ANATOMİK TERMİNOLOJİ Dr Hüseyin BAYLAN.

... konulu sunumlar: "ANATOMİK TERMİNOLOJİ Dr Hüseyin BAYLAN."— Sunum transkripti:

1 ANATOMİK TERMİNOLOJİ Dr Hüseyin BAYLAN

2 Terim: Bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı olan sözcük. Terminoloji: Bir bilim, sanat ya da teknik dalında özel olarak kullanılan terimlerin tümü: Terimler genellikle Latince ve Grekçe kökenlidir. Hipocrates, Aristoteles, Galen, Vesalius vb. kişilerin uyruklarından dolayı… Anatomi öğreniminde terimlerin Türkçedeki karşılıklarını da bilmek gerekir. Bugün kullanılan terimler ‘Terminologia Anatomica ’ adıyla uluslararası kabul görmüş terimlerdir (1998). İlk düzenleme olarak 1895’te e ulaşan terim isviçre Basel de 4500 e indirilmiş. BNA (Basel nomina anatomica)

3 Anatomi: ana(içinden) + tome/temnein kesip parçalara ayırmak anlamı eski Grekçeden gelir
Dissectio-dissecare kadavra(cadaver) uygulaması Latinceden gelir

4 Latince telaffuz A, B, C, D, E, F, G, H, I, K, L, M, N, O, P, Qu, R, S, T, U, V, X, Y, Z :(24 harf) J ve W yok Her kelimede bir vurgulu hece vardır: İki heceli kelimelerde vurgu ilk hecededir: Radix İkiden fazla heceli olan kelimelerde, sondan bir önceki hecededir: Quadratus, retina, rectalis, lumbricalis.

5

6 Latincede çekim Latince isimlerde üç cins vardır. (Ancak bir kural dahilinde isimleri sınıflandırmak mümkün değildir) Erkek(Masculin) : millet adları, nervus Dişi (Feminin) : memleket adları, arteria Nötr(Neutre) : vas

7 Latincede çekim Latincede ismin altı hali vardır:
Yalın hal (nominatif) De hali (lokatif) İn hali (genitif) E hali (datif) İ hali (akkuzatif) Den hali (ablatif) Tıp terminolojisinde önemli olan yalın hal, in hali ve çoğul çekimleri kullanılır.

8 Örnekler

9

10

11

12

13

14 Partes corporis humani et nomina generalia İnsan vücudu bölümleri ve genel anatomi terimleri

15 Corpus Humanum(insan Vücudu)
Caput(baş) Collum/Cervix(Boyun) Truncus(gövde) Thorax(Göğüs) Abdomen(Karın) Pelvis(Leğen) Dorsum(Sırt) Membra/Extremitates (Taraflar/extremiteler) Membri superiores Membri inferiores

16 (Taraflar/extremiteler)
Membra/Extremitates (Taraflar/extremiteler) Omos et cingulum pectorale (Üst taraf kavşağı) Axilla Brachium Cubitus Antebrachium Manus Carpus Metacarpus Palma et dorsum manus Digiti manus

17 (Taraflar/extremiteler)
Membra/Extremitates (Taraflar/extremiteler) Cingulum pelvicum (Alt taraf kavşağı) Coxae Femur Genu Crus Pes Tarsus Calx Metatarsus Planta et dorsum pedis Digiti pedis

18

19 İskelet terimleri

20 Nomina generalia ; positio anatomica normalis’e göre isimlendirilir. -positio anatomica normalis ?

21 Positio anatomica normalis:
Ayakta dik duran; yüzü öne , gözleri karşıya bakan kolları ;avuç-içleri öne bakacak şekilde olup , yanda ve aşağıya sarkık şekilde bulunan ve Ayakları bitişik vaziyette duran bir insanın duruşudur.

22 positio anatomica normalis’e göre
Bazı planum ve sectio lar

23 positio anatomica normalis e göre

24 Planum medianum: Planum paramedianum:
Plana sagittalia’ların insan vücudunu simetriğe en yakın şekilde ikiye bölen düzlemidir. Planum paramedianum: Planum medianum’a paralel seyreden düzlemlere denir.

25 Planum subcostale

26 Sectio (kesit) Longitudinalis (boyuna,uzunlamasına kesit)
Obliqua (eğik kesit) Transversalis (enine kesit) denen vücudu düzlemsel kesen anlatımlar da vardır

27 Yön-Konum terimleri

28

29 Dexter X Sinister (sağ X sol)
Tıbbi uygulamada sağ-sol kavramları hastanın yönüne göre isimlendirilir.

30 Anterior X Posterior Anterior: (ventralis: nöroanatomide , embriyolojide ve 4 ayaklı hayvanları anlatmada kullanılır, eşanlamlısıdır.) Posterior: (dorsalis): nöroanatomi ve embriyolojide kullanılır.)

31 Superior X Inferior Sırasıyla daha üstte X daha altta anlamlarındadır, bazen superius X inferius olarak çekimlenir

32 Medialis X Lateralis -Medialis: Planum medianum’a yakın olma ( iç-yan)
-ulnar terimi önkoldaki oluşumlarda medialis ile aynı anlamdadır - mesialis terimi diş yüzlerini belirtmede medialis ile aynı anlamdadır Lateralis : Planum medianum a uzak olma anlamındadır.( dış-yan , yan olarak çevrilir.) -radial terimi önkoldaki oluşumlarda lateralis ile aynı anlamdadır

33 Intermedius: 2 oluşum arasındaki 3. oluşumu anlatır ki arada demektir.
Medius, media, medium: Ortadaki veya orta büyüklükte anlamındadır örn: Linea mediana, planum medianum, nervus medianus, mediastinum medius

34 Frontalis: Frons (alın) la ilgili demektir.
örn: Incissura frontalis, planum frontale Apicalis: Apex (tepe) ile ilgili demektir. örn: segmentum apicale Basilaris: basis (taban, temel) ile ilgili demektir.

35 Proximalis X Distalis Proximalis (L.) gövdeye yakın olan anlamındadır.
Proximus: en yakın Distalis [(L.) Distantia:uzaklık]:gövdeden , başlangıcından uzakta anlamındadır.

36 Superficialis X Profundus
Superficialis: Yüzeyel , deriye yakın anlamındadır. Örn: Fascia superficialis , arcus palmaris superficialis Profundus: derinde anlamındadır arcus palmaris profundus

37 Centralis X Peripheralis
Centralis : Bir oluşumun merkezine aitlik bildirir. örn: Arteria centralis retinae Centrum (Gr.):merkez demektir. Peripheralis : Çevreye ait . Grekçe çevre,etraf anlamına gelen peripheria dan türemiştir.

38 Internus X Externus Internus :içerde, içe ait. Bir boşluğun içinde olan örn: A. carotis interna Externus: dışa ait , dışta olan kafatası dışında : Örn: A. carotis externa

39 Ipsilateralis X Contralateralis
ipse X contra (L.): Aynı X Zıt tarafları anlatır örn :Sağ yüz ve sağ bacak birbirine ipsilateralken Sağ yüz ve sol bacak birbirine kontralateraldir.

40 Palmaris (Volaris) X Dorsalis
Plantaris X Dorsalis

41 Epi X Sub ve Supra X Infra
Epi X Sub: Bir oluşumun üstünde ve altında oluşuma bitişik olan başka oluşumları anlatmada kullanılır. Sırasıyla oluşumun üstü ve altı anlamındadırlar Supra X Infra: Bir oluşumun üstünde ve altında oluşuma bitişik olmayıp arada mesafe bulunduran başka oluşumları anlatmada kullanılır. Sırasıyla oluşumun üstü ve altı anlamındadırlar.

42 Boyut belirtenler:

43 Major X minor : daha büyük X daha küçük anlamındadır
örn : M. teres minor X major,M. pectoralis minor X major Major X minor

44 Maximus: en büyük M. Gluteus maximus
Megalos: büyük (Gr.) :organomegali Magnus : büyük : M. Adductor magnus Major: daha büyük : M. Pectoralis major Maximus: en büyük M. Gluteus maximus

45 küçük Parvus : küçük v. saphena parva
Minor: daha küçük m. teres minor. minimus : en küçük örn :m. extensor digiti minimi

46

47

48

49 HAREKET TERİMLERİ

50 Flexio : (L.bükmek,bükülmek): Plana sagittalia’ da kendi eklemini oluşturan 2 kolun arasındaki açının küçülmesi Extensio: (L.germek,açmak,genişletmek): Plana sagittalia’da vücudun bölümlerinin veya eklem kollarının arasındaki açının genişlemesi

51 ayak bileğinin hareketleri:
plantar flexio X extentio (dorsoflexio)

52 Abductio X Adductio : Planum coronale’ de bir anatomik oluşumun planum medianum ’dan uzaklaşmasıdır X yakınlaşmasıdır.

53 Oppositio X Repositio : El başparmağının diğer el parmaklarına ulaştırılma hareketidir. X (geri getirme) Repositio, oppositio’ nun devamıdır.

54 Rotatio rotatio lateralis
: Dönme anlamındadır . vücutta bir oluşun kendi ekseni etrafında dönmesidir . Rotatio hareketi planum medianum ‘a doğruysa rotatio medialis aksine hareket varsa rotatio lateralis olarak isimlendirilir.

55 Pronatio X Supinatio Pronatio: önkolun rotatio medialisidir.
( prone pozisyonu: yüz üstü yatış.) Supinatio: önkolun rotatio lateralisidir. Pronasyondaki ön kollun geri hareketi olarak da düşünülebilir. ( sırt üstü yatış : supin pozisyonu)

56 Circumductio : 4 temel hareketin beraberce kombine kullanıldığı daire çizme hareketidir. (L. circum: etrafında , ducere: çizmek)

57 Elevatio X Depressio Elevatio: omos ‘un yukarı kaldırılması hareketini tanımlar Depressio: elevasyondaki omuzun nispeten pasif olarak alçalması hareketidir.

58 Protractio X Retractio
Protractio: Mandibulanın öne doğru hareketini belirtmek için kullanılır. Retractio: geriçekilme arkaya doğru çekilme

59 Inversio X eversio: ayak tabanının içe planum medianuma dönmesi X uzaklaşması
(L. invertere X evertere içe X dışa dönme )

60 Hareketlerle ilgili terimler

61

62

63 Intorsio extorsio : axis bulbi boyunca dışyana dönme hareketine extorsio, içyana dönme hareketi için intorsio denir

64

65 :::::::::::::
Teşekkür ederim :::::::::::::