5 Kasım 2010, Muş Alparslan Üniversitesi Prof. Dr. Nebahat SARI Bologna Uzmanı ULUSAL YETERLİLİKLER, ALAN YETERLİLİKLERİ VE PROGRAM YETERLİLİKLERİ.

... konulu sunumlar: "5 Kasım 2010, Muş Alparslan Üniversitesi Prof. Dr. Nebahat SARI Bologna Uzmanı ULUSAL YETERLİLİKLER, ALAN YETERLİLİKLERİ VE PROGRAM YETERLİLİKLERİ."— Sunum transkripti:

1 5 Kasım 2010, Muş Alparslan Üniversitesi Prof. Dr. Nebahat SARI Bologna Uzmanı ULUSAL YETERLİLİKLER, ALAN YETERLİLİKLERİ VE PROGRAM YETERLİLİKLERİ

2 İÇERİK  Tarihçe  Güncel durum  Yeterlilikler (Avrupa, Ulusal ve Alan)  Program çıktıları ve öğrenme kazanımları  AKTS ve DE etiketleri

3 BOLOGNA VE SÜREÇ Süreç: Aralarında birlik olan veya belli bir düzen veya zaman içinde tekrarlanan, ilerleyen, gelişen olay veya hareketler dizisi

4 BOLOGNA SÜRECİ  Bologna Süreci’nin temelleri 1998 yılında Fransa, İtalya, Almanya ve İngiltere Eğitim Bakanlarının Sorbonne’da gerçekleştirdikleri toplantı sonunda yayımlanan Sorbonne Bildirisi ile atılmıştır.  2010 yılına (2012) kadar Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen bir Avrupa reform sürecidir.  Süreç, tamamen her ülkenin özgür iradeleri ile katıldıkları bir oluşumdur ve ülkeler Bologna Süreci’nin öngördüğü hedefleri kabul edip etmeme hakkına sahiptirler.  Avrupa Yükseköğretim Alanında gerçekleşmesi arzulanmayan tek şey, üye ülkelerin eğitim sistemlerinin tek tip yükseköğretim sistemi haline getirilmesidir.

5 BOLOGNA SÜRECİ Yükseköğretim sistemimizin uluslararasılaşması için fırsat….

6 ULUSLARARASILAŞMA Bir üniversitenin amaçlarına ve eğitim, araştırma ve toplum hizmeti etkinliklerine uluslararası ve kültürlerarası boyut entegre etmesi sürecidir. Bu doğrultudaki sistematik ve sürdürülebilir çabalardır.

7 KÜRESELLİK Küresel olarak bir marka olmayı başaran (Oxford ve Cambridge gibi), Öğrencilerine global bir yarış için hazırlandığı bir ortam sağlayabilen, Disiplinlerarası çalışmaların ön plana çıkabildiği, ulusal ve uluslararası projelerin yürütülebildiği bir ortamı olan, Araştırma gruplarının oluşturulduğu, Çok kültürlü bir ortamın sağlandığı (farklı ülkelerden öğrencileri olan) Uluslararası akademik personelin çalıştığı Uluslar arası danışmanlıklar yapabilen ve mezunları büyük firmalarda iş bulabilen Ulusal ve uluslararası boyutta ziyaretçi sayısı yüksek üniversiteler küresel oyuncu olabilirler …. Prof. Eric Thomas, Rektör, University of Bristol, UK

8 BOLOGNA KAPSAMINDAKİ ÜLKELER 19 Haziran 1999 (29 ülke) AvusturyaMacaristanPortekiz BelçikaİzlandaRomanya BulgaristanİtalyaSlovak Cumhuriyeti Çek CumhuriyetiLetonyaSlovenya DanimarkaLitvanyaİspanya EstonyaLüksemburgİsveç FinlandiyaMaltaİsviçre FransaHollandaİngiltere AlmanyaNorveçİrlanda YunanistanPolonya 19 Mayıs 2001 Prag Bakanlar Konferansı (+4=33 ülke) HırvatistanLihtenştayn Kıbrıs Türkiye 19 Eylül 2003 Berlin Bakanlar Konferansı (+7=40 ülke) ArnavutlukRusya FederasyonuAndora Sırbistan-KaradağBosna-HersekMakedonya Vatikan Cumhuriyeti 18-19 Mayıs 2005 Bergen Bakanlar Konferansı (+5=45 ülke) ErmenistanAzerbaycanGürcistan MoldovaUkrayna 2007 Londra Bakanlar Konferansı (+1=46) Karadağ 11-12 Mart 2010 Budapeşte ve Viyana Bakanlar Konferansı (+1=47) Kazakistan

9 30.05.2016 9 Bologna Sürecinde Mevcut Durum

10 Salamanca Convention Göteborg Student Convention Graz Convention 2010’da EHEA’nın tamamlanması Bireylerin kişisel gelişimleri, sürdürülebilir istihdam ve aktif vatandaşlık için 2010 Avusturya-Macaristan 2012 Bükreş

11 BOLOGNA SÜRECİNİN ÖĞRETİM ELEMANLARI AÇISINDAN ÖNEMİ  Ders içeriklerinin ulusal ve uluslararası düzeyde daha kolay anlaşılması ve tanınması,  Öğrenci merkezli eğitim sonucu daha bilinçli ve aktif öğrenci gruplarıyla ders işleme,  Farklı ülke ve üniversitelerde kısa süreli çalışma, ortak proje ve bilimsel araştırma fırsatı,  Ders programı oluşturma ve güncelleme kolaylığı,  ……..

12 BOLOGNA SÜRECİNİN ÖĞRENCİLER AÇISINDAN ÖNEMİ  Öğrenci merkezli eğitimden dolayı, eğitim hayatına daha aktif katılım,  Eğitim programları ve dersleri daha bilinçli seçme,  Öğrencilerin seçtikleri ders ve programları tamamladıklarında hangi yeterliliklere sahip olacaklarını önceden bilmeleri,  Ders kredileri, öğrenci iş yükü esaslı hesaplandığı için, ders dışındaki faaliyetlerin teşviki,  Tüm yükseköğretim kurumlarında uygulanan kalite güvencesi sayesinde, kurumlar arasında kalite farkı azalacağından, fırsat eşitliğinin geliştirilmesi,  Yeterlilikler ve kalite güvencesiyle oluşturulan programlardan mezun olan öğrencilerin istihdam olanaklarının artması,  DE ve AKTS gibi tanınma araçları sayesinde alınan eğitimin yurtdışında tanınması,  Hareketliliğin teşviki. ……..

13 30.05.2016 13 - Özgüven - Farklı ülkeler ve farklı kültürlerle tanışma - Bilgi ve tecrübe değişimi HAREKETLİLİK (DEĞİŞİM)

14 Bölüm Misyonu Paydaş GörüşleriEğitim Amaçları Program Çıktıları Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler YETERLİLİKLERDE GÜNCEL DURUM Öğrenme Çıktıları Ocak-2010’da tamamlandı 2010’da tamamlanacak Yeterlilik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir. Tamamlandı

15

16

17

18 Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi: Uluslararası alanda o ülkenin yüksek öğretim sisteminin  şeffaflığı  tanınması  öğrenenler ve mezunlarının hareketliliği ve  yükseköğretim kurumlarının uluslararası çekiciliğini artırmak için bir araçtır.

19 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Biliş sel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 5 ÖNLİSANS _____ EQF-LLL: 5. Düzey _____ QF-EHEA: Kısa Düzey -Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç- gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili temel düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. - Alanında edindiği temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karşılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - Yaşamboyu öğrenme bilinci kazanmış olma. - Alanı ile ilgili konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yoluyla aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

20 20 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEY İ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 6 LİSANS _____ EQF-LLL: 6. Düzey _____ QF-EHEA: 1. Düzey -Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. - Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme. - Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. - Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme, -Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -Yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme. - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. - Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. - Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi’nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme. - Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

21 21 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişs el -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 7 YÜKSEK LİSANS _____ EQF-LLL: 7. Düzey _____ QF-EHEA: 2. Düzey - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilme. - Alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleştirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluşturabilme, - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. - Alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. - Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. - Alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi’nde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilme. -Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. - Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalışmalarda kullanabilme.

22 22 TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Öğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik 8 DOKTORA _____ EQF-LLL: 8. Düzey _____ QF-EHEA: 3. Düzey - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düşünce ve/veya araştırma ile uzmanlık düzeyinde geliştirebilme, derinleştirebilme ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaşabilme. - Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrayabilme; yeni ve karmaşık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaşabilme. -Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaşımla değerlendirebilme ve kullanabilme. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştirebilme ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayabilme, özgün bir konuyu araştırabilme, kavrayabilme, tasarlayabilme, uyarlayabilme ve uygulayabilme. -Yeni ve karmaşık düşüncelerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilme. - Alanı ile ilgili çalışmalarda araştırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey beceriler kazanmış olma. - Alanına yenilik getiren, yeni bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliştiren ya da bilinen bir düşünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayan özgün bir çalışmayı bağımsız olarak gerçekleştirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulanabilme. - Alanı ile ilgili en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak ve/veya özgün bir yapıt üreterek ya da yorumlayarak alanındaki bilginin sınırlarını genişletebilme. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. - Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni düşünce ve yöntemler geliştirebilme. - Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri yönlendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilme, geliştirebilme ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik eylemleri yönetebilme. - Uzman kişiler ile alanındaki konuların tartışılmasında özgün görüşlerini savunabilme ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletişim kurabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyi’nde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletişim kurabilme ve tartışabilme. - Alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, yaşadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunabilme. - Alanı ile ilgili karşılaşılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim kurabilme. - Alanı ile ilgili konularda karşılaşılan toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunabilme ve bu değerlerin gelişimini destekleyebilme.

23 Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi Alana Özgü Yeterlilikler Program Yeterlilikleri Ders Öğrenme Kazanımları TYYÇ kapsamında Temel Alan Yeterliliklerinin tanımlanması için Uluslararası Eğitim Sınıflandırma Stardardı (ISCED 97)’nın belirlediği temel alanlar benimsenmiştir. TYYÇ Temel Alan Yeterliliklerinin tanımlanmasında görev alacak olan Temel Alan Konseyleri Üyeleri ilgili temel alanlarda konu uzmanı dekanlar arasından ÜAK Eğitim Konseyleri tarafından belirlenmiş ve her konseyde Bologna Uzmanları görevlendirilmiştir. Yeni ALAN YETERLİLİKLERİ

24  Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlikleri gözönünde bulundurularak herhangi bir meslek alanındaki yeterliliklerin ilgili paydaşların görüşleri alınarak belirli bir düzen içerisinde yapılandırıldığı bir sistemdir.  Alana özgü yeterliliklerin belirlenmesinde; Mezunlar, ilgili kurumlar, STK, öğretim üye ve elemanları, bölüm personeli ve öğrencilerin aktif katılımı ve katkısı önemlidir. ALANA ÖZGÜ YETERLİLİKLER

25 TARIM, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ TEMEL ALAN YETERLİLİKLERİ-LİSANS (6. DÜZEY) TARIM, ORMAN VE SU Ü R Ü NLERİ TEMEL ALANI YETERLİLİKLERİ-LİSANS (6. D Ü ZEY) TYY Ç D Ü ZEY İ BİLGİ -Kuramsal -Uygulamalı BECERİLER -Kavramsal/Bilişsel -Uygulamalı YETKİNLİKLER Bağımsız Ç alışabilme ve Sorumluluk Ö ğrenme Yetkinliği İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alana Ö zg ü Yetkinlik 6 LİSANS EQF- LLL: 6. D ü zey QF- EHEA: 1. D ü zey - Tarım, Orman ve Su Ü r ü nleri alanlarıyla ilgili kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma, - Edindiği bilgilerin doğruluğu, g ü venirliliği ve g ü ncelliğini değerlendirme ve bilgi ü retme y ö ntemlerini kavrayabilme, - Ekosistem, biyo ç eşitlilik ve s ü rd ü r ü lebilir kaynak y ö netimi ve teknoloji kullanımına y ö nelik bilgilere sahip olma, - Alanı ile ilgili stratejileri, y ö ntem ve teknikleri ö l ç me ve değerlendirme bilgisine sahip olma, - Gıda, yenilenebilir enerji/ biyo enerji, hammadde ü retimi ve işleme s ü re ç leri hakkında bilgi sahibi olma. - Edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanarak alanıyla ilgili olay ve olguları bilimsel y ö ntem ve tekniklerle inceleyebilme, - Elde ettiği verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, - Sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çö z ü m ö nerileri geliştirebilme becerilerine sahip olma. - Alanıyla ilgili ç alışmaları bağımsız olarak y ü r ü tebilme, danışmanlık, denetim ve bilirkişilik yapabilme, - Uygulamalarda karşılaşılan ve ö ng ö r ü lemeyen sorunları çö zmek i ç in bireysel veya ekip ü yesi olarak sorumluluk alabilme, - Sorumluluğu altında ç alışanların gelişimlerine y ö nelik etkinlikleri planlayabilme ve y ö netebilme. - Disiplinler arası ç alışma yapabilme. - Alanında edindiği bilgi ve beceriler ile yaşam boyu ö ğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme, -Sorgulayıcı ve araştırıcı olma, - Bilgiye ulaşma, analitik d ü ş ü nme ve tasarım yapabilme, - Edinilen bilgileri toplum yararına kullanabilme yetkinliğine sahip olma. - Toplumun ve d ü nyanın g ü ndemindeki olaylara/gelişmelere duyarlı olma ve izleme, -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal ç evre i ç in proje ü retebilme ve uygulayabilme, - Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme, d ü ş ü ncelerini ve sorunlara ilişkin çö z ü m ö nerilerini yazılı ve s ö zl ü olarak aktarabilme, toplumun bilin ç lenmesine katkıda bulunabilme, - D ü ş ü ncelerini ve sorunlara ilişkin çö z ü m ö nerilerini verilerle destekleyerek, uzman olan veya olmayan kişilerle paylaşabilme, - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portf ö y ü B1 d ü zeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme, - Alanlarının gerektirdiği bilgisayar yazılımları ile bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme, -Farklı k ü lt ü rlerde yaşayabilme ve sosyal yaşama uyum sağlayabilme. - Ç evresel, teknik, teknolojik ve ekonomik y ö nleri dikkate alarak tarım, orman ve su ü r ü nleri alanlarında plan ve proje yapabilecek, uygulayabilecek, y ö netebilecek ve izleyebilecek yetkinliğe sahip olma, - Bilimsel, k ü lt ü rel ve etik değerlere uygun hareket etme, - Alanıyla ilgili mevzuata hakim olma ve uygun davranma yetkinliğini kazanmış olma, - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite k ü lt ü r ü ve k ü lt ü rel değerlerin korunması ile ç evre koruma, iş sağlığı ve g ü venliği konularında yeterli bilince sahip olma.

26 Program Çıktılarının Belirlenmesinde; Nasıl Bir Program ? Nasıl Bir Mezun İstiyoruz? Sorularına yanıt ararız. Öğrencinin hangi yeterliliklere (bilgi, beceri ve yetkinliklere) sahip olması beklenir? 28 Haziran 2010

27 1. Program eğitim amaçları ve hedefleri belirlenmelidir. 2. Program yeterlilikleri; açık, gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır. 3. Program yeterlilikleri, alan yeterliklerine dayalı olarak belirlenmelidir. 4. Program yeterlilikleri; bilgi, beceri ve yetkinlik başlıkları altında oluşturulabilir. 5. Programa ilişkin içerik ve yapı (müfredat) oluşturulur. 6. Programın çıktılarını karşılayacağı varsayılan dersler belirlenir. 7. Derslerin öğrenme kazanımları/çıktıları oluşturulur. 8. Öğretme-öğrenme süreçleri ve değerlendirme yöntemleri kararlaştırılır. 9. Dersin iş yükü ve AKTS kredisi belirlenir. PROGRAM YETERLİLİKLERİ/ÇIKTILARI NASIL BELİRLENİR?

28 SINIF ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI YETERLİLİKLERİ

29 AMAÇ İnsana, topluma, doğaya duyarlı, kendisinin ve mesleğinin toplumsal gelişmedeki yerini kavramış, mesleğinde yeterlik ve etik sorumluluk kazanmış; sürekli gelişmeyi bir yaşam biçimi olarak algılayan; bilimsel düşünme biçimini benimseyen; kamu yararlarını gözeten, bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili olarak kullanan, yaratıcı ve eleştirel düşünebilen sınıf öğretmenleri yetiştirmek.

30 Sınıf Öğretmenliği Program Çıktıları PÇ1. Sınıf öğretmenliği ile ilgili gelişmeleri bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak çok yönlü değerlendirir. PÇ2. Sınıf öğretmenliği uygulamalarını etkileyebilecek ulusal ve uluslar arası kültürel unsurları tanır. PÇ3. Eğitim tarihinde yer alan önemli kişileri, olay ve olguları eğitim uygulamalarına etkileri açısından değerlendirir. PÇ4. Tüm eğitim uygulamalarında Türk milli eğitiminin amaç ve ilkelerini temel alır. PÇ5. Öğrencilerin dil becerilerinin, öğrenmedeki rolünü değerlendirir. Bilgi

31 PÇ6. Öğretme öğrenme sürecini, öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını ve konu alanının özelliklerini dikkate alarak planlar. PÇ7. Bilgi teknolojilerini hem öğretimi planlama sürecinde hem de öğrenme sürecinde etkili olarak kullanır. PÇ8. Öğrencilerin bireysel, sosyal, kültürel farklılıklarını, özel ilgi ve gereksinimlerini dikkate alarak en üst düzeyde öğrenmeleri için uygun eğitim ortamları düzenler. PÇ9. Öğrencilerde eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerinin gelişimi için uygun yöntem ve teknikleri kullanır. PÇ10. Farklı ölçme ve değerlendirme yöntem ve teknikleri kullanarak öğrencilerin gelişimini izler. PÇ11. Etkili öğretme öğrenme süreçleri oluşturmak için uygun öğrenme materyalleri geliştirir. PÇ12. Tüm eğitim uygulamalarında estetik bakış açısını kullanır. PÇ13. Türkçeyi doğru ve etkili kullanır. PÇ14. Öğretim programlarının felsefesini, genel özelliklerini ve her bir program ögesinin gerekliliklerini eğitim uygulamalarına yansıtır. Beceri

32 PÇ15. Öğretmenlik alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak paylaşır. PÇ16. Birey olarak mesleği ile ilgili görev, hak ve sorumluluklarını betimleyen mevzuata uygun davranır. PÇ17. Demokrasi, insan hakları, toplumsal, bilimsel, kültürel değerler ve mesleki etik ilkelere uygun davranır. PÇ18. Sosyal çevreyi yaşanabilir kılmak için proje ve etkinlikler geliştirir. PÇ19. Sınıf öğretmenliği uygulamalarında karşılaşılan ve öngörülemeyen sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alır. PÇ20. Sınıf içi ve dışı uygulamalarda aile katılımı ve desteğini almak için etkili stratejiler geliştirir. PÇ21. Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak geliştirir. Yetkinlikler

33 Örnek: Bahçe Bitkileri Program Yeterlilikleri/Çıktıları (PÇ1) Bahçe Bitkileri ve diğer ziraat mühendisliği alanlarındaki temel bilgilere sahip olur ve anımsar, karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik olarak, amaca uygun gerekli verileri tanımlar, bilgi teknolojilerini kullanarak veri toplar ve sorun çözer, (PÇ2) Meyve, sebze, bağ ve süs bitkileri yetiştirilmesi ve ıslahı konularında kuramsal ve uygulamalı (arazi ve laboratuvar) bilgi sahibi olur, ……. (PÇ5) Bahçe, sera ve bağ tesisi kurabilir ve işletebilir, …….

34 PROGRAM ÇIKTILARINI DERS ÇIKTILARI İLE İLİŞKİLENDİRME (Kesit) PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 D1XXXXXX D2XXXXXX D3XXXXX D4XXX D5X D6XX D1: Genel Meyvecilik D2: Bahçe Bitkileri Islahı D3: Bitki Biyokimyası D4: Fitopatoloji D5: Mesleki Projelendirme D6: Genetik  Ders çıktılarını program çıktıları ile karşılaştırmak için dereceleme sistemi oluşturulabilir.

35 Katkı D ü zeyi Bahçe Bitkileri Program Ç ıktıları 12345 P. Ç.1Bah ç e Bitkileri ve diğer ziraat m ü hendisliği alanlarındaki temel bilgilere sahip olma ve anımsama, karşılaşılan sorunların çö z ü m ü ne y ö nelik olarak, amaca uygun gerekli verileri tanımlama, bilgi teknolojilerini kullanarak veri toplama ve sorun çö zme becerisi P. Ç.2Meyve, sebze, bağ ve s ü s bitkileri yetiştirilmesi ve ıslahı konularında kuramsal ve uygulamalı (arazi ve laboratuvar) bilgi sahibi olma P. Ç.3Bah ç e Bitkileri tarımında istenen d ü zeyde verimin ve kalitenin elde edilmesini olumsuz etkileyebilecek ç evresel, biyolojik, teknik ve ekonomik sorunların kaynağını bulma ve değerlendirebilme becerisi P. Ç.4Bah ç e Bitkileri alanında genetik kaynakların ve ç evrenin korunması ile s ü rd ü r ü lebilir kullanımı i ç in y ö ntemleri uygulama becerisi P. Ç.5Meyve, sebze, bağ ve s ü s bitkilerini tanımlayabilme, adlandırabilme ve yetiştirebilme becerisi P. Ç.6Bah ç e, sera ve bağ tesisi kurabilme ve işletebilme becerisi P. Ç.7Bah ç e bitkilerinin ıslahı, yeni ç eşit geliştirme, geliştirilen ç eşitlerin ç oğaltma materyallerinin (tohum, fide, fidan) ü retimi konularında bilgi ve beceri sahibi olma P. Ç.8Bah ç e Bitkilerinde biyoteknolojiyi kullanabilme ve uygulayabilme becerisi P. Ç.9Bah ç e bitkilerinin sulama ve g ü brelenmesi konusunda doğru zamana karar verme ve bah ç e bitkilerinde meydana gelen hastalık ve zararlıları tanımlayabilme becerisi P. Ç.10Bah ç e ü r ü nlerinde derim, derim sonrası ve muhafazada oluşan değişimleri inceleme, ü r ü n i ç eriklerini değerlendirme ve analizleme becerisi P. Ç.11Bah ç e Bitkileri alanındaki bilgileri elde etme, araştırma, değerlendirme, kayıt etme, proje yazma ve uygulama becerisi P. Ç.12Bireysel yetenekleri arttırıcı farklı rolleri teşhis etme ve ü stlenme yolu ile ç alışma ekibinin bir ü yesi olarak ve farklı ortamlarda başarılı bir şekilde takım ç alışma becerisi

36  Öğrencinin neleri bileceği, kavrayacağının,  Neleri yapacağının,  Nelere yetkin olacağının açık, gözlenebilir, ölçülebilir tanımlarıdır. Ders içeriği ya da öğretim elemanının ne yapmak istediğini belirten ifadeler değildir. ÖĞRENME ÇIKTILARI

37 37 ÖĞRENME ÇIKTILARINI YAZARKEN NELERE DİKKAT EDELİM? Öğrenme çıktıları;  Bir ders ya da modül için yaklaşık 5-8 tane olmalıdır.  Herkes için anlaşılır olmalıdır.  Eğer hedef uzun süreli ise (meslek yaşantısına kadar uzanacaksa ) belirtilmelidir (mesleki etik, yaşam boyu öğrenme vb.)  Dersin seviyesine uygun olmalıdır (Lisans- lisansüstü vb.)  Her bir kazanım için tek bir fiil kullanılmalıdır.  Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak  Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, maruz kalmak, haberdar olmak gibi belirsiz terimlerden kaçının. Bu terimler öğrenme kazanımlarından ziyade öğretme amaçlarına yöneliktir.  Öğrenme çıktıları gözlemlenebilir, ölçülebilir ve değerlendirilebilir olmalıdır.

38 ÖĞRENME ÇIKTISI YAZMAK BİLGİKAVRAMAUYGULAMAANALİZSENTEZ DEĞERLEN DİRME Tanımlamak, listelemek, adlandırmak, hatırlamak Açıklamak, özetlemek, arasında ayırt etmek, yeniden ifade etmek Göstermek, düzenlemek, ilgilendirmek, uygulamak, uyarlamak Ayırmak (farklılığını ortaya koymak), tahmin etmek, çıkarmak, ortaya koymak Birleştirmek, yaratmak, formüle etmek, yapılandırmak Karar vermek, kritik etmek, doğrulamak ve ayırmak KULLANILAN FİİLLER

39 Öğrenme Çıktıları Öğrenim Aktivitesi Tahmin Edilen Süre (saat) Değerlendirme 1-6Teorik ders4*14=56Derse Katılım 1-6Rehberli problem çözme Bireysel çalışma 1*14=14 2*14=28 Aktif Katılım 1-6Haftalık ödev problemlerinin çözülmesi 2*14=28Dersin asistanları ile tartışma, yazılı rapor teslimi 7, 8Dönem Projesi15Dersin asistanları ile tartışma, yazılı rapor teslimi 1-6Ara SınavSınav için 3 Bireysel çalışma 18 Açık kitap, yazılı sınav 1-6Final SınavıSınav için 3 Bireysel çalışma 26 Açık kitap, yazılı sınav 1-6Quiz(4 adet)Sınav için 4 Bireysel çalışma 8 Kapalı kitap, yazılı sınav Toplam: 203

40 Örnek 2.Yıl, 2.Yarıyıl

41 ÖĞRENCİ İŞ YÜKÜ

42 AKTS KREDİSİ İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR  AKTS kredisi tam sayı olarak verilmeli, ancak zorunlu ise buçuklu sayılar kullanılmalıdır (Küsurlu sayılardan 1,63 gibi kaçınılmalıdır.)  Programlarda seçmeli derslerin tek tek isimleriyle dönemler içine yerleştirilmemesi, seçmeli havuzlarında gösterilmesi gerekir.  Ortak servis derslerine aynı AKTS verilmelidir.  Stajlara, bitirme çalışmalarına ve tüm kredisiz derslere AKTS verilmesi şarttır.  Bir dersin AKTS kredisinin, o dersin ulusal kredisinin altında olmamasına dikkat edilmelidir.  Bir yarıyıldaki derslerin toplam AKTS kredisi mutlaka 30 ve bir yılda verilen derslerin toplam AKTS kredisi mutlaka 60 olmalıdır.

43 1.Yıl 1. Yarıyıl 2. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 2.Yıl 3. Yarıyıl 4. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Ders 1 Ders 2 Ders 3 Ders 4 Ders 5 Ders 6 DERS PROGRAMI

44 1.Yıl Örnek: …… Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Programı 1. Yarıyıl 2. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 2.Yıl 3. Yarıyıl 4. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Ölçme Bilgisi Teknik Resim İstatistik Bitki Biyokimyası Genetik Tarım Ekonomisi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Türk Dili Mesleki Uygulama Genel Sebzecilik Bitki Fizyolojisi Tarımsal Ekolji Bitkilerde Çoğaltma Yöntemleri Entomoloji Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Hayvan Yetiştirme İlkeleri Genel Meyvecilik Bitkilerde Üreme Biyolojisi Fitopatoloji Tarla Bitkileri Tarımsal Mekanizasyon Sulama ve Drenaj Bitki Biyoteknolojisi DERS PROGRAMI Botanik Fizik Kimya Matematik Zooloji Temel Bilgi Teknolojileri Kullanımı Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Türk Dili Mesleki Uygulama

45 3.Yıl 5. Yarıyıl 6. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 4.Yıl 7. Yarıyıl 8. Yarıyıl AKTS ? Toplam 30 AKTS ? Toplam 30 Organik Tarım Sebze Tohumculuğu Genel Bağcılık Subtropik Meyveler I Bahçe Bitkileri Beslenme Fizyolojisi İç ve Dış Mekan Süs Bitkileri Bahçe Bitkilerinde Biyoteknoloji Uygulamaları Staj Üzümsü Meyveler Örtüaltı Sebzeciliği Subtropik Meyveler II Kesme Çiçekçilik Mantar Yetiştiriciliği Araştırma ve Deneme Metodları Bahçe Bitkileri Islahı Staj Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sert Kabuklu Meyveler Turunçgiller I Serin İklim Sebzeleri Bahçe Bitkileri Muhafazası Bahçe Bitkileri Zararlıları Mezuniyet Çalışması Mesleki Projelendirme Sert Çekirdekli Meyveler Özel Bağcılık Turunçgiller II Sıcak İklim Sebzeleri Budama tekniği Bahçe Bitkileri Hastalıkları ve Yabancı Otlar Mezuniyet Çalışması Mesleki Projelendirme DERS PROGRAMI Örnek: …… Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Programı

46 DE ve AKTS Etiketi Başvuruları 2009 Başvuruları 7 Üniversite DE Etiketi almıştır.  Bilkent Üniversitesi  Ege Üniversitesi  Gebze Üniversitesi  KTÜ  ODTÜ  Sabancı Üniversitesi  Sakarya Üniversitesi 2010 Başvuruları DE Etiketi Anadolu Üniversitesi İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Marmara Üniversitesi AKTS Etiketi Karadeniz Teknik Üniversitesi Sakarya Üniversitesi

47 L'ULg, seule université belge à détenir les labels européens ECTS et Diploma Supplement Détentrice du Label ECTS et du Label DS, l'Université de Liège devient la seule université belge à posséder ces deux prestigieuses récompenses européennes et accède au club très restreint des 13 universités européennes (sur plus de 4000 institutions d'enseignement supérieur) distinguées par la Commission européenne pour l'excellence de ses pratiques en matière d'enseignement supérieur. Cet événement témoigne de la volonté de l'ULg d'une part de miser sur une internationalisation effective, d'autre part d'assurer une visibilité européenne à ses diplômés.

48 Çok değerli akademik, idari ve teknik personelimiz, sevgili öğrenciler... Bugün bizler için çok önemli bir gün. 55 yıllık köklü geçmişiyle bir çok ilki başarmış olan Üniversitemiz, bugün itibariyle bu ilklerine yeni bir ilk daha eklemenin haklı gururunu yaşamaktadır. Üstelik bu ilk, diğerlerinden çok daha önemli. Karadeniz Teknik Üniversitesi, tüm Avrupa genelinde 31 farklı ülkeden bu yıl yapılan AKTS etiket başvuru çalışmalarında başarılı bulunarak etiket ile ödüllendirilen beş Avrupa üniversitesinden biri olmuştur. Üniversitemiz, Sakarya Üniversitesi ile birlikte bu ödülü kazanan ilk TÜRK ÜNİVERSİTESİDİR. Şu ana kadar (23 üniversitesi geçen yıldan olmak üzere) toplam 29 üniversitenin sahip olduğu bu AKTS Etiketi Ödülü için ne kadar gururlansak azdır. Ödüle giden yol hiç de kolay değildi. Herbirinizin ne kadar zaman harcadığının bilinci içindeyiz. Çalışmalarınızın sonuç olarak olumlu olması ve ödül ile taçlandırılması çok önemli. Bu vesile ile, yapmış olduğunuz tüm katkıdan dolayı sizlere teşekkür eder, ödülümüzün tüm ülkemize hayırlı olması dileklerimle saygılar sunarım. Prof.Dr. İbrahim ÖZEN Rektör Karadeniz Teknik Üniversitesi

49 Rektörümüz Ödül Almak İçin Belçika’ya Gitti Avrupa Birliği Komisyonu tarafından Avrupa düzeyinde sadece 5 üniversitenin layık görüldüğü AKTS Etiketi Mükemmellik ödülü 5 Ekim 2010 Salı günü Belçika’nın Antwerp şehrinde Avrupa Komisyonu tarafından düzenlenecek büyük bir törenle üniversitemize verilecek. Sakarya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Durman, Üniversitemizin de kazandığı bu ödülü almak üzere 4 Ekim 2010 Pazartesi günü Belçika’ya gidecek. Üniversitelerin ders, ders içerikleri ve ders kredileri ile çağdaş eğitim sistemlerinin öngördüğü öğrenci ve öğrenme merkezli eğitimin yapılandırılması ve AB düzeyinde tanınması anlamına gelen AKTS Etiketi Mükemmellik Ödülü AB Erasmus programı kapsamında AB yükseköğretim standartlarının öngördüğü uygulamaları en iyi şekilde yerine getiren üniversitelere verilen en büyük ve en prestijli ödül olma özelliğini taşıyor. Sakarya Üniversitesi

50 2011 Yılı Etiket Başvuruları İçin Avrupa Komisyonunca İlan Edilen Takvim Eylül 2010: AKTS/DE 2011 etiketleri için başvuru formları hazır 15 Mayıs 2011: 2011 başvurusu için son tarih Mayıs/Haziran 2011: Ulusal ajanslar ve Bologna Uzmanlarınca etiketlerin seçilmesi ve görüş verilmesi 20 Haziran 2011: Seçilmiş başvuruların EACEA’ya gönderilmesi için son tarih Temmuz ya da Eylül 2011: Etiket başvurularının Avrupa Komisyonunca değerlendirilmesi ve seçim Kasım veya Aralık 2011: 2011 seçim sonuçlarının yayınlanması

51 TEŞEKKÜR EDERİM… İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM… http://bologna.yok.gov.tr http://bologna.gov.tr www.ehea.info