Otizmin belirtileri, değerlendirilmesi ve tanılama ZEE 307 – OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU Arş. Gör. Ahmet FİDAN

Değerlendirmenin amaçları Gelişimi değerlendirmek Hizmetlere ulaşmayı sağlamak Tanı koymak Bireyi tanımak Risk altındaki bireyleri belirlemek

Değerlendirme türleri AİLENİN DEĞERLEN DİRİLMESİ Aile özellikleri Aile katılımı TARAMA Birinci düzey tarama İkinci düzey tarama TANILAMA Tanılama araçları DSM IV-TR DSM V GELİŞİMSEL DEĞERLEN DİRME İletişim ve dil becerileri Sosyal ve uyumsal beceriler Bilişsel ve akademik beceriler

Okulöncesi dönemdeki belirtiler Okul dönemindeki belirtiler Erken belirtiler 6 ayı geçtiği halde başkalarına gülümsememek 12 ayı geçtiği halde agulamamak, parmağıyla bir şeyi işaret etmemek, 16 ayı geçtiği halde tek bir sözcük bile söylememek 24 ayı geçtiği halde iki sözcüklük basit cümleler kurmamak Hangi ayda olursa olsun gelişimde gerileme olması Okulöncesi dönemdeki belirtiler Başkalarının kendisine dokunmasından kaçınmak Anne-babasının gülümsemesine tepki vermemek Günlük yaşamda konuşarak iletişim kurmamak Adına tepki vermemek Oyuncaklarla sıradışı biçimlerde oynamak Kendine söylenenleri tekrar etmek Rutinlere aşırı bağlılık göstermek Beslenmede sorunlar göstermek Bazı seslerden ve ışıklardan aşırı rahatsız olmak Okul dönemindeki belirtiler Sosyal oyunlara katılmamak Kendisinden daha küçük çocuklarla oynamayı yeğlemek Fazlaca didaktik ifadeler, resmi kalıplar kullanmak ve patron davranışları sergilemek Karşılıklı konuşmak yerine tek taraflı konuşma davranışı sergilemek Sözlerinin ve davranışlarının başkaları üzerindeki etkilerini anlamamak Fazla kuralcı olmak ya da kurallar koyma isteği göstermek Etkinlik geçişlerinde zorlanmak Sporda beceri yetersizliği göstermek Dinleme ya da çalışmaya yoğunlaşmada zorlanmak

OSB ile ilişkili özellikler Yaklaşık %40 ı sözel iletişim becerilerini kullanamamaktadır. Ağlama, bağırma, kendini yaralama, saldırganlık gibi davranış sorunlarına çok sık rastlanır. Kendini uyarıcı davranışlara (el çırpma, parmak uçlarında yürüme, bazı nesneleri döndürme, gibi) sık rastlanır. Yaklaşık %25-%40’ında epilepsi bulunmaktadır. Yaklaşık %25’inde mide-bağırsak sorunları görülmektedir. Yaklaşık yarısında beslenme ve uyku sorunları görülmektedir. Birçoğu rutin sağlık kontrolleri için doktora gider ve bazı ilaçlar kullanır.