ISL429-Yönetim Bilişim Sistemleri İnternet ve elektronik ticaret

Dünya üzerindeki bir çok küçük bilgisayar ağını birbirine bağlayan çok büyük bir bilgisayar ağıdır. Devlet, araştırma, askeri, eğitim ve ticari kuruluşların ağlarının birleşiminden oluşan geniş alan ağı. İnternet Nedir?

İletişim ile ilgili internet araçları E-posta Domain name Internet Protocol (IP) adres (sayı ile) Domain name system (DNS) FTP URL’ler (Universal Resource Locator) ftp:// ile başlar. Internet Relay Chat Anında mesajlaşma

Erişim ile ilgili internet araçları FTP- File Transfer Protocol: Dosya aktarım iletişim protokolü.

World Wide Web-WWW-Web Bilgiyi depolamak, erişimi sağlamak, düzenlemek ve göstermek için herkes tarafından kabul edilen bir sistemdir. Web; metin, bağlantılı ortam, ses ve grafikleri kapsar. Bağlantılı metin dili olarak HTML-Hypertext Markup Language’i kullanır.

HTML HTML, aynı veya farklı bilgisayarlarda depolanan dokümanların diğerleri ile dinamik bağlantılarını birleştirir ve dokümanları düzenler. Bu bağlantıları kullanarak son kullanıcının, diğer dokümanlara ulaşabilmesi için sadece vurgulanmış kelime veya grafikleri işaretlemesi veya tıklaması yeterli olacaktır.

HTTP-Hypertext Transfer Protocol Internet üzerinde bilgi değişimini sağlayan baz protokol. Web üzerindeki sayfaları iletirken kullanılan iletişim standardı. Mesajların nasıl düzenlendiğini ve iletildiğini tanımlar. WWW üzerinde bilgiler kullanıldığı sisteme bakmaksızın HTML formatında yazılır ve her sistem bu formatı tanır. web sayfalarını depolayan web sunucusunu tanımlayan alan ismidir.

Web 2.0, Sosyal Medya ve Sosyal Ağ Web 1.0, internet kullanıcılarının internette belirli kaynaklardan eriştiği içerikleri sadece okuduğu ve takip ettiği süreci ifade etmektedir. Web 2.0, internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlamaktadır. Web 2.0 terimi, www üzerinde katılımcı bilgi paylaşımına, birlikte çalışabilirliğe, kullanıcı merkezli tasarıma ve üzerindeki işbirliğine imkan veren web uygulamalarıyla ilgilidir. Sosyal ağ siteleri, bloglar, video paylaşım siteleri, Wiki’ler Web 2.0 örnekleridir.

Web 2.0, Sosyal Medya ve Sosyal Ağ Sosyal medya kullanıcıların ürettiği içerik ve müşterilerin ürettiği medya kavramlarını ortaya çıkarmıştır. Son zamanlarda gelişen bu yeni alan, sosyal ağlarla gerçekleştirilmektedir. Sosyal ağlar, sanal ortamda sosyal iletişim kurmayı sağlamaktadır. Facebook, Twitter MySpace, Flickr, FriendFeed, Linkedin, Pinterest, Youtube bunlardan bazılarıdır.

Web 2.0, Sosyal Medya ve Sosyal Ağ Firmaların sosyal medya ile aşağıdaki durumları elde etmesi mümkündür: Marka bilinirliği/şirket tanınırlığında artış Müşteri ilişkileri yönetimi Satışlarda artış Trafiğin yaratılması Arama motorlarında gelişen sonuçlar Olası risklerin önüne geçmek Rekabette avantaj

Web 3.0 – Geleceğin Web’i Web 3.0 doğal dil işleme, makine tabanlı öğrenme ve muhakeme ile zeki uygulamaları kullanan bir zeka tabanlı web uygulamasıdır. Web 3.0 anlamsal web (semantic web) olarak da bilinmektedir. Temel amacı, iyi tanımlanmış ve ilişkilendirilmiş olan bilgilerin ve servislerin web ortamında bilgisayarlarca okunabilir ve anlaşılabilir olmasını sağlayacak standartların ve teknolojilerin geliştirilmesidir.

İntranet teknolojisi Organizasyonlar, özel ağları oluşturmak için internet ağ kurma standartları ve web teknolojisini kullanabilirler. Web herkese açık olmasına rağmen intranet, özeldir ve organizasyon dışındaki ziyaretçilerden firewall’la korunur. İntranetler özel donanıma ihtiyaç duymaz. Mevcut ağ alt yapısı üzerinden çalıştırılabilir. İntranet yazılım teknolojisi www teknolojisi ile aynıdır.

Extranet teknolojisi Bazı organizasyonlar dışarıdan insanlar ve işletmelere, intranete girme izni verebilirler. Özellikle müşteriler veya ortaklarla organizasyonları birbirine bağlaması nedeniyle kullanışlıdır.

Elektronik ticaret Doğrudan fiziksel bağlantı kurmaya ya da fiziksel değiş tokuş işlemine gerek kalmadan tarafların elektronik olarak iletişim kurdukları her türlü ticari iş etkinliği.

Genel kabul görmüş tanım 1997’de OECD tarafından yapılan tanımdır. Buna göre E-ticaret aşağıdaki eylemleri kapsayan bir süreç olarak tanımlanmıştır: Ticaret öncesi işletmelerin elektronik ortamda bilgilenmesi ve araştırma yürütmesi İşletmelerin elektronik ortamda buluşması Ödeme sürecinin yerine getirilmesi Taahhüdün yerine getirilmesi, mal ve hizmetlerin müşteriye teslimi Satış sonrası bakım, destek gibi hizmetlerin yerine getirilmesi.

E-ticarette taraflar Ticaret genellikle işletmeler veya işletme ve tüketiciler arasında gerçekleşmektedir. İnternet ile daha geniş bir alana yayılma imkanı bulmuştur. Günümüzde e-ticaretin üç büyük tarafı vardır: Devlet İşletmeler Tüketiciler

E-ticaret taraflarının faaliyetleri

İmalatçı Tüketici YTL ToptancıPerakendeci Maliyet/ Gömlek İmalatçı Tüketici Perakendeci YTL İmalatçı Tüketici YTL

Elektronik ticaret uygulama şekilleri Piyasaya tanıtma faaliyetleri Alıcı-satıcı arasında yüz yüze iletişimi söz konusu olmaksızın Sözleşme akdi ile ilgili faaliyetler Ödeme şartları çerçevesinde sipariş verilmesi Satıcının sözleşme şartlarının kabulü doğrultusunda işlemlere başlaması Malın alıcıya teslimini sağlayan lojistik işlemler konusunda iki taraf arasındaki iletişim Ödemenin yapılması ile ilgili faaliyetler İşlemle bağlantılı kamu mercilerinin katılmasını gerektiren faaliyetler

Web sunucular ve E-ticaret sunucuları Web server (sunucu) yazılımı: Bir web sitesi, intranet, extranet üzerindeki içeriğin toplanması, bağlantı kurulması ve yönetimini kolaylaştıran yazılım. E-ticaret sunucu yazılımı: E-ticaret ve web sitelerini çalıştırmak için temel fonksiyonları sağlayan yazılım. Elektronik katalogları kurma Müşterilerin alımlarını işleme

Müşteri izleme ve kişiselleştirme araçları Amacı, Online müşterilerin davranışlarına yönelik veriyi toplama, depolama ve işletmenin arka ofis sistemlerinde depolanan veri ile birleştirme. Online müşterilerin davranışlarını iyi bir şekilde anlamak için veriyi analiz etme. Gelişen müşteri eğilimlerini belirleme.

Müşteri izleme ve kişiselleştirme araçları Tıklama dizisi izleme: Web sitelerinde müşteri faaliyetleri hakkındaki veriyi izleme ve onları bir günlükte toplama. Kullanıcıların en son ziyaret ettikleri siteyi kayıt eder. Ortak süzme: Bir web site üzerinde kullanıcı hareketlerini izleme. Amazon.com özel kitap tavsiyelerini hazırlamak için bu aracı kullanır. “Bu kitabı alan müşteriler aynı zamanda…..” Web ambarı: Web sitesi ziyaretçilerinden toplanan veri, özel bir veri ambarında depolanır.

Web içerik yönetimi araçları Web sitesi üzerindeki materyaller genellikle çok karmaşıktır. Dokümanlar, grafikler ve ses gibi pek çok veri şekillerini içerir. Ziyaretçinin kimliği, ayın günü, ürünün fiyatı, ziyaretçinin istekleri gibi durumlara bağlı değişiklik yeteneğine sahip olmalıdır.

Web performans izleme araçları Web sayfalarının yükleme hızını denetleyen, web kayıtlarını gerçekleştiren web sayfaları arasındaki bozuk bağlantıları belirleyen ve diğer web sitesi problemlerini ve tıkanıklıklarını tespit eden yazılım

Web bakım hizmetleri İşletmenin finansal ve teknik kaynakları yeterli değilse, kendi web sitelerini ve e-ticaret hizmetlerini gerçekleştirmek için web bakım hizmetlerini kullanırlar. Abonelerin ücretlerini ödeyip ödemediklerini denetlerler.

EDI – Electronic Data Interchange (Elektronik Veri Değişimi) Telefon, faks, televizyon, elektronik ödeme ve para transfer sistemleri, EDI ve internet, e-ticaretin yapılabilmesini sağlayan altı temel araç olarak sayılmaktadır. EDI, sipariş emirleri, faturalar, başvuru formları gibi standart iş dokümanlarının iki organizasyon arasında bilgisayardan bilgisayara elektronik olarak transferine imkan veren sistemlerdir.

Elektronik ticaret ödeme araçları