1 İşletmeye Giriş Konu 15: İş Dünyasında Yeni Yaklaşımlar Yrd.Doç.Dr. Yıldırım Osman Çetmeli Yaşar Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü

Gelecekte İşletmeleri Etkileyecek Konular Küreselleşme olgusu Küreselleşme olgusu Bilişim ve iletişim teknolojileri Bilişim ve iletişim teknolojileri E-Ticaret (internet üzerinden ticaret) E-Ticaret (internet üzerinden ticaret) Sanal işletmeler Sanal işletmeler Kalite Kalite Yaratıcılık ve yenilik yönetimi Yaratıcılık ve yenilik yönetimi 2

3 Küreselleşme Ekonomik yeniliklerin dünyaya yayılması ve bu yayılmaya eşlik eden siyasi, hukuki ve kültürel uyumlaşmalar. Mal, hizmet, insan, bilgi ve fikirlerin tüm dünya ülkelerinde, sınır ve engel tanımadan serbestçe dolaşması olgusu ve ülke resmi makamlarının da bu olguyu destekleme yönündeki eğilimlerini açıklayan bir kavramdır. Küreselleşme Olgusunun Görüldüğü Alanlar: Dış ticaret Dış ticaret Sermaye hareketleri Sermaye hareketleri İşgücü dolaşımı İşgücü dolaşımı Bilgi ve teknolojinin yayılması Bilgi ve teknolojinin yayılması

Küreselleşen Ekonomilerde Ayakta Kalmak için Sektördeki teknolojik yeniliklerin, Sektördeki teknolojik yeniliklerin, Farklı kültürel yapıdaki işgücü performansında olumlu veya olumsuz sonuçların, Farklı kültürel yapıdaki işgücü performansında olumlu veya olumsuz sonuçların, Farklı kültürdeki müşteri beğenilerinin ve ihtiyaçlarının, Farklı kültürdeki müşteri beğenilerinin ve ihtiyaçlarının, Uluslararası rakiplerin yönetim becerilerinin, Uluslararası rakiplerin yönetim becerilerinin, Dış kaynaklardan yararlanma, temel yetkinlikler, network yapılar, stratejik işbirlikleri gibi yeni uygulamaların, Dış kaynaklardan yararlanma, temel yetkinlikler, network yapılar, stratejik işbirlikleri gibi yeni uygulamaların, Küreselleşmeyi destekleyen politik ve ekonomik yasa ve düzenlemelerin farkında olunmalıdır. Küreselleşmeyi destekleyen politik ve ekonomik yasa ve düzenlemelerin farkında olunmalıdır. 4

Bilişim ve İletişim Bilgi: Bir konu ile ilgili mesajın alıcısı tarafından yorumlanan ve anlaşılan zihinsel verisidir. Bilgi teknolojisi: Sesli, görüntülü, metne dayalı ve/veya sayısal bilgilerin, bilgisayar ve diğer mikro elektronik tabanlı telekomünikasyon araçları yolu ile elde edilmesi, işlenmesi, saklanması ve dağıtılmasıdır. Veri: Nihai bilgiye dönüştürülecek işlenmemiş metin veya rakamlardır Copyright S.K.Mirze5

6 Bilgi Teknolojileri Ofis destek sistemleri Ofis destek sistemleri Veri işleme / işlem sistemleri Veri işleme / işlem sistemleri Son kullanıcı sistemleri Son kullanıcı sistemleri

Bilgi Destek Sistemleri Kelime işlem Kelime işlem Kopyalama Kopyalama Masaüstü yayıncılık Masaüstü yayıncılık Veri saklama (Mikro-form sistemleri, disk depoları) Veri saklama (Mikro-form sistemleri, disk depoları) Veri iletimi (Elektronik posta, tele-konferans, video konferans, telefon, faks ve elektronik veri alışverişi sistemleri) Veri iletimi (Elektronik posta, tele-konferans, video konferans, telefon, faks ve elektronik veri alışverişi sistemleri) 2009 Copyright S.K.Mirze7

Veri İşleme / Kayıt İşleme Sistemleri Büyük defter (defteri-kebir) kayıtları Büyük defter (defteri-kebir) kayıtları Yevmiye defteri kayıtları Yevmiye defteri kayıtları Alacaklı / borçlu hesap kayıtları ve işlemler Alacaklı / borçlu hesap kayıtları ve işlemler Faturalama Faturalama Kredi denetimi Kredi denetimi Hisse hareketleri Hisse hareketleri 2009 Copyright S.K.Mirze8

Son Kullanıcı Sistemleri Karar destek sistemleri Karar destek sistemleri Uzman sistemler Uzman sistemler Üst düzey yönetici bilgi sistemleri Üst düzey yönetici bilgi sistemleri Son kullanıcı programlama sistemleri Son kullanıcı programlama sistemleri Bilgisayar destekli eğitim sistemleri Bilgisayar destekli eğitim sistemleri 2009 Copyright S.K.Mirze9

10 E-Ticaret E-Ticaret Türleri B2B (Business to Business – İşletmeden İşletmeye) B2B (Business to Business – İşletmeden İşletmeye) B2C (Business to Consumer – İşletmeden Tüketiciye) B2C (Business to Consumer – İşletmeden Tüketiciye) C2B (Consumer to Business – Tüketiciden İşletmeye) C2B (Consumer to Business – Tüketiciden İşletmeye) C2C (Consumer to Consumer – Tüketiciden Tüketiciye) C2C (Consumer to Consumer – Tüketiciden Tüketiciye)

11 E-Ticaretin Avantajları Daha büyük ölçek ekonomisi ve faaliyet alanı ekonomisi (Maliyetlerde düşüş) Daha büyük ölçek ekonomisi ve faaliyet alanı ekonomisi (Maliyetlerde düşüş) Zaman ve süre kısıtlarının bulunmaması Zaman ve süre kısıtlarının bulunmaması Fiziki uzaklıkların ortadan kaldırılması Fiziki uzaklıkların ortadan kaldırılması İşyeri ve fiziki mekan ihtiyacının kalkması İşyeri ve fiziki mekan ihtiyacının kalkması Müşteri taleplerini karşılamada esneklik Müşteri taleplerini karşılamada esneklik Pazara ve müşteriye daha kolay erişim olanakları Pazara ve müşteriye daha kolay erişim olanakları

12 E-Ticaretle İlgili Endişeler Alışveriş tamamlandıktan sonra mal-hizmetlerin taşınma ve ulaştırma güvenliği ile ilgili endişeler Alışveriş tamamlandıktan sonra mal-hizmetlerin taşınma ve ulaştırma güvenliği ile ilgili endişeler Kullanıcı kimliğinin veya iletilen mesajın doğrulu ile ilgili endişeler Kullanıcı kimliğinin veya iletilen mesajın doğrulu ile ilgili endişeler Erişim kontrolü (Bilgisayar veya web e giriş izni yönetimi) Erişim kontrolü (Bilgisayar veya web e giriş izni yönetimi) Verilerin doğrulanması ve saklanması ile ilgili endişeler Verilerin doğrulanması ve saklanması ile ilgili endişeler Standartlar konusunda kaygılar Standartlar konusunda kaygılar Web altyapısı ve güvenliği ile ilgili maliyetler Web altyapısı ve güvenliği ile ilgili maliyetler Eğitim gereksinmesi ile ilgili endişeler Eğitim gereksinmesi ile ilgili endişeler

13 Sanal İşletmeler Sanal İşletmelerin Özellikleri Örgütsel birimlerin coğrafi olarak dağınık olması Örgütsel birimlerin coğrafi olarak dağınık olması Üretim sürecini birbirine bağlayan bilgi teknolojisi (BT) Üretim sürecini birbirine bağlayan bilgi teknolojisi (BT) Web tabanlı platformlarda ekonomik faaliyetlere katılan ve bunları gerçekleştiren, ancak fiziksel anlamda görülemeyen işletmelerdir.

14 Sanal İşletmelerin Yararları Altyapıyı, riskleri ve maliyetleri paylaşma Altyapıyı, riskleri ve maliyetleri paylaşma Temel yetkinlikleri paylaşma Temel yetkinlikleri paylaşma Dağınık kurumlar arasında ortak bir değer zinciri yaratma Dağınık kurumlar arasında ortak bir değer zinciri yaratma Pazarlara süratli erişim sağlama Pazarlara süratli erişim sağlama Küçük organizasyonların sanal olarak büyük görünebilmesini sağlama Küçük organizasyonların sanal olarak büyük görünebilmesini sağlama Zaman kısıtından kurtulma Zaman kısıtından kurtulma Organizasyon için olumlu bir imaj yaratma Organizasyon için olumlu bir imaj yaratma Uyum sağlayabilir ve esnek olma Uyum sağlayabilir ve esnek olma

Sanal İşletme Çalışanlarının Yanıtlarını Bulmakta Zorlandığı Sorular 2009 Copyright S.K.Mirze15 Benim işletmem kimdir, veya nerededir? Benim işletmem kimdir, veya nerededir? Süreçte neredeyim, işim ve sorumluluğum nedir? Süreçte neredeyim, işim ve sorumluluğum nedir? Kime bağlıyım, iş yaptığım kişiler kim? Kime bağlıyım, iş yaptığım kişiler kim? Kariyerimde nasıl ilerleyebilirim, nasıl tanınabilirim? Kariyerimde nasıl ilerleyebilirim, nasıl tanınabilirim?

Kalite Bir işletmenin mal ve hizmetlerinin kusursuzluk ve üstünlük derecesidir. Kalite terim olarak iki özelliği içermektedir: Maddi özellikler açısından kalite Maddi özellikler açısından kalite (Ürün dayanıklılığı ve güvenirliliği gibi fiziksel özellikler) (Ürün dayanıklılığı ve güvenirliliği gibi fiziksel özellikler) Gayri maddi özellikler açısından kalite Gayri maddi özellikler açısından kalite (Müşteri memnuniyeti, ürünün alıcının beklentilerini karşılaması) Kalite: Amaç ve kullanıma uygunluk Kalite güvence: Sadece işletmenin ürünlerinde değil, her alanında kalitenin gerçekleştirilmesi 16

17 Toplam Kalite Yönetimi (TKY) Sürekli iyileştirme yoluyla kaliteyi işletmenin bütününde, her faaliyette uygulamak. TKY’yi Gerçekleştirmek için Önemli Unsurlar İşletme bütününde uygulama İşletme bütününde uygulama Sürekli gelişim (kaizen) Sürekli gelişim (kaizen) Çalışanların güçlendirilmesi (empowerment) Çalışanların güçlendirilmesi (empowerment) Dinamik liderlik Dinamik liderlik

Kalite Kontrol Geleneksel yönetim anlayışında: İmal edilen mal ve hizmetlerin eksikliklerini önlemek için nihai sürecin sonunda, geriye yönelik olarak, teknik açıdan kontrol edilmesidir. Kalitenin temel sorumlusu olan birim Kalite kontrol bölümüdür. Toplam Kalite Yönetimi (TKY) anlayışında: Tüm işletmede ve faaliyetlerde kaliteye öncülük veren ve onu sürekli olarak geliştirilebilecek bir zihniyet kazanılmasını sağlayacak, felsefi bir değişim. Kalite, son kontrol noktasındaki sorumluların değil, tüm işletme çalışanlarının meselesidir. 18

19 TKY’nin İlkeleri Müşterinin tanımladığı kalite ve müşterilerin ihtiyaçları en önemli önceliktir. Müşterinin tanımladığı kalite ve müşterilerin ihtiyaçları en önemli önceliktir. Tepe yönetimin kalite konusuna inanması ve dinamik liderliği gereklidir. Tepe yönetimin kalite konusuna inanması ve dinamik liderliği gereklidir. Kalite stratejik bir unsur ve rekabet üstünlüğünün kazanılmasındaki en önemli faktördür. Kalite stratejik bir unsur ve rekabet üstünlüğünün kazanılmasındaki en önemli faktördür. Kalite sadece üst yönetimin değil, işletmenin her düzeyinde, tüm çalışanların sorumluluğudur. Kalite sadece üst yönetimin değil, işletmenin her düzeyinde, tüm çalışanların sorumluluğudur. İşletmenin tüm faaliyet alanları, sürekli kalite gelişmeleri ile ilgili çalışmaları benimsemeli ve onlara odaklanmalıdır. İşletmenin tüm faaliyet alanları, sürekli kalite gelişmeleri ile ilgili çalışmaları benimsemeli ve onlara odaklanmalıdır. Sürekli iyileştirme için tüm çalışanların eğitilmesi önemlidir. Sürekli iyileştirme için tüm çalışanların eğitilmesi önemlidir.

20 TKY Süreci Mevcut durumun değerlendirilmesi Mevcut durumun değerlendirilmesi Gerçekleşen işlerin ve hedeflerin düzeyinin tanımlanması Gerçekleşen işlerin ve hedeflerin düzeyinin tanımlanması Kalite sürecine uygun yapının yaratılması Kalite sürecine uygun yapının yaratılması Kalite geliştirme planı hazırlanması Kalite geliştirme planı hazırlanması Kalite geliştirme planının değerlendirilmesi Kalite geliştirme planının değerlendirilmesi Çalışanların TKY eğitimi Çalışanların TKY eğitimi Gerekli altyapı, bilişim ve iletişim sistemlerinin yaratılması Gerekli altyapı, bilişim ve iletişim sistemlerinin yaratılması Sürecin test edilmesi ve gerekli ise düzeltmelerin yapılması Sürecin test edilmesi ve gerekli ise düzeltmelerin yapılması Sistem ve süreçlerin uygulanması Sistem ve süreçlerin uygulanması Sürecin periyodik olarak izlenmesi ve düzeltmelerin yapılması Sürecin periyodik olarak izlenmesi ve düzeltmelerin yapılması Konu ile ilgili sürekli eğitim verilmesi Konu ile ilgili sürekli eğitim verilmesi

21 TKY Süreci için Yapılanma Kalite Kurulu: İşletmede tüm kalite sürecini planlamak, yönetmek, kolaylaştırmak ve izlemek üzere tayin edilmiş bir üst düzey yönetici grubudur. Kalite Çemberleri: Düzenli olarak toplanıp kaliteyi etkileyen sorunları tartışıp çözümleyen ve gelişmeler yapabilen 6 ila 12 gönüllü çalışandan oluşan takımlardır. Amaç; Karar verme yetkisini alt kademelere aktarmak, Karar verme yetkisini alt kademelere aktarmak, Öneri ve geliştirmelerin işleri yapan, alanlarında bilgi ve deneyim sahibi çalışanlarca yapılmasını sağlamak. Öneri ve geliştirmelerin işleri yapan, alanlarında bilgi ve deneyim sahibi çalışanlarca yapılmasını sağlamak.

22 Yenilik Yenilik: Bir ürün süreç veya hizmetin, onu kullananların ihtiyaç ve isteklerine daha geliştirilmiş bir çözümle sunulduğunda ortaya çıkmaktadır. Amaç; verimliliği artırmak, kaliteyi yükseltmek,süreç sürelerini azaltmak ve sonuçta kalıcı tatmin sağlamaktır. Yenilik süreci üç aşamada gerçekleşir: Fikir üretme Fikir üretme Geliştirme Geliştirme Ticarileştirme Ticarileştirme

23 Yenilik Yönetimi ve Teknoloji Yönetimi Teknoloji yönetimi: İşletmenin stratejik ve operasyonel amaçlarını gerçekleştirmek için mühendislik, teknik ve ilgili birimlerde gelişimleri izlemek, onları uygulamak ve bu alanda yeni açılımlar sağlamaktır. Yenilik Yönetimi: Teknoloji yönetimiyle ilgilidir. Bir yandan teknolojiye diğer yandan da bunun kullanılmasına, geliştirilmesine, yenilikçi faaliyetlere ve sonuçlarına odaklanır. Teknolojinin ötesinde, işletmede sosyal yapı, süreç ve yönetsel yaklaşımları içeren sosyal yaratıcılık ve yenilikleri de kapsar.

24 Başarı öyküleri araştırma ve inceleme Başarı öyküleri araştırma ve inceleme Pazarı araştırma ve değerlendirme Pazarı araştırma ve değerlendirme Her türlü fikir üretimine açık olma Her türlü fikir üretimine açık olma Bireyleri ve bölümleri yenilikler hakkında düşünme sürecine katma ve motive etme Bireyleri ve bölümleri yenilikler hakkında düşünme sürecine katma ve motive etme İletişim, orijinal fikirleri teşvik etme ve onlara güvenme İletişim, orijinal fikirleri teşvik etme ve onlara güvenme Gelişme sürecini izleme, değerlendirme, sonuçları izleme, riskleri analiz etme Gelişme sürecini izleme, değerlendirme, sonuçları izleme, riskleri analiz etme Etkili Yenilik Yapma İlkeleri

25 İşletmeye Giriş Konu 15: İş Dünyasında Yeni Yaklaşımlar Yrd.Doç.Dr. Yıldırım Osman Çetmeli Yaşar Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü