Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi LÖSEMİLER Dr. Fahri ŞAHİN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı

Etimoloji Leuk- leukos (Gr) : beyaz -emia haima (Gr) : kan Leukemia kan kanseri

Tarihçe İlk olarak 1845’de Alman patolog Rudolf Virchow “weisses blut” (beyaz kan) nedeniyle ölen bir hasta tanımlamış ve 1847 yılında “leukemia” terimini kullanmıştır

Tanım Kan kanseri Kemik iliği kanseri Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon

Lösemi tipleri 6

Klinik seyri ve hastaların yaşam süresine göre Akut lösemi: İmmatür hücrelerin (blast) proliferasyonu ile karakterize lösemiler Kronik lösemi: Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler

Köken aldığı hücre serisine göre Myeloid lösemiler: myelositer (granülositik) seriden köken alan Akut myelositer lösemi (AML) Kronik myelositer lösemi (KML) Lenfoid lösemiler: lenfoid hücre serisinden köken alan Akut lenfoblastik lösemi (ALL) Kronik lenfositer lösemi (KLL)

Tanım Kan kanseri Kemik iliği kanseri Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon

Maturasyon / Diferansiyasyon Aşamaları ALL KLL Lenfoid AML KML Myeloid

Myeloid maturasyon MATURASYON myeloblast promyelosit myelosit metamyelosit band nötrofil MATURASYON 11

AKUT LÖSEMİLER Epidemiyoloji Görülme sıklığı: 3.4/100000/yıl Medyan görülme yaşı: 60-65 Erişkinde; %80-90’ı AML, %10-20’si ALL Erkek/kadın: 1/1

Etyoloji İyonize radyasyon Down sendromu Çevresel faktörler İyonize radyasyon Benzen Alkilleyici ajanlar Genetik faktörler Down sendromu Fanconi anemisi Bloom sendromu Kronik klonal hematolojik hastalık Kronik myeloproliferatif hastalıklar Myelodisplastik sendromlar Paroksismal gece hemoglobinürisi Aplastik anemi

AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (1) Kİ yetmezliği bulguları: Anemi semptom ve bulguları Ateş Trombositopenik kanamalar

AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (2) Kİ yetmezliği bulguları: Anemi semptom ve bulguları Ateş Trombositopenik kanamalar

AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (3) Kİ yetmezliği bulguları: Anemi semptom ve bulguları Ateş Trombositopenik kanamalar

AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..

AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..

AKUT LÖSEMİLER Laboratuvar Anemi Lökositoz-lökopeni Nötropeni Trombositopeni Hiperürisemi LDH yüksekliği

İliak kanat Kemik iliği

AKUT LÖSEMİ Tanı Kemik iliğinde BLAST ≥ %20

AML 22

Auer rod 23

ALL

AKUT PROMYELOSİTİK LÖSEMİ –M3 t (15;17)(q22;q12) %5-10 Genç yaş (Medyan 30-38 yaş) DIC HİPERGRANÜLER Faggot hücreleri All-trans retinoik aside yanıt

AKUT MYELOMONOSİTİK LÖSEMİ -M4 %15-25 Myeloid ve monositik komponent ≥ % 20 Periferik kanda monositoz, promonositler, Ekstramedüller infiltrasyon sık Dişeti hipertrofisi

TEDAVİ AML tedavisinin aşamaları ALL tedavisinin aşamaları İndüksiyon Konsolidasyon (post-remisyon tedavisi) ALL tedavisinin aşamaları İntensifikasyon SSS proflaksisi Post-remisyon tedavisi İdame

Destek tedavisi Eritrosit süspansiyonu Trombosit süspansiyonu Aferez trombosit Random trombosit Taze Donmuş Plazma Antibiyotik ve antifungal tedavi

Kronik Lösemiler

Maturasyon / Diferansiyasyon Aşamaları KLL Lenfoid KML Myeloid Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler

KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ Myeloid seri hücrelerinin maturasyon gösteren klonal proliferasyonu ile karakaterize myeloproliferatif hastalıktır

nötrofil basofil myelosit metamyelosit The blood film in Chronic Myeloid Leukemia. Maturing granulocytes at all stages of differentiation are present, the most numerous being the myelocyte and the neutrophil stages. An increase in basophils is usual, and a few blasts are also frequently present. The platelet count may be normal or increased. 32

KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ Yıllık görülme sıklığı 1: 100000 En çok görüldüğü yaş grubu 4 ile 5 dekaddır E>K Tüm lösemilerin % 15’ini oluşturur Etyolojisinde bilinen tek faktör radyasyondur

HASTALIĞIN SEYRİ Bulguların ortaya çıkışı ile tanı arasındaki süre yaklaşık 1 yıldır (Sessiz Dönem) Klinik Dönem 3 fazlı bir seyir gösterir  Kronik stabil faz  Akselere faz  Blastik faz Kronik stabil faz süresi 3 - 4,5 yıldır

KML & Philedelphia kromozomu 9. kromozom üzerindeki abelson onkogeni, 22. Kromozom üzerindeki breakpoint cluster region (bcr) bölgesine nakledilir Tirozin kinaz aktivitesi gösteren bu değişim proliferasyon artışı ile sonlanır

Tedavi gelişmeleri 1856 - Fowler solüsyonu 1900 - Radyoterapi 1953 - busulfan 1972 - hidroksiüre 1980 - Interferon, KİT 2000 - STI 571 (Glivec)

Kronik Lenfositer Lösemi B kökenli lenfositlerin aşırı çoğalması, LAP ve HSM ile karakterize yavaş seyirli kronik lenfoproliferatif bir hastalıktır Kronik lenfoid lösemiler içinde en sık görülenidir Erişkinde en sık görülen lösemi türüdür

KLL

KLL & Etyoloji Etyolojisi bilinmemektir İyonize radyasyonun suçlanmadığı tek lösemi tipidir İlaçlar ve kimyasal maddeler de suçlanamamıştır Ailesel birliktelikler KLL’de dikkati çekmiştir Wiskott-Aldrich sendromu, Ataksia Telenjiektasia, organ tx sonra uzun süreli immünosupresyon

KLL Klinik özellikler İleri yaşlarda daha sık görülür 30 yaş altında nadirdir E>K Çoğu hasta tanı sırasında asemptomatik

KLL & başvuru Tanı anında hastalar genellikle asemptomatikdir Vakaların çoğu ( özellikle Evre 0 ) rutin kan testlerinde lenfositoz görülmesi ile tanınır En sık FM bulgu simetrik, yüzeyel LAP İleri evrelerde hepatomegali ve splenomegali

Prognoz KLL’nin prognozu evresine göre değişir Erken evrede 10-20 yıla uzayan bir sağkalım olabilir İleri evrelerde ise sağkalım 2 yıla kadar düşmektedir

KLL & İnfeksiyon Mortalite ve morbidite’nin en önemli sebebi infeksiyonlardır Hipogamaglobulinemi infeksiyonun en önemli sebebidir İleri evrelerde immun yetmezlik, kemik iliği infiltrasyonu, kemoterapi veya hipersplenizmin neden olduğu nötropeniye bağlı enfeksiyonlar sıktır

KLL tedavisi Incurable Kİ yetmezlik bulguları olmayan asemptomatik hastalarda tedaviye gerek yok Semptomatik ve ileri evre hastalarda KT

Özet