Toplam Kalite Yönetimi

... konulu sunumlar: "Toplam Kalite Yönetimi"— Sunum transkripti:

1 Toplam Kalite Yönetimi
OHSAS 18001 Yrd. Doç. Dr. Elif Dülger Kahraman

2 İş güvenliği; teknik bir bilim olup temel amacı insanı korumaktır
İş güvenliği; teknik bir bilim olup temel amacı insanı korumaktır. Bunun yanında iş yerinde mevcut bina, makine, hammadde ve tesisatın korunması zarar görmesinin önlenmesi de iş güvenliğinin kapsamındadır. İş güvenliğinin temel unsuru insan olduğundan, her iş yerinde ve her sanayi kolunda farklı önlemler almak suretiyle uygulanmalıdır. Bu nedenle iş güvenliği çok yönlü bir çalışmayı gerektirir. Çalışmalar sırasında Tıp, Hukuk, Ekonomi, Psikoloji, Sosyal Bilim Dalları, Ergonomi ve Mühendisliğin birçok koluyla İstatistik, Fizik, Kimya ve Matematik gibi bilim dallarından yararlanılır.

3 Occupational Health and Safety Assessment Series
OHSAS Nedir? Occupational Health and Safety Assessment Series İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)Değerlendirme Serisi OHSAS : İş Sağlığı ve Güvenliği Değerlendirme Serisi – İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Spesifikasyonu (2001) OHSAS : İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi OHSAS Uygulama Rehberi (Şubat 2004)

4 OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?
Kuruluşun yönetim sisteminin, faaliyet alanı ile ilgili İSG risklerini yönetmek için kullanılan parçasıdır. Bu sistem; Kuruluşun Yapısını, Planlama Faaliyetlerini, Sorumlulukları, Uygulamaları, Prosedürleri, Süreçleri Ve İSG sisteminin geliştirilmesi, uygulanması, iyileştirilmesi, gözden geçirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması için kaynakları kapsar.

5 OHSAS Yararları Zararla sonuçlanabilecek olası tehlikelerin önceden tespiti ve gerekli önlemlerin alınması, Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden korur, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlar, İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş gücü ve iş günü kayıplarının en aza indirgenmesi, dolayısıyla iş veriminde artışın sağlanmasıyla üretimin (ürün ve/veya hizmet) korunması, Çalışanların memnuniyeti, müşteri memnuniyeti  ve üretim maliyetlerinde azalma, İş kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek maliyetlerini en aza indirmek, Çalışma ortamlarında alınan tedbirlerle, işletmeyi tehlikeye sokabilecek yangın, patlama, makine arızaları ve devre dışı kalmaların ortadan kaldırılması işletme güvenliğinin sağlanması, Resmi makamlar önünde, organizasyonun iş güvenliğine karşı duyarlı olduğunun kanıtlanması ve yasal ceza riskinin azaltılması, OHSAS 18001, ISO 9001:2000 ve ISO ile uyumludur, mevcut kalite sistemi OHSAS 18001’i de içererek var olan alt yapı geliştirilir ve daha kapsamlı hale getirilir. Çalışanların sağlığını dolayısı ile verimliliği ve üretimi de artar.

6 OHSAS 18001 Standardı 1.KAPSAM 2.ATIF YAPILAN STANDARDLAR
3.TERİMLER VE TARİFLER 4.İSG YÖNETİM SİSTEMİ UNSURLARI 4.1 GENEL ŞART 4.2 İSG POLİTİKASI 4.3 PLANLAMA 4.3.1 Tehlike Tanımlaması, Risk Değerlendirmesi ve Risk Kontrolü İçin Planlama 4.3.2 Yasal ve Diğer Şartlar 4.3.3 Hedefler 4.3.4 İSG Yönetimi Programları 4.4.UYGULAMA VE İŞLETME 4.4.1 Yapı ve Sorumluluk 4.4.2 Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik 4.4.3 Danışma ve İletişim 4.4.4 Dokümantasyon 4.4.5 Doküman ve Veri kontrolü 4.4.6 İşletme Kontrolü 4.4.7 Acil Durum Hazırlığı ve Bu Hallerde Yapılması Gerekenler 4.5. KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET 4.5.1 Performans Ölçümü ve İzleme 4.5.2 Kazalar, Olaylar, Uygunsuzluklar, Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler 4.5.3 Kayıtlar ve Kayıtların Yönetimi 4.5.4 Tetkik 4.6.YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ

7 OHSAS 18001Yönetim Sistemi Elemanları
YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET UYGULAMA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ POLİTİKASI SÜREKLİ İYİLEŞTİRME PLANLAMA

8 PLANLA UYGULA İş Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın belirlenmesi
(neyi başarmak istiyoruz, nerede, ne zaman) Mevcut durumu analiz etme Hedeflerin belirlenmesi Kayıtların analizi Tehlikelerin Belirlenmesi Risk değerlendirme metotlarının belirlenmesi Detaylı plan hazırlaması ( uygulama planı ) İç talimatlar hazırlama Riskleri Değerlendirme Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verme Kontrol Önlemlerinin seçimi ve uygulaması Her bölümdeki İlgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve katılımını sağlama Faaliyet planını izleme ve gerçekleştirme Uygulama sonuçlarını yakın takip etme

9 KONTROL ET ÖNLEM AL Kalıcı bir denetleme sistemi kurma
Etkili önlemleri standartlaştırma Gerekli eğitim ve yönlendirmeleri sağlama Hedef veya hedeflere ulaşıldı mı? İç talimatlar ve yönergeleri gözden geçirme Olası sapmaları tespit etme ve kaydetme İlgili kişileri bilgilendirme

10 Risk Değerlendirme 20/6/2012 tarihinde kabul edilen 6331 Sayılı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’ na göre İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.

11 Risk Değerlendirme 20/6/2012 tarihinde kabul edilen 6331 Sayılı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’ na göre c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. (2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. (3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. (4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

12 Tehlike ve Risk Kavramı
Risk Değerlendirme Tehlike ve Risk Kavramı

13 Bu durumda: Köpek balığı; Tehlike midir ? Risk midir?
Risk Değerlendirme Bu durumda: Köpek balığı; Tehlike midir ? Risk midir?

14 Bu durum için köpek balığı sadece bir TEHLİKEDİR.
Risk Değerlendirme Bu durum için köpek balığı sadece bir TEHLİKEDİR. Suya girerseniz köpek balığı bir RİSK olur.

15 Risk Değerlendirme Temel Adımları
İşlerin Sınıflandırılması Tehlikenin Tanımlanması Riskin Belirlenmesi Riskin Tolere Edilebilirliğine Karar Verme Gerekli İse Riskin Kontrol Altına Alınması İçin Faaliyet Planı Hazırlanması Faaliyet Planının Yeterliliğinin Gözden Geçirilmesi

16 İşlerin Sınıflandırılması
Rutin ve rutin olmayan işler (işletme, bakım, yönetim faaliyetleri) ve çalışanlara sağlanan olanaklar (ulaşım, yemek, banyo) belirlenmelidir.

17 Tehlike Sınıflaması 1. Fiziksel Tehlikeler 2. Kimyasal Tehlikeler
Toksik gazlar, organik sıvıların buharları, ergimiş haldeki metal gazları Radyasyona maruz kalma (X ışınları, doğal ve yapay radyoaktif maddeler, kızılötesi ve mor ötesi ışınlar Asitler, Bazlar nedeniyle yanma İnert tozlar, fibrojenik tozlar, toksik tozlar, kanserojenik tozlar, alerjik tozlar Titreşim Gürültü Yetersiz havalandırma Aşırı Isı, nem ve hava hareketleri Yetersiz veya aşırı aydınlatma 3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler Topraklaması yapılmamış tezgahlar veya el aletleri Topraklamanın belli periyotlarla kontrolünün yapılmaması Elektrik ve aydınlatma tesisatının periyodik kontrolünün yaptırılmaması Yıpranmış ve hatalı onarılmış el aletleri Yetkisiz kişilerin müdahale etmek istemesi Kırık yıpranmış el aletleri Koruyucu baret, eldiven, çizme, ıstaka veya tabure gibi kişisel koruyucuların bulunmaması Zeminin yalıtılmaması Yüksek gerilim ile çalışmada gerekli kurallara uyulmaması

18 Tehlike Sınıflaması 4. Mekanik Tehlikeler
Makine ve tezgahın ezen, delen, kesen, dönen operasyon koruyucusunun bulunmaması Preslerde çift el kumanda kullanılmaması Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması Transmisyon kayışlarının koruyucusunun takılmamış olması Makine ve tezgahı tehlike anında durduracak stop butonunun ya da swich’nin bulunmaması Yetersiz ve uygun olmayan makine ve koruyucu teçhizat Makinelerin, kaldırma aletlerinin, kazanların, kompresörlerin vb. gerekli bakım ve periyodik kontrollerinin yapılmaması 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler Makine veya tezgahlarda çalışırken koruyucu teçhizatın devre dışı bırakılması Baret, gözlük, siper, maske vb. kişisel koruyucuların kullanılmaması Aşırı yük kaldırma 3m’den yüksek malzeme istifleme

19 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler
6. İşyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler Etiketlenmemiş veya yetersiz etiketlenmiş malzeme Gereken uyarı, ikaz işaret ve yazılarının konmamış olması Güvenlik kartı olmayan kimyasalla çalışma İşe yeni başlayan işçiye çalıştığı işle ve iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim vermeden çalıştırma Belli aralıklarla işçilere iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmemesi Yeterli ikaz vermeden araçların çalıştırılması veya durdurulması Elektrik kesilmeden teçhizat üzerinde onarım Onarım esnasında şalter veya beklenmedik bir harekete karşı güç düğmesinin emniyete alınmamış olması Çalışır haldeki teçhizatın yağlanması, temizlenmesi, ayarlanması, Depo ve konteynırların tam olarak boşaltılıp temizlenmeden üzerinde onarım ve kaynak yapılması Yüksekten atlama Parlama, patlama  ve yangın ihtimali olan yerlerde elektrik tesisatının exproof olmaması Parlama patlama tehlikesi olan yerlerde sigara içilmesi Yükleme ve boşaltma işlemlerinin uygun yöntemle yapılmaması Malzemelerin, makinelerin ve teçhizatın uygun yerleştirilmemesi İşyeri zemini Yetersiz Geçitler Yetersiz Çıkış yerleri Yetersiz iş alanı Düzensiz işyeri Merdivenlerde korkuluk olmaması Duşların ve tuvaletlerin çalışır durumda veya temiz olmaması

20 RİSKLERİN BELİRLENMESİ
L TİPİ MATRİS ÖRNEĞİ

21 5 x 5 Matris diyagramı (L Tipi Matris)
Özellikle sebep-sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Bu metod basit olması dolayısıyla tek başına risk analizi yapmak zorunda olan analistler için idealdir, ancak değişik prosesler içeren veya birbirinden çok farklı akım şemasına sahip işlerin hepsi için tek başına yeterli değildir ve analistin birikimine göre metodun başarı oranı değişir. Bu tür işletmelerde özellilkle aciliyet gerektiren ve biran evvel önlem alınması gerekli olan tehlikelerin tespitinin yapılabilmesi için kullanılmalıdır. Bu metod ile öncelikle bir olayın gerçekleşme ihtimali ile gerçekleşmesi takdirinde sonucunun derecelendirilmesi ve ölçümü yapılır.

22 Olasılık 5 İş yapıldığı sürece (çok yüksek olasılık)
4 Her gün (yüksek olasılık) 3 Haftada bir (orta dereceli olasılık) 2 Ayda bir (küçük olasılık) 1 Yılda bir (çok küçük olasılık)

23 Tesis / Ekipmana Yönelik (Derecesi büyük olan dikkate alınır.)
Şiddet Şiddet Derecesi İnsana Yönelik 5 Büyük yaralanma 3 Hafif yaralanmalar 4 Orta dereceli yaralanma 2 Ölümlü kaza 1 Kayıpsız olaylar Tesis / Ekipmana Yönelik Zararın maliyeti $’a eşit veya $’dan büyüktür. Zararın maliyeti ila $ arasındadır. Zararın maliyeti ila $ arasındadır. Zararın maliyeti ila $ arasındadır. Zararın maliyeti $’dan azdır. Olası Sonuç (Derecesi büyük olan dikkate alınır.)

24 Riskin Derecelendirilmesi
Olasılık 1 2 3 4 5 Çok hafif seviye risk Düşük seviye risk 6 Orta seviye risk 8 10 9 12 Yüksek seviye risk 15 16 20 Çok yüksek seviye risk 25 Şiddet

25 Riskin Tolere Edilebilirliğine Karar Verme
Risk Seviyesi Faaliyet ve Zamanlama Çok hafif risk Ek bir faaliyet, dokümantasyon ve kayıt tutulması gerekmemektedir. Düşük seviye risk Tolere edilebilir risk. Ek kontroller gerekmiyor. Çabalar mali olarak daha etkin çözümlere veya iyileştirmelere yoğunlaştırılmalıdır. Önlemlerin mevcudiyetinden emin olmak için izleme gereklidir. Orta seviye risk Risk seviyesini azaltmak için çaba harcanmalıdır. Fakat önleme maliyeti dikkatle ölçülmeli ve sınırlandırılmalıdır. Risk azaltma önlemleri belirlenen en kısa zaman periyodunda uygulanmalıdır. Şiddeti çok yüksek olabilecek orta seviye riskler söz konusu olduğunda; daha iyi önlemler alınabilmesi için olasılık değerlendirmesi bir kez daha yapılmalıdır. Yüksek seviye risk Çalışma risk azaltılmadan başlatılmamalıdır. Riskin azaltılması için dikkate değer kaynak ayrılması gerekebilir. İşin bu riske rağmen devam etmesi gerekiyorsa acil önlemler alınmalıdır. Çok yüksek seviye risk Tolere edilemez. İş, risk azaltılıncaya kadar başlatılmamalı veya devam ettirilmemelidir. Sınırsız kaynak kullanımı durumunda bile riskin azaltılması mümkün değilse; iş hiç başlatılmamalıdır.

26 Faaliyet Planı Gerekli İse Riskin Kontrol Altına Alınması İçin Faaliyet Planı Hazırlanması Eğer mümkünse tehlikelerin tümü yok edilir veya risk, kaynağında yok edilir. Örneğin; tehlikeli bir madde yerine güvenli bir madde kullanılır. Eğer tehlikenin yok edilmesi mümkün değilse, risk azaltılmaya çalışılır. Örneğin; daha düşük voltajlı elektriksel cihazların kullanımı Mümkünse işin yapılışı bireylere uygun hale getirilir. Bireylere adapte edilir. Örn: bireylerin fiziksel ve zihinsel kapasiteleri dikkate alınır. Önlemlerin iyileştirilmesi için teknik gelişmelerden yararlanılır. Önlemler tüm ilgili taraflar (çalışanlar, müteahhitler, toplum, tedarikçiler, müşteriler, ziyaretçiler) dikkate alınarak belirlenir. Önlemlerin teknik ve yazılı tarafları dikkate alınır. Ekipmanların güvenli bir şekilde çalışması için gerekli bakım çalışmaları planlanır. Risk önleme çalışmaları riskin seviyesini azaltmak için yetersiz olduğunda kişisel koruyucu ekipman kullanımı planlanır.

27 Faaliyet Planının Yeterliliğinin Gözden Geçirilmesi
a) Revize edilen kontroller risk seviyelerinin tolere edilmesini sağlar mı ? b) Yeni tehlikeler oluşur mu ? c) Mali olarak en etkin çözüm seçildi mi ? d) Revize edilen önleyici kontrollerle ilgili ihtiyaçlar ve bu kontrollerin uygulanabilirliği hakkında etkilenen kişiler neler düşünüyorlar ? e) Revize edilen kontroller pratikte uygulanabilecek mi? İhmal edilmeyecek mi ? (Örn : işin yapılması baskısı olduğunda)

28 Risk Değerlendirme TEHLİKENİN TANINMASI

29 RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Risk Değerlendirme RİSKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

30 Risk Değerlendirme RİSKİN KONTROLU

31 Risk Değerlendirme Kontrol Hiyerarşisi mühendislik kontrolleri
yönetsel önlemler kişisel koruyucular Prosedürler, talimatlar, eğitim uyarılar, ikazlar eliminasyon çok etkin az etkin

32 Risk değerlendirmesi çalışmaları ne zaman yapılır ?
Risk Değerlendirme Ekibi Ekipte ; İş Güvenliği Mühendisi, İşyeri Hekimi, İşletmenin geçmişini bilen yönetim sorumlusu, Operasyonel deneyimi olan teknik eleman, Bakım elemanı ve Çalışanlar bulunabilir. . Risk değerlendirmesi çalışmaları ne zaman yapılır ? İlk çalışma ya da hizmet sunumunun öncesinde Çalışma/proses, ürün, donanım ya da malzemelerdeki dikkate değer bir değişikliğin ardından, Proses esnasındaki bir iş kazası ya da kazaya ramak kalmayı takiben, Olağandışı durumlara hazırlık sürecinde, Sistematik olarak belirlenmiş periyotlarda