E-mail: osman.albayrak@erdogan.edu.tr Web : albayrakegitim.com TANIŞALIM Öğr. Gör. Osman ALBAYRAK E-mail: osman.albayrak@erdogan.edu.tr Web : albayrakegitim.com

Sizlere daha önce bu ders için tavsiye edilen kaynaklar geçerlidir.

KALAN HAFTALARDA HANGİ KONULAR İŞLENECEK ? 8. Hafta: Öğretim İlkeleri 9. Hafta: Öğrenme ve öğretmen Kuramları-1 10. Hafta: Öğrenme ve öğretme Kuramları-2 11. Hafta: Öğretim Stratejileri 12. Hafta: Öğretim Yöntemleri 13. Hafta: Öğretim Teknikleri -1 14. Hafta: Öğretim Teknikleri - 2

ÜNİTE 8 ÖĞRENME VE ÖĞRETİM İLKELERİ

ÜNİTE KAZANIMLARI Öğretimde ilkenin ne demek olduğunu tanımlar Öğrenmenin gerçekleşmesi için olmazsa olmaz ilkeleri açıklar Öğrenme ve öğretme ilkelerinin her birine kendine has örnekler verir

ÖĞRETİMDE İLKE NE DEMEKTİR ? Doğruluğu bilimsel olarak kabul edilen, bizlere eğitim-öğretim etkinliklerinin amaçlarına ulaşmada kılavuzluk eden öncü fikirlerdir.

Gerek; - Öğrenme- öğretme süreçlerinde - Eğitim Programların ve ders kitaplarının hazırlanmasında - Herhangi bir konunun öğretiminde esas alınan genel ilkeler vardır

Öğrenciye /Çocuğa Görelik (Hazırbulunuşluk, Düzeye Uygunluk- öğretimin bireyselleştirilmesi) İlkesi Aynı yaş grubunda olsalar da her çocuğun ilgisi, zeka seviyesi, psikolojik ve ruhsal özellikleri ve ön bilgisi ( hazırbulunuşluğu) farklı olabilir.

Bir elin 5 parmağı da bir birinden farklıdır? Öğrenciye /Çocuğa Görelik (Hazırbulunuşluk, Düzeye Uygunluk- öğretimin bireyselleştirilmesi) İlkesi Bir elin 5 parmağı da bir birinden farklıdır?

Etkin Katılım (İş İlkesi , Aktivite, Yaparak Yaşayarak Öğrenme ) Çağdaş eğitim anlayışlarına göre öğrenci ne kadar çok aktif olarak eğitim sürecine katılırsa öğrenme de o derece etkili ve kalıcı olmaktadır. Duyarım, unuturum. Görürüm, hatırlarım. Yaparım, anlarım.  ÇİN ATASÖZÜ

Bizler; Okuduklarımızın %10 unu İşittiklerimizin % 20 sini Gördüklerimizin %30 unu Görüp - işittiklerimizin % 50 sini Söylediklerimizin % 70 ini Yapıp - söylediklerimizin %90 ını HATIRLARIZ…

Yaşama Yakınlık (Hayatilik) İlkesi Öğrenciye hayatta kullanabileceği şeyler öğretilmeli , gereksiz öğrenmelerden kaçınılmalıdır. Öğrencilerimiz hayata hazırladığına göre, okuldaki öğretim de hayatın doğrudan kendisi olmalıdır. Ders konuları, anlatım sırasında verilen örnekler hayatın içinden seçilmelidir. İlerlemeci anlayışa göre; okul hayata hazırlık değil bizzat yaşamın kendisi olmalıdır

Yaşama Yakınlık (Hayatilik) İlkesi

Güncellik (Aktüalite) Öğretim sürecinde öğrenilen ya da öğretilen bilgiler güncel olmalı ya da güncel olgu ve olaylarla ilişkilendirilmelidir. Ör: Deprem konusunu işlerken yakın zamanda meydana gelen deprem haberleri üzerinde durmak daha anlamlıdır.

Güncellik (Aktüalite) İlkesi İlkokulda öğretmenlerimizin her sabah ilk derste « çocuklar akşam ne duydunuz?» şeklinde sorarak belli bir süre günlük olaylar üzerinde durmalarının amacı ne olabilir?

Somuttan Soyuta İlkesi Zihinsel gelişim somuttan – soyuta doğrudur. Özellikle ilkokul kademesinde öğretim yaparken somut eşyalar, nesneler ve öğretim materyalleri kullanılmalıdır. Daha sonra soyut kavramlar üzerinde durulmalıdır. Ör: Dikdörgenin çevresinin hesaplanmasını öğretirken, önce kitabın çevresini hesaplama, sonra resim üzerinde hesaplama yapmak, sonra da problem üzerinde durmak daha etkili olabilir somuttan soyuta 1’in öğretimi

Bilinenden Bilinmeyene İlkesi Öğretim sürecinin planlanması ve uygulanması esnasında öğrencinin önceki öğrenme yaşantılarında elde ettiği bilgi ve deneyimler dikkate alınmalı, yeni bilgi ve deneyimler mevcutların üzerine inşa edilecek şekilde yapılandırılmalıdır. Ör: Çarpma işlemini öğretmek için bildiği toplama işleminden hareket edilmelidir. 4*4*4=12 4*3=12

Yakından Uzağa İlkesi Öğretimin, öğrenciye en yakın fiziksel çevre (yaşanılan yer) sosyal çevre (yaşayış) ve zaman (yaşadığı zaman)dan başlanılarak düzenlenmesi öğrenmeyi daha da kolaylaştırır.   Ör: Dünyayı öğretirken yakın fiziksel çevreden uzak fiziksel çevreye (apartman, mahalle, kent, ülke, dünya) şeklinde hareket edilmesi daha anlamlı olacaktır.

Ekonomiklik (Tasarrufluk) İlkesi Öğretimin en az emek, en az zaman ve en az enerji sarf edilerek en yüksek verimin alınması esasına uygun olarak yürütülmesidir. Doğru bir planlama ekonomiklik ilkesinin etkinliğini arttırır.

Açıklık (Ayanilik) İlkesi Öğretmenin vereceği mesajların, kullandığı dilin anlaşılır, açık ,net ve anlamlı olması gerekir.   Açıklığı arttırmak için , tüm duyu organlarına hitap edecek materyaller, görsel-işitsel araç ve gereçler kullanılabilinir.

BÜTÜNLÜK İLKESİ Bu ilkeye göre, öğretim yapılırken kişinin , zihinsel , bedensel, duygusal, kişilik, psikomotor gibi gelişimim düzeylerini dikkate alarak öğretim yapılmalıdır. Bütün gelişim alanları uyum içinde gelişir ve bir birini etkiler. SAĞLAM KAFA SAĞLAM VUCUTTA BULUNUR

Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) İki boyutu olan bir ilkedir; 1. Toplumsal boyutu ile otoriteye (aile, devlet, toplum) itaat 2. Kendi kararlarını verebilme yeterliliği boyutuyla da özgürlük anlamına gelir.

Sosyallik (Otoriteye İtaat ve Özgürlük) Sosyalleşme sürecinde öğrenci: anne-baba-öğretmen ve okul yöneticilerine saygı duymalı; din-ahlak-gelenek gibi toplumun manevi güçlerine uygun davranmalıdır. Bu otoriteye itaatin bir gereğidir.  Birey bu kuralları uygularken kendi kararlarını verebilme, kendini yönetebilme, mutluluğunu ve sorumluluğunu yaşamalıdır. Bu da özgürlüğün bir gereğidir. Çağdaş yaklaşımlar sosyallik ilkesinin bu ikinci boyutu üzerinde daha çok durmaktadır

Bilgi ve Becerinin Güvence Altına Alınması  Evrensel bilginin sonraki kuşaklara aktarılması bilgi ve becerinin güvence altına alınması ile sağlanır. Gerçek ve doğru bilgilerin öğrenci tarafından bilinmesi önemlidir.

Tümdengelim İlkesi ( Genelden özele- bütünden parçaya ) Kimi durumlarda öğretilecek konunun bütünden parçaya doğru aşama aşama ( genelden özele ) doğru verilmesi öğrenmeyi kolaylaştırır.

Transfer İlkesi (Bilginin aktarılması , Dayanışıklık) Öğrenilen bilginin başka bir problemi yada sorunu çözerken, ya da gerçek yaşamda kullanılmasıdır.   Ör: Dört işlem becerisini alışverişte kullanma. Öğrendiği formülü problem çözerken kullanma vb.

Basitten Karmaşığa İlkesi (Kolaydan Zora) İçeriğin , basitten karmaşığa, kolaydan zora doğru sunulmasıdır. Önce basit bilgiler daha sonra zor bilgiler öğretilmeli. Bu öğrencinin kendine olan güvenini, dolayısıyla motivasyonunu arttırır. Ör: Matematik dersinde önce tek basamaklı sayılar , daha sonra iki basamaklı sayılar öğretilmelidir.

HEDEFE GÖRELİK (UYGUNLUK ) Derste yapılacak bütün etkinlikler , o dersin hedeflerini gerçekleştirecek şekilde düzenlenmeli amaç dersin hedeflerine etkin bir şekilde ulaşmak olmalıdır. « Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu olmamalıdır »

EĞİTİM ÖĞRETİMİN NİTELİĞİNİ ARTIRMADA DİKKAT EDİLECEK DİĞER BAZI İLKELER İSE ŞUNLARDIR;

Öğretmenlerin konu alan bilgilerinin yeterli olması Öğretmenlerin pedagojik bilgi ve becerilerinin yeterli olması Öğretmen ve öğrenci arasında sağlıklı iletişimin kurulması Öğretimde beklentilerin oluşturulması

İşbirliği ortamının oluşturulması Etkinliklerin öğrenci ilgilerine dayandırılması Motivasyon sağlanması Öğrencilerin dersin hedeflerinden haberdar edilmesi

Öğrencilerin öğrenmelerinde sorumluluk almalarının sağlanması Öğrenilecek konunun anlamlı olması Öğretimde dönüt sağlanması Öğrencilere uygun fırsatların sunulması Objektif değerlendirmenin yapılması

BU İLKELERE DİKKAT EDİLMESİ ÖĞRENMEDE KALICILIĞI ARTTIRIR Teknoloji ve materyalin kullanılması Anlamlı tekrarların yapılması İpuçları ve pekiştireçlerin verilmesi BU İLKELERE DİKKAT EDİLMESİ ÖĞRENMEDE KALICILIĞI ARTTIRIR

KPSS SORU ÖRNEKLERİ

1. Çocuğun içinde yaşadığı çevre onun öğrenme sürecini etkiler 1. Çocuğun içinde yaşadığı çevre onun öğrenme sürecini etkiler. Öğretim stratejileri belirlenirken bu çevreye dikkat edilmeli ve çevre, öğrenme sürecinde etkin olarak işe koşulmalıdır. Yukarıdaki ifade öğretim ve öğrenme yöntemlerinin hangi ilkesiyle doğrudan ilişkilidir? (2007) A) Basitten karmaşığa B) Somuttan soyuta C) Ekonomiklik D) Açıklık E) Yakından uzağa E

2. Sınıfta matematik problemlerini çözmede başarılı olan bir öğrenci bakkaldan yaptığı alışverişlerde para üstünü hesaplamada güçlük çekmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu öğrencinin durumunu en iyi açıklamaktadır? (2006) A) Sınıfta edinilen bilgilerin günlük yaşama taşınamaması B) Sınıfiçi etkinliklerin öğrencinin düzeyine uygun olmaması C) Öğrencinin sayısal becerilerinin yetersiz olması D) Sınıf-içi etkinliklerde öğrenci farklılıklarının dikkate alınmaması E) Sınıf ortamının öğrenmeyi destekleyici bir şekilde düzenlenmemesi A

3.Çevremizi Tanıyalım" konusunda sırayla "Bölgemiz, İlimiz, Yurdumuz, İlçemiz" ile ilgili çalışmalar yaptıran bir öğretmen, bu dersin içeriğinin düzenlenmesinde hangi ilkeye aykırı davranmıştır? (2006) A) Somuttan soyuta B) Basitten karmaşığa C) Günümüzden geçmişe D) Bütünden parçaya E) Yakından uzağa E

4. Öğrenci, öğretim sürecine bizzat katılmalı, okumalı, yazmalı, konuşmalı, tartışmalı ve bilgiyi geçmiş yaşantılarıyla ilişkilendirmelidir. Bu açıklama aşağıdaki öğretim ilkelerinden hangisiyle doğrudan ilgilidir? (2003) A) Öğretmen, öğrencileri içeriğe yönlendirmelidir. B) Öğrencinin olgu ve olayları çok yönlü olarak değerlendirmesi sağlanmalıdır. C) Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyi dikkate alınmalıdır. D) Bilginin teorik temellerine inilmelidir. E) Öğrencinin yaşayarak öğrenmesi sağlanmalıdır. E

6. Öğretimin bireyselleşmesi esasına dayalı olarak Skinner tarafından ortaya atılan Programlı Öğretimde yer alan "öğrenme işi bizzat öğrencinin kendi tarafından yapılmalıdır" tanımı öğretimin hangi ilkesi ile ilgilidir? A) Küçük adımlar ilkesi B) Etkin katılım ilkesi C) Başarı ilkesi D) Anında düzeltme ilkesi E) Bireysel hıza göre ilerleme ilkesi

7. Bir sosyal bilgiler öğretmeni, yavaş okuyan öğrencilerden oluşan bir sınıfa ders vermektedir. Dersin başında, daha önceden öğretim programını inceleyerek hazırlamış olduğu ders notunu sınıfa dağıtır ve hemen ardından bu nota dayalı olarak soru-cevap yöntem/tekniği ile ders işler. Ders süresince etkin katılımın düşük olduğunu fark eder. Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? ( KPSS 2010) A) Öğretmenin, öğrencileri rahatlatıcı bir tutum içinde olmaması B) Öğretmenin, dersi planlarken öğrencilerin özelliklerini göz önünde bulundurmaması C) Yavaş okuyan öğrencilere soru-cevap tekniğini uygulaması D) Kullanılan ders notunun öğrencilerin öğrenme ihtiyacını karşılayıcı nitelikte olmaması E) Hazırlanan ders notuyla kazanımlar arasında yeterli ilişki bulunmaması

8. Ahmet yavaş öğrenen bir öğrencidir 8. Ahmet yavaş öğrenen bir öğrencidir. Öğretmeni sınıfa bir etkinlik verdiğinde arkadaşlarından sıklıkla geri kalmakta ve bazen görevini arkadaşlarıyla aynı anda bitiremediği için ağlamaktadır. Öğretmenin Ahmet’e yardım etmek için benimseyeceği en iyi yol aşağıdakilerden hangisidir? ( KPSS 2010 ) A) Küçük adımlardan oluşan bir öğrenme süreci düzenlemek ve her adımdan sonra geribildirim vermek B) Ahmet ağladığında arkadaşlarının rahatsız olmaması için onu arkadaşlarından uzağa oturtmak C) Ahmet’e yardımcı olması için onu özel eğitim öğretmenine yönlendirmek D) Ahmet çalışmaktan çok sıkıldığında bir süreliğine ara vermesine izin vermek E) Ahmet’i öğrenmeye daha fazla güdülemek için ona ek ödevler vermek

KPSS 2012 ) Birinci sınıf öğretmeni matematik dersinde “Nesne sayısı 10’dan az olan bir toplulukta nesnelerin sayısını belirler, bu sayıyı rakamla yazar.” kazanımına yönelik olarak öğrencilerin önce parmaklarını kullanarak saymalarını sağlar, sonra öğrencileri okul bahçesine çıkararak ağaçları saydırır. Öğretmenin bu süreçte başvurduğu öğretim ilkeleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sırada verilmiştir? A) Somuttan soyuta - Hayatilik B) Somuttan soyuta - Ekonomiklik C) Hayatilik - Soyuttan somuta D) Açıklık - Soyuttan somut E) Somuttan soyuta - Açıklık

BAŞARILAR