1 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

... konulu sunumlar: "1 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI"— Sunum transkripti:

1 1 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI http://www.tcmb.gov.tr

2 2 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1211 SAYILI TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI KANUNU 1211 SAYILI TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI KANUNU Kabul Tarihi: 14/01/1970

3 3 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 11 Haziran 1930 tarihinde bir anonim şirket olarak kurulmuştur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası A.Ş.'nin sermayesi 25.000 TL ‘dır. 250.000 adet hisseye ayrılmıştır. Bankanın İdare Merkezi Ankara’dadır.

4 4 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY. Kamusal, kurumsal ve küresel alanda yürüttüğü hizmetleri ne şekilde, hangi şartlar altında yaptığını ve gelecekte neler gerçekleştirmek istediğini açıklamak ve para politikasını yürütmenin yanı sıra diğer tüm işlevlerine hangi bakış açısıyla yöneldiğini göstermek amacıyla stratejik planlar hazırlamakta ve faaliyetlerini bu planlar dâhilinde yürütmektedir.. MERKEZ BANKASI

5 5 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Bağımsızlık Şeffaflık ve Hesap Verme Güvenilirlik Kamu Yararı Etkililik ve Etkinlik İLKELERİ

6 6 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Bankanın hisse senetleri, (A) (B) (C) ve (D) sınıfı olmak üzere dört sınıfa ayrılmıştır. (A) sınıfı hisseler Hazineye aittir her biri en az 100 hisseliktir. Bu hisse sınıfının oranı Merkez Bankası Kanunu gereği yüzde 51’den az olamaz (%55.12). (B) sınıfı hisseler Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalara, (%25.74). Bankanın hisse senetleri, (A) (B) (C) ve (D) sınıfı olmak üzere dört sınıfa ayrılmıştır. (A) sınıfı hisseler Hazineye aittir her biri en az 100 hisseliktir. Bu hisse sınıfının oranı Merkez Bankası Kanunu gereği yüzde 51’den az olamaz (%55.12). (B) sınıfı hisseler Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalara, (%25.74). ORTAKLIK YAPISI (MADDE 7-11)

7 7 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY (C) sınıfı hisseler en fazla 15.000 adet hisseden fazla olmamak koşuluyla milli bankalar dışında kalan diğer bankalarla imtiyazlı şirketlere (%0,02). (D) sınıfı hisseler ise Türk ticaret kuruluşlarıyla Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilere (%19,12). aittir.

8 8 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY BANKANIN GÖREV VE YETKİLERİ (MADDE 4) I- Bankanın Temel Görevleri II- Bankanın Temel Yetkileri III- Bankanın Başlıca Müşavirlik Görevleri

9 9 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY I- BANKANIN TEMEL GÖREVLERİ

10 10 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1. Açık piyasa işlemleri yapmak, 2.Hükümetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini korumak için yönelik kur rejimini belirlemek 3.Bankaların ve Bankaca uygun görülecek diğer mali kurumların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek, 4.Reeskont ve avans işlemleri yapmak 5. Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek GÖREVLERİ

11 11 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 6. Ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve gözetimini sağlamak ve gereken düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek, 7.Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak, 8. Mali piyasaları izlemek, 9. Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir. GÖREVLERİ

12 12 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Para ve kur politikasının yürütülmesinden sorumlu olan Merkez Bankası para ve döviz piyasalarında etkin rol oynamaktadır. PİYASA

13 13 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Banka, para politikasının hedefleri çerçevesinde, para arzının ve ekonominin likiditesinin etkin bir şekilde düzenlenmesi amacıyla, Türk lirası karşılığında menkul kıymet kesin alım satımı, geri alım vaadi ile satım ve geri satım vaadi ile alım işlemleri, menkul kıymetlerin ödünç alınıp verilmesi, Türk lirası depo alınması ve verilmesi gibi açık piyasa işlemlerini yapabilir ve bu işlemlere aracılık edebilir. AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ

14 14 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Depo Repo Ters Repo Doğrudan Alım Doğrudan Satım Likidite Senedi İhracı Türk Lirası Depo Alım İhalesi İşlemleri AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ

15 15 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY DEPO Türk lirası depo borç alma ve borç verme imkânı, Merkez Bankasının belirli vadeler için gün içinde ilan ettiği faiz oranlarından Türk lirası borç almak veya borç vermek isteyen bankalara teminatları ve limitleri dahilinde sağladığı mevduat imkanıdır. Söz konusu imkan Merkez Bankası bünyesinde faaliyet gösteren Bankalararası Para Piyasası aracılığı ile sağlanır. AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ

16 16 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY TERS REPO Ters repo işlemleri, genellikle piyasada geçici likidite fazlası olduğu durumlarda, fazla likiditenin çekilmesi amacıyla yapılır. Merkez Bankası portföyündeki kıymetleri, açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlara, işlem tarihinde sözleşme yaparak işlem sırasında belirlenen fiyat üzerinden, ileri bir tarihte geri almak taahhüdüyle satar. AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ REPO Repo işlemleri genellikle piyasada likidite sıkışıklığının geçici olduğu durumlarda, bankacılık sistemi likiditesinin geçici süre için artırılması amacıyla kullanılır. Merkez Bankası açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlardan, işlem tarihinde sözleşme yaparak işlem sırasında belirlenen fiyat üzerinden, ileri bir tarihte geri satmak taahhüdüyle kıymet satın alır.

17 17 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY TERS REPO Geri alım fiyatı, satış işleminin yapıldığı tarihte belirlenir. İşleme taraf kuruluş da işlem vadesinde ters repo işlemine konu kıymeti Merkez Bankasına satmayı taahhüt eder. AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ REPO Geri satım fiyatı, alış işleminin yapıldığı tarihte belirlenir. İşleme taraf kuruluş da işlem vadesinde repo işlemine konu kıymeti satın almayı taahhüt eder.

18 18 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ TCMB NET FONLAMASI DEPO VE REPO İŞLEMLERİNİN TOPLAMINDAN OLUŞUR.

19 19 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ DOĞRUDAN ALIM Genellikle piyasada kalıcı likidite sıkışıklığı olduğunda kullanılan doğrudan alım işlemleri, Merkez Bankası tarafından tedavülde bulunan kıymetlerin, işlem tarihinde belirlenmiş fiyat üzerinden işlem valöründe açık piyasa işlemi yapmaya yetkili kuruluşlardan satın alınması işlemidir. DOĞRUDAN SATIM Genellikle piyasada kalıcı likidite fazlası olan durumlarda kullanılan doğrudan satım işlemleri, Merkez Bankası tarafından açık piyasa işlemleri portföyündeki mevcut kıymetlerin, işlem tarihinde belirlenmiş fiyat üzerinden, işlem valöründe açık piyasa işlemleri yapmaya yetkili kuruluşlara satılması işlemidir.

20 20 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ LİKİDİTE SENEDİ İHRACI Para politikasının etkinliğini artırmak amacıyla, piyasadaki fazla likiditenin çekilmesine yönelik olarak kullanılan bir araçtır. Merkez Bankası, Kanunu’nun 52. maddesine göre, kendi nam ve hesabına vadesi 91 günü geçmeyen likidite senetleri ihraç edebilir. Likidite senetleri ikincil piyasada da alınıp satılabilir. Merkez Bankası, gerekli gördüğü hallerde likidite senetlerini erken itfa edebilir. Likidite senetleri alternatif bir yatırım aracı olarak görülmemelidir. Gerekli görüldüğünde sadece açık piyasa işlemlerinin etkinliğinin artırılması amacıyla ihraç edilir.

21 21 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY AÇIK PİYASA İŞLEMLERİ ÇEŞİTLERİ TÜRK LİRASI DEPO ALIM İHALESİ İŞLEMLERİ Merkez Bankasının, Türk lirası likidite fazlalığını sterilize etme işlemlerindeki etkinliğinin artırılması amacıyla bankalardan ihale yöntemi ile Türk lirası depo alması işlemleridir.

22 22 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY II- BANKANIN TEMEL YETKİLERİ

23 23 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1. Türkiye’de banknot ihracı imtiyazı tek elden Bankaya aittir. 2. Banka, Hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit eder, buna uyumlu olarak para politikasını belirler. Banka, para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumludur. 3. Banka, fiyat istikrarını sağlamak amacıyla bu Kanunda belirtilen para politikası araçlarını kullanmaya, uygun bulacağı diğer para politikası araçlarını da doğrudan belirlemeye ve uygulamaya yetkilidir. YETKİLERİ

24 24 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 4. Banka, olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda, belirleyeceği usul ve esaslara göre bu Fona avans vermeye yetkilidir. 5. Banka, nihai kredi mercii olarak bankalara kredi verme işlerini yürütür. 6. Banka, bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacakları faiz oranlarını, belirleyeceği usul ve esaslara göre bankalardan istemeye yetkilidir. YETKİLERİ

25 25 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 7.Banka, mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diğer mali kurumlardan ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistiki bilgi toplamaya yetkilidir. YETKİLERİ

26 26 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY III- BANKANIN BAŞLICA MÜŞAVİRLİK GÖREVLERİ

27 27 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1. Banka, Hükümetin mali ve ekonomik müşaviri, mali ajanı ve haznedarıdır. Bankanın Hükümetle ilişkisi, Başbakan aracılığı ile sağlanır. 2. Banka, finansal sistemle ilgili olarak istenilecek hususlarda Hükümete görüş verir. 3. Banka, bankalar ve uygun göreceği diğer mali kurumlar hakkındaki görüşlerini ve tespitlerini Başbakanlık ile bu kurum ve kuruluşları düzenleme ve denetleme yetkisine sahip kuruluşlara bildirebilir. MÜŞAVİRLİK GÖREVLERİ

28 28 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY BANKANIN YAPAMAYACAĞI İŞLEMLER (MADDE 56) Banka, Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarına avans veremez ve kredi açamaz, Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarının ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın alamaz. Banka, bu Kanunla yetki verilen işlemler dışında avans veremez ve kredi açamaz, vereceği avans ve açacağı kredi teminatsız veya karşılıksız olamaz, her ne şekilde olursa olsun kefil olamaz ve doğrudan kendisi ile ilgili işlemler dışında teminat veremez.

29 29 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Banka, İdare Merkezi, Banknot Matbaası Şubelerden oluşmaktadır. 16 Genel Müdürlük bulunur.

30 30 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Bankanın İdare Merkezi Ankara’dadır.

31 31 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Merkez Bankasının Türkiye çapında 21 Şubesi bulunmaktadır. 2015 yılı sonu itibarıyla 4.746 çalışanı bulunmaktadır. Merkez Bankasının Türkiye çapında 21 Şubesi bulunmaktadır. 2015 yılı sonu itibarıyla 4.746 çalışanı bulunmaktadır. Adana Şubesi Ankara Şubesi Antalya Şubesi Bursa Şubesi Denizli Şubesi Diyarbakır Şubesi Edirne Şubesi Erzurum Şubesi Eskişehir Şubesi Gaziantep Şubesi İskenderun Şubesi Kayseri Şubesi İstanbul Şubesi İzmir Şubesi İzmit Şubesi Konya Şubesi Malatya Şubesi Mersin Şubesi Samsun Şubesi Trabzon Şubesi Van Şubesi

32 32 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY

33 33 Bankanın memurları ile Banknot Matbaası işçilerinden oluşur. (Banka memuru) deyimi, Banka hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlere, devamlı vazife görmek üzere atanan kişileri ifade eder. Banka personeli, bu Kanun ile Banka Meclisince düzenlenecek statü hükümlerine tabidir. Banka Meclisi kararı ile sözleşmeli olarak yerli ve yabancı uzman çalıştırılabilir. BANKA PERSONELİ(MADDE 32)

34 34 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Banka Başkan (Guvernör) ve Başkan (Guvernör) Yardımcılarının aylık ücretleriyle temsil ödenekleri, Bakanlar Kurulunca tespit olunur. Diğer memurların aylıkları, kendilerini atamaya yetkili Banka Meclisi ve Merkez Yönetim Komitesince, yukarıdaki ücretler göz önünde bulundurulmak suretiyle tespit olunur. BANKA PERSONELİ ÜCRETLERİ (MADDE 33)

35 35 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY BANKANIN GENEL MÜDÜRLÜKLERİ

36 36 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY On altı Genel Müdürlük

37 37 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1.Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü 2. Baş Hukuk Müşavirliği ve Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü 3.Muhasebe Genel Müdürlüğü 4. Ödeme Sistemleri Genel Müdürlüğü 1.Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü 2. Baş Hukuk Müşavirliği ve Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü 3.Muhasebe Genel Müdürlüğü 4. Ödeme Sistemleri Genel Müdürlüğü BANKANIN GENEL MÜDÜRLÜKLERİ

38 38 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 5.İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü 6. Yurtdışı Temsilcilikler Genel Müdürlüğü 7. İstatistik Genel Müdürlüğü 8. İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü 9. Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü 10.Emisyon Genel Müdürlüğü 11.İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü 5.İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü 6. Yurtdışı Temsilcilikler Genel Müdürlüğü 7. İstatistik Genel Müdürlüğü 8. İşçi Dövizleri Genel Müdürlüğü 9. Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü 10.Emisyon Genel Müdürlüğü 11.İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü BANKANIN GENEL MÜDÜRLÜKLERİ

39 39 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 12.Lojistik Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü 13.Şubeler Genel Müdürlüğü 14.Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü 15. Bilişim Teknolojileri Genel Müdürlüğü 16. İstanbul Merkez Bankacılığı Araştırma ve Eğitim Merkezi Genel Müdürlüğü BANKANIN GENEL MÜDÜRLÜKLERİ

40 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY40

41 41 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY BANKNOT (KAĞIT PARA) Bir emisyon kurumu tarafından dolaşıma çıkarılan ödeme araçlarının ya da efektif paranın adıdır. 1.Devletin resmi parası ve topluma borcudur. 2.Kanun gücü ve para otoritesi kararıyla oluşturulmuş satın alma gücüdür. 3.Taşıyana, üzerinde yazılı miktarın ödenmesinin çıkaran kuruluş tarafından garanti edildiği faiz taşımayan kıymetlerdir. 4.Kanuni ödeme aracıdır. 5.Ülkemizde TCMB TL banknot basmaya yetkili tek kurumdur. 6.Banknotun, altın, gümüş, döviz gibi kıymetlerden oluşan bir karşılığı bulunur. 7.Eskiyen para tedavülden çekilerek imha edilir. Tedavülden çekilen eski banknotlar, değiştirme işlemine başlandığı tarihten itibaren 10 yıl sonra zamanaşımına uğrar.

42 42 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY EMİSYON Kağıt paranın, tahvillerin, hisse senetlerinin ilk defa piyasaya sürülmesi emisyondur. Ufaklık paranın piyasaya çıkarılmasında emisyon terimi kullanılmaz. Merkez Bankasının piyasaya sürdüğü toplam kağıt para miktarı, emisyon hacmini ifade eder. Emisyona T.C. Merkez Bankası yetkilidir.

43 43 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY EMİSYON Emisyon Merkez Bankasının aktif ve pasifindeki gelişmelerin sonucu oluşur. Merkez Bankası mevduatı arttığı zaman emisyon ihtiyacını azaltan, azaldığı zaman emisyon ihtiyacını arttıran bir faktördür. Merkez Bankasının para basması doğrudan emisyon hacmini arttırmayabilir. Büyük ölçüde para basıldığı halde bunun tamamı piyasaya sürülmemiş olabilir. Buna karşılık hiç para basılmadığı halde, Merkez Bankası depolarda bulunan paraları piyasaya sürerek emisyon hacmini arttırabilir.

44 44 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY SENET VE VESİKALARIN REESKONTA VE AVANSA KABULÜ (MADDE 45) Banka, muteber saydığı asgari üç imzayı taşımak şartıyla kendi belirleyeceği esaslar dahilinde bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Reeskonta kabul edilecek ticari senet türleri ve imzalardan biri yerine geçebilecek teminatlar ile diğer koşullar Bankaca tespit edilir. Bu madde gereğince verilecek kredilerin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri göz önünde tutulmak suretiyle Bankaca belirlenir. Banka reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilir.

45 45 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY BANKNOT MATBAASI

46 46 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Türkiye'de para basma yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisine aittir. Meclis, banknot basma ve ihraç imtiyazını tek elden ve süresiz olarak Merkez Bankasına devretmiştir. Banknotlar, Merkez Bankası bünyesinde bulunan ve 1955 yılında kurulan Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından tasarlanmakta ve basılmaktadır. Merkez Bankası kendi banknot matbaası bulunan dünyadaki sayılı merkez bankalarındandır. BANKNOT MATBAASI

47 47 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1.Banknot Üretim Müdürlüğü 2.Banknot Sonuçlandırma ve Diğer Ürünler Üretim Müdürlüğü 3.Bakım, Onarım ve İşletme Müdürlüğü BANKNOT MATBAASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI MÜDÜRLÜKLER

48 48 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 4.İdari İşler Müdürlüğü 5.Mali İşler Müdürlüğü 6.Araştırma ve Geliştirme Müdürlüğü 7.Sahteciliği İzleme ve Analiz Müdürlüğü BANKNOT MATBAASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE BAĞLI MÜDÜRLÜKLER

49 49 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1) Genel Kurul, 2) Banka Meclisi, 3) Para Politikası Kurulu, 4) Denetleme Kurulu, 5) Başkanlık (Guvernörlük), 6) Yönetim Komitesi. BANKANIN ORGANLARI

50 50 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1. GENEL KURUL

51 51 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Hisse senetleri nama yazılıdır. Her on hisseye sahip olan veya bu miktar hisseyi temsil eden kimse bir oya sahiptir. Bankanın pay sahipleri defterinde yazılı bulunan hissedarlardan oluşur. Hisse senetleri nama yazılıdır. Her on hisseye sahip olan veya bu miktar hisseyi temsil eden kimse bir oya sahiptir. GENEL KURUL

52 52 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Hisse senetleri nama yazılıdır. Her on hisseye sahip olan veya bu miktar hisseyi temsil eden kimse bir oya sahiptir. Bankanın pay sahipleri defterinde yazılı bulunan hissedarlardan oluşur. Hisse senetleri nama yazılıdır. Her on hisseye sahip olan veya bu miktar hisseyi temsil eden kimse bir oya sahiptir. GENEL KURUL

53 53 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Genel Kurula Başkan (Guvernör) başkanlık eder. Her yıl Banka Esas Mukavelesi ile tespit edilen vakitte toplanır. 2015 yılı Hesap Dönemi 84. Hesap Dönemi’dir. Genel Kurula Başkan (Guvernör) başkanlık eder. Her yıl Banka Esas Mukavelesi ile tespit edilen vakitte toplanır. 2015 yılı Hesap Dönemi 84. Hesap Dönemi’dir. GENEL KURUL

54 54 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1. Banka Meclisi tarafından verilen yıllık rapor ile Denetleme Kurulu raporunun tetkiki; 2. Bankanın bilanço, kar ve zarar hesabının tetkiki ile karara bağlanması; 3. Banka Meclisi üyelerinin ve Denetleme Kurulunun ibrası; 4. Sermayenin artırılması; 5. Esas Mukavelede değişiklik yapılması; 6. Bankanın tasfiyesi hakkında karar verilmesi. GENEL KURULUN GÖREVLERİ

55 55 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 2. BANKA MECLİSİ BANKANIN ORGANLARI

56 56 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Başkan ile Genel Kurulca seçilecek altı üyeden kurulur. Başkan, Banka Meclisi Başkanıdır. Banka Meclisi üyelerinin görev süresi üç yıldır. Her yıl Meclis üyelerinin üçte biri yenilenir. Süreleri biten üyeler yeniden seçilebilirler. Başkan ile Genel Kurulca seçilecek altı üyeden kurulur. Başkan, Banka Meclisi Başkanıdır. Banka Meclisi üyelerinin görev süresi üç yıldır. Her yıl Meclis üyelerinin üçte biri yenilenir. Birinci ve ikinci yıl sonunda Banka Meclisinden ayrılacak üyeler ad çekme ile tespit edilir. Süreleri biten üyeler yeniden seçilebilirler. BANKA MECLİSİ

57 57 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 1.Para politikası stratejisi ve enflasyon hedefi doğrultusunda uygulanabilecek para politikasına ve kullanılabilecek para politikası araçlarına ilişkin kararların alınması, 2. Tedavüldeki banknotların değiştirilmesine, tedavülden kaldırılmasına ve yok edilmesine ilişkin konularda düzenleme yapılması ve karar alınması, 3. Açık piyasa işlemlerine, döviz ve efektif işlemlerine, reeskont ve avans işlemleri ile reeskont ve avans faiz oranlarına, zorunlu karşılıklara ve umumi disponibiliteye, diğer para politikası işlemleri ve araçlarına, ülke altın ve döviz rezervlerinin yönetimine ilişkin usul ve esasların tespiti ile gerekli düzenlemelerin yapılması, BANKA MECLİSİNİN GÖREVLERİ 1

58 58 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 4. Merkez Bankası Kanunu’nun 40. maddesinin (I) ve (III) numaralı fıkralarında düzenlenen hususlarda karar alınması, 5. Ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemlerinin güvenilirlik ve etkinliklerini artıracak şartlarda kurulması konusunda karar alınması, ödeme yöntemleri ile araçlarının usul ve esaslarının belirlenmesi, takas odalarının gözetimine ilişkin düzenlemelerin yapılması, 6. Bilgi istemeye ve istatistiki bilgileri toplamaya ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, BANKA MECLİSİNİN GÖREVLERİ 2

59 59 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 7. Şube açılması, muhabir temin edilmesi, temsilcilik ve büro kurulması ile Banknot Matbaasına ilişkin konularda düzenleme yapılması ve karar alınması, 8. Provizyon ve ihtiyatlara ilişkin konularda karar alınması ile karın dağıtılmasından sonraki bakiyenin Hazineye verilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi, 9. Bankanın bütçesinin, yıllık faaliyet raporunun, bilanço, kar ve zarar hesaplarının ve Genel Kurul gündeminin hazırlanması, BANKA MECLİSİNİN GÖREVLERİ 3

60 60 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 10. Sermayenin artırılmasına ve Esas Mukavelede değişiklik yapılmasına ilişkin olarak Genel Kurula öneride bulunulması, 11. Bankanın idare, teşkilat ve hizmetleri ile personeline ilişkin olarak hazırlanan düzenlemelerin onaylanması, 12. Bankanın ihtiyacı için gayrimenkul satın alınması veya iktisabı, maliki bulunduğu gayrimenkullerin gerektiğinde satılması, trampa edilmesi, bağışlanması ve sair işlemlerde bulunulması hakkında karar alınması, BANKA MECLİSİNİN GÖREVLERİ 4

61 61 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 13. Bankanın diğer organlarına vereceği yetkiler kapsamı dışındaki meblağlara ve kıymetlere ilişkin bağış, sulh, ibra, feragat ve terkin konularında karar verilmesi, 14. Bankanın personel kadrolarının onaylanması, 15. Bu Kanunda Para Politikası Kurulu kararına bağlı konular dışında kalan, Başkanlıkça inceleme ve onaya sunulacak sair hususlar hakkında karar alınması ve düzenleme yapılması, BANKA MECLİSİNİN GÖREVLERİ 5

62 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY62

63 63 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 3. PARA POLİTİKASI KURULU BANKANIN ORGANLARI

64 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY64 Başkan'ın başkanlığı altında, Başkan Yardımcıları, Banka Meclisince üyeleri arasından seçilecek bir üye ve Başkan'ın önerisi üzerine müşterek kararla atanacak bir üyeden oluşur. Hazine Müsteşarı veya belirleyeceği Müsteşar Yardımcısı toplantılara oy hakkı olmaksızın katılabilir. Başkanlık, Başkan Yardımcılığı ve Banka Meclisi üyeliği görevi sona erenlerin Para Politikası Kurulu üyeliği de sona erer. PARA POLİTİKASI KURULU

65 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY65 1) Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla para politikası ilke ve stratejilerinin belirlenmesi, 2) Para politikası stratejisi çerçevesinde Hükümetle birlikte enflasyon hedefinin belirlenmesi, PARA POLİTİKASI KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

66 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY66 3) Para politikası hedefleri ve uygulamaları konusunda belirli dönemler itibarıyla raporlar hazırlayarak Hükümetin ve belirleyeceği esaslar doğrultusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi, 4) Hükümetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirlerin alınması ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejiminin belirlenmesi PARA POLİTİKASI KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

67 67 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 4. DENETLEME KURULU BANKANIN ORGANLARI

68 68 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Genel Kurulca seçilecek dört üyeden oluşur. Bir Denetleme Kurulu üyesinin üyelikten ayrılması halinde, Denetleme Kurulunun diğer üyeleri, Genel Kurulun ilk toplantısına kadar görev yapmak üzere yerine seçilme şartlarını taşıyan birisini seçerler. Genel Kurulca seçilecek dört üyeden oluşur. Bir Denetleme Kurulu üyesinin üyelikten ayrılması halinde, Denetleme Kurulunun diğer üyeleri, Genel Kurulun ilk toplantısına kadar görev yapmak üzere yerine seçilme şartlarını taşıyan birisini seçerler. DENETLEME KURULU

69 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY69 DENETLEME KURULUNUN GÖREVLERİ a) Denetleme Kurulu, Bankanın bütün muamele ve hesaplarını denetler. b) Başkanlık, Denetleme Kurulunun talep edeceği bütün malumat ve vesikaları vermekle yükümlüdür. c) Denetleme Kurulunun yönetme yetkisi olmayıp, mütalaalarını yazılı olarak Banka Meclisine bildirir ve bir kopyasını da Başbakanlığa verir. d) Kurul yıl sonunda muamele ve hesaplar hakkında hazırlayacağı raporu Genel Kurula arz eder.

70 70 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 5. BAŞKANLIK (GUVERNÖRLÜK) BANKANIN ORGANLARI

71 71 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Bakanlar Kurulu kararıyla beş yıllık bir dönem için atanır. Bu sürenin sonunda yeniden atanabilir. Başkanın (Guvernör) yüksek öğrenim görmüş, maliye, iktisat ve bankacılık alanlarında bilgi ve tecrübe sahibi olması şarttır. En yüksek icra amiri sıfatıyla Bankayı sevk ve idare eder ve yurt içinde ve dışında temsil eder. BAŞKAN (GUVERNÖR)

72 72 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 19 NİSAN 2016 TARİHİNDE MERKEZ BANKASI BAŞKANI ERDEM BAŞÇI‘DAN YENİ BAŞKAN MURAT ÇETİNKAYA'YA DEVİR TESLİM YAPILDI. BAŞKAN (GUVERNÖR)

73 73 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY 6. YÖNETİM KOMİTESİ BANKANIN ORGANLARI

74 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY74 Başkan'ın başkanlığı altında dört Başkan Yardımcısından oluşur. Başkan Yardımcıları Başkan'ın önerisi üzerine müşterek kararla beş yıl süre ile atanırlar. Başkan Yardımcıları bu sürenin sonunda yeniden atanabilirler. Başkan'ın başkanlık edemediği hallerde, tayin edeceği Başkan Yardımcısı Yönetim Komitesine başkanlık eder. YÖNETİM KOMİTESİ

75 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY75 a)Başkanca lüzum görülen hallerde, Banka Meclisi kararına bağlanacak hususları önceden inceleyerek, Banka Meclisine yapılacak teklifleri hazırlamak; b) Bankanın idare, teşkilat ve hizmetlerine ilişkin yönetmelikleri hazırlamak; c) Yönetmeliklerle Yönetim Komitesinin kararına bırakılan hususlarda karar almak; d) Banka işlemlerinde koordinasyonu sağlamak; e) Atanmaları Banka Meclisince yapılan personel dışında kalan memur ve hizmetlilerin tayin, aylıklarını tespit, işten çıkarma ve emeklilik gibi işlemleri yapmak. GÖREVLERİ YÖNETİM KOMİTESİ GÖREVLERİ

76 76 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY SORUMLULUKLARI

77 77 Merkez Bankasının amacı Kanunu ile belirlenmiştir. Buna göre, “Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler. Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla hükûmetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler. ENFLASYON VE FİYAT İSTİKRARI

78 78 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY Banka bu amaçla, küresel finansal krizin yarattığı mevcut konjonktürde politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı- nın yanı sıra gecelik borç alma ve borç verme faizleri arasında oluşan faiz koridorunun ve zorunlu karşılıkların bir arada kullanıldığı bir politika bileşimi tasarlamıştır. FİNANSAL İSTİKRAR Yılda iki kez yayımlanan “Finansal İstikrar Raporu” aracılığıyla finansal sistemin tümüne yönelik değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaşmaktadır.

79 79 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY ÖDEME SİSTEMLERİ Para ve menkul kıymetlerin güvenli ve hızlı bir şekilde transfer edilebilmesi için ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmakla görevlidir.

80 80 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY ÖDEME SİSTEMLERİ Merkez Bankası bu amaçla bankaların, kişilerin ve firmaların günlük hayatta sıklıkla kullandığı Elektronik Fon Transferi (EFT), Elektronik Menkul Kıymet Transferi (EMKT) Çek takas sistemlerinin sorunsuz çalışmasını sağlamaktadır.

81 81 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY DÖVİZ KURU POLİTİKASI Türkiye’de uygulanacak döviz kuru rejimini hükûmet ile birlikte belirlemek Merkez Bankasının temel görevlerinden biridir. Belirlenen döviz kuru rejimi çerçevesinde döviz kuru politikasının biçimlendirilmesi ile uygulanması görevi ve yetkisi ise Merkez Bankasına aittir.

82 82 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY DÖVİZ KURU POLİTİKASI Türkiye’de 2001 ekonomik krizinin ardından “dalgalı döviz kuru” uygulamasına geçilmiştir. Dalgalı kur rejiminde döviz kurları piyasadaki arz ve talep koşulları tarafından belirlenmektedir. Döviz arz ve talebini belirleyen esas unsurlar: Uygulanan para ve maliye politikaları, Ekonomik temeller, Uluslararası gelişmeler, Bekleyişlerdir.

83 83 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY ULUSLARARASI REZERVLERİNİN YÖNETİLMESİ Rezervlerin yönetiminde ülke menfaatlerine öncelik vermektedir. Bu amaçla uluslararası rezervler, anaparanın korunması ve gerekli likiditenin sağlanması esasları gözetilerek en düşük riske sahip yatırım araçlarında değerlendirilmektedir. Dolayısıyla Merkez Bankası “muhafazakar bir yatırım stratejisi” izlemektedir.

84 YRD.DOÇ.DR.(YMM-BD-DU)E. YASEMİN YEGİNBOY84