEK
ŞİKAYET VE BAŞVURULAR 1. Şikayet Başvurusu 2. İtirazen Şikayet Başvurusu 3. Başvuruların şekil unsurları 4. Başvuru Süreleri 5. Şikayet Başvurularının İncelenmesi ve Alınacak Kararlar 6. İtirazen Şikayet Başvurusunda Kamu İhale Kurulunca Alınacak Kararlar 7. Kurul Kararlarının Uygulanması 8. Çerçeve Anlaşma ve Münferit Sözleşme İhalelerinde Şikayet ve İtirazen Şikayet Başvuruları

İHALELERE KARŞI YAPILABİLECEK
ŞİKAYET VE BAŞVURULAR 9. Sözleşme İmzalama Yasağı 10. Şikayet ve İtirazen Şikayet Başvurularının Zorunlu İdari Başvuru Niteliği. Sayılı Kanunun 3/b Maddesi Kapsamındaki Alımlarda Yapılabilecek Başvurular.

Şikayet Başvurusu İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday, istekli veya istekli olabileceklerin ihaleyi yapan idareye yapabildikleri başvurudur.

Başvurusunda Bulunabilecekler
Şikayet Başvurusunda Bulunabilecekler * Adaylar * İstekliler * İstekli Olabilecekler

İtirazen Şikayet Başvurusu
a. Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içerisinde karar alınmaması halinde, b. Şikayet başvurusu üzerine idare tarafından şikayet dilekçesinin kayıtlara alındığı tarih ve sonrasında herhangi bir nedenle alınan ihalenin iptali kararına karşı,

c. İtirazen şikayet üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine veya düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra idare tarafından verilen ihalenin iptali kararına karşı, Kamu İhale Kurumuna yapılan başvurudur. Ayrıca, şikayet başvurusu üzerine alınan kararla bir hak kaybına veya zarara uğradığını ya da zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia edenler şikayet başvurusunda bulunmadan Kamu İhale Kurumuna itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler.

Başvuruların Şekil Unsurları
Şikayet ve itirazen şikayet başvurularına ait dilekçelerde belirtilmesi gereken hususlar ile dilekçelere eklenmesi gereken belgeler İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 8’inci maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.

Başvuru Süreleri 1. İdareye Şikayet Süresi
2. İtirazen Şikayet Başvurusu Süresi

İdareye şikayet süresi
(1) İhale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren 4734 sayılı Kanunun pazarlık usulünü düzenleyen 21’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvuralarda beş gün, diğer hallerde on gündür. (2) İlan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, yukarıda belirtilen beş ve on günlük süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir.

Kuruma itirazen şikayet süresi
Şikayet veya itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan iptal kararına karşı yapılacak başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür. Bu süreler geçirildikten sonra, yapılacak itirazen şikayet başvuruları, süre yönünden reddedilir.

Şikayet Başvurularının İncelenmesi
ve Alınacak Kararlar Şikayet başvuruları, süresinde ve usulüne uygun sözleşme imzalanmadan önce yapılmış olması halinde idarece incelenerek sonuçlandırılır. İdare incelemeyi 10 gün içerisinde (ilan, ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayet başvurularını ihale veya son başvuru tarihinden önce) sonuçlandırmalıdır. İnceleme, ihale yetkilisince bizzat yapılabileceği gibi, ihale yetkilisinin görevlendireceği bir veya birden fazla raportör tarafından da yapılabilir. Bu inceleme sonunda ihale yetkilisince gerekli karar alınır.

Şikayet üzerine İdarece yapılan inceleme sonunda aşağıdaki kararlardan biri verilir.
1. İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespiti halinde ihalenin iptaline, 2. Düzeltme yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda düzeltici işlem belirlenmesine, 3. Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşmenin imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde ihalelerin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek bir hukuka aykırılığın tespit edilememesi halinde başvurunun reddine karar verilir.

İtirazen Şikayet Başvurusunun İncelenmesi Neticesinde
1. İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline, 2. İdare tarafından düzeltme yapılması yoluyla giderilebilecek ve ihale sürecinin kesintiye uğratılmasına gerek bulunmayan durumlarda düzeltici işlem belirlenmesine,

3. Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde ihalenin iptalini veya düzeltici işlem belirlenmesini gerektirecek hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine karar verilir. 4. Kurul tarafından gerekli görülen hallerde tespit edilen aykırılıklara ilişkin olarak idari ve/veya cezai yönleriyle gereği yapılmak üzere konunun ilgili idarelere bildirilmesine ve/veya yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına karar verilir.

Kurul Kararlarının Uygulanması
İdare, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlemleri ivedilikle yerine getirmek zorundadır. İlgililer, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının eksik veya yanlış uygulandığı iddialarıyla doğrudan Kuruma başvuruda bulunabilir. Kurul tarafından alınan kararların hiç uygulanmaması halinde ilgililer doğrudan Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulabilir.

Çerçeve Anlaşma ve Münferit Sözleşme İhalelerinde Şikayet ve İtirazen Şikayet Başvuruları
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelikte, çerçeve anlaşma ve münferit sözleşme yapılması aşamasında idarece tesis edilecek işlem ve eylemlere yönelik şikayet ve itirazet şikayet başvuruları yönünden özel hükümler öngörülmüştür.

Sözleşme İmzalama Yasağı
İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, 1. Başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden, 2. İnceleme süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde, bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden, 3. İtirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığına ilişkin Kurumun internet sayfasından sorgulama yapılmadan, 4. Kuruma itirazen şikayet başvurusu yapılan hallerde ise itirazen şikayet başvurusu nihai kararla sonuçlandırılmadan, Sözleşme imzalanamaz.

Zorunlu İdari Başvuru Niteliği
Şikayet ve itirazen şikayet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır. Bu nedenle, aday, istekli veya istekli olabileceklerin, ihale sürecindeki işlemlere karşı öncelikle ihaleyi yapan idareye şikayet başvurusunda bulunmaları, olumsuz cevap almaları halinde Kamu İhale Kurumuna başvurmaları gerekir. Bu başvuru yolları tüketilmeden idare mahkemesinde dava açılamaz.

KAMU ZARARI 1. Mevzuat 2. Kamu Zararı Kavramı
3. Kamu Zararına Esas Alınacak İşlem ve Eylemler 4. Faiz 5. Zamanaşımı 6. Kamu Zararının Tespiti 7. Kamu Zararından Doğan Alacağın Takibi 8. Kamu Zararından Doğan Alacakların Tahsil Şekilleri 9. Kamu Zararından Doğan Alacakların Silinmesi

Mevzuat a. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,
b. Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik,

Kamu Zararı Kavramı Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca kamu zararının belirlenmesinde; a. Yapılan iş, alınan mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili mevzuatında öngörülen karar, onay, sözleşme ve benzeri belgelerde belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması. b. İlgili mevzuatında öngörülen haller dışında, iş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan önce ödeme yapılması. c. Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması. ç. İlgili mevzuatı gereğince görevlendirilen komisyon ve kişilerce rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması.

d. Kamu idarelerine ait malların kiraya verilmesi, tahsisi, yönetimi, kullanımı ve elden çıkarılması işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması. e. Görevlilere teslim edilen taşınırların zarara uğraması. f. İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması. g. Kamu idaresinin yükümlülüklerinin mevzuata uygun bir şekilde yerine getirilmemesi nedeniyle kamu idaresine faiz, tazminat, gecikme zammı, para cezası gibi ek mali külfet getirilmesi. ğ. Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması. Esas alınır.

Faiz Kamu zararı, faiz başlangıç tarihinden ödeme tarihine kadar hesaplanacak yasal faizi ile birlikte tahsil edilir. Kamu zararından doğan alacaklarla ilgili hesaplanacak faizin başlangıç tarihi, kural olarak zararın oluştuğu tarihtir.

Zamanaşımı Kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi, zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla on yıldır. Zamanaşımı, kamu zararının oluştuğu tarihi takip eden mali yılın başında işlemeye başlar ve onuncu yılın sonunda biter.

Kamu Zararlarının Tespiti
1. Kontrol, denetim veya inceleme, 2. Sayıştay’ca kesin hükme bağlama, 3. Adli, idari veya askeri yargılama sonunda tespit edilir.

Alacağın Tebliğ ve Takibi
Kamu Zararından Doğan Alacağın Tebliğ ve Takibi Kamu zararından doğan alacaklar merkezde strateji geliştirme birimlerince, taşrada ise takibe yetkili birimlerce sorumluların ve ilgililerin bilinen adreslerine imzaları alınmak suretiyle veya sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir.

Kontrol, denetim, inceleme veya yargı organlarının kamu zararının saklı tutulmasına ilişkin kararları ile Sayıştay sorgusunun ihbar kabul edilerek değerlendirilmesi sonucunda tespit edilen kamu zararlarında; sorumlu ve/veya ilgililere tebliğ işlemlerine, yapılacak değerlendirme işleminin tamamlandığı tarihten itibaren en geç beş iş günü içinde başlanacaktır. Tebliğ belgesinde söz konusu tutarın bir ay içinde ödenmesi istenecektir. İtiraz olması halinde harcama yetkilisi tarafından on iş günü içinde sonuçlandırılacaktır.

Kesinleşen Sayıştay ilamları ile tespit edilen kamu zararlarında; ilamların tebliğinde 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri uygulanır.

Adli, idari ve askeri mahkemelerce hükme bağlanan kamu zararlarında; tebliğ edilen mahkeme kararının kesinleşmesi beklenmeden takip işlemlerine başlanacaktır.

Alacakların Tahsil Şekilleri
Kamu Zararından Doğan Alacakların Tahsil Şekilleri a. Rızaen ve sulh yolu ile tahsilat b. Takas suretiyle tahsilat c. İcra yoluyla tahsilat ç. Taksitlendirme

Kamu Zararından Doğan Alacakların Silinmesi
a. Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsili imkanı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (İ) cetvelinde belirlenen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına Maliye Bakanı yetkilidir. b. Yılı merkezi yönetim bütçe kanununun (İ) cetvelinde gösterilen tutarı aşan kamu zararı alacaklarından; zorunlu veya mücbir sebeplerle, takip ve tahsil imkanı kalmadığı anlaşılanlar Bütçe Kanunu ile silinir

c. Davaya veya icraya intikal etmiş olanlar için sayılı Kanun hükümlerine göre yetkili mercilerden alınacak takipten vazgeçme onayı ile silinerek kayıtlardan çıkarılır. ç. Alacağın tahsili için açılan davada kamu idaresi aleyhine karar verildiği ve hüküm kesinleştiği hallerde mahkeme kararı, Yargıtay ilamı ve temyizden vazgeçme oluru gibi hükmün kesinleştiğini gösteren belgeler takibe yetkili harcama birimlerince ilgili muhasebe birimine intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan çıkarılması sağlanır.

SAYIŞTAY İNCELEMESİ 1. Hesap ve İşlemlerin Yargılanması
2. Tavzih ve Karar Düzeltme 3. Temyiz 4. Karar Düzeltilmesi 5. Yargılamanın İadesi 6. İlamların İnfazı

HESAP VE İŞLEMLERİN YARGILANMASI
* İdarenin mali faaliyet ve kararları sayıştay denetçileri tarafından denetlenir. * Denetçi, denetim sonucunu gösteren bir rapor düzenler. Denetim sırasında mevzuata uygun bulunmayan işlerin tespiti halinde, sorumluların da savunmasını alarak hazırlayayacağı rapor, Sayıştay ilgili daire başkanlığına sunulur. * Yargılama faaliyeti Sayıştay ilgili dairesince yapılır.

TAVZİH VE DÜZELTME Sayıştay ilgili daireleri veya Temyiz Kurulu tarafından verilen kararlar müphem ise, başka bir ifadeyle belirsiz, kapalı ifadeler içeriyorsa, kararın ne olduğu anlaşılamıyorsa tavzih; kararda tarafların adı soyadı, sıfatı, iddiaları sonucuna ilişkin yanlışlıklar ile hüküm fıkrasında hesap yanlışlığı varsa, yanlışlığın düzeltilmesi istenebilir.

TEMYİZ Sayıştay dairelerince verilen ilamlara karşı temyiz yoluna gidilebilir. Temyiz Kurulu, hükmü olduğu gibi veya düzelterek onaylayabilir, kaldırabilir veya bozabilir. Bozma kararına rağmen daire ilk kararında direnir ve bu karar temyiz edildiğinde yeniden bozma kararı verilirse daire bu karara uymak zorundadır.

KARAR DÜZELTİLMESİ Temyiz Kurulu kararları hakkında, kararın düzeltilmesi talebinde bulunulabilir. Kararın düzeltilmesi talebinde bulunulması hükmün yerine getirilmesine engel değildir.

YARGILAMANIN İADESİ Sayıştay Kanununun 74 ncü maddesinde belirtilen sebeplerle ilamın tebliğ tarihinden itibaren 5 yıl içinde yargılamanın iadesi talebinde bulunulabilir.

İLAMLARIN İNFAZI Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra, sorumlular ilamın tebliğinden itibaren üç ay içinde ilam konusu meblağı Hazineye ödemekle yükümlüdürler.

Hizmet alımı ihalelerinde Yüklenici Firmanın Çalıştırdığı İşçilere Karşı idarenin sorumluluğunu, Asıl işveren - Alt işveren ilişkisini ve karşılaşılan sorunları genel hatlarıyla arz etmeye çalışacağım

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında; Millî Savunma Bakanlığına hizmet veren yüklenici firmaların çalıştırdıkları işçilerin, işverenlerine karşı kaynağını 4857 sayılı İş Kanununda bulan alacakları ile ilgili olarak yüklenici firmalarla birlikte Millî Savunma Bakanlığı aleyhine alacak davaları açılmakta, icra takibi yoluna gidilmektedir. Söz konusu davalarda ve icra takiplerinde, Bakanlık asıl işveren gibi sorumlu olduğu iddiası ile borçlu taraf olarak gösterilmektedir.

ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ
4857 Sayılı İş Kanununda başlı başına bir “alt işveren” tanımına yer verilmemekle birlikte, 2’nci maddede “asıl işveren-alt işveren ilişkisi” tanımlanmakta ve bu düzenlemeyle “alt işveren” kavramı da bütün unsurlarıyla ortaya konulmaktadır.

Buna göre; “bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren alt işveren ilişkisi denir.,”

Alt İşverenlik Yönetmeliğinin“Tanımlar” başlıklı 3’ncü maddesinde;”
Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar”

Asıl işveren ise “İşyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işleri veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işleri diğer işverene veren, asıl işte kendisi de işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar”, olarak tanımlanmıştır.

Alt İşverenlik Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde de “Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin kurulma şartları” düzenlenmiştir.

ASIL İŞVERENİN VARLIĞI
4857 Sayılı İş Kanunu ve 27 Eylül 2008 tarihli “Alt İşverenlik Yönetmeliği” anlamında asıl işveren-alt işveren ilişkisinden söz edebilmek ve bu ilişkinin taraflarından birini “alt işveren” olarak tanımlayabilmek için

Öncelikle asıl işverenin varlığı gerekmektedir
Öncelikle asıl işverenin varlığı gerekmektedir. Başka bir deyişle alt işverene, iş verenin, işveren niteliğinde işçi çalıştıran bir gerçek veya tüzel kişi olması gerekir.

Bu asıl işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde (yemek, temizlik, tahmil tahliye, taşıma gibi) veya yapılan asıl işin bir bölümünde; işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle Uzmanlık gerektiren işlerde iş alan başka bir işveren (alt işveren) olacaktır.

İş alan başka işveren işçilerini sadece o işte ve o işyerinde ve eklentilerinde çalıştırabilecektir.

HANGİ İŞLER ALT İŞVERENE VERİLEBİLİR
4857 sayılı Kanunun 2’nci maddesinde işlerin; işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin olan ve olmayan işler olarak temel bir ayrıma tabi tutulduğunu görüyoruz.

Alt işverenin yaptığı işin asıl işverenin yaptığı işten “bağımsız” ve “geçici” olmaması; asıl ise “bağımlı” ve asıl iş sürdüğü müddetçe yapılabilen “devamlı” bir iş olması gerekmektedir. Bu anlamda bir tekstil fabrikasının bahçe duvarlarının bir taşerona (müteahhide) yaptırılması, İş Kanunu anlamında bir “alt işverenden” bahsetmemize engeldir.

Yargıtay da bir kararında, asıl işverenin işi ile alt işverenin işinin birbirinden “ayrı” ve “bağımsız” olmasının “birlikte sorumluluğu” ortadan kaldıracağına hükmetmiştir.

Yardımcı işlerin neler olduğunu şöyle sıralamak mümkündür
Yardımcı işlerin neler olduğunu şöyle sıralamak mümkündür. Doğrudan üretim organizasyonu içerisinde yer almayan yükleme, boşaltma, temizlik, yemek hizmetleri, odacılık ve çay hizmetleri, personel taşıma, güvenlik, teknik bakım gibi işlerdir

BİRLİKTE (MÜTESELSİL) SORUMLULUK
Birlikte (müteselsil) sorumluluk, asıl işveren-alt işveren ilişkisinin önemli sonuçlarından biridir. Kanunun gerekçesinde ise bu husus, asıl işveren alt işveren ilişkisinin doğmuş olmasının en önemli sonucu olarak ifade edilmektedir. Birlikte sorumluluk ve kapsamı, 4857 sayılı İş Kanununun 2’nci maddesinin 6’ncı fıkrasında düzenlenmiştir.

Buna göre, “asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.”

Asıl işveren ve alt işveren borcun tamamından tek tek ve aynı derecede sorumludurlar. İşçi dilediği takdirde doğrudan doğruya kendisini çalıştıran alt işverene, dilediği takdirde her iki işverene ya da doğrudan asıl işverene karşı talepte bulunma hakkına sahiptir.

Örneğin, iş merkezinin elektrik, su, kalorifer tesisatını döşeyen, badana ve boya işlerini yapan veya çevre düzenlemesini yapan taşeron (alt işveren) işçilerinin, “sadece” (münhasıran) o işyerinde çalışan işçiler olmaları gerekir.

Bunun gibi bir tekstil fabrikasının işçi servislerinde, paketleme ve nakliye işlerinde, yemekhanede, temizlik ve bahçe tanziminde çalışan alt işveren (taşeron) işçileri, sadece asıl işverenin işinde çalışmalıdırlar. Ancak bu halde asıl işveren ve alt işveren işçilik haklarından “birlikte sorumlu” olabilirler.

Yargıtay bir kararında, “temizlik müteahhidinin işçilerini sadece banka (asıl işveren) işyerinde çalıştırmak zorunda olmadığından, (alt işveren işçilerini) başka bir değişik işyerleri arasında değiştirebileceğinin tespit edilmesi nedeniyle”, işçilik haklarından asıl işveren olan “başka işverenin sorumlu tutulamayacağını” kararlaştırmıştır.

Alt işverenin işçisi tarafından gerek kendi işverenine ve gerekse asıl işverene karşı açılacak davaların çözüm yeri iş mahkemesidir. Buna karşılık asıl işveren ile alt işverenin kendi aralarındaki Uyuşmazlıkların çözüm yeri, dava olunana göre, sulh mahkemeleri ya da asliye mahkemeleri (ticaret mahkemeleri dahil)dir; her halde bu tür davalar, iş mahkemelerinin görev alanı dışındadırlar

KİMLER ALT İŞVEREN DEĞİLDİR
Alt işveren meselesine ilişkin düzenlemeler açısından en önemli noktalardan biri de, belirli işlerin hatta işin belirli bölümlerinin alt işveren dışında da üçüncü kişilere verilebilir olmasıdır.

İşin “anahtar teslimi” biçiminde “ihale edilmesi” durumunda asıl işveren-alt işveren ilişkisinden ve asıl işverenin alt işverenin işçilerine karşı sorumluluğundan söz edilememektedir. Bu doğaldır, çünkü işi ihale eden iş sahibi, ihale edilen işte kendisi de işçi çalıştırmadığından “işveren” niteliğini taşımamaktadır.

Bu işler üçüncü kişilere verilebilecek, işi alan işveren İş Kanunu anlamında “alt işveren” sayılmayacak ve yanında çalıştırdığı işçilerine karşı asıl işveren hiçbir surette sorumlu tutulamayacaktır.

MUVAZAA VE KANUNA KARŞI HİLE
4857 sayılı İş Kanununun 2. maddesinin son fıkrasında, asıl işveren-alt işveren ilişkisi açısından bazı sınırlamalar yer almaktadır.

Muvazaanın belirlenebilmesi bakımından, “asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi” ve “daha önce o İşyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulması” dışında herhangi bir kriter getirilmemiş, ancak muvazaanın varlığı bu iki kriterle de sınırlı görülmemiş, muvazaanın tespiti genel hükümlere bırakılmıştır.

YARGITAY TARAFINDAN MUVAZAA
SAYILAN BAZI HALLER Alt işveren işçilerinin işe alınması işlemlerinin asıl işveren yetkilileri tarafından yapılması ve işe alım kararının verilmesi,alt işveren işçilerinin üstlendiği işte çalışacak personel sayısının asıl işveren yetkililerince belirlenmesi,

Ücretlerin tespitinin ve bordrolama işlemlerinin asıl işveren yetkilileri tarafından yapılması, çalışma ile ilgili talimatların doğrudan asıl işveren yetkilileri tarafından verilmesi,

Alt işveren işçisinin performansının asıl işveren yetkilileri tarafından ölçülmesi,işten çıkarılacak alt işveren işçilerinin sayı ve niteliğinin asıl işveren yetkilileri tarafından belirlenmesi,

Alt işveren değişmesine rağmen işçilerin ise aynen ve aralıksız olarak yeni alt işveren kadrolarında devam etmesi, işçi sevk ve idare yetkisinin asıl işveren yetkilileri tarafından kullanılması, şeklindedir.

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığının kabul edilmesi durumunda “alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi olarak işlem görmektedir.

ÖRNEK MAHKEME KARARLARI

“Davacı işçi, davalı Sağlık Bakanlığına bağlı hastane işyerinde, temizlik hizmeti işinin ihale ile verildiği şirketlerin işçisi olarak çalıştığı, ihale verilen şirketler değiştiği halde, davacının aynı işyerinde çalışmaya devam ettiği….. ve davalı Sağlık Bakanlığına bağlı hastane yönetimi ile temizlik hizmetini alan taşeron şirketler arasındaki ihale ve sözleşmeleri, teknik şartnameler incelendiğinde,

İşçilerin işe alınmalarında ve işlerine son verilmesinde tek yetkilinin hastane idaresi olduğu,..firmaların işçi alım ve çıkarılmasında kesinlikle tasarruf sahibi olamayacağı açıktır…. Burada gerçek anlamda bir alt işveren asıl işveren ilişkisinden söz edilemez, alt işverenin kendi işçileri üzerinde yönetim hakkı bulunmamaktadır.

Davacı işçi başlangıçtan itibaren davalı Sağlık Bakanlığı işçisidir
Davacı işçi başlangıçtan itibaren davalı Sağlık Bakanlığı işçisidir. Bu nedenle davalı C... şirketi hakkında açılan davanın husumet yönünden reddine, davalı Sağlık Bakanlığı hakkında açılan davanın kabulüne karar vermiştir.”

İHALE İLE İLGİLİ MEVZUATIN İNCELENMESİ
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanun’unda; kamu kurumları tarafından ihale edilen işlerde, yüklenicinin asıl işveren olarak işçileri ile arasındaki işçi işveren ilişkisinden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerinin aynısının, ihale eden kamu kurumu ile yüklenicinin işçileri arasında var olduğuna dair bir hüküm bulunmamaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere; işe alınacak kişilerin belirlenmesi, İşten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması,hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam edilmesi yönünde hükümler konulmayacağı düzenlenmiştir.

Hizmet alımlarında çalışan personel açısından yapılacak denetimin, sadece teknik şartnamede istenen ölçütlere ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde idareye verilen yetki ve sorumluluklar çerçevesinde yapılacağı ve ihale dokümanında ilgili mevzuata aykırı şekilde, işe alınacak veya işten çıkarılacak personelin idarece belirleneceğine yönelik düzenlemelere yer verilmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde; idarelerin; izne hak kazanan işçilerin izinlerine ilişkin takvimi belirleyerek kullandıracağı, İzin kullanan işçilerin yerine başka işçilerin getirilerek sayının tamamlanmasını talep edemeyeceği, sözleşmenin uygulanması aşamasında 4857 sayılı Kanunda belirlenen yıllık ücretli izin hakkına ve izin sürelerine uyulup uyulmadığını kontrol edeceği düzenlenmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre sözleşmeye bağlanan hizmet işlerinin yürütülmesinde uygulanacak genel esaslar ve Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde;idare ve Kontrol teşkilatının işyerinde çalıştırılmasında sakınca gördüğü elemanların ve alt yüklenicilerin iş başından ve iş yerinden uzaklaştırılmasını talep hakkının ve yüklenicinin de en kısa sürede uzaklaştırılan kişilerin yerine uygun nitelikli başkalarını getirmek zorunda olduğu

Kontrol teşkilatının işyerinde çalışanlar arasında yüklenici veya alt yüklenicilerce ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığını, kontrol ederek veya bu konuda kendisine gelen talep ve ihbarları değerlendirerek, yükleniciden ve alt yüklenicilerden istenecek bordrolara göre bu ücretlerin yüklenicinin hak edişinden ödenmesini sağlamakla görevli olduğu,

Personel alacaklarının kontrol edilebilmesi için teknik ve yönetici personeli ile işçilere yapılan ödemelerin bordrolarından birer kopyasının, bordrolarının düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, yüklenici tarafından kontrol teşkilatına verileceği ve bu bordrolarda yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacağı, belirlenmiştir.

SONUÇ 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan hizmet alımı ihaleleri sonucunda Millî Savunma Bakanlığına hizmet veren yüklenici firmaların çalıştırdıkları işçiler; 4857 sayılı İş Kanunundan kaynaklanan ihbar ve kıdem tazminatı, genel tatil, fazla mesai ve yıllık izin ücretlerine ilişkin alacakları ile ilgili olarak işverene karşı alacak davaları açmakta, icra takibi yoluna gitmektedir.

Her ne kadar söz konusu davalarda; ihale eden kamu kurumu ile işçiler arasında herhangi bir iş ilişkisi bulunmadığı, bir işin anahtar teslimi ihale veya işin bütünüyle devri durumunda işi devredenin asıl işveren sıfatının kalkacağı, işi bütünüyle devreden idarenin sorumluluğu cihetine gidilemeyeceği ve dolayısıyla idareye husumet yöneltilemeyeceği yönünde savunmalar yapılmakta ise de 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2’nci maddesi kapsamında asıl işveren olarak kabul edildiği ve alt işverenle birlikte sorumlu olduğu yönünde kararlar verilmektedir.

Asıl işverenin, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumlu olduğu hükmü yer almaktadır.

Söz konusu iş davalarında; ihale makamı olan kamu kurumunun 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2’nci maddesi kapsamında asıl işveren olarak kabul edildiği ve alt işverenle birlikte sorumlu olduğu yönünde kararlar verilmektedir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 01 Ocak tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanun 6 kısımdan oluşmaktadır: - Birinci Kısım (Genel Hükümler) - İkinci Kısım (İhale süreci) Üçüncü Kısım (Kamu İhale Kurumu, Şikayetlerin İncelenmesi ve Anlaşmazlıkların Çözümü) Dördüncü Kısım (Yasaklar ve Ceza Sorumluluğu) - Beşinci Kısım (Çeşitli Hükümler) - Altıncı Kısım (Son Hükümler)

Birinci Kısım Kanunun 1’inci ve 17’nci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, 2 bölümden teşkil edilmiştir: - Birinci Bölüm (Uygulama ilkeleri) - İkinci Bölüm (İhaleye Katılım Kuralları)

İkinci Kısım Kanunun 18’inci ve 52’inci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, 5 bölümden teşkil edilmiştir: - Birinci Bölüm (İhale Usulleri ve uygulaması ) İkinci Bölüm (İhalenin ve Ön Yeterliğin İlanı, Dokümanının Verilmesi) Üçüncü Bölüm (Tekliflerin ve Başvuruların Sunulması) Dördüncü Bölüm (Tekliflerin Değerlendirilmesi) Beşinci Bölüm (Danışmanlık Hizmetleri ihaleleri ile ilgili Özel Hükümler

Üçüncü Kısım Kanunun 53’üncü ve 57’nci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, 2 bölümden teşkil edilmiştir: - Birinci Bölüm (Kamu İhale Kurumu) - İkinci Bölüm (İnceleme Talebinde Bulunması ve Şikayetlerin İncelenmesi)

Dördüncü Kısım Kanunun 58’inci ve 61’inci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, tek bölümden teşkil edilmiştir: - Yasaklar ve Ceza Sorumluluğu

Beşinci Kısım Kanunun 62’nci ve 67’nci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, tek bölümden teşkil edilmiştir: - Çeşitli Hükümler

Altıncı Kısım Kanunun 68’inci ve 70’inci maddeleri arasında yer almaktadır. Bu kısım, tek bölümden teşkil edilmiştir: - Son hükümler

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu ile yapım ve hizmet alımı ihalelerine yönelik sıkça kullanılan ilgili ikincil mevzuat. - Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, - Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, - Yapım İşleri Genel Şartnamesi, - Hizmet Alımı İşleri Genel Şartnamesi,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşme Kanunu ile yapım ve hizmet alımı ihalelerine yönelik sıkça kullanılan ilgili ikincil mevzuat. - Kamu İhale Genel Tebliği, - İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmelik, - İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Tebliğ ve diğer mevzuat.

İhale Dokümanı Tanımı İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinde, isteklilere talimatları da içeren idari şartnameler ile yaptırılacak işin projesini de kapsayan teknik şartnameler, sözleşme tasarısı ve gerekli diğer belge ve bilgileri içerir. HİZMETE ÖZEL #/page 258

İhale Dokümanı Tanımı İdari Şartname,
- Teklifin konusu ve teklif vermeye ilişkin hususlar, - İhaleye katılmaya ilişkin hususlar, - Tekliflerin hazırlanması ve sunulmasına ilişkin hususlar, HİZMETE ÖZEL #/page 259

İhale Dokümanı Tanımı İdari Şartname,
- Tekliflerin değerlendirilmesi ve sözleşme yapılmasına ilişkin hususlar, -Sözleşmenin uygulanmasına ilişkin hususlar, -Diğer hususlardan oluşmaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 260

İhale Dokümanı Tanımı Teklifin konusu ve teklif vermeye ilişkin hususlar, Bu bölüm iş sahibi idareye ilişkin bilgiler, ihale konusu işe ilişkin bilgiler, işin yapılacağı yer, işin kapsamı, ihale dokümanın temin edileceği yer, teklifin sunulacağı yer ve zamanı, ihale dokümanın kapsamı hakkında bilgiler içermektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 261

İhale Dokümanı Tanımı İhaleye katılmaya ilişkin hususlar,
Bu bölüm ihaleye katılmak için gereken belgeler ve yeterlilik kriterleri ile ihaleye katılamayacak olanlar, ihalenin yabancı isteklilere açıklığı, iş ortaklığı, alt yükleniciler, ihale dışı bırakılma sebepleri, yasak fiil ve davranışlar hakkında bilgiler içermektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 262

İhale Dokümanı Tanımı Tekliflerin hazırlanması ve sunulmasına ilişkin hususlar, Bu bölüm teklifin dili, teklif ve ödemelerde geçerli para birimi, tekliflerin sunulma şekli, teklif mektubunun şekli ve içeriği, tekliflerin geçerlilik süresi ve geçici teminat, geçici teminat olarak kabul edilebilecek değerler ve geçici teminatın iadesi hakkında bilgiler içermektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 263

İhale Dokümanı Tanımı Sözleşmenin Uygulanmasına Yönelik Hususlar,
Sözleşmenin imzalanmasını müteakip yükleniciye, ödemenin yapılacağı yeri ve şartları, avans ve fiyat farkı verilip verilmeyeceği, işin başlama ve bitim tarihi, yapım işinde çalışılmayacak günler, süre uzatımı verilebilecek haller, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, gecikme halinde alınabilecek cezalar, denetim muayene ve kabul işlemlerine ilişkin hususları kapsamaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 264

İhale Dokümanı Tanımı Diğer Hususlar,
Emredici hukuk kurallarına ve ihale dokümanına aykırı olmamak şartı ile tip idari şartnamede hüküm bulunmayan ancak idarenin açıklığa kavuşturulmasını istediği hususları (Geçici teminatın iadesinin ne şekilde yapılabileceği, ihale üzerinde kalan isteklinin idareye sunacağı belgeler, proje ve teknik şartnamelerde yer almayan hususlar, iş programına göre gecikme cezası vb.) içermektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 265

İhale Dokümanı Tanımı İşin Projesi ve Teknik Şartnameler,
- Kullanıcının ihtiyacını karşılayacak şekilde hazırlanmış projeler ve yapılacak imalatlara ilişkin teknik detayları içermektedir. - Belirlenecek teknik kriterlerin verimli ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususları içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması gerekir. HİZMETE ÖZEL #/page 266

İhale Dokümanı Tanımı Sözleşme Tasarısı,
İhale uhdesinde kalan istekli ile idare arasında imzalanacak olan ve işin uygulanması sırasında tarafların yükümlülüklerini belirleyen yazılı anlaşmadır. Sözleşmeler ikiye ayrılır: - Uygulama projeleri ve bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak, işin tamamı için isteklinin teklif ettiği bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleşmedir. HİZMETE ÖZEL #/page 267

İhale Dokümanı Tanımı Sözleşme Tasarısı,
- Ön veya kesin projelere ve bunlara ilişkin mahal listeleri ile birim fiyat tariflerine dayalı olarak; idarece hazırlanmış cetvelde yer alan iş kalemlerinin her birinin miktarı ile bu iş kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleşmedir. HİZMETE ÖZEL #/page 268

İhale Dokümanı Tanımı Yapım İşleri Genel Şartnamesi
4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa göre sözleşmeye bağlanan her türlü yapım işinin yürütülmesinde uygulanacak genel esasları (İşyerinin yükleniciye teslimi, yapı denetim görevlisinin yetkileri, alt yüklenici çalıştırılması ve sorumlulukları vb.) içerir. HİZMETE ÖZEL #/page 269

İhale Dokümanlarında Karşılaşılan Sorunlar
Bu bölümde, komisyonlar tarafından teklif dosyaları incelenirken karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlar karşısında yasal mevzuat doğrultusunda yapılan uygulamalar arz edilecektir. HİZMETE ÖZEL #/page 270

İdaremiz tarafından gerçekleştirilen ihalelerde mevzuat gereği istediğimiz belgeler şunlardır; * İsteklinin Mesleki Faaliyetini Sürdürdüğünü Gösteren Belgeler: - Tebligat İçin Adres Beyanı, - Kayıtlı Olduğu Ticaret ve/veya Sanayi Odası Belgesi veya Meslek Odası Belgesi, İmza Beyannamesi veya İmza Sirküleri. HİZMETE ÖZEL #/page 271

İdaremiz tarafından gerçekleştirilen ihalelerde mevzuat gereği istediğimiz belgeler şunlardır; * İsteklinin Mali Gücünü Gösteren Belgeler: (Yaklaşık maliyet tutarına göre belirlenen belgelerdir.) Banka Referans Mektubu, İsteklinin Bilançosu veya Eşdeğer Belgeleri İsteklinin İş Hacmini Gösteren Belgeler HİZMETE ÖZEL #/page 272

İdaremiz tarafından gerçekleştirilen ihalelerde mevzuat gereği istediğimiz belgeler şunlardır; * İsteklinin Teklif Vermeye Yetkili Olduğunu Gösteren Belgeler: - Vekaleten Başvuru Halinde Noter Onaylı Vekaletname ve Vekaletname Verilen Şahsın İmza Beyannamesi - Anahtar Teslimi Götürü Bedel Teklif Mektubu, - Geçici Teminat Mektubu, HİZMETE ÖZEL #/page 273

İdaremiz tarafından gerçekleştirilen ihalelerde mevzuat gereği istediğimiz belgeler şunlardır; - Anahtar Personel Olarak Beyan Edilen Şahsa Ait Sosyal Güvenlik Belgesi ve Meslek Oda Üye Kayıt Belgesi, - İş Deneyim Belgesi - İş Ortaklığı Olması Halinde İş Ortaklığı Beyannamesi, - Alt Yüklenicilere Yaptırılması Düşünülen İşlere Ait Liste, HİZMETE ÖZEL #/page 274

İdaremiz tarafından gerçekleştirilen ihalelerde mevzuat gereği istediğimiz belgeler şunlardır; - Anahtar Teknik Personel İsim Listesi, - İş Deneyim Belgesinin Tüzel Kişilik veya gerçek Kişilik adına olmaması halinde ortaklık durum belgesi, Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvelleri ve idarece verilen formata uygun yapım şartlarını içeren analizler HİZMETE ÖZEL #/page 275

Teklif zarfında bulunması gereken hususlar Kamu İhale Kurumu tarafından yayımlanan tip idari şartnamelerde belirtilmiştir. Bunlar: İsteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, Tebligata esas açık adresi, İşin adı, idarenin adresi Zarfın yapıştırılan yerinin imzalanarak mühürlenmiş veya kaşelenmiş olmasıdır. HİZMETE ÖZEL #/page 276

Teklif zarflarında sıklıkla yaşanan problemler: Zarfın mühürlü veya kaşeli olması ancak imzalanmaması, İşin adının yanlış yazılması, NOT : Bu sayılan hususlarda yanlışlık yapılabileceği düşünülerek zarfın üzerine işin ihale kayıt numarasının da yazılması uygun olacaktır. HİZMETE ÖZEL #/page 277

Tebligat için adres beyanında bulunması gereken hususlar: Firmanın açık adresi, Telefon numarası, Fax numarası, (varsa) bilgilerinin olması. NOT: Bu belge ile ilgili sorun yaşanmamaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 278

Kayıtlı Olduğu Ticaret ve/veya Sanayi Odası Belgesi veya Meslek Odası Belgesinde bulunması gereken hususlar: Belge ilan veya ihalenin yapıldığı yıl içinde alınmış olmalıdır. - Meslek odalarından alınan ve mesleki faaliyeti tevsik eden oda üye kayıt belgeleri/büro tescil belgeleri ticari faaliyeti tevsik etmediğinden komisyonlarca kabul edilmemektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 279

HİZMETE ÖZEL #/page 280

İmza beyannamesi veya imza sirkülerinde bulunması gereken hususlar: Yönetmeliklerin belgelerin sunuluş şekli başlıklı maddesinde “Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmeyecektir.” hükmü yer almaktadır. Bu nedenle noter onaylı sunulan belgelerde aslı görülmüştür şerhi aranmaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 281

İmza beyannamesi veya imza sirkülerinde bulunması gereken hususlar: - İmza sirküsü ile birlikte, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişilerin yetkilerinin tevsiki için Ticaret Sicil Gazetesi, şirket Karar Defteri vb. belgeler sunulmalıdır. HİZMETE ÖZEL #/page 282

Kanunun 10’uncu maddesinin a, b, c, d, e ve g bentleri kapsamında olunmadığına dair belgeler ve yazılı taahhütnamede bulunması gereken hususlar: - İdaremizce satılan ihale dokümanının ekinde K.İ.K. Tarafından yayımlanan standart formlar mevcut olup bu formlar istekliler tarafından detaylı incelenmemektedir. - Bu taahhütname, K.İ.K. Tarafından güncellenmiş ve bu değişiklik 25 Temmuz 2005 gün ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. HİZMETE ÖZEL #/page 284

Kanunun 10’uncu maddesinin a, b, c, d, e ve g bentleri kapsamında olunmadığına dair belgeler ve yazılı taahhütnamede bulunması gereken hususlar: - Bu formda bazı istekliler tarih yazmamakta, birinci paragraftaki “imza tarihi itibariyle” ve ikinci paragraftaki “ihale tarihi itibariyle” ifadelerine yer verilmemektedir. Bu konuda Kamu İhale Kurulunun farklı kararları mevcut olup doğru hal tarzı standart forma uygun belge sunmaktır. HİZMETE ÖZEL #/page 285

Teklif Mektubunda bulunması gereken hususlar: - İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin belirtilmesi, - Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun olarak açıkça yazılması, - Üzerinde kazıntı, silinti ve düzeltme bulunmaması, - Ad soyad veya ticaret ünvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması. HİZMETE ÖZEL #/page 287

Teklif Mektubunda bulunması gereken hususlar: Bu belge ile ilgili olarak teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun açıkça yazılmaması (örneğin “seksen” yerine “seksek”, “doksan” yerine “noksan” yazılması), idarenin adının yanlış yazılması (“……. Bakanlığı” yerine “XXXX Bakanlığı”) gibi. Konu hakkında Kamu İhale Kurulu tarafından alınan farklı kararlar mevcut olup doğru hal tarzı teklif dosyası verilmeden teklif mektubunun birkaç farklı kişi tarafından incelenmesidir. HİZMETE ÖZEL #/page 288

Geçici Teminat Mektubunda bulunması gereken hususlar: Teminat mektuplarının kapsam ve şeklinin, Uygulama Yönetmeliklerinin ekinde yer alan standart formlara uygun olması zorunludur. - Bankalar tarafından verilen teminat mektupları istekliler tarafından, standart formda verilen örnek ile karşılaştırılmaması (Standart metne ekleme ve çıkarmalar), HİZMETE ÖZEL #/page 290

Geçici Teminat Mektubunda bulunması gereken hususlar: - Belge süresinin uygun olmaması (teklif süresi +30 gün), - Teminat tutarının teklif bedelinin %3’ünü karşılamaması, - İsteklinin ticari ünvanının tam olarak yazılmaması veya yanlış yazılması gibi hususlara rastlanabilmektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 291

Mali Durum Bildiriminde bulunması gereken hususlar: Şartnamelerde belirlenen oranlara uygun olmalıdır. (Yapım işlerinde teklif bedelinin %10’u, hizmet işlerinde teklif bedelinin %5’i), Şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalanmalıdır. HİZMETE ÖZEL #/page 293

Banka referans mektubunda bulunması gereken hususlar: - Şartnamelerde belirlenen oranlara uygun olmalıdır. (Yapım işlerinde teklif bedelinin %10’u, hizmet işlerinde teklif bedelinin %5’i), - İhale veya son başvuru tarihinden önceki üç ay içinde düzenlenmiş olması, - Banka şubesinin en az iki yetkilisinin imzasını taşıması gerekir. HİZMETE ÖZEL #/page 295

İsteklinin bilançosu veya eşdeğer belgelerinde bulunması gereken hususlar: Yapım işlerinde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosunun veya bilançonun gerekli görülen yerleri (belirlenen kriterleri sağlamıyorsa son üç yıla ait bilanço bilgileri) HİZMETE ÖZEL #/page 297

İsteklinin bilançosu veya eşdeğer belgelerinde bulunması gereken hususlar: - Hizmet işlerinde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yılsonu bilançosunun veya bilançonun gerekli görülen yerleri (belirlenen kriterleri sağlamıyorsa son iki yıla ait bilanço bilgileri) HİZMETE ÖZEL #/page 298

İsteklinin bilançosu veya eşdeğer belgelerinde bulunması gereken hususlar: - Yönetmeliklerde belirlenen oranların sağlanmaması, - Bilançoların serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) veya yeminli mali müşavir tarafından imzalanmaması (firmalarca imzalanması) gibi hususlarla karşılaşılabilmektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 299

İsteklinin iş hacmini gösteren belgelerde bulunması gereken hususlar: - Yapım işlerinde ihalenin yapıldığı yıldan önceki son üç yıla ait isteklinin toplam cirosunu gösteren gelir tablosunun ve taahhüdü altındaki ve bitirdiği yapım işi miktarını gösteren hakediş raporları veya benzeri belgelerin her ikisinin idarelerce istenilmesi, isteklilerin ise bu iki belgeden birini sunmaları zorunludur. HİZMETE ÖZEL #/page 301

İsteklinin iş hacmini gösteren belgelerde bulunması gereken hususlar: - Hizmet işlerinde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait isteklinin toplam cirosunu gösteren gelir tablosunun ve ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgelerin her ikisinin idarelerce istenilmesi, isteklilerin ise bu iki belgeden birini sunmaları zorunludur. HİZMETE ÖZEL #/page 302

İsteklinin iş hacmini gösteren belgelerde bulunması gereken hususlar: - Yapım işlerinde, son üç yıla ait sunulan gelir tablolarının yönetmeliklerde belirlenen oranlara uymaması sözkonusu olduğunda komisyon tarafından hakediş ve faturalara bakıldığından bu belgelerin de teklif dosyasında yer alması gerekir. Bu belgeler sonradan tamamlatılamaz. HİZMETE ÖZEL #/page 303

İş deneyim belgesinde bulunması gereken hususlar: - Belge tutarının güncelleştirilmesi sonucunda hesaplanan tutarın teklif bedelinin şartnamede belirlenen oranını karşılaması, - İdarece belirlenen benzer iş grubunu karşılaması. - İş deneyim belgesinin türüne göre (iş bitirme, iş denetleme, iş yönetme, iş durum) işin yönetmeliklerde belirlenen oranlar dahilinde tamamlanmış olması, HİZMETE ÖZEL #/page 305

İş deneyim belgesinde bulunması gereken hususlar: - Yönetmeliklerin belgelerin sunuluş şekli başlıklı maddesinde “Noter onaylı belgelerin aslına uygun olduğunu belirten bir şerh taşıması zorunlu olup, sureti veya fotokopisi görülerek onaylanmış olanlar ile “ibraz edilenin aynıdır” veya bu anlama gelecek bir şerh taşıyanlar geçerli kabul edilmeyecektir.” hükmü yer almaktadır. Bu nedenle noter onaylı sunulan belgelerde aslı görülmüştür şerhi aranmaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 306

İş deneyim belgelerinin incelenmesi aşamasında karşılaşılan hususlar: - İdareler tarafından iş yönetme ve iş denetleme belgelerinin yanlış tanzim edilmesi, - Yabancı ülkelerde yapılan işlerde, döviz üzerinden sözleşmeye bağlanan iş deneyim belgelerinin yanlış değerlendirilmesi, - İş deneyim belgesinde bulunan işin tamamının bir kısmının benzer iş grubunu karşılaması, HİZMETE ÖZEL #/page 307

İş deneyim belgesinde bulunması gereken hususlar: - İş deneyim belgesinin sözleşme bedeli yerine ihale bedeli üzerinden tanzim edilmesi, - Kat karşılığında iş deneyim belgesi düzenlenmesi, - Özel sektör tarafından iş deneyim belgesi düzenlenmesi, HİZMETE ÖZEL #/page 308

İş deneyim belgesinde bulunması gereken hususlar: - Onarım, tamamlama, tadilat ve güçlendirme işlerine ait iş deneyim belgelerinin yeni bina inşaatına ait ihalelerde sunulması. HİZMETE ÖZEL #/page 309

İsteklinin personel durumuna ilişkin belgelerde bulunması gereken hususlar: - Anahtar teknik personelin ihale tarihinden önce işe alınmış olması, - İhale tarihi itibariyle istekli bünyesinde çalışıyor olması, - Deneyim süresi olarak yönetmeliklerde belirtilen asgari kriterleri sağlaması, HİZMETE ÖZEL #/page 310

İsteklinin personel durumuna ilişkin belgelerde yaşanan problemler: - Anahtar teknik personelin ihale günü işe alınmış olması, - Sosyal güvenlik kurumu web sayfasından e- bildirge alınmamışsa sunulan belgelerin kurum onaysız olması, - Şirketlerde müdürlük görevini yürüten ancak ortak olmayan kişilere ait sosyal güvenlik belgesi sunulmaması, HİZMETE ÖZEL #/page 311

İsteklinin personel durumuna ilişkin belgelerde yaşanan problemler: - Özel sektörde geçen deneyim süresi, ilgili meslek odası üye kayıt süresini gösteren belgeyle tevsik edilmesi gerekirken diploma veya mezuniyet tarihi esas alınarak teklif sunulması, - Meslek odası üye kayıt belgesi yerine büro tescil belgesi sunulması hususlarına rastlanabilmektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 312

Vekaleten ihaleye katılma halinde istekli adına katılan kişinin ihaleye katılmaya ilişkin noter tasdikli vekaletname ile noter tasdikli imza beyannamesinde bulunması gereken hususlar: NOT : Bu belge ile ilgili problem yaşanmamaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 313

İş ortaklığı beyannamesinde bulunması gereken hususlar: - Standart forma uygun olmalıdır. - Pilot ortağın belirtilmesi kaydıyla, ortaklık oranı %50 - %50 olabilir. NOT: Bu belge ile ilgili sorun yaşanmamaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 314

Altyüklenicilere yaptırılması düşünülen işlere ait listede bulunması gereken hususlar: - İhale konusu hizmetin ifasında, alt yüklenicilere yaptırılmasını düşünülen işler belirtilir. HİZMETE ÖZEL #/page 315

Altyüklenicilere yaptırılması düşünülen işlere ait listede ile ilgili yaşanan problemler: - İdari şartnamelerde alt yüklenici kullandırılmayacağı belirtilmesine rağmen yapım işlerinde istekliler aşırı düşük sorgusunda alt yüklenicilerden herhangi bir imalatın tamamı için alınan faturaları sunmaktadırlar (Örneğin elektrik imalatının tamamı için a firmasından alınan fatura). HİZMETE ÖZEL #/page 316

İhale dokümanının satın alındığına dair belgede bulunması gereken hususlar: - Firmanın açık adı/ünvanı, - İşin açık adı, - Belgenin aslı. NOT: Bu belge ile ilgili sorun yaşanmamaktadır. HİZMETE ÖZEL #/page 317

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde bulunması gereken hususlar: - İdari şartname ekinde verilen boş hesap cetvellerine uygun tanzim edilmesi, - Yetkili kişi/kişiler tarafından imzalanmış olması, - Hesap cetveli toplamının teklif tutarı ile uygun olmaması (genel giderler dahil edilmemişse) HİZMETE ÖZEL #/page 319

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde bulunması gereken hususlar: - İdari şartname ekinde verilen boş hesap cetvellerine uygun tanzim edilmesi, - Yetkili kişi/kişiler tarafından ve imzalanmış olması, - Hesap cetveli toplamının teklif tutarı ile uygun olmaması (genel giderler dahil edilmemişse) HİZMETE ÖZEL #/page 320

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde yaşanan problemler: - Hesap cetvellerini oluşturan alt gruplar ile alt grupları oluşturan iş kalemleri tutarlarının farklı olması, - İdari şartnamede yer alan alt grupların tamamının sunulmaması, - İş gruplarına toplu teklif verilmesi (elektrik, makine gibi) HİZMETE ÖZEL #/page 321

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde yaşanan problemler: Dip rakamlar oluşturulduktan sonra özel bir indirim yapılması ve bu indirim nedeniyle teklif tutarı ile hesap cetvelleri tutarının birbirine uymaması, HİZMETE ÖZEL #/page 322

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde yaşanan problemler: - Hesap cetvellerinde bulunan dip rakama yapılan eklemelerin gösterilmemesi (genel giderler, sözleşme giderleri vb.) HİZMETE ÖZEL #/page 323

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere teklif bedelini gösteren hesap cetvellerinde yaşanan problemler: - Alt gruplarda yer alan iş kalemlerinin bir kısmının fiyatlandırılması, bir kısmının ise fiyatlandırılmaması. - Aşırı düşük sorgusunda sunulan belgelerdeki fiyatların ihale aşamasında sunulan cetvellerdekinden farklı olması. HİZMETE ÖZEL #/page 324

Yapım ihalelerinde; aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşme aşamasında kullanılmak üzere sunulan analizlerde yaşanan problemler: - Analizin olmaması, - Şirket yetkilisince imzalanmış olmaması, - Sunulan analizlerdeki fiyatların teklif cetvellerindekinden farklı olması.

Sonuç Sonuç olarak; Bu sunumda ifade edilen hususların istekliler tarafından uygulanması durumunda, ihalelerde yaşanacak problemlerin asgari düzeyde olacağı, yeterlik alan istekli sayısının ve ihalelere katılımın artacağı değerlendirilmektedir. HİZMETE ÖZEL #/page 326

TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır.

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "TEMEL İLKELER İhale sürecinin her safhasında dikkate alınmalıdır."— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim