İNSAN SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

... konulu sunumlar: "İNSAN SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 İNSAN SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

2 Fiziki tehditler Işık ve aydınlatma bozuklukları Güneşle (Tabiî) aydınlatma Suni aydınlatma Renkler ve insanlar üzerindeki etkileri Ses ve gürültü Tanımı Ses ve gürültünün insan sağlığına etkisi Alınması gereken tedbirler Kaza ve yaralanma Kaza ve yaralanmanın tanımı Kazaların oluş nedenleri Kaza ve yaralanmanın analizi Mesleğe göre analiz Tezgâh, makine ve avadanlıklara göre analiz İş ve işlemlere göre analiz Yaralanma şiddetinin belirtilmesi Kaza tekrarlama oranı Kaza şiddet (ağırlık) oranı İnsanların en çok yaralanan uzuvları Kazaların ülke ekonomisine etkileri İş kazalarının görünen zararları İş kazalarının görünmeyen zararları Kazalara karşı alınabilecek tedbirler İş kazaların azaltılmasında eğitimin önemi İkna ve teşvik metotları Kişisel uygunluğun sağlanması Fiziki ve zihni yapının sebep olduğu kazalar İşe uygun insan ve insana uygun iş prensibi Fiziki şartların insana göre ayarlanması Tehlikesiz kurtarma teknikleri Kaza raporları Yangın Yangının tanımı Yangına karşı alınması gereken önlemler Yapısal olarak alınabilecek önlemler Organizasyon açısından alınabilecek önlemler Ev ve işyerlerinde alınması gerekli önlemler İş yerinde çıkabilecek yangınlar Yangında kurtarma İlk yardım İnsan vücudu İskelet Kaslar ve hareket Dolaşım sistemi Solunum sistemi Sindirim sistemi İlk yardımın temel ilkeleri Kesikler ve kanamalarda ilk yardım Yanıklarda ilk yardım Kırıklarda ilk yardım Boğulmada ilk yardım

3 Zehirlenmede ilk yardım Bayılma ve şokta ilk yardım
Elektrik çarpmasında ilk yardım Göze yabancı cisim kaçtığında ilk yardım İlkyardım araç ve gereçleri Yaralı taşımanın genel kuralları Meslek hastalıkları Meslek hastalıklarının tanımı Meslek hastalıklarının meydana gelme nedenleri Beslenme kuralları Yeterli, dengeli ve düzenli beslenme Fiziki (bedensel) çalışmanın gerektirdiği enerji tüketimi Gürültü ve titreşimin olumsuz etkileri Gürültü ve titreşimin insan sağlığı üzerindeki etkileri Gürültüden korunma teknikleri Meslek hastalıklarından korunma yolları Meslek hastalıklarının toplum üzerindeki etkileri Meslek hastalıklarının önlemenin önemi Meslek hastalıklarında erken teşhisin önemi Ferdi korunma tedbirleri İş yerinde çalışma çevresine ait koruma ilkeleri Tıbbi koruma önlemleri Meslek hastalıklarının önlenmesinde eğitimin önemini

4 Makine üzerinde alınabilecek tedbirler
Sorumluluk alanı dışındaki çalışmanın yarattığı tehlikeler. İş yerinde şakalaşmanın yarattığı tehlikeler. İş güvenliği ile ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve talimatlara uyma. Sendikaların mesuliyeti. İş güvenliği ile ilgili görev ve mesuliyeti. Kazaların önlenmesindeki aktif rolü. Çalışanlara ve iş yeri sahibine yapabilecekleri yardımlar. İş kazalarında hukuki işlemler. İş kazasının işveren veya SSK’ya bildirilmesi. İş kazasının işveren tarafından SSK’ya bildirilmesi. İş kazası raporları.

5 İŞ GÜVENLİĞİ Günümüzde üretimin en önemli faktörü olan insan, teknolojik gelişmelere paralel olarak, işyerlerinde çeşitli problemlerle karşılaşmaktadır. Bu problemler önce insan sağlığına, sonra işletmeye ait her türlü mala yönelik tehditler oluşturmaktadır. sanayiinin bugünkü, gibi gelişmemiş olduğu çağlarda durum, (İş Güvenliği) haliyle bir problem olarak görülmemiştir. Faaliyet alanlarının artması, işlemlerin karmaşıklaşması, bunların neticesinde tehlikelerin çoğalması, bazı kuralların konulmasını, kanunların çıkarılmasını gerektirmiştir. İşte bütün bunlardan dolayı konu ile ilgili bilimsel araştırmalar başlamış, tıbbın, tekniğin, diğer bilim dallarının ortak bir çalışma alanı olarak, İş Güvenliği kavramı ortaya çıkmıştır. Hipokrat’ın kurşun zehirlenmesini tespiti ile başlayan alana ait çalışmalar, günümüzde pek çok çalışmanın yanında ,sadece meslek hastalıkları ile ilgilenen hastanelerin kurulmasını gerekli hale getirmiştir. İş Güvenliğinin Tanımı: İş yerlerinde işin yapımı sırasında, sağlığa, işe ve işyerine, zarar verebilecek olan, çeşitli sebeplerden kaynaklanan, olumsuz şartlardan korunmak amacı ile yapılan planlı çalışmaların hepsine İş Güvenliği denir.

6 İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ MEVZUATIN ÖZETİ
- T.C. Anayasasının, maddeleri,- - Hafta tatili Kanunu,-Borçlar kanunu: İş sahiplerinin tehlikelere karşı gereken tedbirleri alacağını, - Belediyeler Kanunu: İşyerlerinde sağlık kurallarına uyulacağını, sayılı İş Kanunu:5. bölümü işçi sağlığı ve iş güvenliğine ait hükümleri. 73. maddesi işverenin işyerinde sağlık ve güvenlikle ilgili her türlü tedbiri alacağını, anlatır. Bu kanuna dayalı olarak çıkarılan bazı tüzükler de vardır. - Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, - 506 sayılı SSK Kanunu: - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı:1946 yılından beri iş ve çalışma hayatını geliştirmek, çalışma barışını korumak amacıyla faaliyetlerini yürütmektedir. Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu Özet bir şekilde verdiğimiz iş güvenliğine ait mevzuatta, borçlar kanununun konumuzla yakın ilgisi olan bazı bölümleri vardır. Örnek; İşçi taahhüt ettiği şeyi ihtimam ile ifaya mecburdur. Diyor kanun, bir başka yerinde, zarar kasten ağır bir ihmal veya tedbirsizlikle yapılmamış olduğu ve tazmini de borçluyu ödemeye (müzayakaya) maruz bıraktığı takdirde hakim hakkaniyete tevfikan zarar ve ziyanı tenkis edebilir.

7 İŞ GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ İş güvenliği kavramında, çalışanların can güvenliği (yani sağlık) makine araç ve gerecin, işyerinin, çevrenin, üretilen malın güvenliği yer almaktadır. Bu kapsamdan, iş dünyasında çalışan çok sayıda insan, büyük miktarlar tutan malzeme, makine, araç ve gereçler (yani para) çevre, ekoloji, iş dünyası ile ilgisi olmayan milyonlarca insanın hayatı ve mutluluğu anlaşıldığına göre iş güvenliğinin önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle denilebilir ki, bir iş yerinde değil, bir ülkede İş Güvenliği varsa orada sağlık ve mutluluk vardır. İş güvenliği yoksa, can kaybı, sakatlık, hastalık, para ve zaman kaybı vardır. O halde sözün burasında o sloganı hatırlamada fayda vardır, önce iş güvenliği.

8 İŞ GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI
İş Güvenliğinin tanımı ve öneminden anlaşıldığı gibi amaçları şunlardır: 1- Çalışanları korumak, 2- Üretimin güvenliğini korumak, 3- İşletmenin güvenliğini sağlamak, 4- Ekolojik çevreye zarar vermemek.

9 İŞ GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ İş Güvenliğinin sağlanması ve iş kazalarının önlenmesi için en etkili tedbirlerin başında eğitim gelir. Çalışmalar sırasında ve her fırsatta İş Güvenliği eğitiminin yapılması mümkündür. Usta, Ustabaşı, Teknisyen gibi teknik elemanlar, işçilere gerekli açıklamaları yapar, muhtemel tehlikeler hakkında bilgi verirler, iş güvenliğine ait araçlarını kullanmaları hakkında bilgi verirlerse kazaların azaltılması ve önlenmesi mümkün olur. Ancak bu şekilde verilecek eğitim yeterli değildir. Bunun için bir eğitim programının hazırlanması gerekir. Bu programla:

10 a- İşe yeni girenlerin eğitimi,
b- Tecrübeli işçilerin eğitimi, c- Usta, ustabaşı ve teknisyenlerin eğitimi sağlanır. İşyeri büyükse ve çok sayıda eleman çalışıyorsa ‘İş Güvenliği Birimi’ kurulur. Bu birim: a- İş Güvenliği planlaması yapar, b- Kaza analizi yapar, istatistikleri tutar, c- İşçileri kazalardan korumak için eğitir, d- Koruyucu araç ve gereçleri temin eder bunların kullandırılmasını sağlar, e- İş yerine ait muhtemel tehlikeleri tespit eder, tedbirleri alır.

11

12

13

14

15

16

17 İŞ KAZALARI İş kazaları: Belli bir zarar ve arızaya sebep olan, umulmayan, beklenmeyen ve planlanmamış olaylardır. Kazalar günlük hayatın çeşitli yerlerinde görülebilirler, iş kazaları, spor kazaları, ev kazaları, trafik kazaları sıkça görülüp duyulanlardır Hepsindeki ortak özellik, beklenilmemeleri, umulmamaları ve planlanmamış olmalarıdır. Ülkemizde iş kazaları ve Meslek Hastalıklarından dolayı her yıl 1500 kişi ölmekte, 4000 kişi sakat kalmakta, 2 Milyon saat iş kaybı olmaktadır. Bu istatistîkî bilgilere ayrıca, kayıp malzeme ve ekonomik değerler eklenmelidir.

18 Kaza Çeşitleri Kaza sonucu düşmeler, Makinelerin neden olduğu kazalar,
Sıcak maddeler, koroziv sıvılar, buhar ve radyasyonla oluşan kazalar, Motorlu taşıt kazaları. Kaza sonucu oluşan hasarlar Yüzeyel travma, deri yüzeyini bozmayan kontüzyon ve çürükler, Yırtık ve yaralar, Eklem ve adale burkulması ve incinmesi, Yabancı cisim yaralanmaları, Yanıklar.

19 Dünyanın En Komik Kazası
Sayın şantiye şefim; İş kazası tutanağına planlama hatası diye yazmıştım. Bunu yeterli görmeyerek ayrıntılı anlatmamı istemişsiniz. Su anda hastanede yatmama neden olan olaylar aynen aşağıda anlattığım gibi olmuştur: Bildiğiniz gibi ben bir duvar ustasıyım. İnşaatın altıncı katındaki işimi bitirdiğim zaman biraz tuğla artmıştı. Yaklaşık 250 kg kadar olduğunu tahmin ettiğim bu tuğlaları aşağıya indirmek gerekiyordu. Aşağı indim, bir varil buldum, ona sağlam bir ip bağladım, altıncı kata çıktım. İpi bir çıkrıktan geçirip ucunu aşağıya saldım. Tekrar aşağıya indim ve ipi çekerek varili altıncı kata çıkardım. İpin ucunu sağlam bir yere bağlayıp tekrar yukarı çıktım. Bütün tuğlaları varile doldurdum. Aşağı indim, bağladığım ipin ucunu çözdüm. İpi çözmemle birlikte birden kendimi havalarda buldum. Nasıl bulmayayım? Ben yaklaşık 70 kiloyum. 250 kilogramlık varil süratle aşağıya düşerken beni yukarı çekti. Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim. Yolun yarısında dolu varille çarpıştık. Sağ iki kaburgamın bu sırada kırıldığını sanıyorum. Tam yukarı çıkınca, iki parmağım iple beraber çıkrığa sıkıştı. Parmaklarım da bu sırada kırıldı. Bu esnada yere çarpan varilin dibi çıktı ve tuğlalar etrafa saçıldı. Varil hafifleyince, bu sefer ben aşağı inmeye varil yukarı çıkmaya başladı ve yolun yarısında yine varille çarpıştık. Sol bacağımın kavalkemiği de bu sırada kırıldı. Can havli ile ipi bırakmayı akıl ettim. Başımı yukarı kaldırdığımda boş varilin süratle üzerime geldiğini gördüm. Kafatasımın da böyle çatladığını sanıyorum. Bayılmışım, gözümü hastanede açtım. Cenab-i Haktan tüm kullarını böyle görünmez kazalardan korumasını diler, hürmetle ellerinizden öperim. duvarcı ustanız ...

20 KAZALARIN OLUŞ SEBEPLERİ
İş kazalarının meydana gelmesine, teknik, sosyal, psikolojik, fizyolojik, etkenler neden olabilir. Çalışan kişinin kendisi, çalıştığı işyeri, işyeri arkadaşları, çevresi, kullandığı makine ve malzemeler, araç gereçlerin her biri iş kazasının nedenidir. Bu sayılanların hepsi birbiri ile etkileşim içinde olan faktörlerdir. Bu faktörleri aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.

21

22

23 1-Malzeme a- Malzemenin kimyasal ve fiziksel
özelliklerinden kaynaklanan faktörler, b- Kullanılan maddelere göre uygun üretim sisteminin seçilmemiş olması,

24 2-Makine ve teçhizat a- Malzeme yorgunluğu,
b- Koruyucu tedbirlerin alınmaması c- Makinelerin yanlış seçilmesi veya yanlış kullanılması,

25 3-Çevre a- Sıcaklık, nem, aydınlatma, gürültü gibi fiziki faktörler,
b- Mekanik etkiler, c- Sağlık şartları,

26 4-İnsan a - Eğitim ve bilgi eksikliği b - Dalgınlık, dikkatsizlik,
c - İlgisizlik, düzensizlik, d - Bedenin iş uyumsuzluğu, e - Meleke (beceri) noksanlığı, f - Aile düzeni, g- Beslenme yetersizliği Bu faktörler incelendiğinde, iş kazasının kazadan hemen önceki durumla yakından ilgili olduğu görülür. Bu nedenle kazaların emniyetsiz durum veya emniyetsiz hareketlerden kaynaklandığını söylemek mümkündür. Sayılanların dışında bazı durumların da iş kazalarına sebep olduğunun unutulmaması gerekir. Bu durumlar: Fazla mesai, fazla iş yorgunluğu, Mantıksız iş rejimi, sürekli fazla güç harcama, sürekli gece vardiyası, kişinin ruhsal yapısına uymayan işlerin verilmesi.

27 Kaza Videoları

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38 KAZALARIN ÖNLENMESİ İÇİN İŞYERİNDE ALINACAK PRATİK TEDBİRLER
1- Çalışma ortamının bütün yönleri ile çalışanlara tanıtılması, 2- Ortamın fiziki şartlarının incelenmesi ve düzeltilmesi (ısı, nem, gürültü, titreşim, ışın gibi), 3- Zararlı maddelerin değiştirilmesi (zehirli, hastalık yapıcı, vb.), 4- Gerekli işlemlerin değiştirilmesi (boya tiner yayan havalı tabanca yerine, havasız tabanca kullanılması), 5- Toz için ıslak yöntemlerin uygulanması, 6- Uygun havalandırma sistemi kullanılması, 7- İşyerinde sürekli bakım ve temizlik yapılması (bozuk makine ve araçların tamiri ve arızalı levhası asılması), 8- Kişisel korunma cihazları kullandırılması (gözlük, maske, eldiven, baret gibi), 9- İşyerinde yangından korunma araç ve gereçleri bulundurulması, ilgili talimatların asılması, 10-Basit yaralanmalar için ecza dolabı ve malzemeleri bulundurulması, acil durumlar için çalışanların kan gruplarının önceden emin bir kuruluştan tespit edilmesi.

39 İLK YARDIM BİLGİSİ İlk Yardım: Hasta ya da yaralı kişiye, hastalanması veya yaralanmasından hemen sonra doktor gelinceye kadar, hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan yardıma ilk yardım denir. İlk Yardımın Önemi Yaşamı boyunca insan, ilk yardımı gerektiren durumlarla karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit ve etkili bir ilk yardımla hasta veya yaralının hayatı kurtarılabilir. Kaza ve ani hastalıklarda, hasta ya da yaralının doktora veya hastaneye sağ olarak götürülebilmesi, bilgili ilk yardımın anında yapılmış olmasına bağlıdır.

40 İLK YARDIMDA TEMEL İLKELER
T – T Teşhis – Tedavi Taşıma T 3T FORMÜLÜ

41 3T FORMÜLÜ Teşhis: Teşhis için önce hastanın veya yaralının hikayesi (anamnez) öğrenilir. Sonra belirtiler (semptom) ve bulgular saptanır. Tedavi: Temel ilk yardım kuralları hatırlanarak yaralı ya da hasta için en uygun ilk yardım, zamanında ve zarar vermeden uygulanır. Taşıma: Teşhis ve Tedavi yapıldıktan sonra gerekli bakım ve muayenesinin yapılacağı sağlık kurumuna uygun koşullar içinde taşınır.

42 HASTA VE YARALIYI İLGİLENDİREN İLK YARDIM KURALLARI
1 – Kanama varsa durdurunuz, 2 – Şok durumu önleyip, kişiyi ayakları kalp seviyesinin yukarısında meyilli olarak yatırınız, 3 - Dikkatli muayene ediniz, gerekli ilk yardımı gecikmeden yapınız, 4 - Hasta veya yaralı kişiyi yatırınız, dinlendiriniz, 5 - Solunum yolunu açık tutunuz, gerekirse ağız yoluyla yapay solunum yapınız, 6 - Şuursuz olanlara sulu ya da katı yiyecek vermeyiniz, 7 - Gerekirse hastaneye ya da doktora telefon ediniz, ettiriniz.

43 BUNLARI ÖĞRENİNİZ 1 - Kanamalarda ilk yardım
2 - Dolaşım sistemi ile ilgili ilk yardım, 3 - Solunum sistemi ile ilgili ilk yardım, 4 - Şok durumunda ilk yardım, 5 - Yaralanmalarda ilk yardım, 6 - Yanıklarda ve haşlanmalarda ilk yardım, 7 - Kırık ve çıkıklarda ilk yardım, 8 - Şuur kaybında ilk yardım, 9 - Zehirlenmelerde ilk yardım.

44 MESLEK HASTALIKLARI 506 sayılı S.S.Kanunu meslek hastalıklarını aşağıdaki şekilde tanımlamaktadır; Meslek Hastalığı; Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre, tekrarlanan bir sebepten dolayı, ve işin yürütülmesi şartları yüzünden, uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık ya da ruhi arıza halleridir. 2. Hastalığın meslek hastalığı olup olmadığı ortaya çıkış zamanı ve ilgili diğer özellikleri Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğünde belirtilmektedir.

45 MESLEK HASTALIKLARINI SINIFLANDIRILMASI
Meslek Hastalıklarını aşağıdaki gruplarda toplamak mümkündür; 1 - Kimyasal maddelerden meydana gelen hastalıklar; a- Kurşun zehirlenmeleri, akü yapımı, kurşun oksit imalatı, kurşun kaynağı, oksi-gaz ile hurda kesimi işlerinde görülür. b- Gaz zehirlenmeleri karbon monoksit, Klor, Amonyak gibi ani etki yapan gazların neden olduğu zehirlenmelerdir. c- Diğer zehirlenmeler, Krom, Kadmiyum ve nikel etkilenmeleri ve bu metallerle yapılan kaplama işlerinden kaynaklanır, d- Fosforlu Bileşiklerin Zehirlenmeleri, tarım işlerinde çalışanlarda görülen zehirlenmelerdir.

46 2- Mesleki Deri Hastalıkları;
Sanayileşmiş ülkelerde Meslek Hastalılarının % 60’ı deri hastalıklarıdır. Cilt dış etkenle sürekli temas halinde olduğundan, çeşitli kimyasal maddeler, ilaçlar, boyalar, deri hastalıklarına neden olurlar. - Galvano plastik işlerinde, - Madeni eşya imalatında, - Kömür damıtma işlerinde, - Çimento, yapı malzemesi imalatında, - Radyoaktif maddelerin kullanıldığı iş kollarında deri hastalıkları görülür.

47 3-Solunum Sistemi Hastalıkları;
İşyerlerinde çeşitli nedenlerle oluşan tozlar solunum yolu ile hastalıklara neden olurlar. Bunlar; a- Akciğer dokusunda değişiklik yapanlar: Silis, Kömür, Asbest, Talk, b- Kana geçerek zehirlenme yapanlar: Kurşun, Kadmiyum, Krom, Manganez, c- Kanserojen etki gösterenler: Asbest, Arsenik, Kromatlar, Nikel, d- Radyoaktif etki yapanlar: Uranyum ve tuzları, Toryum, Radyum ve tuzları, e- Allerji yapanlar: Pamuk, Kendir, Saman ve yün, 4- Bulaşıcı Mesleki Hastalıklar: Deri, Hayvancılık, kanalizasyon işlerinde çalışanlarda görülen şarbon, ruam, brusella gibi parazit ve bakterilerin neden olduğu hastalıklarıdır. 5-Işınlar, a- İyonlaştırıcılar, röntgen ışını gibi alanlarda, ciltte kanda, kemiklerde hastalıklara neden olurlar, b- Enfraruj ışınları, cam sanayi, karpit imalatında, izabecilikte, görülen gözde katarakt meydana getiren ışınlardır.

48 6 - Fiziki Şartlardan meydana gelen hastalıklar
a - İş yerinin ısı, ışık, havalandırma yönlerinden uygun olmaması, b- Gürültü, Havalı çekiç, Testere, Planya, Kırma makinelerini kullananlarda, rahatsızlık, dikkatin dağılması, ilerleyen aşamalarda duyma kaybı meydana getirir.

49 BESLENME BİLGİSİ Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji, protein, vitamin ve madenlerin ihtiyaç duyulan oranlarda alınmasına beslenme denir. Beslenme insan sağlığını etkileyen en önemli faktördür. Yetersiz ve dengesiz beslenme büyüme, gelişmeyi engeller, çalışma gücünü azaltır, sağlık harcamalarını arttırır, ömrü kısaltır. İnsan tükettiği enerjiyi aldığı besinlerle karşılar, harcadığı ölçüde enerji alamayan bir kişinin büyümesi yavaşlar, dikkatinde, hareketlerinde, çalışma gücünde yavaşlamalar olur. Harcanan enerjinden daha çok miktarda besin alındığında da vücutta yağ birikir, şişmanlama ve harekette kısıtlılık görülür. Aşağıda yazılı 4 besin gurubundan dengeli olarak alınması gerekir. Gurup : Süt, yoğurt, peynir vb. “ : Et, yumurta, kuru baklagiller, “ : Sebzeler, meyveler, “ : Ekmek, tahıl, Her öğünde 4 gurup besinden alınmalıdır. Dengeli beslenmenin pahalı yemek olmadığı bilinerek, guruplarda gösterilen yiyeceklerden biri yoksa onun görevini gören diğer besin alınmalıdır. Örnek: Et yoksa kuru baklagil yenilmeli böylece ucuz ama dengeli beslenilmeli “yemek seçme” den de vazgeçilmelidir.

50 GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM Gürültü: Genel olarak arzu edilmeyen sestir. Ses şiddetinin ölçü birimi Desibel’dir. Sıfır desibel duyma eşiği, 90 desibel’in üstü sağlığa zararlı ses olarak kabul edilir. Gürültü; Sinir, ruh sistemi ve işitme duyusu üzerinde olumsuz etkiler yapar, dikkat eksikliği, yorgunluk, uyku bozukluğu, baş ağrısı, dolaşım sistemi bozukluğu, gibi etkileri görülür. İşitme duyusu üzerinde ise, gürültünün şiddeti, frekansı, kesintili olması gibi durumlara göre geçici sağırlık zamanla tam işitme bozukluğuna yol açabilir. Titreşim; İşyerlerinde makine, tezgah kurulu düzenler ve binalarda meydana gelen vibrasyon ve salınımlardır. Delme işlemlerinde, elle çalışan elektrikli iş aletlerinde, kompresörlerde, un fabrikalarındaki yüksek devirli makinelerde, titreşim fazladır. Titreşimli zemin ve makinelerde çalışmak çalışanı yorar ve sinirli hale getirir. Elle çalışan aletlerin titreşimleri zamanla elin hassasiyetinin kaybolmasına ve parmaklarda iltihaplanmaya neden olur.

51 MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA
İş ve üretim alanının özellikleri nedeni ile meslek hastalıklarını yapan şartları tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmayabilir. Bu nedenle meslek hastalıklarından korunmak, bunların insan sağlığı üzerindeki etkilerini en aza indirmek için korunma yöntemlerinin uygulanması gerekir. Bu korunma yöntemleri: Tıbbi korunma yöntemleri; İşe girişte ve çalışma esnasında düzenli aralıklarla yapılacak olan tıbbi muayene ve tedaviler, çalışanların yaptıkları işlerin tehlikeleri hakkında eğitilmeleri ve uyarılmaları, İş yeri ve çevresinde meslek hastalıkları ile ilgili tedbirler alınması; İş yerinin havalandırılması, zararsız kimyasallar kullanılması vb. İşçiye ait korunma önlemlerinin alınması; Şahsi koruyucular kullanılması.

52 İŞ GÜVENLİĞİNDE SORUMLULUK
İş kazaları ve meslek hastalıklarından korunmak, işçi, iş veren ve devletin işbirliği ile mümkündür. İşçi: Kendi sağlığı söz konusu olduğundan mesleğine ait bilgi ve beceriler yönünden kendini yetiştirmesi, iş güvenliği kurallarına uyması işçinin hem sağlığını koruyacak hem de mali sorumluluk altına girmesini önleyecektir. Yapılan araştırmalar iş kazalarının % oranının çalışanların hatasından ve kurallara uymamalarından kaynaklandığını göstermektedir. Sendikaların işçi kuruluşu olmaları neden ile konu ile ilgili hassasiyeti göstermeleri gerekir. İşveren: İş yeri sahipleri, iş görenlerin yapılan işin özelliklerine uyan şartları oluşturmak, işçilerin kendi başlarına alamayacakları eğitimleri kendilerine gördürmek, işçiye ve çevreye karşı kanunların kendilerine yüklediği yükümlülükleri yerine getirmek durumundadırlar. İş kazalarının % 10 – 20 si yönetim hatalarından meydana gelmektedir. Devlet: Devlet iş ve çalışma dünyasında kanunlara dayanan gücü ile yaptırımcı özelliğe sahiptir. Anayasamızın ilgili hükümleri ve buna dayanarak çıkarılmış olan yasa ve yönetmeliklere ilgili olan herkes uymak mecburiyetindedir. Devletin yasal yükümlülükleri uygulatması yanında, Çalışma bakanlığı, çalışma hayatını düzenleyici, rehberlik edici ve eğitici çalışmaları da yerine getirir. İş ve çalışma hayatında gerek iş barışı gerekse iş güvenliği açısından ilgili kuruluşların elbirliği içinde çalışmaları, olumlu sonuçlar verir.

53 İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA ; GÖRÜNEN – GÖRÜNMEYEN ZARARLAR
Görünen zararlar; Bir ülkenin gelişmesini etkileyen temel faktörler; İnsan gücü, sermaye, hammadde, makine araç ve gereçlerdir. İş kazalarından dolayı insan sağlığına yönelik, ölüm, geçici veya kalıcı arızalar yanında, meydana gelen mali zararlar, görünen zararlardır. Görünmeyen zararlar; Kaza anı ve sonrasında işçinin zaman kaybı, iş arkadaşlarının zaman kaybı, iş yerindeki bütün personelin moral bozukluğu ve iş veriminin düşmesi, makinelerin çalışmaması, arızalanmaları, yenilenmesi için masraflar, SSK müfettiş ve personelinin zaman kayıpları, hastane personelinin zaman kayıpları diğer maddi ve manevi kayıplar görünmeyen zararlardır

54 1- Aşağıdakilerden hangisi iş güvenliğinin amacı değildir?
a) İşçi güvenliğini sağlamak b) Çalışanların ekonomik durumlarını düzeltmek c) İş yeri güvenliğini sağlamak d) Üretim güvenliğini sağlamak 2- İş güvenliğinin sağlanmasında aşağıdakilerden hangisinin mesuliyeti yoktur? a) Devletin b) Sendikaların c) İşyeri sahibi ve çalışanların d) Makina ve techizatlar 3- İşveren iş kazasını Sosyal Sigortalar Kurumuna kazadan sonra en geç kaç tam işgünü içerisinde yazı ile bildirmek zorundadır? a) Bir gün b) İki gün c) Üç gün d) Dört gün 4- İş kazalarının önlenmesinde aşağıdakilerden hangisinin görevi yoktur? a) İşçi b) İşveren c) Dernek d) Devlet 5- Kaza olduktan sonra konuyu ele alan değil, kaza ihtimallerini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapan teknik bir bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? a) Psikoloji b) Çalışma hukuku c) İstatistik d) İş Güvenliği 6- Aşağıdakilerden hangisi güvensiz davranış sayılmaz? a) Yetersiz ışıklandırma ve havalandırma b) Emniyet sınırını aşan bir hızla çalışmak c) Koruyucu aletleri kullanmamak d) Yetkisiz olduğu bir işi yapmak 7- Yaralının iç kanama geçirdiği nasıl anlaşılır? a) Yüzü sararır b) Nabzı hızlanır c) Sıkıntı içinde kalır d) Hepsi 8- Bayılmış birisine aşağıdakilerden hangisi yapılmaz? a) Bayılan yatırılır b) Üzerindekiler gevşetilir c) Kalp masajı yapmak d) Suni teneffüs yapmak 9-Aşağıdaki zehirlenmelerden hangisinde hasta kusturulmayıp bol bol su içirilmelidir? a) Kimyasal madde içmesi b) Gazlı ortamda soluması c) Yılan sokması d) Hepsi 10- İnsan sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili çalışmalar yapan kuruluş aşağıdakilerden hangisidir? a) Kooperatifler b) Çalışma Bakanlığı c) Turizm Bakanlığı d) Dershaneler

55 11- İşyerinde iyi bir aydınlatmanın olabilmesi için pencerelerin toplam yüzeyi, oda
tabanının en az ne kadarı olmalıdır? a) Üçte biri b) Üçte ikisi c) Dörtte biri d) Yarısı 12- Aşağıdakilerden hangisi iş kazalarının meydana gelmesini etkileyen faktörlerdendir? a) Çevre b) Belediyeler c) Üniversiteler d) Okul 13- İş kazaları nasıl önlenebilir? a) Gündüz çalışmakla b) Yalnız çalışmakla c) Çok çalışmakla d) Teknik araştırmayla 14- Aşağıdakilerden hangisi işyerlerinde kazalarının olmasına neden olan emniyetsiz durumlardandır? a) Temiz çalışmama b) Bilgi eksikliği c) Koruyucu kullanmamak d) Ekonomik durum 15- Pansuman aşağıdaki hallerden hangisinde kullanılmaz? a) Kırıkları sabitlemede b) Yaranın kapatılmasında c) Enfeksiyonu önlemede d)Kanamanın durdurulmasında 16- Ağız yolu ile zehirlenmelerde mukozaların tahrişini azaltmak için aşağıdaki yumuşatıcılardan hangisi içirilebilir? a) Limon suyu ile un b) Sabunlu su veya sirke c) Ilık tuzlu su d) Patates püresi veya süt 17- Aşağıdakilerden hangisi ilkyardımın hedeflerindendir? a) Şoka engel olmak b) Beden ısısını arttırmak c) İlaçlarını vermek d) Hiçbiri

56 18- Ellerin, ayakların, baş, göz ve kulakların korunması hangi grup koruyucu araçlardır?
a) Araçların korunması b) Vücudun korunması c) İş yerinin korunması d) Solunum sisteminin korunması 19- Aşağıdakilerden hangisi meslek hastalıklarının vücuda giriş yollarındandır? a) Kaşıntıyla b) Kusmayla c) Deri yoluyla d) Hepsi 20- Aşağıdakilerden hangisi fizik ve mekanik etkilerden meydana gelen meslek hastalığındandır? a) Şarbon b) Romatizma c) Mide bozukluğu d) Kronik bronşit 21- İnsanın büyüme ve gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerjiyi, proteini, vitaminleri ve madenlerin her birini ihtiyaç duyulan miktarda almasına ne denir? a) Yemek b) Besin c) Beslenme d) Enerji 22- İş güvenliği ile ilgili kanun ve yönetmeliklerin uygulanıp uygulanmadığını denetlemek kimin görevidir? a) Devletin b) İşverenin c) Çalışanların d) Sendikaların 23- Aşağıdakilerden hangisi iş kazaları ve meslek hastalıklarında görünen zararlardandır? a) Zaman kaybı b) Moral bozukluğu c) Geç teslimatta prim kaybı d) Adli (mahkeme) masrafları 24- Sinir - ruh sistemi ve işitme duygusu üzerinde etki eden faktör nedir? a) Meslek hastalığı b) Kaza ve yaralanma c) İşçi hastalığı d) Gürültü 25- En az 50 işçi çalıştıran işyerlerinde işyeri hekimi bulundurma mecburiyeti hangi kanun hükümlerinde yer alır? a) Belediyeler Kanunu b) İş Kanunu c) Umumi Hıfzıssıhha Kanunu d) Borçlar Kanunu