VÜCUT SIVILARI ELEKTROLİT DENGESİ DOLAŞIM BOZUKLUKLARI

Vücut sıvıları Erişkin bir kişinin vücut ağırlığının % 50-70’I su. Bunun bir kısmı (% 33) hücre içinde Geri kalanı (% 27) hücre dışındadır. Hücre dışı sıvıların bir kısmı damarlar içinde, geri kalanı da dokular arasında (interstisyel alanda) bulunur. Kan hacmi yaklaşık 5 lt. Bunun 3 litresi plazma, 2 litresi kan hücrelerinden oluşur. Plazma proteinden zengindir. Kanda elektrolitler, glikoz ve üre bulunur. Sodyum ve Klor en yoğun elektrolitlerdir.

Yetişkin bir insanda toplam vücut ağırlığının yaklaşık %60’ı sudur. %40’ı hücre içi bölmede(intrasellüler) %20’si hücre dışı bölmede (ekstrasellüler) % 15’i hücrelerarası bölmede % 5’i plazmada

• 70 Kg’lık erişkin bir insanda yaklaşık 42 lt’dir • Vücutta yağ miktarı arttıkça su oranı azalmaktadır: • Özellikle yaşlılarda, kadınlarda ve obez kişilerde vücuttaki su oranı normalden azdır. (%40) • Yeni doğanlarda ödemli hastalarda ise vücuttaki su oranı normal erişkindekinden fazladır. (%80)

Hücre içi Temel Katyonlar: Potasyum (K+) ve Magnezyum (Mg++), Temel Anyonlar Fosfatlar ve Proteinlerdir.

Hücre dışı Temel Katyon Sodyum (Na+) Temel Anyonlar Klor (CI-) Bikarbonat (HCO3)

Hücre içinde potasyum konsantrasyonu yüksek, sodyum konsantrasyonu düşüktür. Hücre dışında dışında ise tam tersi söz konusudur. Yani; K konsantrasyonu düşük, Na konsantrasyonu yüksektir. Bu denge hücre zarında bulunan adenozin trifosfataz etkisiyle sağlanmaktadır. Bu enzim sodyumun hücre dışına çıkmasını sağlarken, potasyumu hücre içine pompalamaktadır.

Sıvı – Elektrolit Dengesi Sıvı alımı: Yiyecek ve içecekler Besinlerin oksidasyonu sırasında açığa çıkan su Sıvı atılımı: Böbrekler Mide – barsak kanalı Akciğerler Deri (Terleme) Gözyaşı ve Süt Dengeyi sağlamada böbrekler aktif rol oynar Hipofiz arka lobdan salınan antidiüretik hormon Böbrek üstü bezinden salınan Aldosteron

Aldosteron böbreküstü bezlerinin kabuk katmanının Zona Glomerulosa bölgesinde üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir steroid hormonudur.

Sıvı elektrolit dengesi bozukluğu Ödem : Dokular arasındaki bölmede veya vücut boşluklarında sıvı toplanması Deri altı ve vücut boşluklarında yaygın ödem > Anazarka Periton boşluğunda > Asit Göğüs boşluğunda > Hidrotoraks Perikard boşluğunda > Hidroperikardium

Transuda Kalp ve böbrek hastalıklarında gelişen ödemlerde,ödem sıvısı iltihapla ilgili değildir.Yoğunluğu ve protein içeriği azdır. Buna Transuda denir. Eksuda İltihabi olaylara bağlı ödemlerde toplanan sıvıya Eksuda denir.

Ödemin Nedenleri Kapiller hidrostatik basınç artışı Plazma onkotik basıncı azalması (Protein kaybı) Kapiller endotel geçirgenliği artması Dokulararası sıvıda sodyum yoğunluğunun artması Lenf damarlarında dolaşımın engellenmesi

Ödem Nasıl görünür? Deri altında birikirse; deri gergindir, basmakla bir çukur oluşur (Gode bırakır) Organlarda ödem olursa ağırlık ve hacim artışı olur. Kapsül veya zarları gergin ve parlak görünür. Plevra ve perikard da sıvı birikimi akciğer ve kalp çalışmasını engeller Beyin ödemi baş ağrısı ve kusmaya, sonuçta ölüme yol açabilir.

Dehidrasyon Sıvı alımının çok azalması, sürekli kusma, ishal, ateş, terleme ile sıvı kaybı Elektrolit kaybı (Na, Cl) Damar içi sıvı hacmi azalır Kan dolaşımı yavaşlar Doku oksijenlenmesi azalır. Asit- baz dengesi bozulur Enzimler işlev göremez Sıvı kaybı % 15’i geçerse ölüm meydana gelebilir.

DOLANAN KAN HACMİ BOZUKLUKLARI

Hiperemi (Konjesyon) Bir organda damar genişlemesi,kan hacminin artması Aktif hiperemi: Arteriyel kan akımının artması İşlev bakımından aktifleşen dokularda daha fazla kana gerek var. Doku kırmızı görünür. Pasif hiperemi: Venöz kan akımında yavaşlama. Venler kanla dolar Koyu mavi renkte görünür (Varisler).

Aktif hiperemi

Pasif hiperemi

Kanama Kan damarlarının yırtılması, kesilmesi Diapedez kanaması: Endotel geçirgenliğinin artması sonucu eritrositlerin damar dışına çıkması (Akut Glomerülonefrit, purpura, ekimoz, allerjik reaksiyon, kan reaksiyonları) İç kanama – dış kanama Epistaksis: Burun kanaması Hematemez: Üst Gastrointestinal kanama Melena: Dışkıda kanama

Kanama Damarda önce daralma (Vazokonstrüksiyon) sonra pıhtı oluşur > Fizyolojik hemostaz Cerrah – doktor – sağlıkçı kanayan damara baskı yapar > Cerrahi hemostaz Kısa süreli önemli miktarda kanama > Şok > Ölüm Uzun süreli ve yavaş kanama > Kansızlık

Şok Dolaşımdaki kan hacminin azalması sonucu,dokuların yetersiz kanlanması ile ortaya çıkan bir dolaşım bozukluğudur.

Kan Dolaşım Bozukluğu Tromboz: Kanın damarlar ve kalp boşlukları içinde pıhtılaşması. Endotel yaralanması. Hipertansiyon, arterioskleroz, kimyasal ve fiziksel etkenler Staz: Kan akımında yavaşlama Emboli: Kan akımına karışan bir kitlenin damarı ve dolaşımı tıkaması (Katı, sıvı ve gaz) Canlı hastalık etkenleri (Bakteri) varsa > septik emboli Doku kırmızı görünür. İskemi: Kan akımının azalması veya kesilmesi İnfarkt: Arteryel veya venöz akımın kesilmesi sonucu dokuda nekroz oluşması.