Tarım Ekonomisi Bölümü HEDEFE YÖNELİK PROGRAM HAZIRLAMA Prof. Dr. Cennet OĞUZ S.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü coguz@selcuk.edu.tr

Program, bir yıl veya daha uzun süre boyunca aynı amaç üzerine yönelmiş faaliyetlerin, planlanmış olarak birbirini izlemesi anlamına gelir. Programda hangi faaliyeti, kimin, ne zaman, niçin, hangi araçlarla yapacağı yer alır.

programın uygulanacağı ilde, Yıllık Yayım Programı; Bir sonraki yılda, programın uygulanacağı ilde, çiftçilerin uygulamakta oldukları tarımsal faaliyetlerde gönüllü olarak yapacakları belirli değişikliklerin tarımsal yayım hizmetleri yoluyla nasıl yönlendirileceğinin anahtarıdır.

Herhangi bir yayım programının hazırlanmasında temel amaç, yayım hizmetlerinin DAHA ETKİLİ YÜRÜTÜLMESİNİ temin etmek bu yolla programın uygulandığı İLDE TARIM SEKTÖRÜNDE GELİŞMEYİ sağlamaktır

1.MEVCUT DURUMUN ANALİZİ Tarımsal yapı/alt yapı, önemli ürünler, çiftçiler, Problem Analizi Önceliklerin/ yapılabileceklerin tespiti 4.İZLEME VE DEĞERLENDİRME 2.AMAÇLARIN TESPİTİ (Temel, Genel, Faaliyet Amaçları) Faaliyetlerin Uygulanması 3.YAPILACAK FAALİYETLERİN BELİRLENMESİ YAYIM PROGRAMI

1. MEVCUT DURUM ANALİZİ Bu bölüm programın diğer bölümlerine esas teşkil eder. Bu bölümde programın odak noktası olarak belirlenen ihtiyaç, sorun veya hedefler tam ve açık olarak tanımlanır. Bu amaçla; 1.İl’e ait verilerin toplanması 2.Verilerin analiz edilmesi 3.Sorunların, nedenlerinin ve potansiyelin belirlenmesi

Sorunların ve nedenlerinin ortaya konması için, Hedefe Yönelik Problem Analizi yapılması gerekmektedir.

Problem İçinde bulunulan, düşünülüp çözümlenmesi ve bir sonuca bağlanması gereken olumsuz durum , mesele, sorun. İlde mevcut su kaynakları potansiyeli iyi kullanılmıyor İhraç edilen biberler geri dönüyor. İlimiz Süt sığırcılığında hayvan başına alınan süt verimi düşük düzeydedir. Biçerdöverle hububat hasadında dane kayıpları çok fazla olmaktadır. Elmalar yeterince kızarmıyor.

Ardından koşulan, ulaşılmak istenen olumlu durum, amaç. Hedef Ardından koşulan, ulaşılmak istenen olumlu durum, amaç. Analiz etmek Bir konuyu; bütün yönlerini ortaya çıkararak, açıklamak ve sonuca bağlamak, tahlil etmek, çözümlemek.

Hedefe Yönelik Problem Analizi NEDEN-SONUÇ İLİŞKİLERİ ? TEMEL PROBLEMLER ? NEDENLERİ ? NEDEN-SONUÇ İLİŞKİLERİ ?

Hedefe Yönelik Problem Analizi Açık ve kapsamlı bir problem analizi ile, Hazırlanacak yayım programının AMAÇLARI ?

Hedefe Yönelik Problem Analizi Yayım programı içerisinde; HANGİ KONULAR METODLAR İlde çiftçilerin yaşamakta oldukları tarımsal sorunların nedenleri; mümkün olduğunca çok sayıda ve doğru bir şekilde ortaya konmalıdır.

YAPIL MASI GERE KENLER diğer kurum ve kuruluşlarca Hedefe Yönelik Problem Analizi Belirlenen nedenleri ortadan kaldırabilmek için; diğer kurum ve kuruluşlarca YAPIL MASI GERE KENLER üst düzeyde ve Bakanlık tarafından

Hedefe Yönelik Problem Analizi KİMLER KATILMALI ? önceden bilgilendirilmiş, konuyla ilgili, konu hakkında bilgi sahibi kişiler KAPSAMI ?

Çok sık otobüs kazası oluyor!

Çok sık otobüs kazası oluyor ! Sonuçlar Otobüs şirketine olan güvenin sarsılması Yolcular yaralanıyor/ sakat kalıyor/ölüyor Yolcular gideceği yere çok geç ulaşıyor .... dığından Çok sık otobüs kazası oluyor ! Ana Problem Çünkü Otobüslerin durumu iyi değil Sürücüler hatalı davranıyor Yolların durumu kötü Nedenler Otobüsler çok eski Otobüslerin bakımı düzenli olarak yapılmıyor Uzun süre araç kullanı yorlar Ağır araçların tonajı iyi kontrol edilmiyor Yolları asfaltlama işlemi iyi yapılmıyor Sürücü lerin eğitimleri yetersiz

SONUÇLARI NEDENLERİ ifade etmektedir. Problem ağacında AŞAĞIDAN YUKARI DOĞRU ilişkiler SONUÇLARI YUKARIDAN AŞAĞI DOĞRU ilişkiler NEDENLERİ ifade etmektedir.

SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK

BAKICILAR HATALI DAVRANIYOR BARINAK KOŞULLARININ İYİ OLMAMASI SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK Çünkü HAYVANLARDA BAKIM VE BESLEME YETERSİZ HAYVAN HASTALIKLARI YETERİNCE KONTROL EDİLEMİYOR VERİMİ DÜŞÜK IRKLAR KULLANILIYOR BAKICILAR HATALI DAVRANIYOR BARINAK KOŞULLARININ İYİ OLMAMASI KABA VE KESİF YEM İHTİYACI KARŞILANAMIYOR ISLAH ÇALIŞMALARININ YETERSİZ OLMASI VETERİNERLİK HİZMETLERİNİN EKONOMİK OLMAMASI SAĞIM ZAMAN- LARINA DİKKAT EDİLMİYOR SUNİ TOHUMLAMA HİZMETLERİ YETERSİZ HAVALANDIRMA YETERSİZ YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN AZ OLMASI HASTALIKLI HAYVANLARIN TECRİT EDİLMEMESİ SAĞIM TEKNİKLERİ İYİ BİLİNMİYOR GETİRİLEN KÜLTÜR IRKLARI İKLİM VE ÇEVRE KOŞULLARINA İYİ ADAPTE OLAMIYOR SAĞIM ÖNCESİ MEME TEMİZLEN- MİYOR VE UYARIL- MIYOR HİJYENE ÖNEM VERİLMİYOR SİLAJ YAPIMININ YETERSİZ OLMASI KAÇAK HAYVAN GİRİŞİNİN TAKİP EDİLEMEMESİ BAKICI- LARIN BİLGİ EKSİKLİĞİ RASYON HAZIRLAMA BİLİNMİYOR MEKANİZASYONA ÖNEM VERİL MEMESİ ÇİFTÇİLERİN YETERLİ BİLGİYE SAHİP OLMAMASI ÇİFTÇİLERİN EKONOMİK GÜÇLERİ ÇOK İYİ DEĞİL DÜZENLİ TIMAR YAPILMIYOR MER’ALAR YETERSİZ SÜTÜN PAHALIYA MAL OLMASI PAZARLA- MANIN İYİ OLMAMASI SÜTÜN SATIŞ FİYATININ DÜŞÜK OLMASI MERALAR ISLAH EDİLMEMİŞ MERALAR AMAÇ DIŞI KULLA-NILIYOR PERİYODİK OTLATMA YAPIL-MAMASI

SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK Çünkü HAYVANLARDA BAKIM VE BESLEME YETERSİZ VERİMİ DÜŞÜK IRKLAR KULLANILIYOR HAYVAN HASTALIKLARI YETERİNCE KONTROL EDİLEMİYOR

SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK HAYVANLARDA BAKIM VE BESLEME YETERSİZ Çünkü KABA VE KESİF YEM İHTİYACI KARŞILANAMIYOR SİLAJ YAPIMININ YETERSİZ OLMASI KESİF YEM FİYAT-LARININ YÜKSEK OLMASI YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN AZ OLMASI MER’ALAR YETERSİZ MERALAR ISLAH EDİL-MEMİŞ MERALAR AMAÇ DIŞI KULLA-NILIYOR PERİYODİK OTLATMA YAPIL-MAMASI

VERİMİ DÜŞÜK IRKLAR KULLANILIYOR SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK VERİMİ DÜŞÜK IRKLAR KULLANILIYOR Çünkü SUNİ TOHUM LAMA HİZMETLERİ YETERSİZ ÇİFTÇİLERİN EKONOMİK GÜÇLERİ ÇOK İYİ DEĞİL GETİRİLEN KÜLTÜR IRKLARI İKLİM VE ÇEVRE KOŞULLARINA İYİ ADAPTE OLAMIYOR ISLAH ÇALIŞMA-LARININ YETERSİZ OLMASI SÜTÜN PAHALIYA MAL OLMASI PAZAR-LAMANIN İYİ OLMA-MASI SÜTÜN SATIŞ FİYATININ DÜŞÜK OLMASI

HAYVAN HASTALIKLARI YETERİNCE KONTROL EDİLEMİYOR SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK HAYVAN HASTALIKLARI YETERİNCE KONTROL EDİLEMİYOR Çünkü VETERİ-NERLİK HİZMET-LERİNİN EKONO-MİK OLMA-MASI ÇİFTÇİ-LERİN YETERLİ BİLGİYE SAHİP OLMA-MASI HASTA-LIKLI HAYVAN-LARIN TECRİT EDİLME-MESİ KAÇAK HAYVAN GİRİŞİNİN TAKİP EDİLE-MEMESİ

Hedefe Yönelik Problem Analizi Önemli Notlar

Hedefe Yönelik Problem Analizi Hazırlanacak olan problem ağacının basit ancak gerçekçi olmasına özen gösterilmelidir.

Bir sorunun önemi, sorun ağacındaki konumu/yeri ile belirlenmez. Hedefe Yönelik Problem Analizi Bir sorunun önemi, sorun ağacındaki konumu/yeri ile belirlenmez.

Bir sorunun nedenlerini ortadan kaldırırken, aynı zamanda muhtemelen başka bir sorunun nedenlerinden birini de ortadan kaldırmış oluruz.

Problem ağacında yer alan ifadelerin her biri, birer sorun ifadesi olarak yer almalıdır. Problem ağacı aşağı doğru indirildikçe, herhangi bir neden, sorun haline geçer.

Bir sorunun tek bir nedeni olmaz. Tek bir neden varsa, o neden doğrudan sorunun kendisi olarak ifade edilir.

Gübreleme uygun bir şekilde yapılmıyor zamanında yapılmıyor Doğru metot kullanılmıyor Çiftçi alışkanlık- larından vazgeçmiyor Çiftçi Gübreyi zamanında temin edemiyor Çiftçi gübrelerin kullanılma zamanını bilmiyor Gübreleme zamanı bayiide gübrenin bulunmaması

Problemi tamamen ortadan kaldırabilmek için, onu ortaya çıkaran tüm nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir.

x x x x SÜT SIĞIRCILIĞINDA SÜT VERİMİ DÜŞÜK HAYVANLARDA BAKIM VE BESLEME YETERSİZ Çünkü KABA VE KESİF YEM İHTİYACI KARŞILANAMIYOR x YEM BİTKİLERİ ÜRETİMİNİN AZ OLMASI KESİF YEM PAHALI/ RASYON HAZIRLAMA BİLİNMİYOR SİLAJ YAPIMININ YETERSİZ OLMASI MER’ALAR YETERSİZ x x x MERALAR ISLAH EDİL-MEMİŞ MERALAR AMAÇ DIŞI KULLA-NILIYOR PERİYODİK OTLATMA YAPILMAMASI

HANGİSİ ÖNCELİKLİ ? HANGİSİ ÖNCELİKLİ ? İldeki problemlerden; Hedefe Yönelik Problem Analizi İldeki problemlerden; HANGİSİ ÖNCELİKLİ ? Hazırlanan problem ağacındaki problemlerden; HANGİSİ ÖNCELİKLİ ?

Hedefe Yönelik Problem Analizi HANGİSİ ÖNCELİKLİ ? o üretim dalının ildeki potansiyeli geçmiş yıllardaki gerçekleşmeler personel araç-gereç bütçe

İl için önemli konuların seçilerek programa alınmasıyla elde edilecek başarı, bir çok önemsiz konunun, programa alınmasıyla elde edilecek başarıdan daha yüksek olacaktır.

2. YAYIM PROGRAMININ AMAÇLARININ BELİRLENMESİ Problem, tespit edilen, içinde bulunulan olumsuz (negatif) durum Amaç, ulaşılmak istenen olumlu (pozitif) durum, Çiftçilerin belirli bir yönde mesafe almasını sağlamaktır.

-Temel Amaçlar: Kalkınma planlarında yer alan, sosyal ve ekonomik nitelikli, çok uzun vadede, bir çok genel amacın gerçekleştirilmesi sonucu ulaşılabilecek, çok geniş kapsamlı, en üst seviyedeki nihai amaçlardır.

Temel Amaçlar: * Kırsal kesimde yaşayanların yaşam seviyelerinin yükseltilmesi. * Düşük gelirli çiftçilerin gelir seviyelerinin ülke ortalamalarına yaklaştırılması * Daha mutlu bir köy yaşamı sağlamak *Ülke hayvancılığının geliştirilmesi

Temel amaç Meyveciliğin geliştirilmesi Meyve bahçelerinin Meyve verimli çeşitlerle kurulması Meyve ithaline sınırlı olarak izin verilmesi Meyve Hastalık ve zararlılarının önlenmesi Meyvelerin ihraç imkanlarının artırılması Meyve üreticilerinin desteklenmesi Meyve İşleme tesislerinin arttırılması

-Genel Amaçlar: Sınırları belirlenmiş, uzun dönem program hedeflerini oluşturan, bir çok faaliyetin yapılması sonucu ulaşılabilecek olan amaçlardır.

Sorundan yararlanarak belirlenen amaçlardır. Genel Amaçlar * Birim alandan daha fazla gelir elde etmek, * Dekara verimin artırılmasını sağlamak. * Bir ürünün/bir çeşidin yaygınlaşmasını sağlamak. * Toprağın verimliliğini korumak v.b. gibi Sorundan yararlanarak belirlenen amaçlardır.

Yayım Programının genel amaçları; Yayımcıya belirgin hedefler vermesi, yıl sonunda ve programın uygulandığı süre sonunda programın etkinliğini ölçebilmek için, Yayım Programının genel amaçları; SAYISAL VE SÜRELİ (Hangi Yıllar Arasında Gerçekleştirileceği Belli) OLMALI

Yayım Programının genel amaçları; GERÇEKÇİ, (Ulaşılabilir) OLMALI

Yayım Programının genel amaçları; BİR ÇOK YAYIM FAALİYETİNİN YAPILMASI SONUCUNDA ULAŞILACAK BİR ŞEKİLDE BELİRLENMİŞ OLMALI

Yayım Programının genel amaçları; GERÇEKLEŞTİRİLECEK BİR FAALİYETE DEĞİL, ULAŞILACAK BİR SONUCA İŞARET ETMELİ ve HAREKETE GEÇİRECEK KADAR TETİKLEYİCİ OLMALI

KESİN OLMALI VE BİR TEK KONUYU İŞARET ETMELİ, Yayım Programının genel amaçları; KESİN OLMALI VE BİR TEK KONUYU İŞARET ETMELİ,

Yayım Programının genel amaçları; (Yapmak, sağlamak, artırmak, v.b) MASTAR HALİNDE (Yapmak, sağlamak, artırmak, v.b) İFADE EDİLMELİ

Belirlenen genel amaçlar/hedefler; Unutulmamalıdır ki; Belirlenen genel amaçlar/hedefler; İlin, ilgili tüm şubelerin, tüm ilçelerin, il tarım teşkilatında çalışan HERKESİN, genel amacı/hedefi olmalıdır.

Nedenlerinden Türetilir. nedenlerin bazıları için Sorunlardan/ Nedenlerinden Türetilir. GENEL AMAÇ LAR her bir neden için veya nedenlerin bazıları için

-Genel amaç % oranında artırmak, v.b şekilde belirlenmiş ise, % olarak ifade edilen ulaşılacak durumu anlayabilmek ve devamlılığı sağlayabilmek için, hedefin belirlendiği başlangıçtaki durum genel amaç/hedef içerisinde yer almalıdır.

-Alternatif ürünlerin, Form:A’nın birinci sütununda örneğin – ”İlde alternatif ürün olarak kanola’nın yaygınlaştırılması”- şeklinde yer alması gerekmektedir. Ancak üçüncü sütunda ayrı ayrı sayısal hedefler belirleneceğinden, ve her bir alternatif ürün için farklı faaliyetler planlanabileceğinden, her alternatif ürün Form:A’da ayrı bir tespit olarak yer alacaktır.

Hangi düzeyde ele alınacağı, hangisinin öncelikli olduğu Hazırlanan problem ağacındaki problemlerin; Hangi düzeyde ele alınacağı, hangisinin öncelikli olduğu Formalara işleme açısından da önem arz etmektedir.

İldeki sorunlar, öncelik tespiti yapıldıktan ve hangi düzeyde çalışılacağına karar verildikten sonra; birbirini takip edecek şekilde Form:A’ya yerleştirilir.

Form:A’nın birinci sütununda problem ile hedef, aynı tespit içerisinde ifade edilmemelidir.

Form:A, her yıl düzenli olarak program formları ile birlikte Bakanlığa gönderilecektir. Bir soruna ait hedef, kaç yılda ulaşılmak üzere belirlendi ise, sorunla ilgili tespitler o süre boyunca (5 yıl, 10 yıl) Form:A’da yer alır. Genel amaçtaki sayısal veriler de aynen kalır, her geçen yıl eksiltilmez.

Belirlenen sürede değişebilecek olan, programın uygulanacağı yılda yapılacak faaliyetlerdir. Belirlenen süre sonunda hedefe, ulaşılamadı ise, o hedefe ulaşmak için yeni bir süre belirlenebilir.

Bakanlığın Yayım Programına, ilave edilmesini istediği konular, mutlaka Form:A’ya ve program formlarına ilave edilir. Yayım Programına, her yıl/herhangi bir yıl, yeni bir sorun/konu ilave edilmesi mümkündür.

hedefe ulaşıldıysa, Belirlenen süre sonunda bir sonraki yılın yayım programı hazırlanırken; Form:A’da belirtmek suretiyle tespit programdan çıkarılır.

Herhangi bir tespit önceliğini kaybettiyse ve o tespitle ilgili olarak gelecekte faaliyet yapılması planlanmayacaksa bir sonraki yılın yayım programı hazırlanırken; Form:A’da belirtmek suretiyle programdan çıkarılır.

Önce Form:A hazırlanır, sonra hangi faaliyetlerin yapılacağı belirlenir.

Form A’nın altıncı sütununda yer alan ve programın uygulanacağı yılda yapılacağı ifade edilen faaliyetler, ait olduğu program formuna işlenir.

Ulaşılmak istenen genel amaç veya hedefin İlde tespit edilen ve çiftçi eğitimi ve yayım programına esas teşkil eden ihtiyaçlar, sorunlar veya hedefler Bu ihtiyaçların, sorunların veya hedeflerin nedeni veya nedenleri Ulaşılmak istenen genel amaç veya hedefin Bu ihtiyacın karşılanması, sorunun çözümü için ulaşılmak istenen genel amaç veya hedef Bu ihtiyacın karşılanmasına veya sorunun çözümüne yönelik olarak yayım programına alınan faaliyetler (* 2) Başlangıç yılı Bitiş yılı İlimiz Hayvancılığında Kaba Ve Kesif Yem İhtiyacı Karşılanamıyor İlimiz hayvancılığındaki kaba ve kesif yem ihtiyacını karşılamak. Bunun için; 1- Yem Bitkileri Üretiminin Az Olması 2003 2007 Belirlenen 5 yıllık sürenin sonuna kadar 2.500 dekar macar fiği ve 5.500 dekar tritikale, 7.500 dekar alanda silajlık mısır ekilmesini sağlamak. Demonstrasyon Tarla Günü Sir. Mektup Üretimi 2- Meralar Yetersiz - --------------- ------------- a- Meralar ıslah edilmemiş 2004 2013 Belirlenen sürede ilde mevcut 100.000 dekar mera alanının yarısının ıslah edilmesini sağlamak. Çiftçi İnceleme Gezisi Çiftçi Toplantısı b- Meralar amaç dışı kullanılıyor ------------ c- Periyodik otlatma yapılmıyor 2006 2015 10 yılın sonunda ilde mevcut 15 mera alanının 10 unda periyodik otlatma uygulamasını yerleştirmek. 3- Silaj Yapımının Yetersiz Olması 2005 2009 Beş yıllık sürede 400 çiftçimizin silaj yapmasını temin etmek. Sir. Mektup Üretimi 4- Kesif Yem Fiyatlarının Yüksek Olması

-Faaliyet Amacı: Bir programda yer alan herhangi bir faaliyetin yapılma amacıdır. Pratik ve doğrudan uygulamaya dönük olan, genel amaçlara ulaşmak için yapılacak işlerin ayrıntılı tanımıdır.

Faaliyet amacı, faaliyetin konusu ile yakından ilişkili ve sınırlı olup, yapılacak faaliyet hakkındaki ayrıntıları içerir. Faaliyet Amacı, ait olduğu program formundaki; ..........amacı sütununa yazılır.

Kurulacak Demonstrasyonun Amacı .................... İLİNDE 2004 YILINDA KURULACAK DEMONSTRASYONLARIN PROGRAMI Form:1 K o n u s u Kurulacak Demonstrasyonun Amacı Kurulacak Demonstrasyonun Özelliği   D e m o n s t r a s y o n d a Sonuç Demons. Metod Demons. Dağıtılacak Basılı Yayın Çeşidi Kullanılacak Yayım Araçları Demons Sayısı Çiftçi Sayısı Demons Sayısı Elma ağaçlarında değişik doruk dallı şekil budamasının yapılmasının öğretilmesi İlimizde önemli bir ürün olan elma ağaçları çok yaşlı ve yüksek bir şekilde taçlanmış olduğundan, 2002 yılında dikilen klasik anaçlı ve yarı bodur anaçlı elma ağaçlarının kültürel işlemlerde kolaylık sağlayacak şekilde daha aşağıdan taçlanmasını temin için, 2. yılda hangi dalların, nereden ve nasıl kesilmesi gerektiğini bizzat yapmak ve demonstrasyona katılanlara yaptırmak suretiyle öğreterek kendileri yapacak şekilde beceri kazandırmak. - 5 50 Sirküler Mektup Video ve Video Bant

İLİNDE 2004 YILINDA DÜZENLENECEK TARLA GÜNLERİNİN PROGRAMI Form:2 K o n u s u Düzenlenecek Tarla Gününün Amacı Düzen- lenecek Tarla Günü Sayısı   Katılması Planlanan Çiftçi Sayısı T a r l a G ü n ü n d e Düzen lenen Köyden Çevre Köyler den Dağıtı lacak Basılı Yayın Çeşidi Kullanı Yayım Araçları İşbirliği Yapılacak Kuruluşlar ............... fasulye çeşidinin tanıtılması tarla günü ..... Enstitüsü tarafından geliştirilen ve bölgemize tavsiye edilen ..... fasulye çeşidinin ilimize uygun olduğunu, yetiştirilmekte olan mahalli .............. çeşitlerinden daha iri ve dekara başına veriminin daha fazla olduğunu göstermek ve çiftçilerimizi bu çeşidi ekmeleri konusunda ikna etmek için yeni çeşidin ekildiği alanı; fasulye yetiştiren diğer çiftçilerin de görmesini ve gözlem yapmasını sağlamak, 2 40 10 broşür video Multi vizyon

Sorunlar Listesi A Köyü Örneği Eğitim düzeyi düşük, İşsizlik, Altyapı yetersiz, belediyenin öncelikleri farklı, Kanalizasyon şehrin içinden açıkta akıyor ve içme suyu kaynaklarına karışıyor, Lastik Fabrikasının arıtma tesisi yok ve atıklar içme suyuna karışıyor, Hijyenik içme suyu yok, Salgın hastalık var, Gelir düzeyi düşük, Annelerin çocukları besleme konusundaki bilgisizliği (anneler bilinçsiz), Çocuklarda beslenme yetersizliği, Sağlık ocağı ve klinikler yetersiz, Sağlık hizmetlerine sınırlı erişim, Çocuklara gerekli ve yeterli aşılar yapılamıyor, Kayıtlara göre 0-5 yaş grubundaki bebek ve çocuk ölümleri son bir yıl içinde %10 oranında artmış, Bebek ve çocuklarda görülen enfeksiyon oranları yüksek,

Teşekkürler… coguz@selcuk.edu.tr