YÜZME HAVUZLARININ HİJYENİ

Yüzme sporu en güzel sporlardan biri… Bununla beraber yüzdüğümüz havuzların hijyeni ise sağlığımız açısından son derece önemli.

Peki yüzdüğümüz, antrenman yaptığımız, yüzmeyi öğrendiğimiz havuzlar nasıl temizleniyor? Bakımları nasıl yapılıyor? Havuz yöneticileri gerekli önlemleri alıyor mu?

HAVUZ TEMİZLİĞİ NASIL YAPILIR? Havuz temizliği atlanmaması gereken önemli bir konudur.Havuzun yosun tutmaması gerekir. Yüzme havuzunun günlük, haftalık ve aylık periyotlarla düzenli bakım görmesi gerekir. Havuzun temizliği ve bakımı belgelenmiş olmalıdır. Havuz suyunu dezenfekte etmek için klor veya ozon gibi kimyasallar kullanılabilir. Havuzun belirli aralıklarla boşaltılması ve yüzeyi temizlendikten sonra yeniden doldurulması gerekir.

Havuz temizliği, temiz bir görüntü ve insanların sağlığı için hergün yapılması gereken bir iştir. Bu işte uygulanması temel temizlik maddeleri; pH düşürücü. Klor. Yosun giderici. Sıvı toplayıcısı. Parlatıcı

pH düşürücü, suyun pH değerini dengeler pH düşürücü, suyun pH değerini dengeler. Ph Düşürücü havuz kullanım yoğunluğuna göre 3-4 günde bir atılır. Ph6.5-7,8 arasında tutulması gerekir Klor, toz yada tablet halinde havuza kullanılır. Su içerisindeki klorun sağlığa herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Ancak direkt olarak toz veya tablet klorla etkileşim içerisinde bulunması tahrişe neden olabilir. Yosun giderici, sıvı olarak havuza dökülür. Suda yosun oluşumunu engeller. Yosun  Önleyici, Parlatıcı haftada bir defa;  100m³ havuzda 0,5 Lt olarak kullanılır. Parlatıcı, yüzme havuzu için suyun berrak olusunu ve yumusak olmasini sağlar.  Sıvı toplayıcısı, havuz içerisindeki ufak pislikleri bir araya toplayarak kum filtresine takılmasını sağlar.

Yüzme havuzları:                 Havuz dibinin temizliği her gün, duvarlarının temizliği  ise haftalık olarak yapılmalıdır. (Havuz işletmeye kapatıldığı zaman)  senede en az bir kez havuz suyu  tamamen  boşaltılarak dezenfeksiyonlu su ile genel bir temizlik yapılmalıdır. Havuz dip temizliğinden (süpürme) sonra kurallara uygun bir şekilde ters yıkama yapılır. Ters yıkama işleminden sonra sistem çalışmaya devam ederken, sırayla pompalar durdurularak pompa ön filtreleri temizlenir.

Üstten Taşma Kanalları : Haftada en az bir kez yapılır Üstten Taşma Kanalları : Haftada en az bir kez yapılır. Devir-daim pompası kapatılarak taşma ana artelinin kanala giden vanası açılır. Kanalın üzerindeki ızgaralar dışarı alınır. Kanalın içi ve yüzeyi iyice yıkanır  ve  ızgaralar tekrar yerine  yerleştirilerek kanal vanası kapatılır ve  devir-daim pompası açılarak tekrar işletmeye alınır. ( Taşma kanalı temizliği havuz haftada bir gün işletmeye kapatıldığı zaman yapılmalıdır.)   Rezerv Depoları  (Denge Tankı): Altı ayda bir kez rezerv depoları suyu boşaltılır. Temizlik yapıldıktan sonra  dezenfekte edilip tekrar su doldurulur. Yeni dolumdan önce yapılan genel temizlik çok önemlidir. Temizlik malzemeleri (Deterjanlar) hiçbir durumda havuz devir-daim sistemine karışmamak zorundadır. Karıştıkları zaman işletme arızalarına yol açarlar

*Üstten Taşma Kanalları

GÜNLÜK BAKIM pH,klor ve ısı ölçümü yapılır.

Değerler panoda güncellenir. Havuz çevresinin kontrolü yapılır. Motor ön sepetlerinin temizlenir, kum filtresi, elektrik tesisatı ve mekanik  tesisatın kontrolü yapılır.  Denge deposundaki su seviyesi kontrol edilir.

HAFTALIK BAKIM Haftada 1 gün havuz işletmeye kapatılıp şok klor ile havuz suyunun şoklanması yapılır. Günlük bakım uygulamalarında yapılan işlemler sırası ile yapılır. Taban ve duvar temizliği sırasında yapılan işlemler sırası ile yapılır. Havuzdaki klor seviyesi istenilen değerlere gelinceye kadar havuz işletmeye kapalı kalır.

AYLIK BAKIM 1. Havuzun dip ve yüzey temizliği yapılmalı.  2. Duvarlarda birikmiş (eğer varsa) yosun ve kireç kalıntıları fırçalanmalı.  4. Filtreler ters yıkanmalı.  5. Gerekiyorsa havuza su eklenmeli.  6. Havuzun kimyasal değeri ölçülmeli.  7. Gerekli kimyasallar havuzunuza eklenmeli.

YILLIK BAKIM 1. Yüzme havuzu iyice temizlenip, dip süpürgesi ile duvarlar fırçalanır. 2. Yosun ve kireç önleyici özel bir kimyasal havuza atılır.  3. Filtre ters yıkanır ve suyu boşaltılır. 4. Korozyondan etkilenecek ekipmanların bakımı yapılır.  5. Merdivenler, (eğer varsa) savak ızgaraları sökülür ve koruma altına alınır.

HAVUZ SUYUNUN KLORLA DEZENFEKSİYONU Havuz suyunun dezenfeksiyonu için en yaygın metotlardan biri klor ile dezenfeksiyondur. Klorla dezenfeksiyon elle veya otomatik makinelerle yapılır.Elle dezenfeksiyon ilk kurulum maliyeti açısından ekonomik olması sebebiyle daha çok küçük ev havuzlarında tercih edilir.

ELLE KLORLAMA Ekonomik nedenlerle küçük ev havuzlarında otomatik dozajlama sistemi kurulmayabilir.Bu nedenle başta dezenfeksiyon (klorlama) olmak üzere havuzun tüm kimyasal ihtiyacı elle karşılanır.

HAVUZ SUYU HAZIRLIĞI Su hazırlığının görevi; etkili bir şekilde kirliliğin ortadan kaldırılması ve aynı zamanda havuz suyunun hijyenik özelliklerinin garanti altına alınmasıdır. Havuz suyu hazırlığı; hazırlık yöntemi olarak Flokulasyon, Filtrasyon, klorlama yönteminin esas açılımı da şöyledir. ·         Flokulasyon ·         Filtrasyon ·         Dezenfeksiyon ·         Oksidasyon ·         pH değerinin ayarı ·         Seyreltme (Temiz su ilavesi) ·         Havuz dip temizliği ·         Isıtma

Flokulasyon ve Filtrasyon ; Filtrenin görevi suyun devir daimi sırasında filtre edilebilir kirliliklerin tutulmasıdır. Ayrıca sistem; su devir-daimi, dezenfeksiyon maddelerinin ve sıcak suyun dağılımı içinde vazife görür. Tüm filtre edilebilir maddeler filtrede tutulur. Geri kalan kirlilikler havuz içindeki klorla reaksiyona girerler ve bunun sonucunda sağlık açısından zararlı olan kloraminleri ortaya çıkarırlar.

Pompa Havuz suyunun sirkilasyonunu sağlamaya yarayan ve aynı zamanda suyun temiz ve berrak kalmasını sağlayan en önemli ekipmanlardandır. Her sene yaz sezonu başında bulunduğu nemli ortamın yarattığı tahribatlardan dolayı mutlaka genel bakım yapılması gerekir. Pompanın yaz sezonu boyunca günde en az 8 saat havuz suyunu sirküle etmesi gerekmektedir Süpürme İşlemi Rüzgar ve yüzücüler ile birlikte gelen kir, toz, yaprak, ter gibi kirlilikleri kimyasal yoluyla dibe çöktürüldükten sonra vakumlama sistemi ile havuzun dibindeki kirleri su ile birlikte kum filtresine gönderilir. Süpürge işlemi bittikten sonra kum filtresinin yakaladığı kir ve partiküller ters yıkama yolu ile dışarı atılır. Havuz tekrar normal çalışma sistemine alınır.

Dezenfeksiyon-Oksidasyon  ; Bakteri, virüs, yosun sporları ve benzerlerinin öldürülmeleri yeterlidir. Bunlar oluşturacakları kirliliğin ve sonuçlarının da ayrıca oksidasyon (ıslak yanma) ile ortadan kaldırılması (yok edilmesi) zorunluluktur. Havuz duvarlarına yapışan sümük, balgam vs. yosunlaşma ortamını arttırır. Havuz suları için uygun dezenfeksiyon yöntemi aşağıdaki gerekleri yerine getirmek zorundadır. I.  Havuz suyu içinde hızlı dezenfeksiyon yapabilmelidir. II.  Filtre cihazı tarafından tutulamayan organik kirliliği okside edebilmelidir. III.  Havuz suyu dezenfeksiyon etkisi basit ve güvenilir bir şekilde ölçülebilmelidir.

  Serbest ve Bileşik Klor; Serbest klor serbest ve aktif olan klordur. Bağlı klor ortaya çıkan sorunları izah eden, organik maddelere bağlıdır. Her iki değer daima ayrı tahlil edilmelidir ve yoğun bileşik klor durumu çok şiddetli bir su kirliliğinin işaretidir. Sağlık açısından tehlikelidir ve yüzücüler açısından sakıncalıdır.

NUMUNE ALMA Havuz suyundan numune alma işi Halk Sağlığı Müdürlüğü veya numune alma konusunda akredite olmuş ve Bakanlıkça yetkilendirilmiş kamu kurum veya kuruluşları ile özel laboratuarlar tarafından yapılır. Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Ve Şartları Hakkında Yönetmeliğe göre; Numuneler su akımının en düşük olduğu veya kullanıcıların en yoğun olduğu bölgeden yüzme havuzu kenarının yaklaşık 50 cm uzağından ve su yüzeyinin 20 cm altından alınır. Numuneler, numune alma formu düzenlenerek alınır, her numune için bir kod numarası verilir ve kod numarası numune alma formu ile numune şişesinin üzerine yazılır.

Havuz suyundan alınan her bir numune için ikişer adet “Havuz Suyu Numune Alma Formu” düzenlenir ve formlardan biri numune ile birlikte laboratuara verilir, diğeri ise numuneyi alan kurum veya kuruluşta kalır.

HAVUZ SUYU NUMUNE ALMA FORMU T.C. ………. VALİLİĞİ İl Halk Sağlığı Müdürlüğü Havuz Suyu Numune Alma Formu   NUMUNE KOD NO: TARİH Numune alınan havuz adresi Havuz işleticisinin adı soyadı : Numunenin alındığı saat Numune miktarı Dezenfeksiyon türü  Klorlama  Ozonlama  Ultraviole  Hidrojen peroksit  Hidrojen peroksit + biguanid  Diğer yöntemler, yazınız………………………………….. Numune alma amacı  Fiziksel analiz  Biyolojik analiz  Kimyasal analiz Numune alma nedeni  Rutin kontrol  Şikayet  Diğer …………………. Numunenin alındığı sıradaki pH Serbest klor Hidrojen peroksit Biguanid Sıcaklık Renk Bulanıklık Numune alan kişinin Adı ve soyadı Telefon no Yukarıda evsafı yazılı havuz suyundan …………………………………………..huzurunda ……….. adet numune alınarak …..……………………………………………………………mührü ile mühürlenmiş ve numune alma formu tarafımızca imza edilmiştir. İmza Teknik Eleman Havuz Suyu İşleticisi veya Vekili

EK–1 KİMYASAL ÖZELLİKLER Parametre Analiz Aralığı Birim Sınır Değerler En az En çok Siyanürik asit (1) Ayda bir defa mg/L - 100 Biguanid2 2 30 Hidrojen Peroksid (2) 40 80 pH (2) 6,5 7,8 Amonyum (2) 0,5 Nitrit Nitrat 50 Bakır 1 Alüminyum 0,2 Toplam alkalinite (2) (CaCO3) 180 Bağlı klor (3) Kapalı yüzme havuzu suyu serbest klor (3) 1,5 Açık yüzme havuzu suyu serbest klor3 3 Serbest klor (4) 0,3 0,6

EK–2 FİZİKSEL ÖZELLİKLER Parametre Analiz Aralığı İstenen Değer Renk Ayda bir defa Pt/Co olarak 10 birim Bulanıklık SiO2 veya Jakson birimi olarak 5 birim ya da NTU veya FNU olarak 0,5 birim Sıcaklık (1) En az En çok Kapalı havuz 26 oC 28 oC Açık havuz oC

YÜZME HAVUZLARININ HİJYENİ AÇISINDAN UYULMASI GEREKEN KURALLAR

Kullanıcıların yüzme havuzuna mayoyla girmeleri sağlanır Kullanıcıların yüzme havuzuna mayoyla girmeleri sağlanır. Tesislerde, bütün kullanıcıların, yüzme havuzuna girmeden önce duş alabilmelerini ve ayak dezenfeksiyonu yapabilmelerini sağlayacak düzenleme yapılır.

Lensle havuza sakın girmeyin. Çok kalabalık olan, su devri yeterli olmayan, yeterince klorlanmayan havuzlardan uzak durulmalıdır. Böyle havuzlara kesinlikle girilmemelidir. Çocuklara deniz gözlüğü takılmalıdır. Temiz olduğundan emin olunmayan ve suyu klor kokmayan havuzlara girilmemelidir. Havuzun suyu da, içi de, çevresi de, duş alanı da mutlaka temiz olmalıdır. Havuz ve çevresi uygun dezenfektanlarla dezenfekte edilmelidir. Havuz suyunun berrak olmasına dikkat edilmelidir. Çok temiz bile olsa havuz suyu kesinlikle yutulmamalıdır. Havuz suyuna zaman zaman bakteriyolojik analizler yapılmalıdır. Kulak enfeksiyonlarına karşı, kulak tıkaçları kullanılmalıdır.

Yüzme havuzunda hayvanların insanlarla birlikte bulunmalarına hiçbir şekilde izin verilmez.

ÇOCUK YÜZME HAVUZUNUN TEMİZLİĞİ Çocuk yüzme havuzunun derinliği 50 santimetreden fazla olamaz. Çocuk havuzları müstakil su hazırlık tesisine sahip olmalı, ayda bir defa boşaltılarak temizlenmeli ve dezenfekte edildikten sonra temiz su ile doldurularak yeniden işletmeye alınır.

YÜZME HAVUZLARININ YETERLİ TEMİZLENMEMESİNDEN KAYNAKLANAN HASTALIKLAR Ateşli ishal Genital mantar enfeksiyonları Tifo Hepatit A ve E Göz, kulak, burun, boğaz enfeksiyonları Uyuz, impetigo gibi deri hastalıkları vb.

Problem Sebep Çözüm Havuzda Klor kokusu, Gözlerde yanma ! 1.Havuz suyunda kloramin oluşumu.   2.Suyun pH değeri çok düşük. 1.Havuz suyunun DPD3 ile bağlı klor miktarına bakılır, bağlı klor miktarı 0.2 ppmden fazla ise klor şoklaması yapılır. 2. pH değeri 6.8 ın altında ise havuz suyuna NaOH veya Na2CO3 eklenerek pH düzeyi 7.0 -7.4 düzeyine getirilir.

Problem Sebep Çözüm Saçlarda, giysilerde ağarma ! 1.Havuz suyunda kloramin oluşumu.   2.Aşırı klor seviyesi 1.Havuz suyunun DPD3 ile bağlı klor miktarına bakılır, bağlı klor miktarı 0.2 ppmden fazla ise klor şoklaması yapılır. 2.Havuz suyunda klor seviyesi 10 ppm'in üstünde ise yapılacak işlemler a) Havuza taze su almak, b) Aktif karbon veya Sodyummetabisulfit ile kloru nötralize etmek.

Problem Sebep Çözüm pH yükselmiyor? Düşük Alkalinite Suya Alkaliniteyi artırıcı sertlik ilavesi, sert su ilavesi veya Kalsiyum Hipoklorit klor kullanımı Klor ölçümünde klor görünmüyor veya yükselmiyor? 1.Yüksek Stabilizatör etkisi.   2.Yanlış veya bozuk klor ölçüm hapı veya sıvısı kullanımı 1.Stabilizatör seviyesi ölçümü ile miktar tespit edilir. Su seyreltilir ve stabilizatörlu klor kullanımına son verilir. 2. Bir başka test kiti ve hapları ile yapılan testler tekrar edilir. Yeni test hapları veya sıvıları kullanılır.

Problem Sebep Çözüm Havuz fayanslarının üzeri pütürlü veya kireç bağlamış.! Yüksek Alkalinite ve kalsiyum sertliği Havuz suyuna tek noktadan verilecek asit (Sülfürik asit, Hidroklorik asit) veya sadyumbisülfit ile Alkalinite ve kalsiyum sertliğinin düşmesi sağlanmalıdır.

DENETİM

Yüzme havuzu, havuz suyu ve havuz kimyasalları her ay İl Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından denetlenir. Bu denetimlerde; Havuz suyu hazırlanmasında ve dezenfeksiyonunda kullanılan kimyasalların Bakanlıktan ruhsatlı olup olmadığı, Havuz suyu kimyasalları için bir depo ile yeterli kişisel koruyucu ekipman bulunup bulunmadığı, Analiz kayıt defterleri ve bu Yönetmelik eklerine göre yapılan veya yaptırılan analiz sonuçları, kontrol edilir.

Bir takvim yılı sonunda yapılan değerlendirmede havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen şartlara uygun olması durumunda; Ek-5’te yer alan “Temiz Havuz Sertifikası” Müdürlük tarafından düzenlenir.

UYGUN ÇIKMAYAN HAVUZ SUYUNUN TAKİBİ Yüzme havuzu suyundan alınan numunenin mikrobiyolojik analiz sonucunun Ek-3’te belirtilen niteliklere uygun çıkmaması halinde havuzun faaliyeti durdurulur. Yüzme havuzu işleticisinin gerekli şartları sağlamasından sonra yeniden alınan numunenin analiz sonuçlarının Ek-3’te belirtilen niteliklere uygun çıkması durumunda havuzun faaliyetine izin verilir.

Yapılacak denetimlerde havuz ve havuz suyu kalitesinin bu Yönetmelikte belirlenen şartlara uygun olmaması durumunda bu sertifika Müdürlükçe iptal edilir.

KAYNAKÇA http://izhsl.ihsm.gov.tr/dosya/havuzsuyuhst.pdf http://www.arteshavuzculuk.com/sayfalar/teknik/yuzme_havuzlarinda_haftalik,_aylik_ve_yillik_periyodik_bakim_ve_kontroller.aspx http://www.dizaynhavuz.com/havuz.php http://aseran.blogcu.com/havuz-suyunun-klorla-dezenfeksiyonu/13481909 http://www.havuzz.com/makale/16/172/yuzme-havuzlarinda-toz-klor-ile-dezenfeksiyon-ve-takibi.aspx

HAZIRLAYANLAR B120112026 TUĞBA ÇİLENKOĞLU B120112352 ÖZGÜL DEMİR G110112068 SÜLEYMAN MELİH AMASYA G110112023 GÖKHAN KATIRCIOĞLU