Analoji Kavram Haritası Zihin Haritası

... konulu sunumlar: "Analoji Kavram Haritası Zihin Haritası"— Sunum transkripti:

1 Analoji Kavram Haritası Zihin Haritası
Yard. Doç. Dr. Işıl Üredi Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi

2 ANALOJİ (BENZETME, BENZETİM, METAFOR)
İki farklı şey arasındaki benzerlik/benzerlik(ler)ten hareket edilerek birisi için dile getirilenlerin diğeri içinde söz konusu olduğunu ileri sürmektir.

3 Öğretim Tekniği Olarak Analoji (Benzetim)
Bir olayı benzer bir olaya benzeterek öğrenme yoludur. Bilinenlerle bilinmeyenler arasında bağ oluşturmaktır. Kaynak (analog) Hedef

4 Analoji Kullanımının Dört Temel Öğesi
1- Öğretilecek kavramın tanıtılması 2- Analog (örnek gösterilecek) kavramın seçilmesi 3- Hedef ve analog arasındaki ilişkinin kurulması 4- Sonucun çıkarılması

5 ÖRNEK: DEPREM  OK-YAY Fay hattı Yay Toprak Yayın İpi Gerilim Enerjisi Ok

6 Fotosentez: karbondioksit+H2O besin+oksijen
Anolojiler 2’e ayrılır; 1)   Basit Anolojiler; Direkt olarak bir şeyin bir şeye benzetilmesidir. Örn; Kalbin pompaya, fay hattının ok ve yaya benzetilmesi, insan beyninin işleyişinin bilgisayara benzetilmesi. 2)Hikaye Tarzında Anolojiler; Bir olayın açıklanmasının bir başka olaya benzetilerek açıklanmasıdır. Fotosentez: karbondioksit+H2O besin+oksijen Gı

7 Benzetim Tekniğini Uygularken Dikkat Edilecek Noktalar 1)Öğrencilerin sahip olduğu ön bilgiler öğrenme sürecinde önemlidir. 2)Öğretmen uygulamaya başlamadan önce benzetimle ilgili tüm dökümanları hazır etmelidir (planlama) 3) Benzetilen konu kolay olmalıdır. 4)Benzetmelerin resimlendirilerek sunulması öğrenmeyi olumlu yönde etkilemektedir. Örnek1, 5)Analojilerin konuyla yakından ilgili olmasına, öğrencilerin günlük yaşantılarından izler taşımasına dikkat edilmelidir.

8 Benzetim Tekniğinin Kazanımları; Öğrencilerin;
1)   Problem çözme becerileri gelişir. 2)   Bildikleri ilkeleri hayata geçirebilme yetilerini geliştirir, 3)   Öğrenmeye daha çok güdülenir, 4)   Analiz ve sentez yapabilme yetilerini geliştirmekte, 5) Soyut kavramları daha kolay öğrenirler. 6) Kalıcı öğrenmesini sağlar.

9 , Sınırlılıkları Sosyal ve duygusal kavramların öğretilmesinde sınırlıdır. Fen bilgisi etkinliklerinde kullanılması daha kalıcı bir öğrenme sağlar. Öğrenciler yeterli düzeyde bilgi, beceri ve ön bilgilere sahip değilse yöntemin öğrenme-öğretme hedeflerini gerçekleştirmesi mümkün değildir.

10 KAVRAM HARİTALARI Kavram: Olayları, eşyaları, insanları, düşünceleri benzer özelliklerine göre gruplandırma sonucu bu gruplara verilen addır. Kavram haritaları: Kavramlar arasındaki ilişkiyi genelden özele doğru ele alıp görsel hale getirerek somut veriler sunmayı amaçlayan bir öğretim yöntemi.

11 (Önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında bağlantı kurma)
Kavram haritalarının temel dayanağı ANLAMLI ÖĞRENME (Önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında bağlantı kurma) 1960 yılında Joseph D. Novak tarafından geliştirildi. Novak: “Yeni bilginin oluşumu önceki bilinen bilgi yapısı ile ilgilidir”

12 En temel işlev

13 KAVRAM HARİTASININ KULLANIM AMAÇLARI
☞Yeni ünitenin kapsamının tanıtılması ☞Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyinin belirlenmesi ☞ Öğrencilerin kavram yanılgılarının belirlenmesi ☞Öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarını ortaya koyma ☞ Öğrenilenleri özetleme ☞Öğrenmenin değerlendirilmesi

14 KAVRAM HARİTASI OLUŞTURMA SÜRECİ
Konuyla ilişkili tüm kavramların listesinin çıkarılması Kavramlar listesinden seçilen en genel kavramın sayfanın üstüne yazılması En genel, alt ve özel kavramların tanımlanması Eşit genellikteki kavramların aynı sırada yer alması Genellik derecelerine göre (genelden özele doğru) kavramların sayfanın altına doğru yazılması Kavramların daire ya da kutu içerisine alınması Kavramlar arasındaki ilişkinin yönünün oklarla belirtilmesi Okların üzerine kavramlar arasındaki ilişkilerin fiillerinin yazılması

15 Haritanın değişik bölümleri arasında çapraz bağlar kurulabilir.
Önermeler çoğunlukla yukardan aşağıya doğru okunur. Bir kavrama yalnızca bir defa yer verilmelidir. Çapraz bağlantıları kurmak, bütün kavramları içeren alanların birbirleri ile ilişkilerini ortaya koymak ve bağlantı yönlerini belirlemek için önem taşımaktadır. Çapraz bağlantılar, anlamlı öğrenmenin gerçekleşebilmesi için, kavramlar arasındaki ilişkileri sembolize eder

16 HÜCRE Bitki hücresi Hayvan hücresi Doku Organ Sistem
2 çeşittir birleşerek oluşturur birleşerek oluşturur birleşerek oluşturur HÜCRE Doku Organ Sistem birleşerek oluşturur Temel kısımlarıdır Organizma Canlılık olayları gerçekleşir Hücreyi korur Hücreyi yönetir Hücre içi sindirim yapar Lizozom Enerji üretir Mitokondri Hücre zarı Çekirdek Sitoplazma Atık maddeleri depo eder Koful Protein üretir Ribozom Hayvan hücrelerinde bölünmeyi sağlar Sentrozom Bitki hücrelerine yeşil renk verir Kloroplast

17 DEĞERLENDİRME ARACI OLARAK KAVRAM HARİTALARI
Kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme aracı olduğu kadar, bir değerlendirme yöntemi olarak da kullanılır. Öğrencilerin varolan kavramları yeni kavramlarla ilişkilendirme becerilerini ölçmeye yönelik araçlar kavram haritaları yardımıyla kolayca oluşturulabilir. Böylece öğrenciler cesaretlendirilerek, anlamlı bir öğrenmenin gerçekleşmesi sağlanabilir.

18 1. Öğretmenleri tarafından sağlanan kavram adlarını,
Öğrenciler, genellikle beş farklı yaklaşım içerisinde kavram haritalarını oluşturabilirler. 1. Öğretmenleri tarafından sağlanan kavram adlarını, 2. Kısmen tamamlanmış bir kavram haritasını, 3. İskeleti oluşturulmuş bir kavram haritasını, 4. Kitap veya bir metinde bulunan kavram sözcüklerini, 5. İki veya üç kişiden oluşan bir grupta tartışarak ve yardımlaşarak

19 Yandaki kavram haritasındaki boşluklara, verilen kavramlardan uygun olanlarını yerleştiriniz ve kavram haritasını kullanarak bir metin yazınız. Teknoloji mineral karalar Kaya demir Taş elmas

20 Aşağıdaki sözcükleri genelden özele doğru sıralayarak kavram haritası biçiminde düzenleyelim. (5. Sınıf Dengeli Beslenme) Besinler Enerli verici Karbonhidrat Vitamin Havuç Yumurta Yapıcı ve onarıcı A Vitamini Düzenleyici Protein Ekmek

21 Aşağıdaki sözcükleri genelden özele doğru sıralayarak kavram haritası biçiminde düzenleyelim. (5. Sınıf Dengeli Beslenme) Besinler çeşididir çeşididir çeşididir Yapıcı ve onarıcı Düzenleyici Enerli verici dır dır dır Karbonhidrat Protein Vitamin çeşididir örnektir örnektir Yumurta A Vitamini Ekmek örnektir Havuç

22 KAVRAM HARİTASI DEĞERLENDİRME FORMU ÖĞRETMEN DEĞERLENDİRMESİ
GÖZLENECEK DAVRANIŞ 1. Ünitede geçen tüm kavramlar dahil edilmiş. 2. Kavramlar arasındaki ilişkiler doğru belirtilmiş. 3.Kavramlar arasında kurulan ilişkiler konuyu anladığını gösterir.. 4. Okların yönü, kavramlar arası ilişkileri gösterir şekilde çizilmiş. 5. Kavramlar arası ilişkilere uygun bir harita çizilmiş. 6. İmla hatası yapılmamış. 7. Kavram haritası sergilenecek durumdadır. Öğrencinin Adı Ve Soyadı

23 1.Kavramı merkeze yerleştirin.

24 2.Hayallerinizi yazın.

25 3. İlişkilerini yazın.

26 TONY BUZAN (1991) ZİHİN HARİTALARI

27 Zihin Haritaları: Ana fikirlerin yazılması ve bu ana fikirle ilgili fikirlerin ve yeni düşüncelerin bu ana fikir etrafında düzenlenmesi Zihin haritalama, temel bir düşünce ve düşünceye bağlı fikirleri detaylandırarak, ilişkiler kurma yöntemidir. Kişiye özel anahtar kelimeler ve simgeler kullanılarak gerçekleştirilir. Uzun, uzun cümleler yerine, en fazla üç kelimeden oluşan anahtar kelimeler kullanılır. Ardından, oklar, dallar ve bağlayıcılar aracılığı ile fikirler birleştirilir

28 KULLANIM AMAÇLARI ▶Hedef Oluşturma ▶ Sunum Hazırlığı ▶ Raporlama
▶ Not Tutma

29 ZİHİN HARİTASI OLUŞTURMA SÜRECİ
Öncelikle, boş beyaz bir A4 yada A3 kağıdı ve birkaç renkli kalem alalım. Ana konu merkeze yerleştirelim (KALIN BÜYÜK HARFLER, resim ya da simge) Temel başlıkları, merkez etrafındaki kollara büyük harflerle yazarak yerleştirelim 3. Temel Başlıklar, ince dallar yardımıyla detaylandırılır. İnce dallara, temel başlıkları destekleyici alt başlıklar yazılım. Sembol yada şekillerle görselleştirelim. 4. Haritanızın tümünü inceleyerek alt başlıkları birbirleriyle ilişkilendirelim. 5. Tüm yönlere doğru ağlar kurarak ana fikir geliştirilir.

30

31

32

33 Mind manager

34 ZİHİN HARİTALARININ FAYDALARI
Bir konu üzerinde odaklanmayı sağlar. Tüm zihni harekete geçirir. Üzerinde çalışılan konunun ayrıntılı bir organizasyonunu oluşturmayı sağlar. Hem büyük hem ayrıntılı açık bir resim sunar. Konu hakkında neler bilindiğinin grafik sunumunu verir ve eksik olan bilgi parçalarının kolaylıkla tanıyabilmeyi sağlar. Konu üzerinde odaklanmayı sağladığından bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe transferine yardımcı olur. Yaratıcı düşünmeyi geliştirir. Her fikrin belki de binlerce farklı bağı vardır. Bu bağların bir kısmını görsel olarak görmemize yardım eder.

35 SONUÇ Zihin haritasının tersine, kavram haritası içindeki kavramlar mutlaka okların yönü belirtilerek bağlanır. Kavram haritalarında kavramlar arasındaki ilişkilerin fiilleri okların üzerinde belirtilir. Kavram haritası zihin haritasına göre bir konu üzerine daha fazla bilgi verir. Kavram haritaları, zihin haritalarına göre konuyla ilişkili olan yeni bir fikrini kolayca eklemesine izin verebilen açık bir yapıya sahip değildir. Buna ek olarak, kavram haritası zihin haritası gibi bireylerin yaratıcılığına izin vermez.