Çalışanlarda Kas İskelet Sistemi Yakınımları

... konulu sunumlar: "Çalışanlarda Kas İskelet Sistemi Yakınımları"— Sunum transkripti:

1 Çalışanlarda Kas İskelet Sistemi Yakınımları
Dr. Ayşegül Çakmak

2 Temel hastalığımız... Birikici Travma Hastalığı (BTH)
Tekrarlayıcı Stres Yaralanması (TSY) Tekrarlayan Hareket Travması (THT) Tekrarlayıcı hareketler veya vücudun aşırı çevrilmesi sonucu oluşan veya tetiklenen ağırlıklı olarak boyun ve üst ekstremiteyi tutan kas, tendon veya sinir yaralanmaları

3 Problem büyük; Wells ve ark. 2000’de, otomobil parçası sektöründe çalışanların %80’i geçen yıl en az bir kez atak İngiltere’de 2001’de 14.4 milyon iş günü kaybı Maliyet 10 milyar pound/yıl Aileler için önemli Her hafta 500 kişi işini kaybediyor Sosyal problem, yaşam kalitesi 

4 Rölatif Risk Düşük sosyal destek Yüksek beklenti Kalifiye olmayan iş
Bilgisayar başı geçen zaman:1,5-5 saat Kötü pozisyon Kadın/Erkek Polanyi (1998) American Journal of Industrial Medicine

5 Kişi neden kronikleşir;
Sarı, mavi, siyah bayraklar Medikal durum Kondüsyon azlığı Aktiviteler...

6 Sarı bayraklar Ağrı şiddeti/fonksiyonel kısıtlılık
Genel sağlık durumunun kötülüğü Psikolojik stresler Depresyon Korku sakınımı Ağrı davranışı

7 Mavi bayraklar İş tatmini (tatminsizliği) İşten uzak kalma süresi
Mesleği İşe dönme isteği

8 Siyah bayraklar İşe ait İşe dönüşün özendirilmesi Zaman baskısı
Yönetim özellikleri İşe dönüşün özendirilmesi

9 Kronik ağrı: Psikofizyolojik boyut
Travma Koruyucu korseleme Koruyucu kas spazmı Eklem sertliği Eklem immobilitesi Kullanmama atrofisi

10 Anahtar konular Nötral pozisyon (IYI) Statik Pozisyon (Kötü)
Yerçekimi olmayan bir ortamda vücudumuzun aldığı pozisyon (örn; uzayda) BTH’nın seyrek olduğu duruş Statik Pozisyon (Kötü) Kan akımının yavaşlaması ile kas yorgunluğunun ön planda olduğu duruş

11 Kıkırdak endplate Glikoz ve oksijen gibi noniyonik maddeler temel olarak endplate’den diffüze olur, Oksijen eksikliği, anaerobik metabolizmayı, laktat ve pH’yı arttırır.

12 Ne zaman şüphelenilmeli?
Ellerinizi sık sık sallama ihtiyacı Ele alınan cisimleri düşürme korkusu DIKKAT! Kronik bel ağrısı Sıkı kavanozları, kapı kollarını açmada zorlanma Ağrıyı azaltmak için elleri, boynu ovuşturmak Gece uyanarak kolları sallama ihtiyacı

13 İşe bağlı KISH Özellikle akut travma ile değil, tekrarlayan kronik travmaların sonucu

14 Sık görülen yakınımlar: Miyofasial ağrı sendromu (MAS)
- Her yaş ve cinsde görülür. - Özellikle sedanter yaşayan genç-orta yaşlı kadınlarda semptom verir. - Kronik ağrı sendromlarının en sık nedenlerindendir. - Ağrı kliniklerine başvuran hastaların yaklaşık %75-85’ine bu tanı konulmaktadır.

15 Kaslar niçin önemli? Öne eğilme ile diske binen yük 5000 newton’dan fazla- Vücut ağırlığının 10 katı Kasları olmazsa omurga sadece 5 kg taşıyabiliyor Kaslar önemli bir destek

16 Özellikleri Lokal ağrı ve yaygın sertlik, tutukluk, uyuşma, kuvvetsizlik, Gergin bant varlığı, Palpe edildiğinde ortaya çıkan ağrının klasik bir yayılımı olan tetik nokta, Otonom komponentlerin bulunması, Tuzaklanmalar ve psikososyal disfonksiyonun eşlik etmesi,

17 İliocostalis thoracis

18 İliocostalis thoracis

19 Multifidi

20 Multifidi

21 Gluteus medius

22 Gluteus minimus

23 MAS/Fibromiyalji MAS Fibromiyalji Yaygınlık Bölgesel Tüm vücut
Cinsiyet Her iki cins Kadın Nokta Tetik nokta Hassas nokta Nokta tonusu Hipertonik Hipotonik Masaja cevap Olumlu Olumsuz

24 İmpingement Sendromu Omuzun 90° abduksiyonda ve daha yukarıda çalıştırılması ile ortaya çıkan supraspinatus tendonunun kronik zorlanması Kolu yukarıya kaldırırken ağrı Omuz üzerine yatamama

25 Sıkışma sendromu- evre 1

26 Sıkışma sendromu-evre 2

27 Sıkışma sendromu- evre 3

28

29

30

31 Lateral epikondilit El bileği dorsifleksörlerinin yapıştığı lateral epikondilde ortaya çıkan, devamlı zorlanma ile bağlantılı inflamasyon, El bileğinin dorsifleksiyonda dirence karşı çalıştığı durumlarda görülür, Lateral epikondil palpasyonla hassastır, dirence karşı el bileği dorsifleksiyonu ağrı oluşturur.

32 Medial epikondilit El bileği palmar fleksörlerinin yapıştığı medial epikondilin devamlı zorlanması, Aşırı yük taşımak ve el bileğini palmar fleksiyonda tutan hareketler, Golfçülerde sık,

33 Karpal tünel sendromu Karpal tünel sendromu
Sinirle aynı kanaldan geçen tendonlar inflame olduğunda sinire daha az alan kalır.

34 Karpal tünel sendromu N. Medianus’un karpal tünel içinde sıkışması,
Tünelin tavanını lig. carpi transversum, tabanını el bileği kemikleri oluşturur. İçinden parmakların yüzeyel ve derin fleksörleri, n.medianus geçer.

35 Karpal tünel sendromu- etyoloji
Genelde idiopatik- postmenapozal kadınlarda, Gebelik, Tekrarlayan travmalar- bilgisayar kullanımı, ev hanımları, müzisyenler Hipotiroidi, RA, kristal artropatileri,

36 Karpal tünel sendromu- semptomatoloji
İlk 3.5 parmakta uyuşma, ağrı Ağrı gece fazla, uykudan uyandırır- “tingling arazı” Opponens pollisis ve abduktor pollisis brevis kaslarında güçsüzlük- tenar atrofi Tinnel testi, Phalen testi (+)

37 Karpal tünel sendromu

38 Meraljia parestetika N. Cutaneus femoralis lateralis’in spina iliaca anterior superior aşağısında lig. inguinale tarafından sıkıştırılması. Şişmanlama, gebelik, dar kıyafetler, devamlı ağır taşıma kolaylaştırır. Uyluk dış yan yüzü, bazen gluteuslarda duyu kaybı olur. Tanı lidokain enjeksiyonu ile konulur.

39 Meraljia parestetika

40 Tarsal tünel sendromu N.tibialis posterior’un , a. tibialis posterior, m.fleksör hallucis longus, m. digitorum longus ve m. tibialis posterior’un geçtiği kanalda sıkışması, Fleksör retinakulum’un travmalarla kalınlaşması, ayakta valgus deformitesi, arka tibial kompartmanda tendon kılıfı inflamasyonu nedenlerdir.

41 Tarsal tünel sendromu

42 Tarsal tünel sendromu Özellikle gece ortaya çıkan ayak tabanı ağrı ve parestezileri, Ayak bileği iç yanına basınç veya zorlu pronasyon semptomları uyarır, Lokal submalleolar şişlik olabilir.

43 Omurga ağrıları En sık görülen yaralanma tipi-Üretim sektöründe
Doğru egzersizler ve doğru kaldırma pozisyonları önemli

44 Omurga Destek amaçlı Omuriliği korur
Dönme ve eğilme fleksibilitesi sağlar Kaldırma amaçlı değildir Yaralanma nadiren tek bir travma ile olur

45 Çalışma alanı Sandalye Monitör Klavye Mouse (Fare) Masa

46 Sandalye Uygun sandalye seçiminde, Yükseklik Derinlik Açı Bel desteği
Kol desteği Tilt

47 Nötral postür, Oturma Baş omuzlar üzerinde dengeli
Omuzlar gevşek, önde değil Ön kol ve uyluk zemine paralel, üst kol ve alt bacakla 90° açıda

48 Sandalye Ayaklar yerde veya ayak desteğinde rahat yerleşmiş,
Bel destekli, Bacakların arkası destekli Kol destekleri omuzu ve kolları destekler pozisyonda Rahat olduğunuz...

49 Monitör Pozisyonu Direkt olarak karşınızda
Gövdeden kol uzunluğu kadar uzakta Monitörün üstü göz hizasında veya hafif aşağıda

50 Klavye taşıyıcısı Kişinin vücut yapısına göre değiştirilebilmesi avantajı El bilekleri nötral pozisyonda

51 El bileği nötral pozisyonu
El bileği düz...

52 Klavyeler Nötral pozisyonda duruşu kolaylaştıracak şekilde dizayn edilmiş olmalı

53 Mouse Klavye ile aynı seviyede ve gövdeye aynı mesafede olmalı
Yeni mouse’lar işaret parmağını daha az zorlar

54 Diğer aksesuarlar Bilek desteği Kullanılmalı, İstirahatte,
Yumuşak, jel kıvamında olmalı

55 Diğer aksesuarlar Döküman taşıyıcı Monitöre monte edilebilmeli

56 Diğer aksesuarlar Baş telefonu (Mikrofonlu kulaklık) Speaker Phone
Boyun ve baş arasında telefonu sıkıştırmayı engeller Speaker Phone

57 Diğer aksesuarlar Ayak destekleri ayak istirahati için kullanılır

58 Uygun mu?

59 Daha iyi...

60 Daha iyi

61 Uygun mu?

62 Statik postürü azaltmak
Sıkça pozisyon değiştirin Uygun büro malzemeleri kullanın Düzenli egzersiz yapın

63 Tedavi seçenekleri-Primer
İşe alınma öncesi tarama (screening) ile çalışanın seçimi, İşyerinin çalışana uygun tasarlanması, Doğru vücut mekaniklerinin kullanımı ile çalışma tekniklerinin öğretilmesi

64 Tedavi seçenekleri-Sekonder
Tek disiplin Fizik tedavi Aerobik Aquaterapi Bireysel danışmanlık İnterdisipliner Work conditioning Work hardening

65 Tedavi seçenekleri-Tersiyer
İnterdisipliner Fonksiyonel restorasyon Psikoterapi bazlı rehabilitasyon Kronik ağrı klinikleri Yüksek maliyetli (Başarı???) Multipl enjeksiyon Multipl cerrahi Santral sinir sistemi stimulatörleri

66 Egzersizler Fleksibiliteyi korumak ve gücü arttırmak için günlük düzenli yapılmalı Ağrı oluşturmamalı Bilinen bir patoloji varsa önce o tedavi edilmeli

67 Top sıkma Lastik top yavaşça sıklıp 10 saniye tutulur, gevşetilir, 8-10 kez tekrarlanır

68 El bileği germe Yumruk yapılır
Yavaşca fleksiyon ve ekstansiyona getirilir 8-10 kez tekrarlanır

69 Omuz kaydırma Pelvik tilt pozisyonu alınır
Yavaşca omuzlar geriye çekilir Yavaşca öne getirilir 8-10 kez tekrarlanır

70 Omuz çevirme Pelvik tilt pozisyonu alınır
Omuzlar yavaşca öne ve arkaya çevrilir, kez tekrarlanır

71 Omuz silkme Pelvik tilt pozisyonu alınır
Omuzlar yavaşca kulağa kadar kaldırılır Yavaşca indirilir 8-10 kez tekrarlanır

72 Kol çevirme Pelvik tilt pozisyonu alınır
Kollar omuzdan 90° abduksiyona getiriir Öne ve arkaya 8-10 kez çevrilir

73 Bilek çevirme 8-10 kez el, bilekten yuvarlaklar yaparak çevrilir
Hareket ters yönde tekrarlanır

74 Dua etme pozisyonu Eller karşı karşıya getirilir
Birbirine doğru hafifçe ittirilir 5’e sayana kadar tutulur 5 kez tekrarlanır

75 Parmak açma, kapama Parmaklarınızı yavaşca gerin Yumruk yapın
Hareketi 8-10 kez yapın

76 El bileği fleksiyon, ekstansiyon
El nötral pozisyonda yavaşca el bileğinden fleksiyon, ekstansiyon yapın Hareketi 8-10 kez tekrarlayın

77 Egzersizler Bel ve hamstring fleksibilitesinde azalma önemli bir yaralanma nedeni Belin hareket açıklığı azaldığında travma daha kolay

78 Hamstring Germe Sırt üstü düz olarak yatın Bir dizi kıvırın
Diğer bacağı düz olarak kalçadan kaldırın Ayak bileğini fleksiyona getirerek kası gerin 10 saniye tutun 5 kere tekrarlayın

79 Bel germe Sırt üstü düz olarak yatın Bir dizi kıvırın
Diğer dizi, altından tutarak karına doğru çekin 10 saniye tutup, her iki diz için 5 tekrar yapın Her iki bacağı karına çekip hareketi tekrarlayın

80 Pelvik tilt Sırt üstü düz olarak yatın
Dizleri kıvırarak ayakları yere basın Karını içeriye çekip 10 saniye tutun, hareketi 5 kere tekrarlayın

81 Ayakta pelvik tilt Dizler hafif kıvrık, ayaklar hafif ayrık ayakta durun Karın kaslarını kasıp kalçayı geriye çekin Bu hareketi çalışırken de yapabilirsiniz

82 Kısmi doğrulma Sırt üstü düz olarak yatın
Dizleri kıvırıp ayakları yere yerleştirin Skapula alt ucu yerden kalkacak kadar öne uzanıp sırtınızı kaldırın 10 saniye tutun, 5 kere tekrarlayın

83 Sırt ekstansör germe Eller göğüste yüzüstü yatın
Omuzları yukarıya kaldırın 10 saniye tutun 5 kere tekrarlayın

84 Çapraz kol-bacak Alına yastık yerleştirerek yüzüstü yatın
Kol ve bacakları çapraz olarak kadırın 10’a kadar sayın 5 kere tekrarlayın

85 Endüstriyel Bel Okulu İş ortamında;
Ağır yükleri tekrarlamalı kaldırma, Kaldırma ve dönme, Sürekli kollar ile yukarı uzanma Uzun süreli oturarak, ayakta durarak, öne eğilerek çalışma Vibrasyona maruz kalma

86 Endüstriyel Bel Okulu 10-12 kişilik gruplara, interaktif;
Vücudu doğru kullanma, GYA’lerini doğru yapma Doğru taşıma, kaldırma Kilo kontrolu, Sigara ile savaş Uygun egzersizler

87 Endüstriyel Bel Okulu

88 Endüstriyel Bel Okulu

89 Endüstriyel Bel Okulu

90 Work Conditioning İş ile ilgili, amaca yönlendirilmiş, özellikle kişinin sistemik, nöromusküloskeletal fonksiyonunu (güç, endürans, hareket, fleksibilite ve motor kontrol) restore etmek üzere planlanmış bir tedavi programıdır

91 Work Conditioning Amaç;
Kişinin işe dönebilmesi veya meslekle ilgili rehabilitasyon programına başlayabilmesi için fiziksel sağlık ve fonksiyonlarını restore etmek

92 Work hardening-Work Specific Industrial Rehabilitation
Gerçek veya taklit edilmiş iş aktiviteleri ile birlikte kişinin biyomekaniksel, nöromusküler, kardiyovasküler/metabolik ve psikososyal fonksiyonlarını progressif olarak, derece derece iyileştiren yöntemleri kullanan interdisipliner bir programdır.

93 Work hardening Pratik uygulama, modifikasyon ve iş görevlerinde eğitim, İş görevleri performansıyla ilgili güç ve endüransın geliştirilmesi, Emniyetli iş performansı ve yeniden yaralanmayı engellemek için eğitim, İş analizi ile spesifik iş gereksinimlerinin değerlendirilmesi,

94 Work hardening İşçi ve ailesinin kişinin durumu hakkında bilgilendirilmesi, Kendi kendini yönlendirme ve sorumluluk almayı geliştirme, İş yerinde üretim,emniyet ve işçi davranışının değerlendirilmesi, Başka işlerde kullanılabilecek becerilerin belirlenmesi ve geliştirilmesi .

95 Fonksiyonel Restorasyon
Kas iskelet sistemi hastalıklarının rehabilitasyonunda 90’lı yılların yaklaşımı, Sadece etkilenen vücut bölgesini değil, kişiyi bir bütün olarak ele alıp fiziksel ve psikososyal fonksiyonları en iyi düzeye çıkararak aktif, güvenli ve üretken bir yaşama ve işe döndürmeyi amaçlar

96 Fonksiyonel Restorasyon Programının Öğeleri
Fiziksel kapasitenin değerlendirilmesi, Psikososyal ve sosyoekonomik fonksiyonun değerlendirilmesi, Fiziksel uyumun iyileştirilmesi, Etkilenmiş fonksiyonel ünitenin güçlendirilmesi, İşe yeniden alıştırma eğitimi,

97 Fonksiyonel Restorasyon Programının Öğeleri
İş istasyonu simülasyonu, Sakatlığın yönlendirilmesi ve hastalık davranışının azaltılması, İş ve topluma uyumun sağlanması, Detoksifikasyon ve psikofarmakolojik tedavi, Standartlaştırılmış objektif kriterlerle sonuç izlenmesi

98 Hedeflerimiz; Bilimsel verileri destek alarak ülkemizde branşlar ve meslekler arası dayanışmayı arttırmak, Koruma eğitimlerini standardize etmek, Kapsamlı işe döndürme programlarını düzenli uygulanabilir ve ulaşılabilir standartlara getirmek

99 Sabrınız için teşekkürler