Yrd. Doç. Dr. İpek EROĞLU KOLAYİŞ Hareket Terimleri Yrd. Doç. Dr. İpek EROĞLU KOLAYİŞ

Hareket Terimleri Düzlem: İki boyutlu ve 3 noktadan oluşan bir şekildir. Bu 3 nokta aynı hat üzerinde yer almaz. Tüm hareketler bir düzlem üzerinde oluşur.

DÜZLEMLER

Hareket Terimleri EKSENLER Eksen: Bir düzlemi dikey olarak kesen bir çizgidir. Tüm hareketler bir eksen etrafında oluşur.

Hareket Terimleri

Anatomik Düzlemler ve Eksenler Organların durumlarını birbiriyle olan ilişkilerini, komşuluklarını tanımlamayı bilmek için herhangi bir anatomik tanımı ve terimi açıklamak için üç ana düzlem temel alınır. İnsan vücudunun kısımları ve hareketleri uzaydaki bu üç düzlem ve üç eksene göre tanımlanır.

Hareket Düzlemleri Planum Sagittale / Sagittal düzlem; Vücudu Sağ ve sol olmak üzere iki eşit parçaya böler Planum frontale/Frontal düzlem düzlem; Vücudu ön ve arka olmak üzere iki eşit parçaya böler. Planum transversum –horizontale/Transvers Düzlem; Vücudu alt ve üst olmak üzere iki eşit parçaya böler Modified from Booher JM, Thibodeau GA: Athletic injury assessment, ed 4, New York, 2000, McGraw- Hill

Düzlemler: 1- Planum sagittale, 2- Planum horizontale (transversum), 3- Planum coronale (frontale) Eksenler: 1- Axis transversalis, 2- Axis verticalis, 3- Axis sagittalis

Vücudu sağ ve sol olmak üzere iki eşit parçaya böler Hareket Düzlemleri Sagittal Düzlem Vücudu sağ ve sol olmak üzere iki eşit parçaya böler Örnek Mekik Yürüme Flexion ve Extension Modified from Booher JM, Thibodeau GA: Athletic injury assessment, ed 4, New York, 2000, McGraw- Hill

Hareket Düzlemleri Frontal Düzlem Vücudu iki eşit parçaya böler (ön) ve (arka) Örnek İp atlama Lat Pull Down Abduction ve Adduction

Hareket Düzlemleri Transverse ya da Horizontal Düzlem: Vücudu alt ve üst olmak üzere iki eşit parçaya böler Örnek Sağa sola Spinal rotasyon Omuzun Horizontal fleksiyonu

Hareket Düzlemleri Bir vücut parçasının hareket ettiği iki boyutlu hayali alan. Bir düzlem üzerinde oluşan hareket, bir eksen etrafında oluşmaktadır. Bir hareketin düzlemi ile ekseni arasında 90 derece’lik açı vardır.

Vücut Eksenleri Axis verticalis/Longitudinal eksen: Baştan ayaklara doğru düşey inen, yere dik eksendir. Axis sagittalis/Anteroposterior eksen: Ok yönünde, yere paralel, önden arkaya veya arkadan öne geçen eksendir. Axis transversalis/Medio-Lateral Eksen: Yere paralel, sağdan sola, soldan sağa geçen eksendir.

Anteroposterior Eksen (A-P):

Mediolateral Eksen (M-L):

Longitudinal Eksen (L-D): 17

Bir düzlemde yapılan hareketler o düzleme paraleldir. Bir düzlem ve onu bir noktadan dik olarak delip geçen eksen aynı hareketleri yaptırırlar. Sagittal düzlemde ve transvers eksende yapılabilen hareketler Fleksiyon (bükme) eklem açısının daralması Ekstansiyon (Germe) Eklem açısının genişletilmesi Hiperfleksiyon (Aşırı bükme) Hiper ekstansiyon (Aşırı Germe)

Frontal Düzlem sagittal eksende yapılabilen hareketler Adduksiyon (merkeze yaklaştırma) Abduksiyon (merkezden uzaklaştırma) Lateral fleksiyon (yana bükme baş el gövde) Hiperabduksiyon Hiper adduksiyon Transvers düzlem vertikal eksende yapılabilen hareketler İçe ve dışa rotasyon Sağa sola rotasyon Supinasyon-pronasyon Horizontal Adduksiyon Horizontal Abduksiyon Çevirme hareketi oblik düzlem ve eksende

Eklem Açıklığı (ROM) Eklemin acısız ve zorlanmadan hareket edebildiği alan Eklem ve eklemlerde derece cinsinden ölçülebilen genişlik 0’dan 360°’ ye kadar gonyometre ile ölçülür. From Prentice WE: Arnheim’s principles of athletic training, ed 11, New York, 2003, McGraw-Hill.

Hareket Terimleri/Hareketler ve İsimleri

Genel Terimler Fleksiyon; Eklem açısının azalmasına neden olacak şekilde ve çoğunlukla sagittal düzlemde yapılan harekettir. Ekstansiyon; Eklem açısının artmasına neden olacak şekilde ve çoğunlukla sagittal düzlemde yapılan harekettir.

Abduksiyon (ABD) Vücudun merkezinden dışa doğru yapılan harekettir. Adduksiyon (ADD) Vücudun merkezine doğru yapılan harekettir. Frontal Düzlemde olur

External ya da Lateral Rotasyon Eklemlerin vücudun merkezinden uzaklaştırılacak şekilde LD ekseni etrafında döndürülmesi Transvers/horizontal düzlemde oluşur Internal yada Medial Rotasyon Eklemlerin vücudun merkezine yaklaştırılacak şekilde LD ekseni etrafında döndürülmesi

Circumduction Eklemlerin dairesel hareketlerini ifade eder. Flexion, extension, abduction ve adduction hareketlerinin bileşimidir Omuz ve kalça ekleminin sabit bir nokta etrafında dönmesi vb.

Eversiyon/Pronasyon Ayak bileğini dışa doğru döndürme hareketi Ayakların içine basacak şekilde duruş Inversiyon/Supinasyon Ayak bileğini içe doğru döndürme hareketi Ayakların dışına basacak şekilde duruş

Dorsal flexion Ayak bileğini zemin yönünde fleksiyonunu ifade eder. Topuklar üstünde yükselme hareketi Plantar flexion Ayak bileğinin vücuttan uzaklaşacak şekilde hareket ettirilmesi Parmak ucunda yükselme hareketi

Radio-Ulnar Eklem Pronation Elin dirsekten başlayarak içe döndürülmesi Supination Elin dirsekten başlayarak dışa döndürülmesi

Omuz Eklemi Depression Omzun aşağı doğru bastırılması Omuz silkme hareketi sonrası normale dönüş Elevation Omuzun yukarı doğru kaldırılması Omuz silkme hareketi

Protraction/Abduksiyon: Omuz ekleminin omurgadan uzaklaşacak şekilde öne doğru Getirilmesi Scapula’nın abduksiyonu Retraction/Adduksiyon Omuz ekleminin omurga yönünde geriye doğru Götürülmesi Scapula’nın adduksiyonu

Aşağı Rotasyon Scapula’nın alt ucunun döngüsel bir hareketle omurgaya doğru Yaklaştırılması Yukarı Rotasyon Scapula’nın alt ucunun döngüsel bir hareketle omuzdan uzaklaştırılması

Flexion Kolun önden gelerek baş hızasının üstüne doğru kaldırılması Normal ROM 180 derece Extension Kolun vücudun ön tarafından aşağıya doğru anatomik duruşa kadar indirilmesi

Abduction Kolların yanlara doğru kaldırılması Abduction kollar tamamen baş üstüne gelinceye kadar devam eder (180 derece) Adduction Kolların yanlardan olmak kaydıyla anatomik duruşa kadar yukarıdan aşağıya indirilmesi Frontal Düzlemde oluşur

Horizontal abduction Humerus’un horizontal düzlemde vücudun orta hattından yanlara doğru hareket ettirilmesi Horizontal adduction Humerus’un horizontal düzlemde vücudun orta hattına doğru hareket ettirilmesi

Lateral flexion (side bending) Baş ve gövdenin orta hattan uzaklaşarak yanlara doğru eğilmesi Omurga Abduksiyonu Reduction Baş ve gövdenin orta hatta doğru yaklaşması hareketidir

El ve El Bileği Palmar flexion El bileğinin dirsek eklemi yönünde avucu kapatarak bükülmesi Dorsal flexion (dorsiflexion) El bileğinin dirsek eklemi yönünde avucu ortaya çıkararak bükülmesi

Radial flexion (radial deviation) El bileği ve avucun abduksiyonu Ulnar flexion (ulnar deviation) El bileği ve avucun adduksiyonu

Scapula yukarı rotation Scapula aşağı rotation Hareket Örnekleri Omuz Eklemi Scapula elevation   Scapula depression Scapula abduction Scapula adduction Scapula yukarı rotation Scapula aşağı rotation

Gleno Humoral eklem Omuz flexion Omuz extension Omuz abduction   Omuz extension Omuz abduction Omuz adduction Omuz horizontal abduction Omuz horizontal adduction Omuz external rotation Omuz internal rotation

Radio-ulnar supination Radio-ulnar pronation Dirsek Eklemi Dirsek flexion   Dirsek extension Radio-ulnar Eklem Radio-ulnar supination Radio-ulnar pronation

El bileği Eklemi Radio-ulnar Eklem El bileği extension   El bileği flexion Radio-ulnar Eklem El bileği abduction El bileği adduction

Kalça external rotation Kalça internal rotation Kalça Eklemi Kalça flexion   Kalça extension Kalça abduction Kalça adduction Kalça external rotation Kalça internal rotation

Diz Eklemi Diz flexion Diz extension Diz external rotation   Diz extension Diz external rotation Diz internal rotation

Ayak Bileği plantar flexion Ayak Bileği dorsal flexion Ayak Bileği Eklemi Ayak Bileği plantar flexion   Ayak Bileği dorsal flexion Ayak Bileği inversion Ayak Bileği eversion

Cervical lateral flexion Cervical rotation (çift yönlü) Cervical Vertebra Cervical flexion   Cervical extension Cervical lateral flexion Cervical rotation (çift yönlü)

Lumbar lateral flexion Lumbar rotation (çift yönlü) Lumbar spine Lumbar flexion   Lumbar extension Lumbar lateral flexion Lumbar rotation (çift yönlü)