GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR (Faktörler - Unsurlar)

... konulu sunumlar: "GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR (Faktörler - Unsurlar)"— Sunum transkripti:

1 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR (Faktörler - Unsurlar)
CONDITIONS AFFECTING ENTREPRENEURSHIP

2 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Girişimcilik faktörü, gelişmiş ülkelerin ekonomik gelişme süreçlerinde etkili olmuştur. İkinci dünya savaşından sonra Japonya’da başlayan hızlı ekonomik kalkınma hareketinin motor gücünü KOBİ’ ler oluşturmuştur.1970’ li yıllardaki kriz sonrasında yapılan çalışmalarda ABD’ nin krizden en az düzeyde etkilenen ülke olduğu görülmüştür. Bununda sebebi 60’ lı yıllardan sonra büyük şirket kurma eğiliminin, küçük işletmelerin sayılarındaki artışla yer değiştirmesidir.

3 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Gelişmiş ülkelerde girişimciliği yaratan koşullar: Genel ulusal koşullar: Gelişmiş ülkeler 21. yüzyılın başlangıcında çok derin bir ekonomik değişim geçirmektedir. Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa’da kominizmin çökmesi, Batı Avrupa’nın ekonomik gücünün giderek artması, Asya’da güçlü ekonomilerin ortaya çıkması, ticarette küresel birleşmelerin yaygınlaşması da yeni fırsatlar ve risklerin oluşmasına yol açmıştır. Gelişmiş ülkelerde girişimciliğin ortaya çıkışını ve gelişmesini yaratan en önemli koşullardan biri bu ülkelerin piyasa ekonomisi olgusunu benimsemeleri ve girişimcilik ruhunun temel iticisi risk alma istekliliğini arttıran başarısız olabilme özgürlüğüdür.

4 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Girişimciliği etkileyen koşullar: . Finansal koşullar . Ticari ve hukuki altyapı . Eğitim . Fiziksel altyapıya erişim . Devlet politikaları ve programları Finansal koşullar: Girişimcinin kaynakları aile bireyleri, bankalar ve finans kuruluşları, devlet, sermaye piyasaları ve iş ilişkisinde beraber çalışılan işletmelerdir. ABD’de finansal destek sağlamada en önemli kuruluş Küçük İşletmeler İdaresi olarak görülmektedir. EUROTECH sermayesi ise yüksek teknolojili KOBİ’ler için risk sermayesini hedeflemekte olup, sınır ötesi yüksek teknolojili projeler geliştiren Avrupa risk sermayesi tarafından yatırım yapılmasının özendirilmesini amaçlamaktadır.

5 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Ticari ve hukuki altyapı: Genel olarak şirketlere yönelik mevzuatlarda ve çalışma yasalarında yapılan düzenlemelerle sağlanmaktadır. Bu mevzuatlar, . Yeni şirket kurulması ile ilgili düzenlemeler . Şirketlerin işleyişiyle ilgili düzenlemeler . Rekabet yasaları . Şirketlerin işçi alımları ve işçi çıkarmaları . Çalışma yasaları . Fikri mülkiyet haklarıyla ilgili yasal düzenlemelerdir. Fikri mülkiyet haklarının girişimciliği teşvik etmesinin en önemli unsurları, patent ve telif haklarının başarılı şekilde uygulanmasıdır. Eğitim: Araştırmalar bir işe nasıl başlanacağını bilmenin girişimci olma ihtimalini arttırdığına işaret etmektedir. ABD dünyada girişimcilik eğitiminde lider ülke olarak değerlendirilir.

6 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Fiziksel altyapıda erişim: İnkübatörler: Yeni işletmelerin beslendikleri, tehlikelere en açık oldukları kuruluş aşamasında hayatta kalabilmeleri için yardım aldıkları oluşumlardır. ABD’de inkübatörlerin amacı : . İş ve istihdam yaratmak . Başarılı işletmeler kurmak . Yerel ve bölgesel gelişmeyi ilerletmek . Yerel kaynakları yeni veya değişik girişimlere yöneltmek . Girişimciliği özendirmek . Ar- Ge faaliyetlerini ticarileştirmek . Ekonomiyi canlandırmak . Vergi yaratmak . Rekabet ortamını iyileştirmek . Güvenli iş ortamı sağlamak

7 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Teknoparklar: Üniversiteler, araştırma laboratuvarları ve sanayi kuruluşlarının aynı ortam içinde bilim teknoloji ve Ar-Ge çalışmalarını geliştirdikleri, birbirleri arasında teknoloji transferine imkan tanıyan yerlerdir. İlk teknopark ABD’de Stanford University öncülüğünde kurulmuştur. Avrupa’daki inkübatörlerin kuruluş fonunun kaynakları : . Avrupa Birliği fonları . Ulusal fonlar . Özel kuruluş ve bankalardan sağlanan kaynaklar . Üniversite ve ARGE kuruluşlarından sağlanan kaynaklar Devlet politikaları ve programları: ABD’de küçük işletme kurmak veya yönetmek isteyen bireylere profesyonel ve mali yardım sağlamak amacıyla 1953’de küçük işletmeler yönetimini (K.İ.İ.) kurmuştur. AB’de devlet yardımları için uygun bulunan maliyetler: Doğrudan yatırım (Sabit, malzeme yatırımları) Arazi, bina, tesis, makineler.. Dolaylı yatırımlar (Teknoloji transferi, patent ve bilgi giderleri) Dolaylı destekler (Danışmanlık hizmetleri, bilginin yaygınlaştırılması)

8 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Gelişmekte olan ülkeleri belirleyen makro ekonomik özellikler: . Kişi başına düşük gelir . Dengesiz gelir dağılımı . Gıda ve zorunlu ihtiyaç mallarının çok tüketilmesi . Düşük tasarruf oranı . Düşük yatırım oranı . İşgücü başına düşük sermaye donanımıdır. Gelişmekte olan ülkelerin temel özelliklerini incelerken: Ekonomik, yapısal, demografik, sosyal, siyasal özellikleri ele alınmalıdır. Genelde tarım ülkeleridir. Rekabete dayanmayan işletme yapısı temel özelliklerindendir. İktisadi kalkınma: Sadece sayısal sayısal ölçütlere dayandırılmayan, gelir artışını, eğitim ve sağlık düzeylerinin yükseltilmesini, verim artışını, teknolojik gelişmeyi ve benzer birçok faktörü kapsayan bir kavramdır. Gelişmişlik düzeyini belirleyen en önemli faktör ekonomik örgütlenmenin sağlamlığıdır.

9 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Ekonomik modelin sağlığını belirleyen faktörler: . Kaynak dağılım mekanizmasının niteliği . Ekonominin dışa açık olup olmaması . Pazarın hacmi . Mülkiyet hakları . Ekonomik özgürlüklerin derecesi . Girişimcilerin durumu İçe Dönük Geliştirme Stratejileri (İthal ikameci sanayileşme): Uluslar arası piyasalarda rekabet edilebilir bir düzeye gelinceye kadar yurtiçi üretimin, dış ticaret politikaları, çeşitli parasal ve mali araçlarla korunmasını öngörmektedir. Bu ülkelerde daha çok emek–yoğun ürünler üretilmektedir. Temel amaç ithal edilen ürünlerin ülke içinde üretilip döviz tasarrufu sağlanmasıdır.

10 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Dışa Dönük Gelişme Stratejileri (İhracata dayalı sanayileşme): Ülkenin serbest dış ticaret koşullarında karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu alanlarda üretim yapması öngörülmekte ve girişimciler teşvik edilmektedir. Bu stratejide temel amaç ihracatın dolayısıyla döviz gelirlerinin arttırılması için çaba harcanmaktadır. Başlıca politikaları: Gerçekçi kur, reel faiz uygulaması, kamunun ürettiği mal ve hizmetlerde reel fiyat uygulaması, ihracat kolaylıkları ve ihracat teşvikleridir. Sağlanan destekler: İhracata dönük sanayi malı üretmeye özendirmek, düşük fiyatlı alt yapı hizmeti, hızlandırılmış amortisman, dış rekabet koşulları ile ilgili bilgi aktarımı, ucuz elektrik. Piyasa Ekonomisine Dayalı Gelişme Stratejisi: Piyasa ekonomisi içinde ekonomik sürecin gelişimi, özel ekonomik inisiyatif ve dinamizm yoluyla olur.

11 GİRİŞİMCİLİĞİ ETKİLEYEN KOŞULLAR
Schumpeter modelindeki yenilikçi girişimlerin gelişmekte olan ülkelerde arttırılmasıyla aşağıda sıralanan şartların sağlanacağı kabul edilir. . Uzmanlaşmanın ilerlemesi ve verimliliğin yükselmesi . Teknik bilgi düzeyinin yükselmesi . Yönetim ve organizasyon becerisinin artması . Ürün kalitesinin iyileşmesi . Ürün çeşitlenmesi . Optimal kapasiteli üretim . Maliyetlerin düşmesi . Fiyatların düşmesi . Toplum refahının yükselmesi . Kaynakların etkin kullanımı . Tüketici faydasının artması . Gelir dağılımının iyileşmesi . Özgürlükçü ve katılıcı bir ekonomik düzenin kurulması . Gelişmekte olan ülkelere girişimcilerin katkıları : . Geleneksel ekonomiden modern ekonomiye dönüşüm . Sermaye birikiminin hızlandırılması . İstihdam yaratılması . Yeniliklerin yaratılmasıdır.

12 Girişimciliği Etkileyen Başlıca Faktörler Tekrar Özetlenecek Olursa:
İlk önce bu konuda uluslar arası bir kuruluş olan OECD tanımına göre girişimcilik; "Ekonomik fırsatların belirlenerek değerlendirilmesine dayanan refah yaratma sürecidir". Bu süreç dinamik bir süreç olup, bunu etkileyen 3 önemli boyut söz konusudur. 1. Kurumsal altyapı 2. Bürokrasi ve mevzuat 3. Destek programları Kurumsal Altyapı: Eğer girişimcilik bir risk faaliyeti anlamına geliyorsa, bu faaliyeti yerine getirecek olan kişi yani girişimci bir takım riskleri üstüne almakla beraber işletmenin kuruluş ve işleyiş aşamasında karşılaşacağı sorunlar içinde mutlaka tedbirler alacaktır. Eğer bu türlü bir yöntem uygulamazsa girişimci zarar edecektir. İşte bu yüzden girişimci için işletmenin kuruluş aşamasından önce işletmeyi bir altyapı düzeyine kavuşturmak zorundadır. Girişimci her açıdan ilk önce kendini düşünmelidir. İşte bu yüzden işletmede alınacak önlemelerden ve tabi ki altyapıdan söz edilebilir. Kurumsal Altyapıyı Etkileyen Bazı Faktörlerde vardır. Bunlar; Eğitim Deneyimli iş gücü Belli bir birikim Karşılaşılabilecek olağan sorunların nasıl giderileceği,

13 Evet girişimci işletmenin işleyiş aşamasında karşılaşacağı sorunların yanıtını da aramalıdır. Bundan başka ise mutlaka eğitimli belli bir deneyimden geçmiş işçilere gerek duyulur. Bu aşamada üretimin nasıl yapılacağı da ve en önemlisi de bunları pazara çıkardıktan sonra karşılaşılacak sorunlar düşünmelidir. Peki; bu safhada üretimi etkileyen faktörler nelerdir? Tabiat, iklim ve yer şekilleri Emek Sermaye DOĞA, İKLİM VE YER ŞEKİLLERİ: Doğa denilince akla gelen ilk şey üzerinde üretim yapılan arazi, toprak ile ormanlıklar, doğal zenginlikler, akarsular, göller, güneş gibi birkaç terim gelir. Ekonomide ise doğa üretimin asıl unsurudur. Sınai ve ticari işletmelerde arazi kuruluşun yer teşkili bakımından önemlidir. Bütün işletmeler belli bir adres unsuru taşımak zorunluluğundan belli bir yer teşkil eder. Zaten ürün ticareti yapmayı amaçlayan her işletme mutlaka bir yer işgal ederler. Doğanın ekonomiye etkilerinin diğer bir yönünden söz edecek olursak doğada yer seçimi çok önemlidir. Çünkü işletmenin istihdam, gelir ve işgücü sağlayabilmesi gerekmektedir. Söz konusu bir havalimanı (onbin) nüfuslu bir ilçe yakınına yapıldığında buraya seyahat edecek kişi sayısı az olduğundan bu havalimanından elde edilecek gelir büyük bir miktar olamaz. Sahra çölünün ortasına beş yıldızlı bir otel inşa etmeyi düşünen girişimci mutlaka zarar edecektir.

14 EMEK: Doğadan sonra ikinci önemli husus olan emek ve işgücü aynı anlamdadır. Üretimde kullanılan insan gücüne, emek adı verilir. Emek, üretimin esas unsurları arasındadır. Emek olmadan diğer üretim faktörlerinin varlığı hiçbir önem teşkil etmez. Çünkü istihdam sağlanamayan bir işletme çalışanı olmadığı için iş göremez duruma gelecektir. Ekonomik anlamda emek, faydalı bir malı veya hizmeti üretmek amacıyla plânlı bir şekilde yapılan bedensel ve zihinsel bir faaliyettir. Bu tanıma göre toprağı kazan bir insanın faaliyeti emek olduğu gibi çizim yapan bir mimarın yaptığı iş de emek olarak öngörülür. Ama bu sepebten dolayı emek; vasıflı ve vasıfsız olmak üzere ikiye ayrılır. Vasıflı emek; Yapılabilmesi için emek sarf edecek kişinin nitelikli olmasını gerektirir. Mimarın çizim yapması buna örnektir (vasıflı işgücü). Vasıfsız emek: Yapılabilmesi için kişide nitelik gerektirmeyecek işgücüdür. Toprağı kazmak ise diğer bir örnek olacaktır (vasıfsız işgücü). Emek; girişimci açısından mutlaka ön sıralarda gelecek ve işletmenin iktisadi kaynaklarını artıracak bir güce sahiptir. Girişimci yerine göre vasıflı, yerine göre vasıfsız emeği işletmesinin doğal kaynaklarına katabilecektir. SERMAYE: Emek ve doğa ile birlikte üretime ve dolayısıyla ekonomik kaynaklara katılan diğer önemli bir unsur da sermayedir (kapital: anapara). Sermaye denince halk arasında ilk akla gelen nakdi yani nakit (hazır para) olmaktadır. Halbuki işletmenin başlangıç sürecinde hazır değerlerine katılan tüm unsurlar sermayedir. Bunlara örnek olarak taşıt, bina, tesis, makine ve cihaz gibi bir çok örnek verebiliriz. Daha açık bir ifadeyle sermaye; daha önce hazır değerlere katılmış olan ve üretime tahsis edildiğinde emeğin verimini artıran her şeydir.

15 Kurumsal alt yapı çerçevesinde ele alınması gereken konular şunlardır:
-Kararlı makro ekonomik koşulların sağlanmış olması; Makro ekonomi OECD tarafından şu şekilde tanımlanıyor: «Ulusal gelir, toplam üretim, yatırım, enflasyon, devalüasyon, istihdam, işsizlik, büyüme kalkınma gibi konuları inceleyen en kapsamlı ekonomi birimidir. Girişimci işe başlarken göze almak zorunda olduğu riskler olduğunu belirtmiştik. Ancak girişimci bazı riskleri üstlenirken, ileriyi görebilmeli ona göre hareket edebilmelidir. Karalı makro ekonominin sağlanmış olması, girişimcinin üstlendiği yükü mutlaka ki azaltacaktır. Çünkü ulusal gelirin yüksek olması, ülke yatırımının gelişmiş olması, milli paranın değer kaybetmeyeceğinin bilinmesi de girişimcinin ileriyi daha rahat görmesini sağlar. Ülkemizde girişimciliğin gelişememesinin nedenlerinden biride karalı makro ekonomi koşullarının sağlanmamış olmasıdır. -Tam rekabet ortamı sağlanması Tam rekabet piyasası dışardan herhangi bir yaptırım gücüne dayalı müdahalede bulunulmadıkça, ar ve talebe göre fiyatın oluşumunun serbest olarak işlem gördüğü piyasadır. Tam rekabet ortamının sağlanmış olması da girişimci için bir avantajdır. Çünkü tam rekabet ortamının sağlandığı piyasada daha çok alıcı ve satıcı bulunacaktır. Buna göre piyasanın toplam arzı, firmaların tek tek arzının daha da üstünde olacaktır. -Fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması Girişimci işletmeyi kurma planına geçmeden önce fikri sinai mülkiyet hakkının korunmasını da istemelidir. Ülkemizde girişimcilik anayasamızın tanıdığı üç temel haka güvece altına alınmıştır. Bunlar; Mülkiyet Hakkı, Meslek Seçme Hakkı, Sözleşme Yapabilme Hakkıdır.

16 -Ulaşım ve iletişim altyapısının yeterli olması
Girişimci, işletmesinin ömrü boyunca yapacağı çalışmalarda ve bulunacağı faaliyetlerde teknolojik imkanlardan da yararlanır. Bu yüzden teknolojik gelişme, ulaşım ve iletişim altyapısının yeterli olması da girişimci için bir avantajdır. Çünkü girişimci pazarda elde edeceği payı, bir yönüyle kitle iletişim araçları sayesinde sağlar. Karma pazarda, pazarlama fonksiyonlarının bazı unsurları iletişime, ulaşıma ve teknolojik gelişmeye bağlıdır. -İşgücü piyasalarında esneklik Tam rekabet ortamının sağlandığı piyasalarda, işgücü esnekliği de sağlanmış olur. Çünkü tam rekabet ortamının sağlandığı piyasada gelişime bağlı olarak, daha çok alıcı ve satıcı bulunacaktır. Bu da piyasada esnekliği sağlar. Zaten -Sermaye piyasalarının yeterli olması -Eğitim sistemi ve kültür    2. Bürokrasi ve mevzuattan kaynaklanan sorunlar şu şekilde özetlenebilir: Şirket kurma aşamasındaki güçlükler Yer temini ile ilgili işlemler İşletme sürecinde karşılaşılan problemler (Vergi ve diğer yükümlülükler) İstihdam ve İşgücü ile ilgili sorunlar 3. Girişimcilere ve firmalara sağlanabilecek destekler şunlar olabilir: Eğitim Danışmanlık Başlangıç sermayesi Diğer finansal destekler Kredi garantisi Teknolojik destekler Yer temini (İnkübatörler, kuluçkalar vs) Bilgi kaynaklarına erişim

17 Uluslararası girişimciliği etkileyen faktörler:
Sınırları aşan bir girişimcilik faaliyetinde bulunulması sırasında çok genel olarak, politik faktörler, ekonomik faktörler ve kurumsal faktörler olarak sıralanabilecek bazı faktörler uluslararası girişimcilik davranışını ve rekabet avantajını etkileyecektir. Farklı kültür yapıları, farklı hükümet sistemleri ve hatta dillerdeki farklılıklar bile bu faktörlere ilave edilebilmektedir. Bütün bu faktörleri dikkate alarak, girişimcilerin uluslararası bilgi ağlarını kuvvetlendirmeleri gerekmektedir. Bu konuda oluşturulacak yeni bilgi ağları uluslararası girişimci için çok önemli bir araç olacaktır. Girişimci uluslararası arenadan elde ettiği yeni bilgileri, kaynaklara ulaşma, stratejik durumunu geliştirme, maliyetleri kontrol etme, yeni teknikler öğrenme ve teknolojik değişikliklerle başa çıkma konularında iyi değerlendirebilirse uluslararası faaliyetlerinde bir avantaj elde etmiş olacaktır. Ayrıca, uluslararası piyasalarda, uluslararası pazarın gelişiminin iyi araştırılması ve piyasayla ilgili faktörlerin iyi değerlendirilmesi de uluslararası girişimciliği etkileyen önemli faktörler olarak sıralanabilir. Zaten girişimci bir firmanın uluslararası alandaki faaliyetlerinin değerlendirilebilmesi, uluslararası pazardaki bu tür değerlendirmelerle mümkün olabilecektir. Bu yönleriyle değerlendirildiğinde yabancı bir piyasanın girişim için seçilmesi sadece firma içerisinde alınacak stratejik kararlarla mümkün olamayacak, bunun yanında bilgi ağıyla kuvvetlendirilmiş, uluslararası verilerin de karar sürecine katılması gerekecektir.

18 Yukarıda da belirtildiği gibi, yabancı bir piyasaya girişte karşı karşıya kalınan ve çoğunlukla kontrol edilmez faktörler olarak değerlendirilebilecek birtakım faktörler uluslararası girişimcilik faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyecektir. Bu faktörlerden en az etkilenmek için uluslararası girişimcilerin aşağıdaki noktalara özellikle dikkat etmeleri gerekmektedir. Buna göre uluslararası girişimcilik faaliyetlerini etkileyen faktörler şöyle sıralanabilir: Ülkelerin politik durumu ve hükümet yapıları: Bu faktör birçok piyasa için önemli unsurlardan bir tanesidir. Girişimcilerin bu alanda doğru bilgiye ulaşabilmek için ülkelerin tarihlerine de bakmaları gerekmektedir. Ülkelerin yönetim biçimleri de dikkatle değerlendirilmelidir. Bu incelemeler sırasında özellikle yabancı yatırımcılara karşı hükümetlerin son yıllarda aldıkları tavırlar izlenmeli, piyasa yapısının açık mı, sınırlandırılmış mı, yoksa aşırı korumacı mı olduğu belirlenmelidir. Ülkelerin makroekonomik şartları: Bu konuda da ülkedeki iş gücü oranı, özellikle birincil ve ikincil sektörlerin neler olduğunun belirlenmesi, ülkelerin GSMH ve GSYİH rakamlarının ve kişi başına düşen gelirlerinin ne olduğunun araştırılması gerekmektedir. Ülkelerin para politikaları: Yatırım yapılacak ülkenin para politikasının tarihinin ve yabancı piyasalarla ilişkisinin takip edilmesi, kur politikasının seyrinin belirlenmesi, yaşanan devalüasyonların sıklığı, fonların hareketliliği üzerindeki kısıtlamaların neler olduğunun belirlenmesi, ülkedeki önemli bankaların durumu ve finansal güçlerinin nasıl olduğunun belirlenmesi gerekmektedir.

19 Ülkelerin ithalat düzenlemeleri: Ürünle ilgili tarifelerin belirlenmesi, hammadde, yarı tamamlanmış mal ve tamamlanmış malla ilgili tarife yapılarının neler olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Ülkelerin vergi yapıları: Ülkede uygulanan ve tabi olunabilecek her tür vergiyle ilgili bilgilerin toplanması, kurumlarla ilgili kanunların, yabancı yatırımcılara karşı içsel şirketlerin haklarını koruyan kanunların, şirket ortaklıklarını düzenleyen kanunların ve bunların etkilerinin neler olduğunun dikkatlice incelenmesi gerekmektedir. Ülkelerin sosyal ve kültürel yapıları ve bunların piyasaya etkileri: Piyasada hangi ırk ya da dine mensup kişilerin ağırlıkta olduğu, geleneklerin belirli bölgelerde nasıl etkili olduğu, nüfus artış oranının ne olduğu, önemli iş ve ticaret şehirlerinin hangileri olduğu belirlenmelidir. Ülkelerin alt-yapı şartları: Özellikle kara, deniz, hava yollarıyla taşımacılığın nasıl gerçekleştirildiği, malların ülke içinde en etkin ne şekilde taşınabileceği, ülkedeki iletişim sistemlerinin araştırılması, içsel şirketlerin iletişim problemlerini nasıl çözdüklerinin araştırılması gerekmektedir.

20

21

22

23

24

25 Pazarlama ve Girişimciliği Etkileyen İç ve Dış Çevre Faktörleri

26