BÖLÜM 10 AÇIK SALDIRGANLIK ve ÖRTÜK ANTİSOSYAL DAVRANIŞ

TANIM, YAYGINLIK ve SINIFLAMA Davranım bozukluğu, başkalarının haklarının ve yaşa uygun davranış normlarının devamlı olarak ihlal edildiği bir antisosyal davranış olarak betimlenir. İnsanlara ve hayvanlara yönelik saldırganlığı, mala zarar vermeyi, hilekârlığı, hırsızlığı ve kuralların ciddi şekilde ihlal edilmesini içerir.

TANIM, YAYGINLIK ve SINIFLAMA Davranım bozukluğu olan çocukları normal gelişen çocuklardan, yüksek oranlarda zarar verici davranışlarıyla ve aynı yaş grubunda olan çoğu çocuk daha az saldırgan davranışları benimserlerken onların bu tür davranımları sürdürmeleriyle ayırt ederiz.

TANIM, YAYGINLIK ve SINIFLAMA DB, genellikle başka bozukluklarla birlikte görülür. Çocuk ve gençlerde görülen en yaygın psikopatolojik bozukluklardan biridir ve 18 yaş altı erkeklerin %6 ile %16’sını, kızların ise %2 ile %9’unu etkiler.

TANIM, YAYGINLIK ve SINIFLAMA DB, başlangıç yaşına göre sınıflandırılabilir. Erken başlangıçlı olanlar ciddi bozukluklar gösterirler ve gidişatları da kötüdür. Diğer alt tipler açık saldırganlığı (toplumsallaşmamış); hırsızlık, yalan söylemek ve kundakçılık gibi örtük antisosyal davranışları (toplumsallaşmış) ve çok yönlü (hem toplumsallaşmış hem de toplumsallaşmamış) davranışları içerir.

SOSYAL BAĞLAMDA SALDIRGANLIK ve ŞİDDET Okullarda şiddet kullanarak saldırma, yıkıcılık ve mülke zarar verme davranışlarının artması sıradanlaşmıştır. Okullarda şiddet ve silah hem büyük şehirlerde hem de küçük kasabalarda, büyük okullarda olduğu kadar küçük okullarda da ve iyi okullar kadar kötü okullarda da belirgin bir problemdir.

SOSYAL BAĞLAMDA SALDIRGANLIK ve ŞİDDET Çoklu-Kültürel Bir Konu Olarak Saldırganlık Müdahaleler ve bu davranışlara etki eden etmenler bütün alt gruplarda benzer olmasına rağmen, saldırganlık ve şiddet çok kültürlü konulardır.

SOSYAL BAĞLAMDA SALDIRGANLIK ve ŞİDDET Okul Bağlamında Saldırganlık Hem normal hem özel eğitim öğretmenlerinin öğrencilerin saldırgan davranışlarıyla başa çıkmaya hazır olmaları gerekmektedir.

NEDENSEL ETMENLER Saldırganlığa etki eden birçok etken belirlenmiştir. Ancak, sosyal öğrenme kuramı eğitimcilere en iyi desteklenmiş ve en faydalı kavramsallaştırmaları sağlamaktadır. Saldırganlığın model olma süreçleriyle, saldırganlığın pekiştirilmesiyle ve etkili olmayan ceza yöntemleriyle öğrenildiği bilinmektedir. Saldırgan davranış gösterme riski kişisel, aile, okul, akran ve diğer kültürel etmenler yoluyla artmaktadır.

NEDENSEL ETMENLER

NEDENSEL ETMENLER

NEDENSEL ETMENLER

NEDENSEL ETMENLER

NEDENSEL ETMENLER Bireysel Etmenler Akran Grubuyla İlgili Etmenler Ailesel Etmenler Okul Etmenleri

Değerleme, sosyal bozukluklar kadar prososyal becerileri de Değerleme, evde ve okulda hem akademik hem de sosyal problemlerin ve davranışların içerildiği çeşitli alanların değerlendirilmesini gerektirir. Değerleme, sosyal bozukluklar kadar prososyal becerileri de içermelidir.

DEĞERLEME Gelişmeyi izlemek için sürekli bir değerleme yapılması gereklidir. Sosyal beceriler öğretime yol göstermesi için değerlendirilmelidir.

DEĞERLEME Hangi sonuçların, kazanımların ya da yararların öğrenciye yardım edecek müdahalenin belirlenmesine rehberlik edeceğini belirlemek için davranışın işlevsel olarak değerlendirilmesi gerekir.

MÜDAHALE ve EĞİTİM Sosyal öğrenmeye dayalı müdahaleler, öğretmenler için en güvenilir ve kullanışlı müdahalelerdir.

MÜDAHALE ve EĞİTİM Bu müdahaleler kurallar, öğretmen övgüsü, olumlu pekiştirme, sözel dönüt, uyaran değişimi, izlerlik sözleşmesi, model olma ve taklidin pekiştirilmesi, biçimlendirme, sistematik sosyal beceri eğitimi, kendi kendini izleme ve kendi kendini kontrol etme eğitimi, mola ve tepki bedelidir.

MÜDAHALE ve EĞİTİM Ceza ve Kötüye Kullanımı Cezanın uygulanmasına özel bir önem gösterilmelidir, çünkü ceza tahrik eder, kolaylıkla yanlış kullanılabilir.

MÜDAHALE ve EĞİTİM Ceza ve Kötüye Kullanımı Zamansız, aşırı, kindar ve keyfi verilen cezalar, özellikle uygun davranış için özendiriciler olmadığında, çocuklar için kötücül örnekler oluşturur ve onların yanlış davranışlarını teşvik eder.

EYLEME DÖKME DAVRANIŞ DÖNGÜSÜ VE DÜZELTME ÖNCESİ Eyleme vurma döngüsü ve düzeltme öncesi kavramları, müdahalenin odak noktasının öncelikle ve sırayla olumlu stratejilerin uygulanmasına yönelik olmasını sağlar. Eyleme vurma döngüsünün aşamaları; sakin, tetiklenme, ajitasyon, hızlanma, zirve, azalma ve iyileşmedir.

EYLEME DÖKME DAVRANIŞ DÖNGÜSÜ VE DÜZELTME ÖNCESİ Müdahalede, en büyük önemin bu döngünün ilk üç aşamasına verilmesi gerekir. Düzeltme öncesi planlar, odaklanmanın bu döngünün erken aşamalarında kalmasına yardım eder.