DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU

... konulu sunumlar: "DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU"— Sunum transkripti:

1 DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
MSÖ405 ÖZEL EĞİTİM DOÇ. DR. HATİCE BAKKALOĞLU

2 DERSİN İÇERİĞİ ÜNİTE I: ÖZEL EĞİTİM ÜNİTE II: ÖZEL EĞİTİMDE DEĞERLENDİRME ÜNİTE III: BEP HAZIRLAMA ve ÖĞRETİMİN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ ÜNİTE IV: KAYNAŞTIRMA ve DESTEK ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ ÜNİTE V: AİLE EĞİTİMİ ÜNİTE VI: ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE VII: İŞİTME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE VIII: GÖRME YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE IX: FİZİKSEL YETERSİZLİĞİ/SÜREĞEN HASTALIĞI OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE X: DİL VE KONUŞMA BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XI: ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XII: DUYGU DAVRANIŞ BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XIII: OTİSTİK BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XIV: ÇOKLU YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLER ÜNİTE XV: ÜSTÜN ZEKALI ÖĞRENCİLER Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

3 ÜNİTE XIII: OTİSTİK BOZUKLUĞU OLAN ÖĞRENCİLER
Otistik Bozukluk Kısa Bir Tarihçe Tanım Yaygınlık Nedenler Özellikler Tıbbi Ve Eğitsel Değerlendirme, Yerleştirme Otistik Bozukluk Gösteren Öğrencilere Etkili Öğretim Sunma Stratejileri Sınıfında Otistik Bozukluk Gösteren Öğrenci Bulunan Öğretmenlere İpuçları Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

4 Otistik Bozukluk Otistik bozukluk, Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB) ya da Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) yelpazesi altında yer alan gelişimsel bozukluklardan biridir. YGB, beş gelişimsel bozukluğu kapsamaktadır; Otistik bozukluk, Rett bozukluğu, Çocukluğun Dezintegratif bozukluğu, Asperger bozukluğu, Başka türlü adlandırılmayan yaygın gelişimsel bozukluk (Atipik otizmi de kapsar). Bu bozukluklar içerisinde otistik bozukluk, en yaygın karşılaşılan bozukluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

5 Tanım Erken çocukluk döneminde dahi fark edilebilen;
gecikmiş dil ve konuşma özellikleri, dili iletişimsel amaç olarak kullanmada yetersizlik, normal fiziksel büyüme ve gelişim özellikleri, aynılığa aşırı bağlılık, kendini uyarıcı tekrarlayan (stereotipik) davranışlar. Ülkemizde Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde (2006); “Otistik birey; sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılığı erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bu özellikleri nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan birey” olarak tanımlanmaktadır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

6 Yaygınlık Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi’nin 2007 bilgilerine göre, otistik bozukluk en yaygın görülen YGB’dur ve 150’de 1 görülme sıklığı vardır. Ülkemizde otistik bozukluğun yaygınlığına ilişkin henüz bilimsel veriler bulunmamaktadır. Otistik bozukluğun tüm ırklarda, etnik gruplarda ya da sosyal statüsü farklı olan gruplarda görülebileceği, ailenin gelir durumu, yaşam biçimi ve eğitim düzeyi ile otistik bozukluk arasında bağın olmadığı vurgulanmaktadır. Erkeklerde kızlardan 4-5 kat daha fazla görülür. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

7 Nedenleri Gerçek anlamda nedenleri tam olarak saptanamamıştır.
Otistik bozukluğu beyinsel işlevlerdeki bozukluğun tetiklediği ve otistik bozukluğun görülmesinde bakıcıların suistimalı ya da ihmalinin söz konusu olmadığı kabul görmektedir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

8 Devam… Genetik faktörler/ çoklu genetik faktörlerin etkileşimi
Beyinsel işlevlerdeki anormallikler genetik faktörlerin yanında beyin gelişimindeki ve beyincikte (cerebellum) anormallikler olduğu frontal lob (ön) ve temporal loblarında (yan) anormallikler olduğu, beyinde ön lob sosyal ve bilişsel işlevlerden sorumlu iken, yan loblar hafıza, sosyal ve yüzsel ifadeleri (jest/mimik) anlama. Çevresel faktörler anne-babanın suistimali ve ihmali otistik semptomların sayısı ve yoğunluğunu etkileyebilmekte iken, çocuğa sağlanan nitelikli bakım ortamı önemli rol oynamaktadır Aşılar (özellikle kızamık, kabakulak ve kızamıkçık) kanıtlanmamıştır. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

9 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

10 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

11 Tıbbi ve Eğitsel Değerlendirme, Yerleştirme
Otistik bozukluğa ilişkin geliştirilen tarama ve tanılama ölçekler (anne-baba, bakıcı, öğretmen ve uzman gözlemlerine dayalı) Gilliam Otizm Derecelendirme Ölçeği-2, Yeniden Gözden Geçirilmiş Otizm Tanılayıcı Görüşme, Otizm Tanı Koyucu Gözlem Çizelgesi, Çocukluk Otizmi Tanılama Ölçeği, Sosyal Yanıtlayıcılık Ölçeği, Sosyal İletişim Ölçeği, 2 Yaşındaki Çocuklarda Otizm Tarama Testi, Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

12 Otistik Çocuklar İçin Etkili Öğretim Stratejileri
Fiziksel çevreyi uyarlama ve problem davranışlarla baş etme (sınıf çevresi, davranışların işlevsel analizi), Görsel desteklerden (ipuçları) yararlanma (resimli kartlar, etkinlik çizelgeleri), Doğal öğretim teknikleri/geliştirilmiş doğal bağlamda dil öğretimi Çevresel düzenlemeler (ilginç materyaller kullanma, seçenek sunma, ulaşılamaz hale getirme, az miktarda-sınırlı oranda verme, etkinlikleri eksik bırakma, şaşırtıcı-beklenmedik durumlar yaratma) Yanıtlayıcı etkileşim stratejileri (etkileşimsel stratejiler, temel dil modeli olma stratejileri) Doğal bağlama dayalı öğretim teknikleri (model olma, talep etmeye-model olmaya dayalı öğretim, bekleme süreli öğretim, fırsat öğretimi) Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

13 Sınıfında Otistik Bozukluk Gösteren Öğrenci Bulunan Öğretmenlere İpuçları
Oynadıkları nesne ve oyunlardaki farklı bölümlere, parçalara ve durumlara dikkatlerini yönelterek “dikkati yoğunlaştırma becerileri” Sık sık alıştırmalar ve rehberlik ile taklit edilen her hareket ve ifadenin pekiştirilmesi ile “taklit becerileri” İsteğin ifade edildiği zaman gerçekleştirileceği konusunda ısrar edilerek “istekte bulunma becerileri” Yetişkinin yönergesine uyulması konusunda ısrar edilerek “yönergelere uyma becerileri” Gelişimlerine ve ilgilerine uygun nesneler sunulması, ilgilenip oynadıklarında ise hemen pekiştirerek “nesnelerle oynama becerileri” Akranlar ile oynama için fırsatlar yaratılıp uygun oyuncaklar ve ortamlar sağlanarak “başkaları ile oynama becerileri”dir. Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

14 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU

15 Doç. Dr. Hatice BAKKALOĞLU